به نقل از «ایکنا»

«استعاره‌های مفهومی و فضا‌های قرآنی»؛ آغازگر انقلاب در مطالعات میان‌رشته‌ای

تاریخ انتشار: ۱۵ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۳۷۳۳۳۶

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست نقد و بررسی کتاب «استعاره‌های مفهومی و فضا‌های قرآنی» شب گذشته، ۱۴ مهر، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

خلیل پروینی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، در این نشست بیان کرد: قرآن کریم به مثابه یک پدیده زبانی در محیطی نازل شد که عرب‌ها به فصاحت و بلاغت شهره بودند و به خود می‌نازیدند و حاضر نبودند در مسائل مربوط به ادبیات از هیچ ملتی اثری را ترجمه کنند و تا قرون سوم و چهارم این‌ها در عرصه ادبیات و نقد ادبی و زبان‌شناسی به معنای قدیم، حاضر نبودند اثری را از فرهنگ‌های بیگانه ترجمه کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در حالی که در زمینه فلسفه و طب ترجمه کرده بودند، اما فن‌الشعر ارسطو در قرن چهارم به عربی ترجمه شد.

تلاش‌های زبان‌شناسان گذشته

وی در ادامه افزود: عرب‌ها در این حال و هوا شاهد نزول کتابی می‌شوند که نه‌تنها آنها، بلکه انس و جن را دعوت به مبارزه‌طلبی می‌کند و وقتی این سخنان را گوش می‌کنند چنان تحت تأثیر قرا می‌گیرند که اعتراف می‌کنند چنین سخنی تا به حال نشنیده‌اند و نمونه آن ولید بن مغیره است. تا اواخر قرن سوم همین روال حاکم بود، تا اینکه با پیشرفت علوم لسانی، زبانی، نقد ادبی و بلاغت، کم‌کم دانشمندان حوزه اسلامی و آن‌ها که مفسر و ... بودند به فکر بیان اسرار شگفتی این سخن برآمدند، لذا کتبی نوشته می‌شود و اولین کتاب که نوشته شد اثر ابوعبیده بود که مجاز‌القرآن نام دارد و سپس جاحز به عنوان یک شخصیت ذوفنون کتابی به نام نظم القرآن را می‌نویسد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: شخصیت‌های دیگری نیز بوده‌اند که آثاری داشتند، اما نکته قابل توجه این است که رگه‌هایی از استعاره‌های مفهومی در کتاب مجازات‌القرآن شریف رضی وجود دارد و سپس اوج تلاش زبان‌شناسانه گذشتگان در جرجانی است که نظریه نظم را دارد، با اینکه پیشینه دوری داشته است و از سیبویه شروع شده است در نهایت ابتکار به دست جرجانی می‌افتد.

وقفه طولانی بعد از زمخشری

وی در ادامه افزود: زمخشری نیز در تفسیر، تمام دیدگاه‌های جرجانی را آورده و توانسته یک گام مهمی در اعجاز قرآن بردارد. آن‌هایی که می‌گویند بلاغت قدیم و نقد ادبی قدیم همیشه جمله‌محور بوده درست نیست. وقتی که در آثار قدما دقت می‌کنیم، می‌بینیم که مخصوصا زمخشری چندین‌جا، سوره را از ابتدا تا آخر مانند زنجیر مرتبط می‌داند. اگر اعجاز زبانی و ادبی قرآن در گذشته مورد فهم تدریجی قرار گرفته، برمی‌گردد به اینکه نقد ادبی و زبان شناسی بر اساس نقد ادبی و زبان‌شناسی آن دوران بوده است، اما اسرار اعجاز قرآن متناسب با تحولات معاصر کشف نشده و دلیلش این است که بعد از زمخشری، یک وقفه طولانی ایجاد شد.

پروینی تصریح کرد: در دوران معاصر نیز، عبده و سید جمال و بنت‌الشاطی کار‌هایی صورت دادند، اما نود درصد آن‌ها به مطالعات قدیم برمی‌گردد، تا اینکه سید قطب کتابی را نوشته که نقطه عطفی در فهم زبان قرآن بوده است و درست است که او از چیزی به نام استعار‌های مفهومی سخن به میان نیاورده است، اما تعبیراتی دارد. مانند اینکه حالت‌های روحی و روانی مومنان و کافران تصویرگری هنری شده‌اند و صحنه‌های طبیعت و حوادث قیامت و ... نیز همین طور است. حدود هشت تیتر دارد که معتقد است تمام موضوعات محوری قرآن به صوت تصویرگری هنری مطرح شده‌اند و می‌گوید که خیلی از آیات نه در آن‌ها تشبیه است و نه استعارها، اما تصویر آن زنده است.

آغازگری یک انقلاب

وی در ادامه افزود: کتاب دکتر قائمی‌نیا آغازگر یک انقلابی در حوزه مطالعات میان رشته‌ای، میان زبان شناسی که جزء علوم شناختی و قرآن شناسی است و خوشبختانه ایشان نیز با یک سازمان‌دهی ذهنی خوبی که دارند این کار را پیگیری کرده و مطالب کتاب پراکنده نیست و از یک ذهن منسجم سرچشمه می‌گیرد. همچنین کتاب یک مقدمه طولانی و علمی دارد. انسان اگر همین مقدمه را خوب بخواند، به طور کلی در حال و هوای کتاب قرار می‌گیرد.

پروینی تصریح کرد: نویسنده مواردی را ذکر می‌کند که نشان می‌دهد قدما در مورد استعاره‌های قرآن کار‌هایی انجام داده‌اند، اما جا داشت که وقتی ایشان مبنای یک انقلابی را تأسیس می‌کنند، پیشینه قوی‌تر و بیشتر می‌آودند. ریشه‌های استعاره مفهومی در سخنان قدمای ما وجود داشته، به یک بسته تبدیل نشده، اما به هر حال وجود داشته است. همچنین انتظار می‌رفت نویسنده در این کتاب آثار جدیدی که در این حوزه وجود را نیز می‌دیدند.

وی بیان کرد: مطالب نظری که نویسنده به آن پرداخته، بر مثال‌ها سایه سنگینی افکنده است؛ یعنی انتظار این بود که از حیث روش‌شناسی، مطالب نظری را در فصول اول و دوم می‌آورند، که نشان دهند منظورشان از استعاره‌ها و فضا‌ها چیست و بعد روی مثال‌ها متمرکز می‌شدند و در فصل پنج می‌بینیم که مجدداً حدود ۳۰ صفحه، مفاهیم نظری مطرح شده و گویی می‌خواهد برای ایرانیانی که با این مفاهیم آشنا نیستند تدریس انجام شود.

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری قرآن استعاره قرآن ادبیات عرب استعاره های مفهومی فضاهای قرآنی ایکنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۷۳۳۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استخدام نخبگان قرآنی به عنوان معلم از مهر امسال

وزیر آموزش و پرورش گفت: وزیر آموزش و پرورش از جذب نخبگان از جمله نخبگان قرآنی از مهر امسال خبر داد. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، رضا مراد صحرایی در کمیسیون تخصصی توسعه آموزش عمومی قرآن کشور گفت: براساس مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، جذب نخبگان بدون آزمون در دانشگاه فرهنگیان انجام خواهد شد و این به معنای استخدام رسمی است.

وی افزود: دانشگاه فرهنگیان برای مهر 1403 از میان نخبگان قرآنی یعنی حافظان و قاریان قرآن که مقام دارند، دانشجو معلم استخدام می‌کند.

صحرایی گفت: نخبگان در حوزه‌های ورزشی و هنری هم می‌توانند بدون کنکور وارد دانشگاه فرهنگیان شوند.

وزیر آموزش و پرورش بیان کرد: در برنامه تربیت اوان کودکی که سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک آن را مصوب کرده است، موضوع تربیت قرآنی یکی از برنامه‌های جدی است.

وی با اشاره به اینکه معاونت پرورشی و فرهنگی با مسئولیت معاونت حقوقی وزارت آموزش و پرورش، سازوکار بهره‌مندی مؤسسات قرآن از فضای مدارس کشور برای برگزاری کلاس‌های قرآن را پیدا کنند، اگر این سازوکار وجود دارد، روش اجرای آن طی یک هفته اعلام شود و اگر وجود ندارد، در مدت یک هفته ساز و کار آن مشخص شود.

صحرایی با اشاره به اینکه پول‌های قرآنی کشور باید در آموزش و پرورش هزینه شود نه در جاهای دیگر افزود: همواره قربانی عدم توجه دستگاه‌هایی بودیم که نمی‌دانند تحول باید از آموزش و پرورش ایجاد شود، هم‌اکنون در کشور مشکل کمبود پول وجود ندارد، مسئله این است که نمی‌دانیم پول در کجا هزینه شود. 

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: طرح تاسیس مدارس غیردولتی قرآنی ظرف یک ماه ارائه شود و برای سال تحصیلی جدید حتی با درصدی از مدارس موجود، این کار اجرا شود. هم اکنون برخی مدارس غیردولتی در حال اجرای این کار هستند و به دلیل قرآن پایه بودن، خانواده‌ها هزینه پرداخت می‌کنند تا فرزندشان اینگونه تربیت شود.

طرح اتقان را به رتبه‌بندی مرتبط کنید

صحرایی درباره طرح اتقان بیان کرد: این طرح ارتقای توانمندی قرآنی معلمان دوره ابتدایی است و باید آن را به رتبه‌بندی معلمان مرتبط کنید و معلمی که دوره اتقان را طی نکرده است، از رتبه‌بندی محروم شود. معلمان بدون سواد قرآنی وارد آموزش و پرورش نمی‌شوند اما ممکن است در گذر زمان به دلیل اینکه با آن مانوس نبودند، فراموش کنند و باید در دوره‌های ضمن خدمت به آموزش قرآن توجه کرد.

صحرایی ادامه داد: برای تسری طرح اتقان به دوره متوسطه دوم بیاندیشید همچنین دوره‌های تأمین مدرسان قرآن برگزار شود؛ نیم میلیون نفر از معلمان باید در طرح مسطورا شرکت کنند که تا کنون حدود 450 هزار نفر در این طرح شرکت کرده‌اند.

وی تاکید کرد: مؤسسات نباید در کنار مدارس قد علم کنند بلکه مدرسه را تقویت کنند، نباید به مدرسه آسیب بزنیم و نگذاریم آموزش و پرورش نحیف شود.

انتهای پیام/