آیا سیارههای دیگر هم مانند زمین پاییز دارند؟
تاریخ انتشار: ۱ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۲۱۶۶۵۲
امروز دوشنبه اولین روز از سومین فصل سال است. در این روز ویژه هر دو نیمکره شمالی و جنوبی زمین به یک اندازه از نور روز برخوردار خواهند بود.
در این روز، ساکنین نیمکره شمالی با کوتاه شدن روز و بلندتر شدن شبها و آغاز فصل پاییز مواجه هستند و افرادی که در نیمه جنوبی زمین زندگی میکنند شاهد حضور بهار خواهند بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اگر بخواهیم تخصصیتر بگوییم، روز اول پاییز «اعتدال پائیزی» نامیده میشود و در آن خورشید مستقیما روی مدار استوا قرار میگیرد.
اعتدال پاییزی یکی از دو اعتدالی است که در هر سال رخ میدهد. اعتدال دیگر اعتدال بهاری است که زمانِ آغاز بهار نجومی در نیمکره شمالی است. جشن باستانی نوروز از لحظه اعتدال بهاری در نیمکره شمالی شروع میشود و در ایران به لحظه تحویل سال معروف است.
اعتدال پاییزی ۱۳۹۸ در ساعت ۳:۵۰ دقیقه روز دوشنبه اول مهر، مصادف با ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۹ روی داد.
در زیر نکات جالبی در مورد اولین روز پاییز نوشتهایم که دانستن آنها خالی از لطف نیست.
۱- چرا اعتدال پاییزی و بهاری روی میدهد؟
اعتدال پاییزی و بهاری، فصلها و تغییر ساعات روز و شب در طول سال فقط بر اساس یک واقعیت صورت میگیرند: زمین در محور کج میچرخد.
این کج بودن ممکن است در اثر ضربهای سهمگین که میلیاردها سال پیش به زمین وارد شده، ایجاد شده باشد. این کج بودن باعث میشود تا قطب شمال در نیمی از سال رو به خورشید باشید (همانند عکس زیر). در نیمه دیگر سال نیز قطب جنوب بیشترین نور را از خورشید دریافت میکند. به همین خاطر است که ما «فصل» داریم.
در زیر هم میتوانید تایملپسی از یک سال کامل کره زمین را مشاهده کنید که از فضا گرفته شده است. در این ویدئو میتوانید بینید خطی که روز را از شب جدا میکند (به آن سایهمرز میگویند) چگونه در طول یک سال به سمت جلو و عقب بین دو قطب شمال و جنوب نوسان دارد.
نکته جالب در مورد خط سایهمرز این است که این چیزی نیست که زمین را به دو نیمکره شب و روز تقسیم میکند. به این خاطر که جو زمین به اندازه کمی باعث انحراف نور خورشید میشود و به طور ویژه هم آن را بر فراز مناطق وسیع زمین میگستراند. این باعث میشود تا مناطقی که نور خورشید را دارند وسیعتر از جاهایی باشند که تاریک هستند؛ بنابراین میتوان اینطور گفت که همیشه روی کره زمین نور بیشتری (روز) نسبت به تاریکی (شب) وجود دارد.
در عکس زیر که در سال ۲۰۱۳ میلادی در آلبرتای کانادا گرفته شده است نیز میتوانید تغییرات شدید انحراف نور خورشید در خلال ماههای دسامبر (پاییز) تا ژوئن (تابستان) را ببینید.
۲- آیا اعتدال پاییزی واقعا اولین روز از این فصل است؟
پاسخ این سوال به این بستگی دارد که از دید علم نجوم به آن نگاه کنید یا هواشناسی!
به لحاظ هواشناسی، تابستان به سه ماه از گرمترین روزهای سال گفته میشود، زمستان سردترین سه ماه سال است و بین این دو فصل، بهار و پاییز قرار دارند.
از نگاه ستارهشناسی، بله پاییز زمانی آغاز میشود که نیمکره جنوبی بیشتر از نیمکره شمالی نور خورشید را دریافت کند. در چنین زمانی است که اعتدال پاییزی آغاز میشود.
۳- روز دوشنبه (امروز) چند ساعت روز خواهد بود؟
واژه انگلیسی Equinox در لغت به معنای برابری شب و روز است. بنابراین، در طول اعتدال بیشتر بخشهای زمین تقریبا حدود ۱۲ ساعت روز و ۱۲ ساعت شب را تجربه خواهند کرد.
البته همه جای دنیا به طور دقیق این ساعتها را نخواهند داشت. به طور مثال، در روز دوشنبه در فربانکز در آلاسکا مردم شاهد ۱۲ ساعت و ۱۱ دقیقه روز هستند. این در حالیست که در کیوِست در فلوریدا ۱۲ ساعت و ۶ دقیقه روز خواهد بود.
این تفاوت زمانی به میزان انحراف نور خورشید در زمان ورود به اتمسفر زمین در عرضهای جغرافیایی متفاوت بستگی دارد.
آیا در روز اعتدال نباید روز و شب با هم برابر باشند؟ باید بدانید که در اعتدالهای پاییزی و بهاری همیشه روز طولانیتر از شب است و دلیلش هم نحوه اندازهگیری طول روز است: از اولین تابشهای خورشید که در سپیدهدم در افق نمایان میشود تا آخرین تابش خورشید قبل از پنهان شدن در پشت افق را روز حساب میکنند.
به این دلیل که خورشید برای طلوع و غروب زمانی را صرف میکند از این رو همیشه زمان روز طولانیتر از شب محاسبه میشود.
۴- آیا میتوان در زمان اعتدال تخممرغ را ایستاده روی زمین گذاشت؟
شاید شنیده باشید که در روز اعتدال (بهاری یا پاییزی) زمین در صافترین حالت خود است و میتوانید تخممرغ را به صورت عمودی روی یک سطح صاف قرار دهید.
این باور به حدی در میان مردم پذیرفته شد که چینیها آن را به رسم اصلی و جداییناپذیر از اولین روز سال نوی خود (در اوایل فوریه) تبدیل کردند. به اعتقاد چینیها در این روز، ماه و زمین دقیقا در یک ردیف قرار میگیرند و اجرام آسمانی تعادل لازم برای ممکن ساختن این ایده (عمودی گذاشتن تخممرغ روی زمین) را مهیا میکنند.
اما این باور فقط یک افسانه است. میزان نوری که در طول روز دریافت میکنیم قدرتی برای تغییر نیروی جاذبه زمین ندارد و در نتیجه ما انسانها هم قدرت غلبه به نظم جهان را نداریم.
۵- چه زمانی برگهای پاییزی تغییر رنگ میدهند؟
وقتی روزها شروع میکنند به کوتاه شدن، درختان سبز دارند به برگها پیغام میدهند که دست از تولید کلروفیل بردارند. رنگ سبز گیاهان به دلیل انعکاس نور سبز از کلروفیلهاست. این ماده وظیفه فتوسنتز را نیز به عهده دارد.
تغییر رنگ برگها بیشتر به نور بستگی دارد تا دما و گفته میشود هر سال در یک زمان مشخص این تغییر صورت میگیرد.
دما و تغییرات آبوهوایی فقط میتوانند روی خلوص، شدت و ماندگاری رنگهای پاییزی تاثیر بگذارند. همچنین روی زمان آغاز تغییر رنگ برگها نیز اثر دارند. خشکسالی و کمبارانی میتواند تعداد برگهایی که تغییر رنگ میدهند را عوض کند.
با توجه به همه این عوامل موثر در تغییر رنگ برگها در فصل پاییز، تخمین زمان دقیق آغاز این تغییرات و دوام آنها کار آسانی نیست. پس نمیتوان به طور دقیق گفت چه زمانی برگهای پاییزی تغییر رنگ میدهند.
۶- آیا اعتدال پاییزی و اعتدال بهاری در دیگر سیارهها هم وجود دارد؟
بله! همه سیارههای منظومه شمسی در محور کج در حال چرخش هستند و بنابراین فصل دارند. کج بودن برخی از آنها بسیار اندک و نامحسوس است همچون عطارد که انحراف آن فقط ۲٫۱۱ درجه است. اما برخی دیگر همانند کره زمین هستند و حدود ۲۳٫۵ درجه انحراف دارند. حتی در سیارهای همچون اورانوس کج بودن محور چرخش ۹۸ درجه است!
در زیر میتوانید تصویر زیبایی از زحل (کیوان) را در زمان اعتدالش ببینید که توسط سفینه فضایی Cassini در سال ۲۰۰۹ گرفته شده است را ببینید. این غول گازی ۲۷ درجه به سمت خورشید انحراف دارد و اعتدال در این سیاره بسیار کمتر از زمین روی میدهد.
سیاره زحل هر ۱۵ سال یک بار اعتدال را تجربه میکند به این خاطر که ۲۹ سال طول میکشد تا این سیاره یک دور کامل دور خورشید بچرخد.
در طول اعتدال سیاره کیوان، کمربند آن به طور غیرطبیعی تاریک میشود. دلیلش این است که این حلقه فقط ۹ متر ضخامت دارد و وقتی خورشید از روبهرو میتابد سطح کافی برای بازتاب این نور ندارد.
منبع: روزیاتو
منبع: پارسینه
کلیدواژه: تکنولوژی پاییز نیم کره شمالی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.parsine.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارسینه» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۲۱۶۶۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چگونه کشورهای جهان از خورشید طلا و از باد پول میسازند؟!
فرارو- آژانس بینالمللی انرژی در آخرین گزارش خود از وضعیت تولید انرژیهای تجدیدپذیر در جهان اشاره کرده است که رشد ظرفیت تولید انرژیهای پاک با ثبت یک رکورد تاریخی به ۵۰۷ گیگاوات (هزار مگاوات) در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است و این عدد، ۵۰ درصد بیشتر از رشد آن در سال ۲۰۲۲ است. این در حالیست که آمارهای وزارت نیرو نشان میدهد، ظرفیت تولید انرژی برقآبی ایران در هشت ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ تنها ۵۵ مگاوات و تولید دیگر انرژیهای پاک ۷۲ مگاوات رشد داشته است.
به گزارش فرارو، انرژهای تجدیدپذیر ۳ ماموریت مهم دارند؛ اولین و مهمترین وظیفه این است که نیازهای افزایشی در حوزه برق را تامین میکنند، ماموریت دوم انرژیهای تجدید پذیر این است که ذغال سنگ را حذف کنند و در گام سوم، جایگزین گاز شوند. در حال حاضر در کشور ما، ظرفیت تولید برق هستهای حدود یک درصد است و سهم تولید برق از انرژیهای خورشیدی و بادی نیز کمی بیشتر از ۱ درصد است. سهم تولید برق آبی نیز در برخی فصول تا سه درصد میرسد و با این تفاسیر مشخص است که حدود ۹۵% انرژی ایران را سوختهای فسیلی تشکیل میدهند.
انرژی بادی نیروی تازه نفس تجدیدپذیرهای جهانوقتی صحبت از انرژیهای تجدیدپذیر میشود، بسیاری به یاد انرژی خورشیدی میافتند که البته زیرساختهای آن نیز به سرعت در حال توسعه در سطح جهان است. اما افزون بر انرژی خورشیدی، انرژی بادی در حال توسعه در سطح جهان است تا جایی که باد خشکی با ۳۸٪ بیشتر از هزینههای خورشیدی در حال نزدیک شدن است. برآوردهای بین المللی نشان میدهد پیشرفتهای فناوری و کاهش هزینهها به سرعت بازارهای جدیدی را برای باد فراساحلی در هند، آسیای جنوب شرقی و استرالیا طی پنج تا ۱۰ سال آینده باز میکند، به نوعی که حتی قابلیت رقابت با گاز و ذغال سنگ را داشته باشد.
ظرفیت تجمعی نیروگاههای بادی نصب شده در سراسر جهان در پایان سال ۲۰۲۳ تقریباً ۱۰۲۳ گیگاوات بود. نکته جالبتر این که صنعت بادی در سال ۲۰۲۳ رکورد ۱۱۷ گیگاوات را در سطح جهان تولید کرد که ۵۰ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ بود. همچنین تا ۵ سال دیگر یعنی ۲۰۲۸ احتمالا ۷۹۱ گیگاوات بیشتر اضافه خواهد شد. اگر ظرفیت تولید انرژی بادی در ایران را در مقایسه با آمارهای سرانه تولید انرژی بادی در جهان بررسی کنیم، انتظار میرفت که ایران تا کنون ۱۰ گیگاوات بادی تولید میکرد و تا پنچ سال دیگر به ۲۰ گیگاوات میرسید، اما حقیقت این است که علیرغم این که اطلس بادی ایران نشان میدهد، امکانات طبیعی ایران برای ۴۸ گیگاوات در دسترس است، اما فقط ۰,۴ گیگاوات تولید داریم.
اهمیت انرژی بادی نه فقط در کشورهای همسایه ما، بلکه در کشورهای اروپایی نیز به یک موضوع بسیار مهم تبدیل شده است. مزرعه بادی جدید بریتانیا به ارزش ۹.۱ میلیارد پوند در دست ساخت است و انتظار میرود که بزرگترین مزرعه بادی فراساحلی جهان باشد. قرار است این مزرعه بادی به نام داگر بانک (Dogger Bank)، که در ۸۰ مایلی سواحل یورکشایر قرار دارد پس از بهره برداری تا ۳.۶ گیگاوات برق تولید کند؛ بنابراین میتوان انتظار داشت که این مزرعه بادی ۶ میلیون برق به شبکه خانگی تزریق کند. نگاهی به این اعداد و ارقام نشان میدهد چگونه کشورهای مختلف در تلاشند از انرژی بادی برای صرفه جویی در مصرف سرمایههای مادی خود استفاده کنند.
کشورهایی که از خورشید طلا میگیرندکشورهای مختلف و به ویژه آنها که آفتاب خیزتر هستند به شدت به دنبال بهره برداری از منابع خورشیدی خود هستند. افزون بر کشورهای حاشیه خلیج فارس، اخیرا هند نیز در این زمینه سرمایه گذاری گستردهای انجام داده است. علی جم، مدیرعامل شرکت توزیع برق استان یزد که یکی از آفتاب خیزترین استانهای ایران است، سال گذشته اعلام کرد که طی پنج سال گذشته، ۱۱۰ هزار نیروگاه خورشیدی حمایتی ۵۵۰ هزار سامانه خورشیدی احداث شده است. با این وجود هنوز هم تا استانداردهای جهانی فاصله داریم.
شرکت آدانی گرین انرژی در حال توسعه نیروگاه انرژی تجدیدپذیر ۳۰ گیگاواتی در بیابان کویری با دمای بالای ۴۰ درجه در خاودا در گجرات به مساحت ۵۳۸ کیلومتر مربع و سرمایه گذاری کلی ۲۰ میلیارد دلار است، که پس از اتمام پروژه، بزرگترین نیروگاه سیاره زمین خواهد بود. با این تفاسیر میتوان گفت هند میخواهد بیابان غیر قابل استفاده نمکی و ۴۰ درجهای خود را تبدیل به بزرگترین نیروگاه انرژی تجدیدپذیر جهان کند. ابعاد این نیروگاه پنج برابر مساحت شهر پاریس و از فضا قابل مشاهده است. اما چرا این پروژه را میتوان یکی از بهترین سرمایه گذاریهای هند دانست؟ هندیها موفق شده اند، منطقهای را که به حدی خشک است که حیات وحش در آن وجود ندارد و فاقد پوشش گیاهی است به تولید انرژی پاک تبدیل کنند که دست کمی از خلق طلا ندارند.
اما کشورهای اتحادیه اروپا نیز با وجود سهم کمتری که نسبت به آسیاییها از انرژی خورشیدی دریافت میکنند، در این زمینه سرمایه گذاریهای گستردهای میکنند. آلمان در قالب یک طرح در تلاش است تا از طریق سیستمهای خورشیدی قابل نصب در فضای بالکن خانه ها، انرژی خورشیدی را جذب کند. نکته جالب این که تا کنون حدود ۴۰۰ هزار سیستم خورشیدی پلاگین در بالکن خانهها نصب شده است. بر اساس محاسبات تقریبی آلمان حدود ۲۰۰ مگاوات خورشیدی بالکن نصب شده دارد.
چرا کوچ جهان به سمت انرژیهای پاک اجباری است؟حقیقتی که بر اساس آمارهای جهانی انکار ناپذیر است، این است که تقاضای گاز اروپا ۲۴ درصد نسبت به ۲۰۲۱ کاهش یافته است و به کمترین میزان از سال ۲۰۱۵ رسیده است. همچنین وابستگی به ذغال سنگ نسبت به سال ۲۰۱۵ حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است. تحقیقات حوزه انرژی در اتحادیه اروپا نیز نشان میدهند که تقاضای LNG اتحادیه اروپا احتمالاً در سال ۲۰۲۳ به اوج خود رسیده است. انجمن تنظیمکنندههای انرژی اروپا (ACER) تخمین میزند که تقاضای گاز اتحادیه اروپا برای LNG تا سال ۲۰۲۷ حدود ۶۰ میلیارد متر مکعب کاهش مییابد و این رقم، تقریباً نیمی از صادرات LNG ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ برای مقیاس است.
در شرایطی که تولید برق سوختهای فسیلی از سهم ۴۶.۵۳ درصدی در اروپا به ۳۹.۳۱ درصد در بازه زمانی یکساله کاهش پیدا میکند، مجبور به پذیرش واقعیتهای گذار از انرژی فسیلی خواهیم بود. مهمترین گزینهها برای این گذار و جایگزینی، بازگشت به سمت انرژی خورشیدی، بادی، پمپهای گرمایشی، سوختهای بیو و هیدروژن سبز است.
یک استدلال همیشگی که از سوی مدافعان انرژیهای فسیلی مطرح میشود این است که میگویند، میزان برقی که از طریق انرژیهای پاک به دست میآید، کمتر از حدی است که به واسطه سوختهای فسیلی به دست میآید. اما بررسیهای تخصصی چه میگویند؟ ۲.۵ گیگاوات خورشیدی یا ۱.۷ گیگاوات بادی همان مقدار برق تولید میکند که ۱ گیگاوات گاز سیکل ترکیبی تولید میکند. ۲ گیگاوات خورشیدی یا ۱.۳ گیگاوات باد حدود ۱ گیگاوات ذغال سنگ تولید میکند. همچنین نیروگاههای خورشیدی و بادی نیاز به خوراک مانند گاز و ذغال سنگ ندارند، پس هزینه خوراک و حتی تعمیر نگهداری ندارند.
نکته مهمتر این که هزینه ساخت نیروگاههای خورشیدی به یک سوم نیروگاههای سیکل ترکیبی و با باطری ذخیره باز هم کمتر از نیروگاههای سیکل ترکیبی (با کیفیت ۵۸%) خواهد بود. برخلاف کاهش هزینههای انرژیهای تجدیدپذیر، هزینههای تولید ذغال سنگ و گاز از سال ۲۰۲۰ تا کنون ۱۲ درصد افزایش یافته و عمدتاً به دلیل مکانیسمهای قیمت گذاری کربن، پیش بینی میشود تا سال ۲۰۵۰ روند افزایشی ادامه یابد. اکنون و پس از مرور همه این اطلاعات با یک پرسش اساسی رو به رو میشویم که آیا ساسیتگذاران حوزه انرژی برنامهای برای تغییر در برنامه هفتم توسعه و افزایش بودجه در بخش انرژیهای پاک دارند یا قرار است همچنان به انرژیهای فسیلی وابستگی حداکثری داشته باشیم؟!