تاریخ پرفراز و نشیب میراث شیعه در کربلا؛ از حمله وهابی‌ها تا دزدی‌های آمریکا و اسرائیل
تاریخ انتشار: ۲۳ شهریور ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۰۹۷۴۹۶
۷۵ هزار نسخه خطی شناسایی شده در عراق وجود دارد، اما این همه ماجرا نیست، میراث شیعه تاریخ پر فراز و نشیبی در این سرزمین داشته است. از حمله وهابی‌ها و سوزاندن نسخ خطی توسط ارتش بعث عراق گرفته تا دزدی‌های آمریکا و اسرائیل. ۲۳ شهريور ۱۳۹۸ - ۰۹:۲۷ فرهنگی ادبیات و نشر نظرات - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در چند ساله گذشته و به‌دنبال ناآرامی‌هایی که با حضور آمریکایی‌ها و داعش در عراق پیش آمد، اخبار متعددی درباره نسخ خطی موجود در این کشور و خطراتی که این میراث عظیم تشیع را تهدید می‌کند، منتشر شده است؛ از سرقت حجم قابل توجهی از این نسخ توسط آمریکا و انتقال آنها به سرزمین‌های اشغالی گرفته تا آتش زدن بسیاری از این منابع توسط داعش و قاچاق برخی دیگر به ترکیه و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مهمترین نمونه این دزدی‌ها، ناپدید شدن نسخه خطی تورات پس از حمله آمریکا در سال 2003 به عراق بود. این نسخه که در بغداد نگهداری می‌شد، در سال 2015 سر از سرزمین‌های اشغالی درآورد. همه این اتفاقات موجب شد بسیاری از مراکز و نهادهای متولی نسخ خطی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر دغدغه حفظ و نگهداری نسخه‌های خطی موجود در عراق را داشته باشند. اما نسخ خطی موجود در کشور عراق چه میزان است و از چه اهمیتی برخوردار است؟
تعداد نسخ خطی شناسایی شده در عراق که عمدتاً در کربلا، نجف، بغداد، کاظمین و سامرا نگهداری می‌شوند، 75 هزار نسخه است که به همت حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی درایتی در مجموعه‌ای 20 جلدی تحت عنوان «المعجم المخطوطات العراقیه» معرفی و به زبان عربی از سوی کتابخانه ملی منتشر شده است؛ البته تعداد نسخه‌های خطی موجود در عراق بسیار بیش از این رقم عنوان شده است که یا شناسایی و فهرست نشده‌اند و یا در مجموعه‌های شخصی نگهداری شده و برخی دیگر نیز در سال‌های اخیر از عراق خارج شده است.
انتشار فهرستگان نسخ خطی عراق/ نسخه‌های موصل و سلیمانیه غارت شده‌اندفهرستگان نسخ خطی عراق منتشر می‌شود/ نگاهی ویژه به نسخه‌های خطی عتبات عالیاتاز آنجایی که میراث عراق با میراث ایران همپوشی بسیاری دارد و هر دو کشور مدت‌های مدیدی با یک مدیریت سیاسی اداره می‌شده است، مرکز تشیع در عراق بوده و ایرانی‌های بسیاری در عراق ساکن بوده‌اند.کشور عراق قرابت فرهنگی نزدیکی با ایران داشته و حوزه‌های علمیه شیعه در این کشور گرم و فعال بوده است، نسخه‌های خطی موجود در عراق می‌توانند مکمل بخشی از فرهنگ گذشته ایران باشد. در واقع عراق بخش قابل توجهی از میراث تشیع را در خود جای داده است.
نسخه‌های خطی نجف اشرف
در نجف اشرف 28 هزار و 277 نسخه خطی نگهداری می‌شود که مهمترین آنها در کتابخانه حرم امیرالمومنین(ع) است.
کتابخانه حرم امیرالمومنین (ع) در نجف اشرف
نجف به دلیل اینکه پایگاه مرجعیت شیعه بوده است؛ بیشترین حجم نسخ خطی را در خود جای داده است.
مخزن کتب خطی کتابخانۀ امیرالمؤمنین علیه السلام در نجف اشرف با نزدیک به پنج هزار نسخه خطی یکی از گنجینه‌های ارزشمند خطی است که در آن نسخه‌های ارزشمند فراوانی می‌توان یافت. این نسخه‌ها به همت علامه امینی گرد آمده‌اند.
در معرفی مخزن خطی این کتابخانه آمده است: در جاى جاى این کتابخانه و خصوصاً در بخش خطى، مى توان اثر دستان و قلم مرحوم علامه سید عبدالعزیز طباطبائى ـ فهرستنگار این نسخ ـ را دید که در کنار دستخط‌هاى خود علامه امینى یا مرحوم علامه شیخ آقابزرگ تهرانى و مرحوم آیت‌الله سید محمد نورى رضوان الله علیهم، در شناسایى نسخ خطى کوشیده‌اند و گره‌گشایى کرده‌اند.
فهرست مخطوطات این کتابخانه به قلم محقق طباطبایى، در دو مجلد تألیف شده، که بخشى از آن در مجله تراثنا منتشر شده است. اما حتی با انتشار همۀ این فهرست، همچنان بسیارند نسخه‌هاى ارزشمندى که آن مرحوم، مجال فهرستنگارى آنها را نیافت و همچنان، شناسایى نشده، باقى مانده‌اند. آنچه فهرست شده است، از سوى فهرستنگار گزینش نشده بوده و نسخه‌هاى نفیسى همچون شفاى بوعلى از قرن پنجم و تبیان شیخ از قرن پنجم، و چندین نسخه نفیس دیگر، همچنان فهرست نشده باقى مانده‌اند.
نسخه‌هاى خطى کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام از چند جهت قابل توجهند، برای نمونه کتابخانه نسخه‌هاى قدیمى و سالخورده اى دارد. در میان این نسخ، میراث علماى شیعه فراوان است. همچنین نسخه‌هایى در این کتابخانه نگهداری می‌شود که متعلق به کتابخانه هاى شاهزادگان، از جمله صدرالسلطنه و فرهاد میرزا معتمدالدوله و مبشر السلطنه است و گاه نسخه‌هاى سلطنتى چشمگیرى در میان آنها وجود دارد. علاوه بر این نسخه‌هاى تزئینى و هنرى بسیارى در این کتابخانه گرد آمده است، نسخه‌هایى که از لحاظ ظرافت‌هاى تذهیب و خطاطى و نگارگرى و جلدسازى حائز اهمیت هستند.
نسخه‌های خطی کربلا
کربلا نیز یکی از مهمترین شهر‌های دارنده نسخ خطی است، بنا به گفته مصطفی درایتی پژوهشگر نسخ خطی در کربلا حدود 5 هزار نسخه در کتابخانه‌های متعدد که عمده آن عتبه حسینیه(ع) و عتبه عباسیه(ع) است، نگهداری می‌شود.
کتابخانه حرم امام حسین(ع)
کتابخانه عمومی آستان مقدس حسینی(ع)، یکی از کتابخانه‌های بزرگ و مهم در عراق است. قدمت مخازن آن به قبل از سال 1111 قمری می رسد که حاوی دستنوشتههای قرآنی و نسخه‌های خطی نادر و مصنوعات و مهمات اهدا شده توسط شاهان و شاهزادگان و بزرگان است. این مخزن چندین‌بار مورد تعرض وحشیانه و و رویارویی با مصائب دیگر از جمله حمله جنایتکارانه وهابی‌ها در سال 1111 قمری قرار گرفت و بسیاری از کتابها و دست‌نوشته‌‌ها و اشیاء با ارزش غارت شد و یا در آتش سوزی از بین رفت.
در سال 1711 میلادی قرآن و نسخه‌های خطی نادر باقی مانده جمع‌آوری شد و علاوه بر آن، مجموعه کتب مختلف در حوزه علوم و هنر که نزدیک به 15 هزار جلد کتاب بود به یک ساختمان خصوصی در سمت غربی از صحن حسینی شریف در نزدیکی درب زینبیه منتقل شد که بعدها به سمت راست درب ورودی یعنی مکان فعلی خود منتقل شد. بعد از آن نیز در معرض یک فاجعه دیگر توسط رژیم بعث در سال 1991 میلادی قرار گرفت که مجموعه منابع آن را به آتش کشیدند و بسیاری از کتاب‌های کمیاب و نسخه‌های خطی آن نیز به سرقت رفت. همچنین سالنهای کتابخانه به سیاه چالهای برای بازداشت و شکنجه دادن پیروان و زائرین امام حسین (ع) تبدیل شد. در حرم امام حسین(ع) نیز 1400 نسخه خطی شناسایی شده نگهداری می‌شود که 218 نسخه آن فارسی و مابقی عربی است.
درایتی درباره حجم نسخه‌های خطی موجود در کربلا می‌گوید: کربلا به صورت معمول به نسبت نجف تعداد نسخه‌های محدودتری دارد، عمده نسخه‌های خطی عراق ابتدا در نجف و بعد در بغداد نگهداری می‌شود، تنها در نجف 28 هزار و 277 نسخه نگهداری می‌شود. چون حوزه علمیه تشیع در نجف سابقه هزار ساله دارد، مرکزیت علمی نجف بیشتر از مرکزیت علمی کربلا بوده است.
از مهمترین نسخه‌های خطی که در حرم امام حسین(ع) نگهداری می‌شود، می‌توان به نسخه خطی نادر از تفسیر قرآن کریم با عنوان "مصباح الجنان لایضاح اسرار القرآن"، نسخه‌ای از قرآن کریم مربوط به قرن سوم هجری با خط کوفی که اخیراً در شهر کربلای معلی کشف شد، اشاره کرد.
حرم حضرت عباس (ع)
در حرم حضرت عباس(ع) هزار و 210 نسخه معرفی شده وجود دارد، تعدادی نسخه معرفی نشده نیز باقی مانده است که یا فهرست نشده و یا فهرست آن منتشر نشده است. از این تعداد 230 نسخه فارسی و مابقی عربی است. باید توجه داشت که این آمار از تعداد قرآن‌های خطی موجود در حرم حضرت عباس(ع) که بسیار هم نفیس هستند، مجزاست.
یکی از مهمترین نسخه‌های خطی موجود در حرم حضرت عباس(ع) قرآنی خطی منسوب به دستخط امام سجاد(ع) است. نسخه خطی و کامل کتاب قانون حکیم ابوعلی سینا از دیگر نفایس این مجموعه است.
در سال‌های اخیر ارتباط خوبی بین مراکز نگهداری نسخ خطی در ایران و عراق برقرار شده است که منجر به حفظ و نگهداری بهتر و بیشتر این میراث مشترک شده است، با این حال بسیاری از نسخ خطی و میراث شیعه عراق امروز خارج از این سرزمین است.
انتهای پیام/
R1013198/P/S4,35/CT7 واژه های کاربردی مرتبط کتاب و ادبیاتمنبع: تسنیم
کلیدواژه: کتاب و ادبیات کتاب و ادبیات
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۰۹۷۴۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بازدارندگی ایران، استیصال غرب
ازبین رفتن سیستم بازدارندگی رژیم صهیونیستی و در نتیجه از دست دادن توان تصمیم‌گیری در مقابل ایران و محور مقاومت و همچنین ضربه جدیدی به حساس‌ترین پایگاه نظامی این رژیم تنها نمونه کوچکی از آثار پاسخ هوشمند به اسرائیل است. آلفردو خلیفه رحمه (تحلیلگر مکزیکی برجسته سیاست بین‌الملل و استاد علوم اجتماعی و سیاسی در دانشگاه ملی اونام مکزیک) در مطلبی تحت عنوان «بازدارندگی متعارف ایران»، آثار پاسخ ایران به اسرائیل را تحلیل کرده است.دراین مطلب آمده است:«باوجود کارزار تبلیغاتی اسرائیل برای متقاعدکردن رسانه‌های غربی مبنی بر اینکه پاسخ ایران هیچ آسیبی نداشته، حقیقت درحال آشکارشدن است. انتقام پیش‌بینی‌شده ایران یک‌هفته قبل بهطور گسترده اعلام و به گفته فایننشال‌تایمز، از ترس افزایش شدید قیمت نفت، واسنجی شده بود.ایران برای نخستین‌بارازموشک‌های مافوق صوت استفاده کردکه نه متحدان اسرائیل و نه ارتش تل‌آویو قادر به رهگیری آنها نبودند. تهران به‌دنبال حمله به جمعیت غیرنظامی اسرائیل نبود و می‌خواست یک آزمایش دفاعی از اسرائیل به‌عمل آورد. لری جانسون، مامورسابق سیا معتقد است به‌رغم بوق وکرنای غرب درباره شکست ایران ــ آهنگی که نوکران غربی سر می‌دهند که رسانه‌های‌شان عمدتا تحت کنترل لابی اسرائیلی هستند ــ ایران دقیقا همان کاری را انجام داد که قصدانجام آن درفلسطین اشغالی راداشت ونشان داد قابلیت فوق‌العاده پیچیده‌ای بااستفاده از کلاهک‌های قابل مانور دارد.
روایتگری رسانه‌های صهیونیست
روزنامه عبری معاریو دراین باره نوشت:حمله ایران به اسرائیل، فارغ از خسارت‌بار بودن یانبودن نشان دادکه این کشور قابل‌مهار نیست.سایت بلومبرگ هم به نقل از یکی از مسئولان ارشد دستگاه جاسوسی خارجی رژیم صهیونیستی (موساد) اعلام کرد پاسخ ایران به اسرائیل، ممکن است باعث ایجاد تغییر استراتژیک در جنگ غزه و حتی پایان یافتن آن شود. پایگاه صهیونیستی «والا» نیز در مقاله‌ای به قلم بن کاسپیت نوشت: اسرائیل در معرض اهانت و تحقیر علنی سنگین و بی‌سابقه قرار گرفت. وی افزود: بازدارندگی اسرائیل که مانع ایران برای حمله مستقیم می‌شد فروپاشیده؛ همچنان‌که تلاش‌های بازدارندگی بین‌المللی در روزهای اخیر فروپاشیده است. این نویسنده صهیونیست همچنین نوشت: بازدارندگی اسرائیل آن‌گونه که در غزه و لبنان شکسته شد، در تهران نیز شکسته شد. همچنین امیر بوهبوت، دیگر روزنامه‌نگار صهیونیست در والا نوشت: از امروز به بعد باید در هر درگیری با ایران، منتظر انبوهی از پهپادها و موشک‌های بالستیک باشیم، آن‌گونه که در حمله اخیر مشاهده کردیم.
سرزنش دولت بایدن
درحالی که مشهورترین روزنامه عبری، یدیعوت آحارانوت، شکست استراتژیک رژیم را به‌شدت محکوم کرده، واشنگتن‌تایمز نیز، شکست بازدارندگی دولت بایدن در جلوگیری از درگیری بین ایران و اسرائیل را سرزنش کرده است. هیمن تامیر، مدیر اندیشکده صهیونیستی مطالعات امنیت اسرائیل INSS گفت ایران می‌توانست به رژیم آسیب وارد کند بی‌این‌که طبق خواسته نتانیاهو، آمریکا حاضر باشد در یک ضدحمله شرکت کند. ایلیا تسوکانف از اسپوتنیک گزارش می‌دهد شبکه‌های چندرسانه‌ای ایرانی استفاده از موشک‌های مافوق‌صوت غیرقابل کشف را تایید کرده‌اند. این اعتراف یک رسانه روسی است، یکی از دو ابرقدرت در زمینه موشک‌های مافوق‌صوت در کنار چین.
گزارش رسانه‌های ایرانی
همان‌طور که شبکه ایرانی پرس‌‌تی‌وی در یک ویدئوی حمایتی نشان داد، تمام موشک‌های مافوق‌صوت شلیک‌شده با موفقیت به اهداف خود یعنی پایگاه هوایی بسیار راهبردی نواتیم که میزبان جنگنده‌های اف۳۵ است و رامون که بسیار نزدیک به نیروگاه هسته‌ای مخفی دیموناست، اصابت کرده‌اند. علاوه بر این، پرس‌‌تی‌وی تاکید می‌کند ایران در میان معدود کشورهایی قرار دارد که دارای فناوری تولید موشک‌های مافوق‌صوت با قابلیت حرکت با سرعت خیره‌کننده و اصابت به اهداف خود با دقت بالاست.به‌گفته دیگر منابع ایرانی، موشک‌های مافوق‌صوت ایران (فتاح ۲) به پایگاه نظامی مخفی موساد در بلندی‌های جولان سوریه ــ که تحت اشغال اسرائیل است ــ اصابت کرده و جان ۴۴ جاسوس را گرفته و حتی ساختمان موساد در تل‌آویو را هدف قرار داده‌اند.
جنگ تبلیغاتی زیر نظر لابی اسرائیل
ورای جنگ تبلیغاتی زیر نظر لابی اسرائیلی در غرب که مدعی قدرت نمایی اسرائیل ــ اما در واقع با حمایت آمریکا، انگلیس، فرانسه و حتی اردن ــ با نابودی ۹۹ درصد پرتابه‌های ایران شامل پهپاد، موشک‌های کروز و بالستیک است اما اسکات ریت، افسر سابق اطلاعات تفنگداران دریایی آمریکا نظر دیگری دارد. او که به خاطر رد کردن سخنان «بچه بوش» ــ جورج بوش پسر ــ درباره سلاح‌های کشتار جمعی ناموجود صدام شهرت دارد، حال مدعی است ایران دوباره بازدارندگی را برقرار کرده است. واژه Deterrence (بازدارندگی) که ریتر به کار برده، از ریشه لاتین Deterrence به معنای منصرف کردن دیگران از طریق وحشت‌آفرینی است. پس ایران از حالا به‌بعد اسرائیل و آمریکا را تحت کنترل خود نگه می‌دارد، در حالی که اسرائیل فکر می‌کرد می‌تواند بدون متحمل‌شدن عواقب آن به ایران حمله کند، حتی اگر ایران عمدا تصمیم گرفت اقدامی بیش از حد مرگبار علیه اسرائیل انجام ندهد اما این امر اکنون محقق شده است. شش پیام ایران بازدارندگی بود، نه حمله! آندری مارتیانف، تحلیلگر نظامی مشهور روس، توضیح داد اسرائیل در برابر پیروزی راهبردی عظیمی که ایران به‌دست آورد و اکنون آن را رهبر اصلی ۱.۸میلیارد مسلمان جهان ساخته است، یک ببر کاغذی بیش نبود. من صلاحیت آن را دارم که این حرف را تایید کنم، حتی با در نظر گرفتن اینکه ایران بمب اتم ندارد. سلاحی که اختراعش بی‌وقفه توسط اسرائیلی‌ها تکرار می‌شود تا بیش از۰۰۳ بمب اتم مخفی در دیمونا ذخیره شود (به نقل از رئیس‌جمهور سابق آمریکا، جیمی کارتر).صبح روز ۱۴ آوریل/ ۲۶ فروردین، خاورمیانه با یک معادله ژئوپلیتیک جدید بیدار شد که ایران به لطف پرتاب ۹ موشک مافوق‌صوت در خفا نگاه داشته شده برقرار ساخت، در حالی که هنوز هم زرادخانه فناوری پیشرفته خود را به‌کار نگرفته است. در حالی که اسرائیل سرگرم شعار «چشم در برابر چشم و دندان در مقابل دندان» است، ایران هنوز سلاح اقتصادی واقعی خود را رو نکرده است: بستن تنگه هرمز که می‌تواند یک بحران جهانی ایجاد کند و باعث افزایش غیرقابل مهار قیمت نفت شود.
محکومیت بدوی توماج صالحی به اعدام