به نقل از «ایرنا»

اصلاح‌طلبان از چه سخن می‌گویند؟

تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۰۲۶۹۹

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در اسفندماه ۹۸، گروه ها و جریانات سیاسی را تا حدی به تب و تاب انداخته است. هرچند برخی ناظران در همسنجی با دوره های پیشین، از تاخیر در گرم شدن تنور انتخابات می گویند، ولی تشکل ها و جریان های سیاسی را از ورود قریب الوقوع به فضای انتخاباتی و کنش گری در این عرصه گریزی نیست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

باتوجه به تحرکات و فعالیت تشکل ها و احزاب می توان گفت رقابتی نشدن فضای سیاسی به معنای رکود و خمودگی آن نیست. جریان های سیاسی عمده کشور در ماه های اخیر بیش از آنکه وارد فاز عملی انتخاباتی شوند، مباحث درون جریانی خود را پیش برده اند. در شرایطی که اصولگرایان در اندیشه احیای محوریت و استقرار سازوکار وحدت فراگیر هستند، اصلاح طلبان به صورت مبنایی بازاندیشی گفتمانی خود را در دستور کار دارند و کیفیت و کمیت حضور خود در انتخابات را  بررسی می کنند.

بررسی کلیدواژه های پرتکرار این روزها در اردوگاه اصلاح طلبی و اصولگرایی، سمت و سوی فضای اندیشه ای آنان و دغدغه هایشان را نمایان می کند. در این راستا گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های ایرنا در ۲ گزارش مجزا، به تحلیل و تبیین کلیدواژه های اصلی و متاخر در اردوگاه اصلاح طلبی و اصولگرایی می پردازد.

بازگشت به مفاهیم و اصول اصلی اصلاح‌طلبی

جریان اصلاحات که در دهه ۷۰ بر مبنای اصول و مفاهیمی چون جامعه مدنی، مردم سالاری دینی، توسعه سیاسی، حاکمیت قانون، شفافیت، مشارکت سیاسی و ... متشکل شد، امروز و پس از طی فراز و فرودهای بسیار، احیای این ارزش ها را در نگاه عاملان و حاملان خود لازم و ضروری می داند.

امروز اصلاح طلبان با درک ضرورت رجوع به این ارزش ها، سخن از «بازاندیشی گفتمانی» یا «نواندیشی گفتمانی» می زنند. بزرگان این جریان بر این باورند که باید ایستاد و یک بار دیگر اصول اولیه، اهداف، روش ها و مسیرهای طی شده این نظام اندیشه ای را مورد ارزیابی قرار داد، حتی اگر این بازاندیشی نیازمند دوری مقطعی از «قدرت» باشد.

اگرچه طیف های راست اصلاح طلبان با این ایده مخالف هستند و دوری از قدرت را به معنای محروم کردن خود از حقی قانونی برای حضور در قسمت های بالای هرم ساختار سیاسی می دانند، ولی کمتر کسی در این جریان ضرورت بازبینی و ارزیابی دوباره اصول اصلاح طلبی را انکار می کند.

به این واسطه گزاره هایی چون تقویت پیوندها با جامعه مدنی، احیای سرمایه اجتماعی، نمایندگی حداکثری مطالبات مردم، گفت و گو با مردم، مشارکت، قانون مداری، شفافیت و ... را می توان در کلیدواژه های پرتکرار این روزهای اصلاح طلبان یافت.

از توسعه‌سیاسی تا رایزنی با نهادهای حاکمیتی، از جامعه‌مدنی تا بازسازی اعتماد عمومی

علاوه بر توجه به اصول اولیه، اقتضائات زمانی و شرایط امروز جامعه، به مسایل مورد توجه اصلاح طلبان گستردگی بیشتری بخشیده است.

کیفیت حضور در انتخابات، یکی از مسایل مورد توجه این روزهای اصلاح طلبان است که خود پای بحث های دیگری چون نظارت استصوابی، گفت و گو با شورای نگهبان، شفافیت، قانون مداری و .. را به میان آورده است.

چگونگی مواجهه با انتخابات، مباحثی چون «مشارکت بی قید و شرط» و «مشارکت مشروط» را در میان دو طیف اصلاح طلبان ایجاد کرده است. هرچند پیش از این بحث های دیگری چون «تحریم انتخابات» و «قهر با صندوق رای» در این جناح در میان بود، اما به نظر می رسد امروز همه اصلاح طلبان بر سر مشارکت در انتخابات به اتفاق رای رسیده اند و این، کیفیت و نحوه مشارکت است که محل بحث و نظر قرار دارد.

مشارکت مشروط هم اگرچه در این جریان تعاریف و مولفه های متفاوتی دارد، ولی اغلب اصلاح طلبان بر این نظر متفقند که باید در گام نخست با هویت مستقل و به صورت حداکثری در انتخابات ثبت نام کنند و از آن پس، کیفیت و نحوه بررسی صلاحیت نامزدها در شورای نگهبان است که مسیر پیش روی اصلاح طلبان برای مشارکت در انتخابات را معین می کند.

«نظارت استصوابی» یکی دیگر از کلیدواژه های پرتکرار این روزها در اردوگاه اصلاح طلبی است. ضرورت های غلبه بر محذورات ناشی از نظارت استصوابی برای مشارکت حداکثری در انتخابات، مسایلی چون «گفت و گو با حاکمیت» یا «گفت و گو با نهادهای بالادستی» را در دستور کار اصلاح طلبان قرار داده است.

در سطحی فراگیرتر از آن، اصلاح طلبان «گفت و گوی ملی» را هم برای ایجاد تعامل و تفاهم میان جریان های سیاسی و حاکمیت پیش می برند تا با ایجاد فضایی آرام و بی تنش و عاری از سوءتفاهم، زمینه های ورود و کنشگری خود در عرصه سیاسی را فراهم کنند.

در سطحی دیگر، اصلاح طلبان از ضرورت های «گفت و گو با مردم» و بیان مقدورات و محذورات خود در عمل به وعده ها برای احیای «اعتماد عمومی» و باسازی «سرمایه اجتماعی» خود سخن می گویند. بزرگان اصلاح طلبی علاوه بر این معتقدند سخن گفتن دولت روحانی و فراکسیون امید که مورد حمایت اصلاح طلبان بوده اند با مردم و بیان مقدورات و محذورات عملکردشان  می تواند اعتماد و سرمایه اجتماعی این جریان را بازسازی کند.

در همین ارتباط، اصلاح طلبان احیای نقش پیشین خود یعنی «نمایندگی مطالبات اکثریت مردم» را در نظر دارند. همچنین بر ضرورت توجه به مسایل و مطالبات روز جامعه  چون «عدالت اجتماعی» و «مبارزه با فساد» در جریان پوست اندازی و بازاندیشی گفتمانی خود تاکید می کنند. این در حالی است که چنین مفاهیمی طی سال های اخیر و اکنون بیشتر در شعارها و گفتمان رقیب یعنی اردوگاه اصولگرایی جایگاهی برجسته داشته و دارد.

منبع: ایرنا

کلیدواژه: عدالت اجتماعی نظارت استصوابی جامعه مدنی اردوگاه اصلاح طلبی شورای نگهبان سرمایه اجتماعی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۰۲۶۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تأثیرگذاری فراکسیون اقلیت خیلی سخت است

در آستانه برگزاری دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی، یکی از وزنه‌های مهم تعیین‌کننده خط سیاسی مجلس، رقابت طیف مستقلین و اصلاح‌طلبان است که به هم‌قطارانی که به مجلس راه یافته‌اند بپیوندند. - اخبار رسانه ها -

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، در آستانه برگزاری دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی، یکی از وزنه‌های مهم تعیین‌کننده خط سیاسی مجلس، رقابت طیف مستقلین و اصلاح‌طلبان است که به هم‌قطارانی که به مجلس راه یافته‌اند بپیوندند و با این وجود برخی از کارشناسان گمانه‌زنی‌هایی در قصد این طیف برای تشکیل یک کمیسیون اقلیت در مجلس دوازدهم دارند. در همین راستا با رسول منتجب‌نیا، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و دبیرکل حزب جمهوریت گفت‌و‌گویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

استقبال سیاسیون و مردم نسبت به دور دوم انتخابات را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟ 
در انتخابات مرحله اول مردم بیشتر شرکت می‌کنند، درحالی‌که در مرحله اول تعداد کاندیداها بیشتر است، ولی در مرحله دوم عموما مشارکت کمتر است، ضمن اینکه تنها دو برابر نمایندگان مورد نظر هر حوزه انتخابیه در مرحله دوم با هم رقابت می‌کنند.  رقابت در دوره  دوم، رقابت تنگاتنگی است و هر کسی هم که در این مرحله رأی بیشتری بیاورد ولو آنکه یک رأی بیشتر باشد، پیروز میدان قاعده انتخابات است. متأسفانه در دوره‌های انتخابات مرحله دوم، حضور مردم خیلی کم است. در شهرهای کوچک که عوامل قومی عشیره‌ای دخالت دارند، مثل دوره‌های گذشته انتخابات رونقی ندارند. در مرحله دوم خیلی کم شرکت می‌کنند و هر چه هم تشویق و دعوت شوند، برخی انگیزه لازم را ندارند.
 به‌خصوص که هیچ‌گونه مشوقی در کشور ما به وجود نیامده است. یعنی اگر بین دو تا مرحله یک حرکتی ایجاد شده بود، هیجان یا امید و کسب رضایتی پیش می‌آمد، امید بود که درصد بهتری شرکت کنند. مسائل اقتصادی هم که روز به روز بدتر و سخت‌تر و وضعیت مردم وخیم‌تر می‌شود، لذا فکر می‌کنم مردم در مرحله دوم کمتر شرکت می‌کنند و طبیعتا بین همین افرادی که رأی بیشتری داشتند، افرادی انتخاب شده و وارد مجلس می‌شوند. 

با توجه به ورود چهره‌هایی از طیف‌های سیاسی مختلف به مجلس، آیا تشکیل یک فراکسیون اقلیت یا مستقل را محتمل می‌دانید؟ 
مجلس که جای بحث، گفت‌وگو، اظهارنظر و تبادل نظر افراد و گروه‌هاست و اگر در آن تبادل نظر و اختلاف نظر نباشد که مجلس مرده و بی‌رمقی است و اصلا فلسفه‌ای در آن وجود ندارد؛ اما اینکه یک اکثریت قوی از جناح اصول‌گرا وارد مجلس می‌شوند و بعد لیستی که ترکیبی از اصلاح‌طلب، مستقلین اعتدال‌گرا و امثال‌ذالک یعنی ته کیسه را تکاندند و همه این‌ها به قول شما 41 نفر شده است. هنوز هم معلوم نیست در نهایت چند نفر باشند که البته درون آنها هم چهره‌های شاخص بسیار کم هستند، وارد مجلس شدند. اگر آقای مطهری یا آقای پزشکیان تأیید نشده بودند که می‌شد قضاوت کرد در مجلس دیگر تریبونی از مستقلین و اصلاح‌طلبان نیست.  به هر حال باز با تذکر رهبری این آقایان تأیید صلاحیت شدند.

ممکن است یک‌صدایی از این جمعیت بلند شود، ولی این صدا بسیار اندک و ضعیف است. به‌خصوص که مشخص نیست مدیریت مجلس هم  به دست چه افرادی بیفتد. اگر میزان و ملاک در انتخاب هیأت رئیسه این آرایشی باشد که چه کسانی بیشترین رأی را به دست آوردند، دیگر مجلس به‌طور کلی آن هویت و  استقلال خودش را از دست خواهد داد. در کنار این مسائل باید اضافه کنم درست است که اکثریت قوی مجلس به یک معنا اصول‌گراها و غیراصول‌گراها اعم از اصلاح‌طلب، اعتدال‌گرا، مستقل و اقلیت بسیار محدودی هستند، اما همان اکثریت، آهنگ واحدی ندارند. هم دارای سلایق مختلف هستند و هم در مقابله با اصلاح‌طلب‌ها و مستقلان دارای وجه مشترک در برابر اصلاح‌طلبان هستند. 
آنها درون خودشان اختلاف‌های بسیار زیادی با  اصول‌گراهای سنتی و اصول‌گرایان غیرسنتی هستند. گرایش‌های رادیکال هم حضورشان قاعدتا پررنگ خواهد بود. این‌ها در نهایت با هم نمی‌توانند بسازند. در انتخابات ممکن بود به‌خاطر هدف مشترک با هم کنار آمده باشند، ولی در مجلس اختلاف نظر فراوان است، چون دیدگاه اصول‌گرایان سنتی و انقلابی کاملا با دیدگاه رادیکال‌ها متفاوت است. به هر حال اصول‌گرایان سنتی بیشتر روی رهبری و ولایت فقیه تأکید می‌کنند. این اختلاف‌ها در مجلس هم ظهور و بروز پیدا می‌کند و در برابر هم جبهه می‌گیرند و نمی‌توانند با هم کنار بیایند. اقلیت محدودی هم از لیست به اصطلاح «صدای ملت» که ترکیب ناهمگونی از اقلیت محدود بود، وارد مجلس خواهند شد.

این فراکسیون چه کمکی را در زمینه کارآمدی مجلس ارائه می‌دهد؟ 
هر چقدر در مجلس تعدد و تکثر آرا و نظرات بیشتر باشد، مجلس زنده‌تر و پویاتر خواهد بود. لذا در کنار آن اکثریتی که در درون اختلافات وجود دارد، بخش‌های مختلف است که این می‌تواند یک‌صدایی باشد. صدایی هرچند کوتاه و کم‌رنگ از ملت در برابر جریان مقابل که در غیاب اکثریت مردم برنده شد. اینکه همان اقلیت، حتی یک نفر هم در مجلس تریبون در اختیار داشته باشد، شاید بهتر از نبودش باشد. درحالی‌که اگر 40 نفر باشند، می‌توانند تلاش بیشتری کنند.
افرادی بودند که قبل از ورود به مجلس، ادعای اصلاح‌طلبی یا استقلال می‌کردند، ولی در مجلس به طرف اکثریت می‌لغزیدند و گفته‌های خودشان را فراموش می‌کردند. من از دوستانی که وارد مجلس می‌شوند انتظار دارم که در این شرایط وانفسا در مجلس فراکسیونی تشکیل بدهند و برنامه‌ریزی کنند؛ چراکه می‌توانند تا حدی اثرگذار باشند، ولو اینکه این امر بسیار سخت خواهد بود. آن اکثریت اجازه نخواهند داد اینها کار کنند، چون تجربه نشان داده که آنها وقتی اکثریت را به دست می‌آورند، جلوی هر نقد و اظهارنظر مخالف را می‌گیرند. فراکسیون اقلیت می‌توانند امیدی را در مجلس به وجود بیاورند.

آرایش سیاسی اصلاح‌طلبان در آستانه دور دوم انتخابات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 
در مرحله اول انتخابات، اصلاح‌طلب‌ها به چند دسته تقسیم شدند که یک مجموعه از احزاب و شخصیت‌های حقیقی بودند، آنها که اعلام کردند ما کاندیدا نداریم و شرکت نمی‌کنیم و به‌عنوان معرفی کاندیدا شرکت فعال نداریم. دسته دیگر ترکیبی از سه حزب بود. این‌ها وارد صحنه شدند، کاندیداهایی را معرفی کردند و تعدادی از کاندیداهایشان وارد مجلس شدند. ما هم که به‌عنوان حزب جمهوریت منتظر بودیم کاندیداهایمان تأیید صلاحیت شوند  که بتوانیم فعال شویم، ولی متأسفانه هیچ‌کدام از کاندیداهای ما در سراسر کشور تأیید صلاحیت نشدند.فعالیت اصلاح‌طلب‌ها  در مرحله دوم هم به همین ترتیب است.  آن ترکیب که گفتم، فعال نخواهند بود. شاید کارگزاران و حزب‌های دیگر فعالیت کنند. باید ببینیم آنها تا چه اندازه موفق هستند.

منبع: صبح نو

انتهای پیام/