به نقل از «مهر»

اربعین می تواند برای ما دستاوردهای فراتمدنی داشته باشد

تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۴۹۴۱۴۹

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام والمسلمین نجف لکزایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در همایش بین المللی اربعین و تمدن نوین اسلامی که بیستم مهرماه در  نجف اشرف برگزار شد به ارائه سخن پرداخت و گفت: تمدن یک دستاورد و تجربه بشری است ولی اربعین یک دستاورد و تجربه الهی و دینی است. وقتی می خواهیم نسبت تمدن را به عنوان یک امر بشری و تجربه بشری به مثابه یک امر الهی بسنجیم، فرضیه و مدعای من این است که اربعین فراگیرتر و وسیع تر و بزرگتر از تمدن است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با تأکید بر اینکه اربعین می تواند برای ما دستاوردهای فراتمدنی داشته باشد، اضافه کرد: البته این موضوع باید در جای خود بحث شود. اما یکی از دستاوردهای اربعین برای جهان امروز می تواند در عرصه تمدن سازی باشد و البته تمدن را از سمت و سوی مادی و طبیعی و تجربی صرف و خالص به سمت و سوی الهی، توحیدی و متعالی ببرد. ما می توانیم از دو دسته تمدن یاد کنیم؛ تمدنهای دنیاگرا و تمدن های توحیدگرا، تمدن های غیردینی و تمدن های دینی و تمدن غیر اسلامی و تمدن اسلامی.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه تمدن اسلامی می تواند تمدن حسینی، تمدن اربعینی یا تمدن مهدوی باشد، تصریح کرد: از این جهت اربعین در چهار بخش می تواند به ما در عرصه تمدن سازی و امت سازی کمک کند:۱- در عرصه ارکان بنیان ساز، هر تمدنی بنیان هایی دارد. دو دسته از این بنیانها خیلی مهم هستند. یکی بنیانهای معرفتی و دیگری بنیانهای انگیزشی.

وی در ادامه سخنانش گفت: اربعین می تواند هم محرکهای معرفتی تمدن را اصلاح و تأمین کند هم می تواند بنیانهای انگیزشی تمدن را اصلاح، تسهیل و تأمین کند. یعنی همان رسالت انبیای الهی که فرمود: ویُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ. این مربوط می شود به محرکهای معرفتی، یُزَکِّیهِمْ مربوط می شود به محرکهای انگیزشی.همین طورمی تواند بنیانهای انسان شناختی را برای ما روشن کند. همچنین می تواند بنیانهای جامعه شناختی را برای ما روشن کند و بنیانهای هستی شناختی و توحید را به عنوان مبدأ و معاد را به عنوان مقصد به ما نشان دهد. در برابر توحید، طاغوت قراردارد. در برابر سعادت، شقاوت قرار دارد و در مسیر، یا هدایت است یا ضلالت. تمدن اربعینی از توحید شروع می شود، با هدایت به پیش می رود و به سعادت قصوی ختم می شود.

وی با بیان اینکه دسته دوم ارکانهای هدف ساز است، اظهارکرد: اربعین می تواند در عرصه اهداف، آرمانها، چشم انداز و جامعه سازی و تمدن پردازی با نگاه آینده به ما کمک کند. اینکه ما آرمانهای خود را به عنوان آرمانهای توحیدی چیست. به عنوان مثال در فلسفه بعثت انبیاء آمده است: «لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» اربعین از طریق ارتباط برقرار کردن میان انسان و عدالت در بخش آرمانهای تمدنی و اهداف تمدنی به ما کمک کند و همین طور دیگر ارزشهای اساسی حیات انسان.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) گفت: دسته سوم ارکان ساختارساز است؛ اربعین در بخش ساختارسازی هم به تمدن سازی کمک می کند. به ما می گوید از چه ساختاری استفاده کنید و چه ساختاری را طرد کنید. ساختاری که اربعین به ما ارائه می دهد، یک ساختار چهار ضلعی یا چهار وجهی است. با رهبری الهی شروع می شود. اولین عنصر تمدن اسلامی رهبری الهی است. عنصر دوم مکتب است. عنصر سوم امت است. عنصر چهارم دولت است.

وی با اشاره به اینکه این عناصر ذکر شده برگرفته از سیره نبوی است، تصریح کرد: پیامبر(ص) به عنوان رهبر الهی مبعوث می شود. به پیامبر وحی نازل می شود به عنوان مکتب و دین. پیامبر وحی را به مردم عرضه می کند امت شکل می گیرد و بعد پیامبر به کمک امت برای اجرای شریعت دولت را به وجود می آورد. پس عنصر رهبری الهی می شود، اولین عنصر. بعد مکتب هست. چون رهبر باید مکتب را تبیین کند. بعد امت و در نهایت دولت قرار دارد.

این پژوهشگر و نویسنده کشورمان با تأکید بر اینکه آن دسته از ساختارهایی که در جامعه اسلامی وجود دارند، بدون عنصر رهبری الهی شکست خوردند، گفت: آنچه در مصر اتفاق افتاد میخواست بدون توجه به رهبری الهی و فقط با عنصر دولت، امور را پیش ببرد که اجرایی نشد. تجربه های دیگری هم در این موضوع وجود دارد که الان وارد این مباحث نمی شویم.

وی افزود: چهارمین از تأثیرات اربعین در ارکان تمدن سازی مربوط می شود به ارکان محیطی. ارکان جغرافیایی، من محیط را به معنای عام به کار می برم، یعنی آنچه که مربوط می شود به اقتضائات. اربعین وقتی که به جغرافیا می خورد، نژاد را حذف می کند. فرانژادی می بیند پدیده ها را. زبان را حذف می کند، فرازبانی می بیند. هر کسی با هر زبانی، هر کسی با هر نژادی.

لکزایی با اشاره به اینکه ورود به تمدن الهی برای هیچ کس ممنوع نیست، تصریح کرد: هر کسی با هر رنگ پوستی و با هر جنسیتی فرقی ندارد. هندی، پاکستانی، ایرانی، افغانستانی، آمریکایی و ... وقتی وارد اینجا می شوند در این ظرف در کنار هم قرار می گیرند. بنابراین ناسیونالیسم اینجا نادیده گرفته می شود. ناسیونالیسم یک امر فرعی می شود، چون اربعین می تواند این مرزها را بشکند. ضمن اینکه با این مرزها درگیر نمی شود اما بر فراز این مرزها حرکت می کند می تواند نسبت به ارکان محیطی تمدن به ما خدمت کند. افرادی را اربعین دور هم جمع می کند که اگر یکی از این تعین ها را بپذیریم دور هم جمع شدنی نیستند. اگر ناسیونالیسم را بپذیریم دیگر دور هم نمی توانیم جمع شویم. اگر فمنیسم دیگر نمی توان دور هم جمع شد. اگر یک نژاد را برتر بدانیم، اگر یک زبان را برتر بدانیم. اگر هر نوع تعینی را برتر بدانیم دیگر نمی توانیم دور هم جمع شویم. اربعین می آید فقط بر گرد حق و باطل انسانها را تنظیم می کند. همه حق گرایان، همه عدالت خواهان، همه آزادی خواهان عالم، همه موحدان عالم ... در اربعین جمع می شوند.

معاون پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تأکید کرد: «تَعَالَوْا إِلَی کَلِمَةٍ سَوَاءٍ»یی که قرآن می فرماید اینجا نمود پیدا می کند. «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ» اینجا نمود پیدا می کند. بنابراین به طور خلاصه اربعین از چهار جهت کلان که ارکان تمدن محسوب می شوند می تواند در تمدن‌سازی به ما کمک کند. ارکان بنیان ساز، ارکان جهت ساز(اهداف و آرمانها)، ارکان ساختارساز( که کارگزاران ذیل همین مجموعه هستند) و ارکان محیطی.

یادآور می شود، همایش بین المللی اربعین و تمدن نوین اسلامی با همکاری پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دبیرخانه انجمن های علمی حوزه، بعثه کمیته فرهنگی آموزشی ستاد اربعین و مراکز علمی دیگر کشورها بیستم مهرماه در نجف اشرف برگزار شد.

کد خبر 4749269

منبع: مهر

کلیدواژه: اربعین حسینی اربعین 98 اربعین حسینی اربعین 98 کنفرانس بین المللی فعالیت های قرآنی امام حسین ع پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی آیت الله جوادی آملی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خانه اندیشمندان علوم انسانی معرفی کتاب پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی فلسفه قرآن کریم قرآن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۹۴۱۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گفت‌وگو با مسعود نجابتی، چهره سال هنر انقلاب اسلامی/ پیش‌درآمد هنر انقلاب برای طرح تمدن نوین اسلامی

به گزارش قدس آنلاین، رویداد و دیوارنگاره «و فتح قریب» تازه‌ترین اثر این هنرمند طراح گرافیک بود. نجابتی در فروردین ماه امسال در اوج حملات اسرائیل به غزه به همراه هنرمندانی از کشورهای مختلف دیوار حائل میان جنوب لبنان و سرزمین‌های اشغالی را به نمایشگاه آثار هنرمندان جبهه مقاومت تبدیل کردند. آیه «نصر من ‌الله و فتح قریب» روی دیوار نقش بست و هنرمندان با جلوه‌های ویژه هنری برگرفته از مقاومت و مبارزه ضد رژیم صهیونیستی این رویداد کم‌نظیر هنری را رقم زدند.  نجابتی برای فعالیت‌های مؤثر در حوزه گرافیک از جمله ترسیم همین دیوارنگاره در مراسم گرامیداشت دهمین هفته هنر انقلاب اسلامی به عنوان «چهره سال ۱۴۰۲ هنر انقلاب اسلامی» انتخاب شد. به انگیزه این انتخاب، هفته هنر انقلاب و وضعیت گرافیک با این هنرمند به گفت‌وگو نشستیم که می‌خوانید. 

بی‌مهری نسبت به هنر انقلاب
مسعود نجابتی در ابتدا از اهمیت هفته هنر انقلاب اسلامی و تأثیر آن بر معرفی شاخه‌های مختلف هنر گفت و ادامه داد: به طور طبیعی به مقوله هنر انقلاب در فضاهای عمومی پرداخته نمی‌شود، در دانشگاه‌ها رشته مجزایی با این عنوان نداریم و حتی در فضای تلویزیون و نقد هنری جایگاهی ندارد. تنها عاملی که سبب می‌شود هنر انقلاب سر زبان‌ها بیفتد، هفته هنر انقلاب است که به مناسبت شهادت شهید آوینی برگزار می‌شود. این اتفاق موجب می‌شود توجه اهالی رسانه، هنر و مردم به این رویداد جلب شود. 
وی خاطرنشان کرد: آن چیزی که از هنر انقلاب بیشتر شناخته شده مربوط به بخش استکبارستیزی و مقابله با ظلم است اما تعریف هنر انقلاب تنها محدود به این موضوع نمی‌شود. ما این هنر را در تمام شئون زندگی مانند آرمان‌های انقلاب جاری می‌دانیم. هنر انقلاب تجسم و تعیّن آرمان‌ها و شعارهای انقلاب است که مربوط به یک عرصه خاص نمی‌شود. بچه‌های حوزه انقلاب در حوزه نشر، تولید پرچم و کتیبه و جشنواره مقاومت فعال هستند. یکی از شعارهای اصلی انقلاب بحث آزادی بود و این آزادی فرصتی را برای هنرمندان ایجاد کرد که به این موضوع بپردازند. اگر ما نتوانیم در جایی هنر انقلاب را با باورهای خودش ترسیم کنیم، قطع به یقین دشمن این کار را انجام می‌دهد. 

تأثیر مثبت هنر در ابعاد مختلف زندگی انسان
مدیر مسئول کانون هنر شیعی با اشاره به اینکه هنر در تعریف امروزی‌اش به عنوان هنر کاربردی هم تلقی می‌شود، بیان کرد: هنر در تمام ابعاد زندگی مردم نقش مستقیمی دارد. بحث طراحی که یکی از مشخصه‌های بارز هنر است، به طراحی زندگی امروز انسان می‌پردازد. در بحث تمدن نیز هنر سهم زیادی دارد. آثاری که در نمایشگاه‌های دنیا نمایش داده می‌شود، بازمانده‌های تمدن اسلامی است که در گذشته خیلی دور در زندگی انسان‌ها حضور داشته است. امروزه اگر بخواهیم به صورت جدی به تمدن نوین اسلامی بپردازیم، چاره‌ای جز پرداختن به معماری و اقسام هنرهایی که به زندگی انسان‌ها مربوط می‌شود، نداریم. ما نمی‌توانیم دم از تمدن نوین اسلامی بزنیم اما بحث لباس، گرافیک شهری، معماری و... وام گرفته از غرب باشد. هنر فقط بحث گالری، نمایشگاه و سینما نیست در واقع هنر زندگی امروز را طراحی می‌کند.
این طراح گرافیک در بخش دیگری از گفت‌وگو به تشریح وضعیت هنر گرافیک پرداخت. نجابتی با تأکید بر اینکه امروزه در رشته گرافیک در مقایسه با سایر هنرها به لحاظ نیروی انسانی و وسعت کاری که انجام می‌شود با پیشرفت مواجه‌ایم، گفت: ما به لحاظ تکنیک با گرافیک جهانی فاصله بسیار کمی داریم. مشکل عمده ما تبیین مبانی نظری و مباحث تئوریک هنر انقلاب در شاخصه گرافیک است. امروزه متخصصان گرافیک مشغول تولید کارهای فاخر هستند و فرصت بررسی آثار و پرداختن به نقد را ندارند و این موضوع می‌تواند نقطه ضعفی برای این رشته هنری باشد. اگر به این موضوع توجه نشود، در آینده با آثاری مواجه می‌شویم که با جریان هنر انقلاب به مشکل می‌خورد.

وضعیت طراحی گرافیک کشور مطلوب است
او همچنین اظهار کرد: در بحث هنر انقلاب و در قیاس با سیر انقلاب‌ها وضعیت مطلوبی داریم. ما در بحث گرافیک تجاری، گرافیک نشر و مطبوعاتی به دلیل حضور در بازارهای جهانی و نمایشگاه‌های کتاب بسیار موفق هستیم. حتی برخی از آثار ما در جشنواره‌های خارجی شایسته تقدیر شده‌اند. سبک و سیاق گرافیک ایرانی به خصوص به واسطه تایپوگرافی‌های ایرانی مورد توجه قرار گرفته و از طریق کشورهای اسلامی رصد می‌شود. در بحث گرافیک سیاسی که بخشی از آن مربوط به کاریکاتور است جزو کشورهای رتبه بالا هستیم. همچنین چهره‌های شناخته شده‌ای در این حوزه داریم که در کشورهای خارجی داور هستند. در بعضی موارد شاید از لحاظ گرافیک تجاری ضعیف باشیم به عنوان مثال از لحاظ کیفیت، زعفران کشورمان در بالاترین رتبه محصولات جهانی قرار دارد اما متأسفانه از لحاظ بسته‌بندی و عرضه موفق نبوده‌ایم. در مجموع باید بگویم وضعیت طراحی گرافیک کشور مطلوب است.
وی افزود: امروزه مردم به واسطه فضای مجازی که لحظه به لحظه با یکدیگر در تماس هستند، از امکانات ویژه مانند تصویر و صوت مدیوم‌های مختلف رسانه‌ای استفاده می‌کنند، اما متأسفانه به دلیل بالا بودن هزینه تولید، فضای مردمی کمرنگ و فضای حمایتی نیز کم‌رمق است. ما نیاز داریم در موضوعاتی که جامعه به آن مبتلاست و بحث درآمدزایی و اقتصاد در آن مطرح نیست، حمایت‌های بیشتری از جانب دستگاه‌های حکومتی دریافت کنیم. همچنین ما در فضاهای ارزشی و تبیینی با مشکل مواجه‌ایم.‌

سیر تحول تایپوگرافی در ایران
چهره برگزیده هنر انقلاب یادآور شد: به دلیل رویکرد جهانی که نسبت به تایپوگرافی و حروف‌نگاری وجود دارد، خط در گرافیک به نسبت دیگر اقسام گرافیک با جدیت دنبال می‌شود. آن چیزی که در دنیا به عنوان گرافیک ایرانی عرضه می‌شود و مکتب گرافیک ایران لقب گرفته، آثار تایپوگرافی ما بوده است. این حوزه تنها حوزه‌ای است که به واسطه نوع نوشتارمان، به جد حرف برای گفتن داریم. حتی صفحات مجازی بچه‌های تایپوگرافی توسط طراحان کشورهای عربی دنیا در حال رصد است. نسبت به ۱۰ سال گذشته که با فقر فونت مواجه بودیم امروزه با رشد چشمگیر و تنوع فونت مواجه هستیم. به نظر من جا دارد به این رشته با عنوان یک رشته مستقل در دانشگاه‌ها پرداخته و حمایت شود. 
نجابتی در پایان از کسانی که در هنر گرافیک از آن‌ها تأثیر گرفته است، صحبت کرد و توضیح داد: افراد شاخصی مانند آقای احصایی در حوزه گرافیک استاد و الگوی بنده بودند و هنوز هم هستند. استاد جلیل رسولی در فضای خط و نقاشی، آقای صداقت جباری در فضای خط در گرافیک و مرحوم مرتضی ممیز در حوزه طراحی نشانه و عناوین فیلم، کارهای بی‌نظیری انجام دادند و هنوز هم کار ایشان دنبال می‌شود.

محدثه رضایی