به نقل از «مشرق»

تهدیدات مکانیزم ویژه مالی عراق برای ایران

تاریخ انتشار: ۲۸ مرداد ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۴۸۱۶۱۶۹

در صورت اجرایی شدن مکانیزم ویژه مالی عراق که تحت نظارت وزارت خزانه داری آمریکا است که این امر نفوذ آمریکا را در اثرگذاری بر روابط ایران و عراق افزایش خواهد داد.

به گزارش مشرق، عراق به عنوان کشوری با قرابت­های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بالا نسبت به ایران، از ظرفیت بالایی در حوزه همگرایی و گسترش روابط برخوردار است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رهبر معظم انقلاب در دیدار با نخست­وزیر عراق در فروردین ۹۸ بر این امر تاکید داشتند که ظرفیت‌های انسانی و منابع غنی زیرزمینی عراق، این کشور را به تأثیرگذارترین کشور در جهان عرب تبدیل خواهد کرد.

 در چنین شرایطی ایران و عراق می­بایست به طراحی راهبردها و برنامه­ های اقدام در حوزه­ های مالی، تجاری و صنعتی پرداخته و از نفوذ بیش از پیش آمریکایی­ها و اثرگذاری آن­ها بر روابط دو کشور جلوگیری کنند.

بیشتر بخوانید: درآمد ۵ میلیارد دلاری ایران از فروش گاز و برق

با توجه به تحریم­های یکجانبه آمریکا و وابستگی شدید عراق به واردات برق و گاز از ایران، واشنگتن معافیت­های عراق در واردات انرژی از ایران را تمدید کرد. به دنبال تمدید این معافیت، بانک­ های مرکزی ایران و عراق در زمستان سال ۹۷ توافق نمودند تا به طراحی یک مکانیزم مالی برای پرداخت پول حاصل از واردات برق و گاز از ایران بپردازند.

در ۱۱ تیرماه امسال خبری مبنی بر طراحی مکانیزم مالی توسط عراق برای پرداخت پول حاصل از واردات برق و گاز ایران به دینار منتشر شد. این مکانیزم عراق را ازکمبود برق و اعتراضات مردمی دور نگه خواهد داشت. چند مقام ارشد عراق تایید کردند که این ساختار جدید به عراق اجازه می‌دهد که پول انرژی وارداتی از ایران را به دینار پرداخت کند. نکته قابل توجه اینجاست که ایران می‌تواند از این پول، تنها برای خرید کالاهای انسان‌دوستانه استفاده کند؛ در حقیقت کالاهایی که آمریکا اجازه خرید آن را بدهد.

*اینستکس عراقی از طریق بانک TBI

طبق اظهارات مقامات ارشد عراق، این مکانیزم ویژه مالی در بانک تجارت عراق(TBI) فعال خواهد شد. بانک TBI بیشتر مبادلات بانکی بین‌المللی دولت عراق را پس از سرنگونی صدام حسین، از سال۲۰۰۳ تاکنون بر عهده داشته است. از طرفی این بانک در سال گذشته برای تقویت روابط بانکی و تجاری میان دو کشور به افتتاح شعبه در عربستان پرداخته است.

یک مقام ارشد دولت عراق در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه اشاره داشت که این مکانیزم حاصل ماه‌ها مذاکره میان مقام‌های عراقی، ایرانی و آمریکایی است. به گفته این مقام عراقی، دولت عراق از طریق سپرده‌گذاری پول در یک حساب ویژه بانکی داخل عراق به دینار، پول گاز ایران را پرداخت خواهد کرد. ایران تنها می‌تواند از این پول برای خرید کالا از خارج از عراق استفاده کند اما اجازه برداشت آن را ندارد. این سیستم بیشتر شبیه به اینستکس عمل می‌کند؛ مکانیزمی که اخیراً توسط کشورهای اروپایی برای تجارت قانونی با ایران در چارچوب تحریم‌های آمریکا فعال شده است.

*تهدیدات مکانیزم ویژه مالی عراق برای ایران

در بررسی این سازوکار مالی مشخص است که با عملیاتی شدن آن روابط مالی ایران و عراق به صورت کامل کانالیزه شده و تحت مدیریت آمریکایی­ها اجرا خواهد شد. این مکانیزم که به گفته مقامات ارشد عراقی، تحت نظارت وزارت خزانه­ داری آمریکا عمل می­کند، بخشی از تجارت خارجی ایران از طریق عراق را به شدت محدود به اقلام خاص می‌کند و از طرفی افشای اطلاعات مالی و تجاری ایران را به دنبال خواهد داشت. سوال اصلی این است که چرا در زمانی که تجارت بین ایران و عراق از طریق ارز محلی صورت می­گیرد، محدودیت­هایی از این دست را باید پذیرفت؟

اجرایی شدن این سازوکار در عمل با مشکلاتی مواجه است. به طور مثال تضمینی برای بازگشت پول­های بلوکه شده ایران به داخل کشور وجود ندارد و تنها می­توان از وجود پول در حساب خود در عراق مطمئن شد. بنابراین درصورتی که ایران به جای کالا، نیاز به پول خود داشته باشد، نمی تواند این پول را دریافت کند. این امر ممکن است در کاهش صادرات برق و گاز ایران به عراق اثرگذار باشد؛ اتفاقی که روابط راهبردی ایران و عراق را تحت تاثیر خود قرار می­دهد. از طرف دیگر با در نظر گرفتن توافق دوجانبه ایران و عراق در بحث سازوکار مالی حتی اگر این امر اجرا شود، دوام و ادامه یافتن آن در بلندمدت به دلیل وجود نظارت و محدودیت، بسیار بعید خواهد بود.

*نفوذ آمریکا، مانع جدی در گسترش تعاملات ایران و عراق

در یک نگاه راهبردی نسبت به توسعه روابط اقتصادی ایران و عراق، باید از دخالت و نقش ­آفرینی آمریکا در روابط ایران و عراق جلوگیری شود. استراتژی آمریکا نسبت به عراق، وابسته سازی آن به اقتصاد جهانی و کانالیزه کردن تعاملات خارجی آن است. متاسفانه توجه به این امر راهبردی در طراحی مکانیزم ویژه مالی عراق برای پرداخت پول ایران، مورد غفلت طرفین قرار گرفته است. این نکته دور از ذهن نیست که حتی طراحی و توافق این سازوکار مالی نوعی خیانت راهبردی و در راستای برنامه ریزی دشمن برای کاهش روابط ایران و عراق بوده باشد.

*دیپلماسی سخت ­افزاری یا نرم­ افزاری؟

در سالیان اخیر، دیپلماسی اقتصادی منفعلانه ایران در منطقه باعث شده است که بیشتر به دنبال تقویت زیرساخت­ها از طریق افزایش کمی گذرگاه های مرزی ایران و عراق باشد و از طراحی سازوکارهای مالی مستقل که به مثابه خون در گردش جامعه تجاری است، غفلت کند. درحالیکه بدون توجه به مکانیزم­های مالی، تقویت حوزه سخت­افزاری تجارت، فایده ملموسی نخواهد داشت.

درنهایت باید اشاره کرد که پیاده سازی این سازوکار مالی در روابط راهبردی ایران و عراق اثر منفی خواهد داشت و تنها پیروز این جریان آمریکا خواهد بود. پیشنهاد می­شود دولت ایران از اهرم فشار قطع صادرات برق به عراق برای جلوگیری از کانالیزه و محدود شدن روابط مالی خود استفاده کند. در شرایط فعلی با توجه به نگاه راهبردی ایران مبنی برگسترش تعاملات اقتصادی دوطرفه و رشد اقتصادی عراق، مشارکت در این سازوکار مالی در جهت تقویت منافع ملی ایران و عراق نیست و زمینه را برای دخالت آمریکا در روابط ایران و عراق آماده می­کند.

منبع: فارس

منبع: مشرق

کلیدواژه: دادگاه نجفی بازار سکه و ارز اخبار خودرو نفتکش انگلیسی ایران عراق آمریکا گاز وزارت خزانه داری آمریکا مبادلات تجاری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۴۸۱۶۱۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دامی که آمریکا برای عراق پهن کرد

مینا العریبی، سردبیر روزنامه انگلیسی زبان در مقاله The National «عراق را ترک نکنید؛ در چرایی تداوم حضور آمریکا در عراق» که در وب سایت فارن افرز منتشر شده است، سعی در توجیه تداوم حضور آمریکا در عراق داشته است.

به گزارش فرهیختگان به نقل از العریبی در این مقاله سعی کرده آمریکا را ضامن حاکمیت عراق توصیف کند؛ گزاره‌ای که بی‌پایه بودن آن در نگاهی سطحی به وضعیت عراق در طول سالیان اشغال روشن می‌شود. نکته مهم‌تری که خوانش این مقاله آن را روشن می‌سازد، بیم آمریکا و حامیان آن از پیوند محکم جمهوری اسلامی ایران و عراق و ارتباطات قوی دو کشور است.

اکثر نخست‌وزیران عراق در دو دهه گذشته در مقطعی از ارتش آمریکا خواسته‌اند کشورشان را ترک کنند.

مذاکرات دوجانبه طی ۱۵ سال گذشته یا بیشتر سبب شده است حضور نظامی ایالات‌متحده در عراق از زمان اوج آن در سال ۲۰۰۷، یعنی زمانی که ۱۷۰ هزار نیروی آمریکایی به‌عنوان بخشی از «بسیج» مبارزه با القاعده و پشتیبانی از نیرو‌های مسلح این کشور که پس از متلاشی شدن از سوی واشنگتن در سال ۲۰۰۳ هنوز در مرحله بازسازی خود بودند، به‌شدت کاهش یابد.

تعداد فعلی سربازان آمریکایی در عراق اکنون ۲۵۰۰ نفر است. تهدید ایجاد شده از سوی القاعده و داعش در این کشور هم به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته و اعمال خشونت‌آمیز چشمگیر هم نادر شده، شرایطی که توجیه‌کننده حضور کمرنگ نیرو‌های آمریکایی در عراق است.

اکنون سودانی به دنبال پایان دادن به ماموریت نظامی آمریکا در عراق است. اگرچه سودانی به‌عنوان فرمانده کل قوا عملا باید بر تمام نهاد‌های مسلح عراقی تفوق داشته باشد، اما در عمل، گروه‌های شبه‌نظامی یا به‌صورت خودمختار یا از طریق نیرو‌های بسیج مردمی -سازمانی فراگیر که از نظر قانونی بخشی از دستگاه امنیتی عراق بوده، اما مستقیما با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران- هماهنگی دارد.

هنگامی که سودانی در ۱۵ آوریل با جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در واشنگتن دیدار کند، از ایالات‌متحده درخواست خواهد کرد تمام نیرو‌های آمریکایی را از عراق خارج کند، اما بعید است که طرحی برای مقابله با شبه‌نظامیان پس از خروج این نیرو‌ها ارائه کند.

اگر حضور نظامی ایالات‌متحده در عراق به پایان برسد، احتمالا متعاقبا شاهد ایجاد اختلافات سیاسی خواهیم بود. پیشرفت‌های حاصل شده برای نیرو‌های مسلح عراق از سال ۲۰۱۴ یعنی زمانی که آن‌ها نتوانستند مانع پیشروی داعش در یک‌سوم خاک خود شوند، در صورت برداشته شدن دست حمایت ایالات‌متحده ممکن است از بین برود. واشنگتن اکنون باید از اهرم نفوذ خود در بغداد برای حفظ حضور نظامی غیرجنگی، مشابه نیرو‌هایی که در آلمان، ژاپن، فیلیپین و کشور‌های دیگر دارد، استفاده کند.

فضای مذاکره

حضور ایالات‌متحده در عراق در برهه‌ای ناپایدار برای خاورمیانه در کانون توجه قرارگرفته است. جنگ در نوار غزه فرصت‌هایی را برای آن دسته از بازیگران خارجی ایجاد کرده است که به دنبال سود بردن از ویرانی‌ها هستند، ازجمله ایران. نیرو‌های نیابتی ایران اکنون بیش از هر زمان دیگری فعال هستند و تهران خواستار چیزی جز کاهش حضور ایالات متحده در منطقه و ترک کامل عراق نیست.

ایالات‌متحده امروز دوستان زیادی در رهبری عراق ندارد؛ وضعیتی که نتیجه عدم تعامل دیپلماتیک این کشور در طول سال‌ها به شمار می‌رود. با این حال، این امر بدان معنا نیست که سیاستمداران عراقی همگی خواهان خروج نیرو‌های آمریکایی از این کشور هستند.

در این میان سیاست‌های دولت عراق نیز تا حدودی متناقض است. تلاش‌های کنونی برای پایان دادن به حضور نظامی ایالات‌متحده بخشی از تلاش گسترده‌تر بغداد برای محدود کردن نفوذ بین‌المللی در این کشور است؛ دولت عراق همچنین استفاده از دینار عراق را برای معاملات مالی به‌جای دلار آمریکا دنبال می‌کند و نهاد ماموریت کمک‌رسانی سازمان ملل به عراق را نیز که به نظارت بر انتخابات و تشویق گفتگو میان احزاب سیاسی رقیب کمک کرده، محدود کرده است.

با این حال، دولت عراق همچنان به دنبال برقراری پیوند نظامی با غرب است. گروه مامور ناتو در عراق که به آموزش و مشاوره نیرو‌های عراقی کمک می‌کند، برخلاف آمریکا، زیر بار انتقاد‌ها قرار ندارد.

دلایل بقا

دولت‌های پیشین ایالات‌متحده تلاش‌های مختلفی را برای پاسخگویی به خواسته‌های عراق برای مذاکره مجدد درباره حضور نظامی ایالات متحده در عراق انجام داده‌اند. خاطرات وعده رئیس جمهور اوباما برای خروج نیرو‌های آمریکایی از عراق و بازگشت سه‌سال بعد آن‌ها به این کشور هنوز هم در خاطرات اهالی عراق زنده است.

برای بیش از دو دهه، عراق سنگ بنای سیاست خاورمیانه‌ای ایالات‌متحده بوده و فعالیت‌های نظامی ایالات‌متحده بیشتر بر تهدید تروریستی القاعده و بعدا داعش متمرکز بوده است. البته اگرچه این گروه‌ها هنوز هم تهدید به‌شمار می‌روند، دامنه دست درازی آنان به‌شدت کاهش یافته است، اما در این میان خطرات دیگری در قالب گروه‌های شبه‌نظامی سرکش پدیدار شده است که بیشتر آن‌ها از سوی تهران تغذیه می‌شوند.

البته ایالات‌متحده در این میان بدون اهرم فشار هم نیست. عراق همچنان به‌شدت به حمایت سیاسی و نظامی واشنگتن برای تقویت نیرو‌های مسلح خود و همکاری با شرکای منطقه‌ای متکی است.

آزمون اراده‌ها

یک تناقض کلیدی در بطن سیاست عراق وجود دارد؛ درخواست‌های ارائه‌شده برای حاکمیت بیشتر عراق که در عمل به خروج نیرو‌های آمریکایی ترجمه می‌شود، توسط گروه‌هایی تحریک می‌شود که خود با گرفتن دستورات از تهران، اقتدار دولت عراق را تضعیف می‌کنند. ایالات‌متحده ضربه اولیه را [به حاکمیت عراق]با جنگ و اشغال سال ۲۰۰۳ وارد کرد و آسیب به حاکمیت عراق به شبه‌نظامیان و دیگر بازیگران غیردولتی اجازه داد تا در سال‌های پس از آن تکثیر شوند.

موضوع حضور نیرو‌های آمریکایی در عراق به آزمون اراده بین بازیگران سیاسی خواستار هماهنگی بغداد با تهران و کسانی تبدیل شده که می‌خواهند استقلال عراق را از طریق ایجاد توازن در روابط با تهران و واشنگتن تضمین کنند. آنچه در این بحث مطرح است بسیار بزرگ‌تر از چند هزار سرباز غیرجنگی است. به‌نفع عراق و ایالات‌متحده است بر سر یک توافق بلندمدت مذاکره کنند که مساله سربازان را حل و در مرحله بعدی روابط ایالات‌متحده و عراق را تنظیم کنند.