۳۰ درصد از مردم پایتخت تحت تأثیر فرونشست
تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۷۴۲۴۱
اغلب ما فرونشستهای سریالی تهران را بهخاطر داریم. کارشناسان معتقدند وجود قناتها در تهران و رها شدن آنها باعث میشود در گذر زمان به دلایل مختلف نظیر ریزش دیواره آنها، تهران فرونشستهای مختلفی را تجربه کند. در این میان، گودبرداریها و ساخت تونلهای مترو نیز مزید بر علت است.
علی بیتاللهی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی معتقد است که در تمامی این رخدادها، اثر قناتها و رگآبها قابل ملاحظه است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
او در این گفتوگو میگوید آمار دقیقی درباره جمعیت درگیر با فرونشست در تهران وجود ندارد، اما به ادعای او ۳۰ درصد از جمعیت پایتخت بهنوعی با موضوع فرونشست در ارتباط هستند و خطرات ناشی از این اتفاق در کمین آنهاست.
تهران ۱۴۰۰ کیلومتر قنات دارد
بیتاللهی میگوید: براساس نقشههای تهیه شده و دادههای موجود، طول برآورد شده رشته قنوات تهران حدود ۱۴۰۰ کیلومتر است که از این رقم، ۶۵۰ کیلومتر رشته قنات اصلی و قابل استناد و مابقی آن یعنی ۷۵۰ کیلومتر رشته قنوات احتمالی است.
مالکیت این قناتها اغلب شخصی بوده، ولی بهدلیل رها شدن آنها، توسط نهادهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. به گفته بیتاللهی در حال حاضر آبیاری فضای سبز شهر تهران از طریق آب همین قناتها تأمین میشود. حتی برخی از نهادها دیگر نیز برای آبیاری فضای سبز محوطه خود از این قناتها استفاده میکنند.
بیتاللهی میافزاید: موضوع، مالکیت قناتها رها شده است. مالکیت وجود دارد، اما به دلیل این که باغات و اراضی قدیمی به ساختمان تبدیل شده است، قناتها فراموش و رها شدهاند و به همین دلیل به آنها رسیدگی نمیشوند، بنابراین تخریب میشوند و از بین میروند. یک راهکار این است که این قناتها بهویژه در تهران با هدف مقابله با فروریزش متولی پیدا کند.
وی میگوید: بهتر است این قناتها به شهرداری سپرده شود، چرا که آب قناتها بیشتر توسط شهرداری مصرف میشود و این نهاد میتواند نسبت به تعمیر و استحکامبخشی دیواره قناتها اقدام کند تا ریزشی صورت نگیرد. به گفته او هنوز قانونی در این رابطه وجود ندارد و بهتر است با قانونگذاری متولی این قناتها مشخص شود.
به گفته وی، عمق میله قناتها بهویژه مادر چاهها به بیش از ۱۰۰ متر میرسد، با این حال، در مرکز شهر تهران، حوالی بازار و در تقاطع خیابان مولوی، قناتهایی با عمق حدودی ۵ تا ۱۰ متری هستند. بر اساس مطالعات موجود، طول هر کدام از رشته قنوات متغیر و حداکثر تا ۱۵ کیلومتر نیز میرسد.
این طول البته بهدلیل انقطاع و دستخوردگی بر اساس احداث بنا، در مطالعات موجود به همین مقدار درج شده که احتمالاً بیشتر هم بوده است. بر اساس برخی از مطالعات، طول طویلترین رشته قنات تهران تا ۲۵ کیلومتر نیز تخمین زده میشود.
در این میان، بیتاللهی متذکر میشود که علاوه بر رشته قناتهای آبدار و متروکه در گستره تهران، رگآبهای زیرسطحی طبیعی نیز از شمال به جنوب شهر گستردگی دارند که انتقال آبهای زیرسطحی و کمعمق تهران از طریق آنها صورت میگیرد.
مترو تلاش میکند خود را از شر قنات خلاص کند
علیاصغر سمساریزدی، مشاور ارشد مرکز بینالمللی قنات میگوید: قنات فینفسه باعث فرونشست در مقیاس بزرگ نمیشود. زمانی که قناتها نزدیک به سطح زمین باشند ممکن است در اطراف آن نشستهای موضعی در مقیاس کوچک اتفاق بیفتد. اما اگر به هر دلیل مسیر قنات قطع شده، گالری قنات ریزش کند، تجمع آب موجب ریزش مضاعف راهرو قنات میشود و بالاخره در سطح زمین بهصورت فرونشست، خود را نمایان میکند.
سمسار یزدی میافزاید: قناتهای تهران معمولاً آب دارند، چون زهکشی میکنند و بارندگیها هم میزان آب آنها را افزایش میدهد. از طرفی، آبهای برگشتی سفرههای زیرزمینی هم وارد قنات میشوند. به همین دلیل، هنگام ساخت تونلهای مترو باید مطالعات لازم روی قناتهای اطراف آن هم انجام شود، چون در صورت توجه نکردن به آن موجب نشت آب به تونلهای مترو میشود. به همین دلیل حداقل برای این که برای خود مترو مشکلی پیش نیاید، باید مسیر قناتها مورد توجه قرار بگیرد و اگر مسیر تونل مترو و قنات به تقاطع رسیدند، باید مسیری را برای تخلیه آب آن و ادامه راهش جایگزین کنند.
او ادامه میدهد: اگر جایی مترو نتوانسته است قناتی را شناسایی کند تا توجه به آن نکرده و مسیر حرکت آب قنات را کور کرده است، امکان فرونشست زیاد است. معمولاً مشاهده میشود که مترو تلاش میکند که خود را از شر قنات خلاص کند و از همین رو، معمولاً مسیر قناتها را تغییر میدهد.
گودبرداری و ساخت تونلهای مترو چطور به فرونشست کمک میکند؟
بیتاللهی نیز در مورد اینکه گودبرداری و ساخت تونلهای مترو چطور به فرونشست کمک میکند، میگوید: با نفوذناپذیر ساختن محدوده گودبرداری شده، آب جاری در قناتها و رگآبها بهویژه در مواقع بارندگیها بهطور طبیعی بالا میرود و در پشت دیوارهها جمع شده و با شستوشوی خاک در زیر سطح زمین مسیری برای خود باز میکند. این امر نقطه شروع تشکیل حفره و در نهایت، فروریزش زمین خواهد بود.
در این میان، به گفته او اثر احداث تونل مترو نیز همانند دیوارههای بتنی گودبرداریها مانند رفتار بند و سد زیرزمینی در برابر عبور آبهای رگهای است، با این تفاوت که طول آن بهمراتب بیشتر و اغلب در عمق کمتری است.
بیتاللهی ادامه میدهد: یکی از مهمترین حالتهای عملکردی وقتی است که امتداد تونل مترو عمود بر امتداد رشته قناتها و مسیر رگآبها باشد، موضوعی که سمساریزدی نیز با آن موافق است. نظیر خط مترو عبوری در راستای خیابان مولوی تهران، ضلع جنوبی بازار، در این حالت، در طول بزرگی تعداد بیشتری از رشته قناتها و رگآبها توسط بدنه بتنی تونل مترو گرفته و مسدود شده و آب پس از تجمع و پشته کردن اطراف تونل مترو، با شستن خاک و حمل آن موجب بروز هستههای اولیه حفرهها و در ادامه فروریزش زمین خواهد شد.
خشک شدن چشمهعلی در شهرری نیز پس از احداث تونل و ایستگاه مترو بهدلیل انسداد مسیر رگآبها و قنوات تغذیه کننده این چشمه در پایین دست خط مترو اتفاق افتاد.
بیتاللهی میافزاید: با نگاهی به شیب زمین تهران از شمال به جنوب میتوان دریافت که مسیر رگآبهای زیرزمینی و قنوات مسیر پرشیب بوده که در آن، سرعت حرکت آب زیرسطحی و قدرت حمل آن بیشتر میشود. در تعدادی از گودبرداریها بهوضوح میتوان بهسرعت و قدرت بالای جریان آبهای رگهای زیرسطحی پی برد.
در واقع اختلاف ارتفاع حدود ۷۵۰ متری بین شمال و جنوب تهران، موجب سرعت گرفتن بیشتر رگههای آب زیرسطحی و در نتیجه قدرت آبشستگی بیشتر آنها میشود. در مواقع بارندگی، به جهت آنکه نفوذ آب باران از طرق مختلف به زیرسطح زمین بیشتر شده و آب قنوات و رگآبها بهطور قابل ملاحظهای بیشتر میشود، قدرت تخریب آبهای جریانی و رگهای زیرسطحی هم بیشتر شده و احتمال تشکیل حفرههای زیرسطحی و به دنبال آن فروریزش بیشتر میشود./ ایرناپلاس
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۷۴۲۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بوشهر پیشرو در تشکیل شهر مولد کشاورزی/ احیای قنات با کمک مردم
به گزارش خبرگزاری مهر، محمد هادی حاج محمد، مدیرعامل مؤسسه جهاد توسعه درباره مشارکت مردم در بخش کشاورزی گفت: برای تحقق جهش تولید با مشارکت مردم، طرح احداث ۵ شهر مولد کشاورزی و طرحهای آبخیزداری توسط این مؤسسه در دست اجرا است که عمده این طرحها با رویکرد دانش بنیان و فناوریهای روز منطبق بر اهداف سند ملی امنیت غذایی است.
وی افزود: از ابتدای دولت سیزدهم طرح ملی شهرهای مولد کشاورزی تدوین و برای اجرا ابلاغ شد که این طرح رویکردی کاملاً نوین به ایجاد شهرهای مولد در حوزه کشاورزی دارد و تمرکز آن بر افزایش اشتغال و تولید است.
وی ادامه داد: این شهرها با ایجاد زنجیره ارزش افزوده، سبب افزایش سطح تولید، افزایش میزان اشتغال و افزایش درآمد فعالان عرصه کشاورزی میشود که نقش محوری مدیریت این شهرها نیز بر عهده مردم قرار دارد.
رئیس هیأت مدیره مؤسسه جهاد توسعه گفت: برآورد اولیه ما ایجاد ۵ شهر مولد کشاورزی در دولت سیزدهم بوده که در استان بوشهر شکلگیری این شهر با پیشرفت قابل توجهی همراه است.
وی تصریح کرد: این طرح، تولید در واحد سطح را ۸ تا ۱۰ برابر میکند که باعث افزایش مزیت اقتصادی تولید و مشارکت گسترده مردم میشود.
مدیرعامل جهاد توسعه اظهار کرد: اجرای دو طرح بزرگ آبخیزداری و احیای قنوات با مشارکت مردم برای بهینهسازی منابع پایه و جلوگیری از عوامل آسیب زا مانند سیلاب و خشکسالی در حال اجرا است.
کد خبر 6079976