راهکار دولت برای خلاصی از بحران بودجه
تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۲۸۹۳۴۲
به گزارش تسنیم، مدعی این سخن که دولت از مدرسه‌داری خسته است و به‌دنبال واگذاری بار سنگین مالی مدرسه‌داری به مردم است را می‌توان در این کلام محمود مهرمحمدی از صاحبنظران عرصه تعلیم‌وتربیت و سرپرست سابق دانشگاه فرهنگیان خلاصه کرد: "دولت اساسا باید موضوع مدرسه‌داری را رها کند و باید اجازه دهیم مدرسه‌داری به یک اتفاق مردمی و مدنی تبدیل شود؛ در این مدل که متضمن تمرکززدایی و مدرسه‌محوری است، منابع مالی با یک فرمول عادلانه‌ای بین آحاد جامعه از جمله اولیای دانش‌آموزان توزیع می‌شود و پته‌های آموزشی در اختیار آنها قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این استدلال او، مدافعانی جدی در بین وزرا و مسئولان مختلف آموزش‌وپرورش دارد و به عنوان یکی از راه‌حل‌های جدی نجات آموزش‌وپرورش از کسری مزمن بودجه بر روی آن حساب باز می‌کنند! و حالا یکی از اولویت‌های ابلاغ شده رئیس‌جمهور برای وزارت آموزش‌وپرورش،حرکت به سمت جایگزین‌سازی تدریجی ارائه مستقیم خدمات آموزشی توسط دولت با خرید خدمت است.
البته مهرمحمدی که بخشی از دوران تحصیلات آکادمیکش را در آمریکا گذرانده است می‌داند که سابقه اجرای چنین طرحی برای نخستین بار به ایران محدود نمی‌شود بلکه پیش از این در برخی کشورها از جمله آمریکا به شکل اختصاص بُن آموزشی اجرا شد و در قالب آن، دولت آمریکا حق شهروندان برای آموزش را به‌صورت بُن در اختیار خودشان قرار داد تا بتوانند فرزندان خود را در هر مدرسه‌ای که تمایل داشتند، ثبت‌نام کنند.
در همین رابطه برخی از اساتید تعلیم و تربیت می‌گویند: در این طرح مابه‌التفاوت هزینه‌ها را هم خود خانواده پرداخت می‌کند به عنوان مثال اگر دولت 4 یا 5 هزار دلار سرانه آموزشی به ازای هر فرد اختصاص می‌داد، پیشنهاد شد که آن را به صورت بُن در اختیار خانواده‌ها قرار دهد.
اما این ایده در آمریکا مقبولیت چندانی نیافت اما در برخی کشورها مانند شیلی و پاکستان اجرا شد و در آمریکا هم چون بستر مناسبی برای این کار فراهم نبود در ابتدای دهه 90 میلادی ایده مدارس اجاره‌ای (چارتر) پیشنهاد شد.
امروز هم برخی صاحبنظران تعلیم‌وتربیت کشور معتقدند که چنین شیوه‌ای از مدرسه‌داری می‌تواند در ایران اجرا شود چرا که دولت باید وظیفه مدرسه‌داری را به خود مردم واگذار کند هرچند که باید گفت بیش از 5 سال است، طرح خرید خدمات آموزشی در کشور ما در حال اجراست و در قالب همین طرح هم دولت وظایف خود در اداره مدارس دولتی و تأمین معلم را واگذار کرده است و هم به ازای سرانه‌ای که در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهد، او را عهده‌دار اجرای وظایفی کرده است که تا پیش از این دولت باید آنها را انجام می‌داد.
اما نکته مهمتر شاید آمادگی و فراهم بودن بستر لازم برای اجرای چنین طرح‌هایی در ایران است کما اینکه در مدت زمان اجرای طرح خرید خدمات آموزشی در بخش‌های مختلف کشور، نارضایتی‌هایی از سوی معلمان شاغل در این طرح به وضعیت حقوق و بیمه مشاهده می‌شود که حالا می‌توان گفت به نوعی طرح خرید خدمات آموزشی را به بُن‌بست کشانده است! تا جایی که مسئولان هم از ضرورت اجرای تغییراتی در این طرح خبر می‌دهند یا اینکه بحث مدارس تعاونی از سوی وزیر جدید آموزش‌وپرورش مطرح می‌شود.
از سوی دیگر اگر مسئولان آموزش و پرورش معتقدند که اجرای خرید خدمت آموزشی باعث افزایش کیفیت مدارس در مناطق محروم شده است، چرا گزارش جامعی از وضعیت کیفیت مدارس تحت پوشش این طرح منتشر نمی‌کنند تا به طور دقیق مشخص شود اجرای طرح خرید خدمات آموزشی با چه دستاوردها و نقاط ضعفی همراه بوده است.
البته برخی کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت معتقدند که مدت‌هاست با شعار تمرکززدایی و مشارکت مردم، خصوصی‌سازی به جامعه پمپاژ می‌شود؛ در آموزش و پرورش دولتی مسئله‌ای وجود دارد به نام تمرکززدایی به گونه‌ای که اهالی تعلیم و تربیت تمایل دارند مشارکت مردمی و مدنی بیشتری در آموزش‌وپرورش رخ دهد اما دولت بسیار متمرکز عمل می‌کند و تمام مفاد و محتوای درسی را خود ارائه و اجرا می‌کند.
در برابر این مشکل مسئولان آموزش‌وپرورش معتقدند اگر خصوصی‌سازی گسترش یابد دولت نیز ملزم به مشارکت دادن مردم در آموزش‌وپرورش می‌شود و به همین خاطر طرح‌های واگذاری مدارس را جدی گرفته‌اند، اما باید دانست که این روند الزاما به افزایش مشارکت نمی‌انجامد.
در همین رابطه، ابراهیم سحرخیز؛ معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش گفت: رویکرد اصلی در طرح خرید خدمات این بود تا در مناطق محروم و کم‌برخوردار که نیروی آموزشی وجود ندارد از ظرفیت مدارس غیردولتی استفاده شود اما به تدریج این طرح به سمتی رفت که مدارس دولتی را به موسسان مدارس غیردولتی واگذار کردند، در زمان آقای فانی یعنی سال 93 طرح بسته حمایتی به صورت خرید خدمات آموزشی از مدارس غیردولتی عملیاتی و سال بعد در بودجه سنواتی لحاظ شد که مجلس با آن مخالفت کرد و در برنامه ششم توسعه هم اجرای خرید خدمات آموزشی به مناطق محروم کشور محدود شده است البته همان ایام که مجلس در حال بررسی این مسئله بود، خرید خدمات آموزشی در برخی نقاط تهران از جمله محله خاک سفید در حال اجرا بود و مشکل اصلی در این طرح بحث کیفیت آموزش است چرا که در برخی موارد گزارش‌هایی به مجلس ارائه شد که فرد با مدرک دیپلم به عنوان معلم به کار گرفته شده است بنابراین این نگرانی وجود داشت که خرید خدمات آموزشی نمی‌تواند تضمین‌کننده کیفیت آموزشی باشد و عدالت را خدشه‌دار می‌کند.
او معتقد است که در طرح خرید خدمات آموزشی اگر چه دولت هزینه‌ها را پرداخت می‌کند اما میزان آن پایین است بنابراین موسس بخش خصوصی به دنبال صرفه‌جویی است و در این میان ممکن است معلمان شاغل در آن به استثمار کشیده شوند؛ خرید خدمات آموزشی به جای اینکه در حوزه کاردانش و در هنرستان‌ها اجرا شود هم‌اکنون به دوره ابتدایی تعمیم داده شده و در محرومترین مناطق از جمله سیستان‌وبلوچستان در کنار نیروهای سربازمعلم از معلمان خرید خدمات آموزشی استفاده می‌شود البته نمی‌گویم سربازمعلم، نیروی کیفی است اما حداقل حقوق و تکالیفش در آموزش‌وپرورش مشخص است و مانند معلمان خرید خدمات به لحاظ حقوق و بیمه وضعیت نامناسبی ندارد.
افت وضعیت دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های بین‌المللی
سحرخیز به این موضوع تأکید دارد که طرح خرید خدمات آموزشی و تأثیر آن بر کیفیت آموزش در مناطق تحت پوشش نیاز به پژوهش و بررسی مراکز مستقل دارد و باید به این نکته هم دقت کرد که از سال 94 به بعد نمرات دانش‌آموزان ایرانی در آزمون بین‌المللی پرلز که شامل مهارت خواندن و نوشتن برای دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی است به شدت افت داشته و این نشان می‌دهد کیفیت آموزش در کشور پایین آمده است و این موضوع دلایل مختلفی دارد و قطعاً کیفیت معلم نیز بر این مقوله تأثیرگذار است.
معاون سابق وزارت آموزش و پرورش گفت: متأسفانه چند سالی است که برخی خواب خصوصی‌سازی را برای آموزش‌وپرورش می‌بینند و به تازگی زیر نظام تأمین منابع انسانی سند تحول تصویب شده است که درباره برنامه‌های مصوب آن حرف و حدیث زیاد است.
البته برخی معتقدند این روش که منابع را تقاضامحور توزیع کنیم، شیوه مناسبی است یعنی اینکه مدیر مدرسه خودش معلم را انتخاب کند البته این موضوع می‌تواند با هدف کم‌کردن از تعداد معلمان رسمی اجرا شود و بر اساس آن سرانه دانش‌آموزی را به والدین دانش‌آموز می‌دهند و این یعنی دیگر آموزش‌وپرورش دولتی نداشته باشیم و والدین آموزش مطلوب را در هر مدرسه‌ای که یافتند همانجا ثبت‌نام کنند و بخش خصوصی تصمیم می‌گیرد معلم را از کجا بیاود.
بیش از 30 درصد هزینه‌های آموزش وپرورش بر دوش مردم
او به نتایج یکی از گزارش‌های مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری اشاره و تصریح کرد: این مرکز اعلام کرد که سال 1386 سهم آموزش‌وپرورش از تولید ناخالص ملی را 4.6 بود و سال 97 به 2.2 رسید از سوی دیگر براساس نظر مسئولان آموزش‌وپرورش در دو سال گذشته مردم سالانه 10 هزار میلیارد تومان به مدارس دولتی پول داده‌اند و در این میان مدارس غیردولتی هم هستند که شهریه دریافت می‌کنند، در مجموع 33 درصد هزینه‌های آموزش‌وپرورش را مردم تأمین می‌کنند اما باز هم دولت راضی نیست و می‌خواهند خرید خدمت آموزشی از بخش خصوصی به جای ارائه مستقیم خدمات توسط دولت در آموزش‌وپرورش توسعه یابد.
اما آیا در سیاست‌های کلی نظام در حوزه آموزش‌وپرورش مقوله‌هایی همچون خصوصی‌سازی پنهان و خرید خدمات آموزشی مورد تأکید است؟ توسعه خرید خدمات آموزشی یعنی جمع شدن بساط مدارس دولتی به شیوه فعلی! مدارس تعاونی هم یعنی خصوصی‌سازی، اگر قرار است این شکل از مدارس ایجاد شود تا سرانه‌ای به مدارس ندهند و مدارس از دولت بودجه نگیرند، الان هم وضعیت بدین شکل است و مدارس با پول مردم اداره می‌شوند مگر اینکه دولت بخواهد حقوق معلم را هم ندهد و از طریق تعاونی‌ها این کار انجام شود یعنی اینکه به ازای هر دانش‌آموز مبلغی در اختیار مدارس قرار بگیرد و تمام مسائل از تامین معلم تا هزینه‌های مدرسه و پرداخت حقوق معلمان بر عهده خودشان باشد.
او به این موضوع تأکید دارد که تعاونی در اقتصاد ایران شکست خورده است و بخش تعاونی در اقتصاد کشور زمین‌گیر شده است حالا چگونه قرار است در آموزش‌وپرورش اجرایی شود؟
واگذاری مدارس دولتی به موسس بخش خصوصی در پایان شهریور
همچنین حسین ثقفی منتخب معلمان خراسان رضوی در انتخابات استانی شورای عالی آموزش و پرورش در این رابطه گفت: همه می‌دانیم که شروع سال تحصیلی باید با آرامش برای مدارس باشد و اگر اقدامی صورت گیرد که سبب تشویش و نابسامانی در برنامه‌های مدارس در سال تحصیلی شود، تبعات منفی زیادی بر این پیکره وارد خواهد کرد.
به تازگی و در پایان شهریور 98 در استان خراسان رضوی و شهر مشهد، تعدادی از مدارس ابتدایی و متوسطه اول، با اقدامی عاجل و بدون هماهنگی با مدیران مدارس مرتبط، تبدیل به "حمایتی " (!)شده‌اند.این در حالی بوده است که این مدارس در ایام تابستان نیروهای خود را جذب کرده، پروژه مهر را انجام داده‌اند، برنامه کلاسی خود را طراحی و بر مبنای انتظارات اولیا و دانش‌آموز، نقشه راه سال تحصیلی خود را تصویر و تدوین کرده‌اند.
ثقفی معتقد است، این اقدام و در این بازه زمانی از منظر علمی،اداری و منطقی هیچ‌گونه دلیلی برای دفاع ندارد.واگذاری مدارس به بخش خصوصی اگر مبنایی وزارتی داشته باشد باید با مطالعه و مداقه و در مرداد ماه اتفاق بیفتد تا ضمن بررسی مسائل و نیازهای هر آموزشگاه بتوان بطور فنی به این کار دست زد.
از هم پاشیدگی برنامه مدارس
تبدیل مدارس حمایتی در پایان شهریور بدون شک در قدم اول سبب از هم پاشیدگی برنامه سالانه‌ای خواهد شد که در آن واحدهای آموزشی مدت‌ها بر روی آن کار شده است،دیگر اینکه بالطبع معلمان این مدارس باید به مدارس دیگر هجرت کنند، هجرتی که در زندگی و روحیه آنان اثر منفی خواهد گذاشت.
او گفت: دانش‌آموزان این مدارس هم باید در فضایی کاملا ریاضت‌محور، ادامه دهند با مجموعه‌ای که پیوستگی تام و کاملی با آموزش و پرورش ندارد.
با خرید خدمت آموزشی نمی‌توان امیدی به حل مشکلات داشت
این اقدام استان خراسان رضوی و با این شیب تند در این زمان، لطمات جبران‌ناپذیری از نظر علمی و اعتمادی بر ذهن و روح جمعی معلمان و دانش‌آموزان این مدارس وارد خواهد کرد، مدارسی که اغلب در بافت محروم شهر هستند و نیازمند اقدامات آموزشی و تجربی در سطح خاص هستند که با خرید خدمات آموزشی، نمی‌توان امیدی به پیشرفت و حل مشکلات دانش‌آموزان این مدارس داشت.
ثقفی ابراز امیدواری کرد، مسئولان ذیربط در اداره کل خراسان رضوی، در نشستی چندجانبه با منتقدین، به ابهام‌ها پاسخ دهند و انتظار می‌رود این حرکت در مشهد، حاکی از تعهد، تخصص و دلواپسی برای آموزش‌وپرورش باشد نه آن که با چنین رفتار عجولانه‌ای در این مقطع حساس و گسستن برنامه‌های این مدارس، خواسته شود تفکر منفی نسبت به مشی و منش حاجی میرزایی در حوزه عملکردی وی ایجاد کرد.
منبع: الف
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۲۸۹۳۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مدارس کار راهکاری برای کاهش ترک تحصیل / برنامه درسی هنوز برمبنای دهه ۶۰ است
زارعی معلم و دانش‌آموخته دکتری تعلیم و تربیت در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درخصوص دلایل ترک تحصیل کودکان و نوجوانان گفت: پس از کرونا آمار ترک تحصیل افزایش یافت و در سال ۹۸-۹۹ بیشترین آمار ترک تحصیل را در مقطع متوسطه اول و دوره ابتدایی داشتیم. بعد از آن هم اگرچه ترک تحصیل با شدت کمتری اتفاق افتاد اما این موضوع در دوره متوسطه دوم بیشتر شد.
بیشتر بخوانید علت ترک تحصیل در روستاهای مرزی از زبان معلم نمونه کشوروی با بیان اینکه ترک تحصیل دو جنبه دارد و یکی ناشی از ساختارهای اجتماعی و دیگری نشات گرفته از ساختارهای آموزشی است، عنوان کرد: در روستاها آمار ترک تحصیل به ویژه در دوره متوسطه و میان پسران بیشتر است و حتی مشاهدات میدانی ما حاکی از این است که امکان دارد آمار بیش از چیزی باشد که اعلام می‌شود.
کارشناس آموزش و پرورش درخصوص نقش ساختارهای اجتماعی در ترک تحصیل، عنوان کرد: وقتی نوجوان ما می‌بیند، کسانی که به سختی تحصیل کرده‌اند، جایگاه اجتماعی خوبی ندارند و درآمدهای آنها مطلوب نیست، به این فکر می‌کند که اگر وقت خود را برای تحصیل نگذارد و مثلا کارتن جمع کند، درآمد بهتری خواهد داشت. او فکر می‌کند که اگر از ۱۵ سالگی کار کند، تا ۳۰ سالگی هم صاحب خانه می‌شود و هم خودرو اما با درس خواندن از چرخه اقتصادی عقب می‌ماند.
وی ادامه داد: خانواده هم نقش مهمی دارد و شاید به ظاهر ترک تحصیل را تائید نکند اما در عمل باعث می‌شود که نوجوان به این سمت برود. وقتی خانواده برای رشد و دانایی کودک وقت نمی‌گذارد و انگیزه‌های او را تقویت نمی‌کند، او را به سمت ترک تحصیل هدایت می‌کند. خانواده‌هایی که کودکانشان ترک تحصیل می‌کنند در زبان مخالف هستند اما در عمل با کودک و نوجوان همراه نبوده‌اند که او فرصت و انگیزه علم‌آموزی داشته باشد.
بنویسید ترک تحصیل ناشی از ساختارهای آموزشیدکتری تعلیم و تربیت با اشاره به اینکه آموزش و پرورش به لحاظ نهادی در جامعه در اولویت قرار ندارد، بیان کرد: نگاه بچه‌ها به مدرسه اینطور نیست که برای یادگرفتن چیزهای جدیدی به مدرسه بیایند که می‌تواند زندگی آنها را تغییر دهد. از طرفی آموزش و پرورش در میان سایر نهادها، نهادی مصرف کننده است که چندان برای آن هزینه نمی‌شود تا راندمان آموزشی افزایش پیدا کند.
برنامه درسی مدارس ما غیرمنعطف استزارعی درخصوص نواقص ساختار آموزش و پرورش و تاثیر آن در ترک تحصیل توضیح داد: برنامه درسی مدارس ما غیرمنعطف است. این برنامه برای ۸۵ میلیون ایرانی که شرایط کاملا متفاوتی از یک دیگر دارند، یکسان است؛ درحالی که ساختار زندگی اجتماعی افراد باهم متفاوت است. این باعث می‌شود که افراد حس کنند، تحصیل نمی‌تواند چیزی به زندگی آنها اضافه کند.
وی اضافه کرد: تعداد کسانی که با وجود مشکلات از مناطق محروم تلاش کرده‌اند و رتبه‌های تک رقمی کنکور شده‌اند، بسیار اندک است و اگر بخواهیم درباره عموم جامعه صحبت کنیم نمی‌توانیم این گروه را ملاک قرار دهیم و باید کلیت را ببینیم که در زیر فشارها کم می‌آورند. در شرایط عمومی برنامه آموزشی با سبک زندگی افراد سنخیتی ندارد و درسی که می‌خوانیم هم کافی نیست؛ مثلا می‌بینیم که یک نوجوان تحصیل کرده و کسی که در پایه نهم درس را کنار گذاشته از نظر معلومات تفاوتی باهم ندارند.
جای خالی مهارتآموزیدکتری تعلیم و تربیت توضیح داد: برنامه درسی مشکلات و چالش‌های زندگی افراد را حل نمی‌کند و میلی برای زندگی کردن در فرد ایجاد نمی‌کند. یکی از نکات مثبت مدارس فنلاند، تاکید بر آموزش مهارت‌های زندگی است. سواد زندگی در دنیای امروز را باید به بچه‌ها بیاموزیم.
کتاب‌ها همچنان براساس ویژگی کودکان و نوجوانان دهه ۶۰ و ۷۰ استوی افزود: از جهتی آموزش در کشور ما علم‌محور است و جای خالی مهارت‌آموزی احساس می‌شود. ۹۰ درصد دانش‌آموزان من دوست دارند که مهارت بیاموزند و کار عملی کنند اما محتوای درسی تاکید بر علم دارد. در چنین شرایطی که مهارت‌های عمومی، توانایی شاد زیستن و راه زندگی درست در مدارس آموزش داده نمی‌شود، برخی از دانش‌آموزان انگیزه تحصیل را از دست می‌دهند. نسل ما تغییر کرده و شکاف نسلی اتفاق افتاده اما کتاب‌ها همچنان براساس ویژگی کودکان و نوجوانان دهه ۶۰ و ۷۰ است.
شکاف نسلی در آموزش دیده نمیشودزارعی بیان کرد: من به عنوان معلمی که با دانش‌آموزان نوجوان کار می‌کنم، می‌گویم که شکاف نسلی هر پنج سال یک بار اتفاق می‌افتد اما این شکاف در ساختار آموزش دیده نمی‌شود. از دوره ابتدایی تا پایه نهم را تعلیم تربیت عمومی می‌گوییم که رنگ و بوی ضعیفی دارد و بار علمی آن قوی‌تر است و بعد از آن هم وقتی مهارتی نمی‌آموزند، انگیزه برای ماندن ندارند.
کارشناس آموزش و پرورش معتقد است که فضای مدارس هم شادی و نشاط کافی ندارد. وی در این باره توضیح داد: ما فعالیت‌های دانش‌آموزمحور نداریم و فضای مدارس دانش‌آموزان را به سمت انزواطلبی می‌برد. زنگ‌های ورزش هم مورد توجه قرار نمی‌گیرند. در هفته ۲ ساعت زنگ ورزش داریم که امکاناتی هم برای آن وجود ندارد.
دکتری تعلیم و تربیت بر این باور است که نهادهای موازی با آموزش و پرورش در جذب کودکان و نوجوانان موفق‌تر عمل کرده‌اند. وی در این باره گفت: برای مثال باشگاه‌های ورزشی، کلاس‌های هنری و موسسات آموزشی محتوای جذاب‌تری ارائه می‌دهند و آموزشی که در مدارس ارائه می‌شوند، سنتی و قدیمی هستند.
برخی معلم‌ها بروز نیستندوی ادامه داد: از طرفی جذب معلم در آموزش و پرورش هم ساختار درستی ندارد. معمولا معلم‌هایی که جذب می‌شوند افراد بروزی نیستند و علم ارتباط با نوجوان را ندارند. ضعف نیروی انسانی اگرچه درصد کمی در ترک تحصیل دارد اما به عنوان عاملی ثانویه می‌توان به آن پرداخت.
طرح‌های آموزشی که در اجرا شکست میخورندزارعی در پاسخ به این سوال که آیا طرح‌های آموزشی شبیه به طرح شهاب و یا مهارت‌آموزی می‌توانند، در هدایت تحصیلی درست بچه‌ها و ایجاد انگیزه موثر باشند، گفت: واقعیت این است که طرح شهاب که در راستای استعدادیابی اجرا شد، به درستی اجرا نمی‌شود. طرح ایران مهارت هم اینطور اجرا می‌شود که مدارس بچه‌ها را به مراکز آموزشی ارجاع می‌دهند تا مهارتی یاد بگیرند اما باید درنظر گرفت که چه خانواده‌هایی به این طرح توجه می‌کنند؛ نوجوانی که خانواده فرهیخته‌ای دارد، بدون نیاز به این طرح از سوی خانواده برای آموختن مهارت هدایت می‌شود اما مشکل ما در مورد خانواده‌هایی است که اصلا این موضوع در اولویت آنها نیست.
وی افزود: برخی افرادی که ترک تحصیل می‌کنند در خانواده‌هایی قرار دارند که حاشیه‌نشین هستند، اولویت در آنها علم و دانایی نیست و مشکلات معیشتی دارند و آسیب‌های اجتماعی در آنها زیاد است. چنین خانواده‌ای به اینکه نوجوان خود را برای مهارت‌آموزی به موسسه‌ای خارج از مدرسه بفرستد، فکر نمی‌کند. از طرفی این طرح هزینه‌بر است و آموزش و پرورش از مدارس خواسته که بخشی از آن را تقبل کنند اما مدرسه بودجه بسیار کم و محدودی دارد و در مقابل خانواده‌های آسیب‌پذیر هم از طرح استقبال نمی‌کنند. کارشناس آموزش و پرورش اضافه کرد: بعنوان مثال بودجه مدرسه ما در روستایی در همدان ۵۰۰ هزار تومان است و در تامین هزینه‌های خود هم دچار مشکل است.
فقر اقتصادی رابطه مستقیمی با ترک تحصیل دارددکتری تعلیم و تربیت با بیان اینکه بیشترین آمار ترک تحصیل مربوط به روستاها و حاشیه شهرها است، عنوان کرد: در این مناطق هم فقر اقتصادی رابطه مستقیمی با ترک تحصیل دارد. بچه‌ها به ویژه پسرها درگیر کار کردن می‌شوند و نمی‌توان به لحاظ قانونی این نوجوانان را مجبور به حضور در مدرسه کرد اما می‌توان با راه‌اندازی مدارس کار پیوند آنها را با مدرسه حفظ کرد.
وی درخصوص ویژگی‌های مدارس کار توضیح داد: مدارس کار به این شکل هستند دانش‌آموز می‌تواند زمانی در مدرسه حاضر باشد و قسمتی از زمان هم به آموزش مهارتی برای افزایش درآمد و رشد او در کار اختصاص پیدا می‌کند. برخی خانواده‌ها نیاز دارند که نوجوانشان در تامین معیشت خانواده نقش داشته باشد و وقتی رفع مشکل اقتصادی او کار راحتی نیست، حداقل می‌توان با کمک چنین مدارسی مهارت و توانمندی نوجوان را افزایش داد. یک مدرسه غیرانتفاعی در محله دروازه‌غار تهران در کشور این مدل را اجرا می‌کند اما نمونه مشابه دیگری نداریم.
یکی از دلایل ترک تحصیل در دختران ۱۲ تا ۱۵ ساله، ازدواج استکارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اینکه یکی از دلایل ترک تحصیل در دختران ۱۲ تا ۱۵ ساله، ازدواج است، عنوان کرد: به دلیل اینکه در روستا تدریس می‌کنم، بارها شاهد این موضوع بوده‌ام که دخترها به دلیل ازدواج از تحصیل بازمی‌مانند. بارها با خانواده این دختران صحبت کردم تا اجازه دهند که به مدرسه بازگردند. اگر قانونی وجود داشت که خانواده‌هایی را که دخترانشان در سن کم ازدواج و ترک تحصیل می‌کنند، بازخواست می‌کرد، آمار ترک تحصیل در دختران به ویژه در روستاها کاهش پیدا می‌کرد. دانش‌آموزی داشتم که در ۱۳ سالگی طلاق گرفت و چنین نوجوانی در معرض آسیب‌های متعددی قرار می‌گیرند. کاش قانونی داشتیم که با کمک آن بچه‌ها را حتی اگر ازدواج هم کرده بودند، به مدرسه بازمی‌گرداندیم.
وی ادامه داد: یکی از راهکارهای هلند برای کاهش آمار ترک تحصیل اجباری کردن آموزش عمومی است. مثلا می‌توان در کشور ما هم آموزش عمومی که شامل دوره ابتدایی و متوسطه اول تا پایه نهم می‌شود را اجباری کرد و والدین کسانی که ترک تحصیل می‌کنند در دادگاه حاضر شده و توضیح دهند. این کار تاحدی ترک تحصیل را حداقل در سن ۱۲ تا ۱۴ سال کاهش می‌داد. سطح بندی کردن دروسیکی دیگر از ابتکارات هلند این است که دروس سطح‌بندی دارند و فرصت های هم وجود دارد که دانش‌آموزان می‌توانند بین آن دو سطح جا به جا شوند و متناسب با توانمندی خود آموزش ببینند. ما برای همه دانش‌آموزان محتوای درسی یکسان طراحی کرده‌ایم و در پایه نهم از همه آنها امتحان کشوری میگیریم و بر آن اساس شرایط آنها را می‌سنجیم و در حالی که اکثریت دانش آموزان علاقه به درس ندارند.
نواقص هنرستان‌ها و تاثیر آن در ترک تحصیلزارعی با بیان اینکه ترک تحصیل در دوره متوسطه هم در میان دختران و هم پسران آمار بالایی دارد، توضیح داد: در دختران بیشتر مسئله ازدواج مطرح است و پسران هم معمولا به سمت اشتغال می‌روند. این آمار در روستاها بیش از شهرها است. یکی از دلایل این است که تعداد هنرستان‌ها در روستاها به شدت کم است و این خود بستری برای ترک تحصیل ایجاد می‌کند. یا اگر هنرستانی هست، به لحاظ ساختاری درست عمل نمی‌کند و کار عملیاتی در آن انجام نمی‌شود. وقتی هنرستان ضعیف است، دانش‌آموز فکر می‌کند که اگر در کارخانه‌ای کارآموزی کند یا حتی در ضایعاتی کار کند، درآمد بیشتری خواهد داشت.
کارشناس آموزش و پرورش درخصوص نواقص هنرستان‌ها و تاثیر آن در ترک تحصیل توضیح داد: هنرستان‌ها مطابق نیاز جوامع گسترش پیدا نمی‌کنند. رشته‌های محدودی برای هنرستان‌ها وجود دارد. هنرستان‌ها باید مطابق نیاز صنعت و خدمات باشند. اگر مثلا هنرستان‌های کشاورزی، صنایع غذایی، باغ‌داری و غیره افزایش پیدا می‌کردنددر روستاها و مطابق با اقتصاد روستایی صنایع تبدیلی را جهت حرفه آموزی و درآمد زایی، مشکل ترک تحصیل انقدر بزرگ نمی‌شد. وجود این هنرستان‌ها کمک می‌کند که دانش‌آموز بداند، می‌تواند مهارتی یاد بگیرد که در محیط زندگی او کاربرد دارد.
وی تاکید کرد: از جهتی ما ساختار آموزشی پیچیده‌ای برای هنرستان تعریف کرده‌ایم چراکه دانش‌آموزانی که به سمت هنرستان می‌روند معمولا حافظه‌محور نیستند و به کار عملیاتی علاقه دارند اما نحوه آموزش اینگونه نیست. اگر دوره آموزشی در هنرستان کوتاه مدت می‌شد به دوسال جهت کاهش آسیب اجتماعی و دور نشدن از فضای آموزشی موقعیتی فراهم می‌شد که در همان دوران سربازی می رفتند و در ارگان‌های مختلف کار کنند، خود انگیزه‌ای برای ادامه تحصیل بود.
انتهای پیام /
تعطیلی مدارس شهرستان زرند در روز چهارشنبه