به نقل از «ایکنا»

عمل به مناسک دینی ملازمه انفکاک‌ناپذیری با اخلاق دارد/ نگاه افراطی روشنفکران به اخلاق

تاریخ انتشار: ۲۲ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۵۳۹۵۷

به گزارش ایکنا؛ بخش نخست از گفت‌وگو با محسن اسماعیلی، استاد دانشگاه تهران و عضو مجلس خبرگان رهبری با تیتر «....» منتشر شد. در ادامه بخش دوم این مصاحبه که دربردارنده مباحثی در زمینه بررسی اخلاق از دیدگاه روشنفکران و نسبت آن با اخلاق اسلامی و همچنین بررسی اخلاق سکولار و افلاطونی است از نظر می‌گذرد؛

ایکنا؛ آقای دکتر، امروز چهار دهه از انقلاب اسلامی می‌‌گذرد، اما چرا در نظام آموزش عالی، آموزش و پروش و حوزه‌‌های علمیه در این زمینه غفلت‌‌هایی صورت گرفته و کار طوری پیش رفته کهامروز در مورد خلاها صحبت می‌‌کنیم؟

غفلت بوده، نه اینکه نبوده، اما دلیلی هم داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین خیلی هم نباید صحنه را تاریک دید. گام‌‌های بزرگی برداشته‌‌ایم، اما باید گام‌‌های بزرگی هم برداشته می‌‌شد که این اتفاق نیفتاده است. آنجه من عرض می‌‌کنم این است که الآن بعد از چهل سال که از پیروی انقلاب می‌‌گذرد، نیازمند بازنگری مجدد هستیم.

هم افراد موظف هستند که خودشان را بازنگری کنند و هم جوامع. الآن در یک زندگی جمعی، بعد از چهل سال نیازمند این هستیم که به سبک آموزش خودمان بازگردیم و به آن نگاه مجددی داشته باشیم. همچنین باید به سبک نگارش خودمان نگاه مجددی بکنیم و از خود، این سوال را بپرسیم که چرا با توجه به اینکه مردم ما از نظر اعتقادی و فرهنگی بسیار ریشه‌‌دار هستند، اما گاهی آن رشد لازم در جامعه دیده نمی‌‌شود.

فکر می‌‌کنم بخشی از آن به خاطر این غفلت است. اگر بازنگری‌‌هایی داشته باشیم و نوع گفت‌‌و‌‌گوی خودمان را با نسل جدید عوض کنیم، فکر می‌‌کنم که حتما مورد استقبال قرار می‌‌گیرد. سبک زندگی ما باید تغییر کند و این تغییر، مبتنی بر تغییر بینش‌‌هاست. بینش‌‌ها هم زمانی عوض می‌‌شوند که بازنگری کنیم و با منابع اصلی در دین ارتباط برقرار کنیم و میزان ارزش‌‌گذاری ما نسبت به هر چیزی، به همان میزانی که شرع داشته انطباق بیشتری پیدا کند.

ایکنا؛ امروزه از ناحیه برخی از روشنفکران می‌‌شنویم که آنها گویی به فقه نگاه جامعی ندارند و در صحبت‌‌های خود اخلاق را مقدم بر فقه می‌‌کنند و اینطور القا می‌‌شود که فقه چندان هم اهمیتی ندارد و اگر به فقه التزامی نداشته باشیم هم مهم نیست. حال اخلاقی زیستنی که مورد نظر اسلام است با این نوع اخلاقی زیستن چه نسبتی دارد؟

ما یک خسارت سنگین تاریخی پرداخت کرده‌‌ایم و دلیلش نیز نادیده گرفتن اخلاق و تکیه بیش از حد به فقه مصطلح بوده است. سال‌‌های سال اینطور تبلیغ وانمود می‌‌شد که مهم همین مناسک ظاهری است و اخلاق را بیشتر توصیه می‌‌دانستند که چیزهای تشریفاتی است. یعنی اگر باشد خوب است و اگر نباشد هم مشکلی به وجود نمی‌‌آید. اما الآن در این مرحله همه به این نتیجه رسیده‌‌ایم که این نگاه غلط است و داریم آسیب‌‌های این نگاه را می‌‌بینیم، اما متاسفانه برخی‌‌ها از چاله درافتادند و می‌‌خواهد به چاه بیفتند. یعنی یک نگاه افراطی هم از این سو ایجاد شده که می‌‌خواهد بگوید اخلاق چنان مهم است که فقه در مقابل آن بی‌‌ارزش است و اسم‌‌های معنویت و ... را نیز روی آن می‌‌گذارند. این افراط در مقابل آن تفریظ است و معلوم نیست خسارتی که از این نگاه تحمل کنیم، کمتر از خسارات نگاه فقه‌‌محور صرف باشد.

آنچه که از دین فرامی‌‌گیریم این است که عمل به مناسک دینی یعنی همان چیزهایی که در توضیح‌‌المسائل آمده است، ملازمه انفکاک ناپذیری با مسائل اخلاقی دارند و باید توجه کنیم که هیچ کس نمی‌‌تواند اخلاق خودش را به معنای واقعی کلمه درست کند، بدون اینکه به دستورات شرعی عمل کند. به عبارت دیگر، کسب تقوا بدون عمل به دستورات شریعت ممکن نیست و اگر هم کسی بخواهد این کار را بکند باید باور داشته باشد که ماندگار نیست.

چرا در قرآن به مومنان آموزش می‌‌دهد که از خدا بخواهید که خدایا در دل من هیچ کینه‌‌ای نسبت به مومنان قرار نده؟ چون اگر کینه بندگان خدا در دل انسان باشد، انسان نمی‌‌تواند با خدا رابطه خوبی برقرار کند. ارتباط ما با بندگان خدا، مقدمه ارتباط خوب با خداوند است ولی اینطور هم نیست که وقتی این ارتباط برقرا شد، از فقه بی‌‌نیاز شویم. در تمام مقاطع زندگی نیازمند این هستیم که به فقه و اخلاق به صورت توامان بپردازیم و هیچ کدام نباید فدای دیگری شود. نقش بنیادین اخلاق برجسته است و منکر آن نیستیم، اما نیاز بشر به هر دو یکسان است. اخلااق و فقه مانند دو بال هستند و به تنهایی نمی‌‌توان با اینها پرواز کرد، بلکه باید باهم باشند تا ما را به قله سعادت بشری برسانند.

ایکنا؛ از دیگر مسائلی که امروزه وجود دارد اخلاق افلاطونی و سکولار است. بین این‌‌ها با اخلاق اسلامی چه ارتباط و تناسبی وجود دارد و اساسا رهیافت هریک چه چیزی است؟

اخلاقی که اسلام تبلیغ می‌کند و می‌خواهد، اخلاقی است که ریشه در اعتقادات انسان داشته باشد و با اعمالش آبیاری شود. در روایات ما، اخلاق مانند یک درخت است و زمانی میوه می‌دهد که دارای ریشه باشد. درخت بی ریشه زود خشک می‌شود و اخلاق منهای عقاید نیز خشک می‌شود. همچنین درخت هرچقدر هم خوب باشد تا آبیاری نشود به خشکی می‌رسد. آبیاری که این درخت نیاز دارد با این اعمال و مناسک ظاهری است، پس به این‌ها باهم نیاز داریم.

آنچه دنیای امروز تحت عنوان معنویتِ بدون دین و ... تبلیغ می‌کند، پرداختن به ظاهر این درخت است، بدون اینکه آبیاری شود و نتیجه اش را هم در دنیای غرب می‌بینیم که به رقم برخی از سجایای اخلاقی، رشد انسانی ندارند. برخی از صفات اخلاقی در غرب دیده می‌شود که قابل توجه است مانند نظم که یک مسئله اخلاقی است، اما در ما کمتر و آنجا بیشتر است. این‌ها از جمله مواردی است که نباید انکار کرد، اما، چون این نشانه‌های اخلاقی در آنجا دارای ریشه‌های اعتقادی نیست و با اعمال ظاهری و مناسک عبادی تقویت نمی‌شود، دیر یا زود به سمت خشکی می‌رود و این وضعی به وجود می‌آید که امروزه در غرب می‌بینیم. همچنین برخی از آسیب‌های اجتماعی که با آن مواجه هستیم نیز ناشی از الگوبرداری است که از غربی‌ها داشته ایم. مثلا وضع خانواده که واقعا در کشور ما وضع قابل قبولی نیست و دین این وضع را نمی‌پذیرد که نوع روابط همسران با فرزندان و ... اینگونه باشد، لذا در زمینه خانواده، دارای مشکلات اساسی هستیم و بخش مهمی از این نرخ طلاق، برای این است که زن و شوهر اخلاق را بلد نیستند و در زمینه‌های دیگر نیز همین طور است.

ایکنا؛ به برخی از معضلات در جامعه ایران اشاره کردید. به نظر شما این مسائل مانند بالا رفتن نرخ طلاق و ... چگونه حل می‌‌شود و باید چه راهکاری را اتخاذ کرد؟

در این زمینه و دیگر زمینه‌‌ها، طبیعتا نیاز توامان به فقه و اخلاق و آموزش آنها را داریم که انکارناپذیر است، اما عوامل دیگری هم وجود دارد و نمی‌‌خواهم تک‌‌بعدی به مسئله نگاه کنم. مثلا اقتصاد کشور که طبیعتا بر وضع خانواده تاثیر دارد. اینکه نرخ ازدواج اینقدر پایین و آمار طلاق بالا است و اختلافات زیاد می‌‌شود و یا اینکه طبق آمار رسمی هر سه دقیقه یک طلاق ثبت می‌‌شود، بخشی از آن ناشی از مسائل اقتصادی و اجتماعی است که نمی‌‌توان آن را انکار کرد.

ما برای اینکه به سطح مطلوب از زندگی برسیم به اخلاق، فقه و اقتصاد نیاز داریم. اخلاق نیز فقط این نیست که مسائل فردی و جزئی را بگوییم، در اخلاق، اخلاق کسب و کار بخش عمده است. یا بخشی از مسائل اخلاقی، اخلاق حرفه‌‌ای است، اینکه مثلا من به عنوان یک کارمند با ارباب رجوع چگونه برخورد کنم. این بخش‌‌ها نیز مغفول مانده است، اما در سال‌‌های اخیر خوشبختانه به این مسائل توجه شده و نمونه‌‌اش این است که در ادارات و ... منشور اخلاق حرفه‌‌ای نوشته‌‌اند و این منشور همین است که بدانیم در زندگی روزمره چطور باید رفتار کنیم.

گفت‌‌وگو از مرتضی اوحدی

انتهای پیام

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: خبرگزاری قرآن اندیشه محسن اسماعیلی اخلاق فقه اخلاق سکولار روشنفکری توضیح المسائل اهمیت اخلاق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۵۳۹۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گردان افراطی صهیونیستی که آمریکا تحریم اش کرد را بشناسیم

به گزارش جماران به نقل از العالم، سایت آمریکایی "اکسیوس" به نقل از سه منبع آمریکایی گفت انتظار می رود که "آنتونی بلینکن" وزیر امور خارجه آمریکا اعمال مجازات هایی را بر گردان "نیتسح یهودا" در ارتش رژیم صهیونیستی را به اتهام نقض حقوق بشر در کرانه باختری اعلام خواهد کرد.

طبق گزارشی که در این سایت آمریکایی منتشر شده است، مجازات احتمالی این گروه نظامی، "ممنوعیت دستیابی اعضای این گروه به هر نوع کمک یا آموزش نظامی توسط آمریکا" خواهد بود. در این گزارش تصریح شده است که این اولین بار است که آمریکا یکی از واحدهای ارتش رژیم اشغالگر را تحریم می کند.

یک مقام آمریکایی اقدامات نظامیان عضو این گردان قبل از عملیات طوفان الاقصی در 7 اکتبر را علت این تصمیم دانسته است.

معرفی گردان "نیتسح یهودا"

ارتش رژیم صهیونیستی این گردان را به عنوان یگان ویژه مذهبیون افراطی تشکیل داد. همه اعضای این گردان، مرد هستند و زنان اجازه عضویت در آن را ندارند.

پس از گذشت چند سال، این گردان رفته رفته به عنوان نماینده فعالان تروریسم یهودی که در شهرک های اطراف کرانه باختری اسکان یافته بودند، خود را نشان داد. این افراد در رژیم اشغالگر به عنوان "جوانان تپه" شناخته می شوند و به دلیل افراطی گری، اجازه عضویت در ارتش رژیم صهیونیستی را نداشتند.

تحریم یک گردان افراطی صهیونیستی توسط آمریکا؛ آنها کیستند؟

این گردان پس از انتشار گزارش هایی از ارتکاب جنایت علیه شهروندان فلسطینی از سرقت خودرو و حملات فیزیکی، در سال 2022 مورد توجه وزارت خارجه آمریکا قرار گرفت.

یک پیرمرد 80 ساله به نام عمر الاسعد – که دارای تابعیت آمریکایی است – از قربانیان این یگان تروریستی است.

نظامیان صهیونیستی این یگان، این پیرمرد را در ماه ژانویه 2022 با دستان بسته ساعت ها در سرمای شدید نگه داشتند تا از شدت سرما جان باخت.

یکی دیگر از جنایات این یگان، که ویدیوی آن در آگوست 2022 در شبکه "تیک تاک" منتشر شد، شکنجه یک مرد فلسطینی در غرب رام الله بود.

"عاموس هارائیل" تحلیلگر نظامی "هارتس" گفت تعدادی از افسران عالی رتبه "اسرائیلی" که رفتارهای گردان نیتسح یهودا را از نزدیک دیده بودند، اذعان کرده بودند که ارتش این رژیم با افسران این گردان به طور جدی مشکل پیدا کرده است. مثلا رفتارهای خشونت آمیز اعضای این گردان با فلسطینی ها به مراتب شدیدتر و خشن تر از دیگر گردان ها و یگان های ارتش این رژیم است.

روزنامه صهیونیستی "یدیعوت آحرونوت" در سال 2021 در گزارشی اعلام کرد که نظامیان عضو این گردان با زور اسلحه و با لباس نظامی خودروی فلسطینی ها را سرقت می کنند و بدون هماهنگی با ارتش یا پلیس، آنها را به پایگاههای خود برده و توقیف می کنند.

در این گزارش آمده است در 17 دسامبر 2021 در یک حادثه رانندگی یه شهروند فلسطینی به شهادت رسیده و یک نفر دیگر مجروح شد.بعدها مشخص شد که یکی از نظامیان نیتسح یهودا خودرویی را که قبلا از یک فلسطینی سرقت کرده است.

همین روزنامه در گزارش دیگری، جنایت دیگری را افشا می کند که در آن 4 نظامیان از همین گردان به یک فلسطینی در داخل خودروی خود تیراندازی کردند بعدها نشانه هایی از شکنجه در بدن این شهروند فلسطینی شناسایی شد.

در سال 2019 اور هیلر، خبرنگار نظامی کانال دهم عبری ویدیویی را منتشر کرد که نظامیان گردان یادشده یک فلسطینی و فرزندش را کف جیپ خوابانده و آنها را شکنجه می کنند.

در این ویدیو یکی از نظامیان پس از ضرب و شتم این پدر و پسر می گوید: "ما الان در مهمانی هستیم". و همزمان نظامیان دیگر این دو فلسطینی را زیر مشت و لگد گرفته تا جایی که خون، سر و صورت قربانیان را می پوشاند.

در گزارش کانال دهم آمده است یکی از نظامیان عضو این گردان برای شکنجه فلسطینی های اسیر از برق استفاده می کند. او به گردن زندانیان، برق وصل می کرد و سپس آنها را زیر مشت و لگد می گرفت.

گفتنی است شهرک نشینان افراطی وابسته به گروه تروریستی موسوم به "پرداخت بها" یا "جوانان تپه" به خاطر اینکه حاضر نیستند زنان را بپذیرند، در ارتش عضویت ندارند و لذا یک گروه نظامی خاص خود موسوم به "گردان نیتسح یهودا" را تشکیل داده اند. این گردان ظرف 6 سال گذشته فجیعترین جنایات را علیه شهروندان فلسطینی مرتکب شده اند.