«ربع رشیدی» در مسیر جهانی شدن
تاریخ انتشار: ۲۸ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۱۳۵۹۴
به گزارش ایرنا، پس از امضای تفاهم نامه چهارجانبه توسط میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی،شهرداری تبریز، دانشگاه هنر اسلامی و موسسه باستانشناسی آلمان، فصل سوم کاوش ها در مجموعه شهرک دانشگاهی تاریخی «ربع رشیدی» تبریز به تازیگی توسط کاوشگران ایرانی و بین المللی آغاز شده است.
مجموعه تاریخی شهرک دانشگاهی ربع رشیدی در سال ۱۳۵۴ شمسی با شماره ۹۴۳ در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسیده است؛ همچنین وقف نامه «ربع رشیدی» یکی از معدود آثار ایرانی ثبت شده در فهرست میراث یونسکو است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در ۲ فصل کاوش های انجام شده در شهرک تاریخی دانشگاهی ربع رشیدی، باقیمانده آثاری از دوران ایلخانی، کشف و مشخص شد که کاشیکاری های زیبای مسجد کبود که آن را به نام «فیروزه اسلام» در جهان معرفی کرده است، ریشه در فعالیت کارگاه های سفال و کاشی سازی ربع رشیدی دارد.
این مطالعات همچنین نشان داد که آثار شهرک دانشگاهی ربع رشیدی سه متر پایین تر از سطح فعلی اراضی این سایت تاریخی و باستانی قرار دارد.
ربع رشیدی کجاست؟
خرابه های ربع رشیدی، باقیمانده شهرک علمی و دانشگاهی زمان غازان خان ایلخانی است که توسط وزیر نامی ایران – خواجه رشید الدین فضل ا… همدانی – در سال ۷۰۰ هجری قمری در شمال شرق باروی شهر تبریز در محله رشیدیه ساخته شد؛ این دانشگاه شامل چهار دانشکده در چهار طرف بود و شهرت آن به نام ربع رشیدی برگرفته از نام اربع یا عدد چهار عربی است؛ براساس مستندات تاریخی این شهر بیش از ۳۰ هزار خانه، حجره و دیگر بناهای شهری داشته است.
این شهرک در دوران اوج حیات خود، مورد مراجعه مستقیم دانشمندان معروف جهان و از جمله پزشکان و محققین یونان، رم، مصر، چین و دیگر ممالک آن روز آسیا و اروپایی قرار می گرفت.
بر اساس منابع تاریخی، محله رشیدیه یا رشیدآباد دارای سه بخش ربع رشیدی، ربظ و شهرستان بوده است؛ شهرستان شامل باغات و نهرهای شهر، ربظ محله مسکونی و بناهای عام المنفعه مثل مسجد، حمام و بازار و ربع رشیدی محل بناهای دانشگاهی، مسجد زمستانه و تابستانه و حوزه های علوم اسلامی بوده است؛ دانشکده پزشکی، کتابخانه بسیار بزرگ و مقبره خود خواجه رشید که از آن به عنوان جفت گنبد سلطانیه نام برده می شود، در ربع رشیدی وجود داشت.
خواجه رشیدالدین در سال ۷۱۸ هجری قمری و در زمان سلطان ابوسعید ایلخانی کشته و جنازه او در مقبره اش دفن می شود؛ پس از وی ربع رشیدی روبه ویرانی می نهد، سپس پسرش خواجه غیاث الدین تلاش می کند، دوباره ربع رشیدی را آباد کند، اما وی نیز به سرنوشت پدر مبتلامی شود.
در دوران صفوی و در سال ۱۰۱۹ هجری قمری (شاه عباس بزرگ) برای جلوگیری از حمله عثمانی، یک قلعه از مصالح شنب غازان خان (مقبره غازان خان) و گورستان های تاریخی تبریز و مصالح ربع رشیدی برای حاکم تبریز ساخته می شود؛ بنایی که امروزه از آن به عنوان قلعه رشیدی یاد می شود، همان قلعه دوران صفوی است و تا پیش از کاوش های امسال باستان شناسان هیچ نشانی از معماری دوره ایلخانی در این محوطه کشف نشده بود.
ثبت جهانی وقف نامه ربع رشیدی، سرآغازی برای احیای یک شهرک دانشگاهی ۷۰۰ ساله
وقف نامه این مجتمع در خردادماه ۱۳۸۶ در نشستی که از ۲۱ تا ۲۵ خرداد در یونسکو برگزار شده، به همراه شاهنامه بایسنقری در فهرست میراث مستند این سازمان ثبت شد.
از آذر ماه سال ۱۳۸۱ شعبه بنیاد ایران شناسی در آذربایجان شرقی مامور بررسی وقفنامه ربع رشیدی گردید و معلوم شد که وقفنامه ربع رشیدی فراتر از یک وقفنامه معمولی بوده و در واقع یک نظامنامه دقیق و مفصل تشکیلاتی و برنامه ریزی شده در زمینه های مدیریت آموزشی ، برنامه ریزی شهری و مسائل انگیزشی و رفاهی برای یک شهر دانشگاهی است که اولا در هر زمانی قابل تحقق و پیاده شدن است و در عین حال سخن از مجموعه ای بسیار منظم و پیشرفته است.
اگر شواهد و مستندات تاریخی نبود، استنباط میشد که طرح ساخت شهرک دانشگاهی ربع رشیدی، یک پدیده دست نیافتنی در آنروز بوده و یا احتمالا بخشی از آن به مرحله عمل رسیده بود؛ ولی نه تنها وقفنامه به صورت گزارش گونه است و نشان میدهد که خواجه رشید الدین فضل الله پس از طراحی و احداث مجموعه آنرا نوشته، بلکه مکاتبات رشیدی و گزارش ده ها مورخ و مستشرق معروف و منظومه زیبای اوحدی مراغه ای که ربع رشیدی را از نزدیک دیده و تحت تاثیر آن شعر خود را سروده، حاکی از تحقق چنین مجموعه عظیمی تحت تاثیر نیات اصلاحی غازان خان و اهتمام خواجه رشیدالدین فضل الله بوده است.
در بهمن ماه ۱۳۸۱ در جریان سفر دکتر حبیبی، دفتر مطالعات ربع رشیدی در شعبه ایران شناسی استان آذربایجان شرقی تاسیس و با مساعدت مالی و تجهیزاتی استانداری کار خود را با ۲ هدف ۱) گرد آوری کلیه منابع ، اطلاعات و تحقیقات انجام یافته در مورد ربع رشیدی و ۲) جمع بندی و ارائه یک تصویر روشن جهت فرضیه سازی برای احیاء مجموعه، آغاز کرد.
نکته حایز اهمیت این است که ربع رشیدی هنوز هم موضوع مطالعات محافل علمی دنیاست و مسئول شعبه ایران شناسی چین که مقاله ای با عنوان «نقش خواجه رشید الدین در گسترش چین شناسی» در همایش ایران شناسی در خرداد ۱۳۸۱ ارائه نمود، اظهار کرد که پرونده مطالعات ربع رشیدی در این مرکز همواره گشوده است.
بسه سال قبل نیز در مجله اوقاف کشور کویت ، یک مقاله ۲۷ صفحه ای در مورد ربع رشیدی ترجمه و به چاپ رسید و در سال ۲۰۰۲ ، پایان نامه فوق دکترای خانم بیرگیت هوفمن در کشور آلمان در مورد ربع رشیدی در قالب کتاب منتشر شده و ترجمه آن توسط خانم بحرالعلومی از سوی کتابخانه مجلس شورای اسلامی زیر چاپ می باشد.
طرحی از شهرک دانشگاهی «ربع رشیدی» در ۷۰۰ سال قبلمشارکت موسسه باستان شناسی آلمان در کاوش های ربع رشیدی
۱۹ مهرماه ۱۳۹۵ بود که خبر مشارکت موسسه باستان شناسی آلمان در کاوش های باستانشناسی مجموعه تاریخی شهرک دانشگاهی ربع رشیدی در رسانه های آذربایجان شرقی منتشر شد که نشان از جایگاه بین المللی این مجموعه ارزشمند داشت.
در واقع امضای تفاهم نامه سه جانبه میان موسسه باستان شناسی آلمان با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دانشگاه هنر اسلامی تبریز در زمینه انجام مطالعات میراث فرهنگی ایران، سرآغاز انجام کاوش های باستان شناسی در ربع رشیدی بود.
در آن زمان اعلام شد که موسسه باسنا شناسی آلمان در راستای طرح های مطالعاتی تبریز ۲۰۱۸ و بحث پروژه های راهبردی مجموعه تاریخی ربع رشیدی با ارسال کارشناسان متخصص و صاحب نظر در حوزه باستان شناسی و زمین شناسی برای پیشرفت روند مرمتی این پروژه این اداره کل را همراهی می کند.
استفاده از روش های نوین و فن آوری های روز و تجربه های کارشناسان متخصص در امر احیا و مرمت آثار تاریخی توسط کارشناسان موسسه باستانشناسی آلمان در فصل سوم کاوش های باستاشناسی ربع رشیدی از جمله دستاوردهای امضای تفاهم نامه فوق الذکر بود که گفته می شود موجب تسریع در روند احیای این مجموعه به عنوان یکی از زیباترین و باشکوه ترین آثار تاریخی به جا مانده در ایران خواهد شد.
با این نگاه بود که آبان ماه ۱۳۹۵ «سمپوزیم باستان سنجی» با حضور هئیت آلمانی در محل دانشگاه هنر اسلامی تبریز به منظور آماده سازی مقدمات پروژه مرمتی مجموعه تاریخی ربع رشیدی به عنوان نخستین دانشگاه جهان برگزار شد.
همان زمان مدیرکل مؤسسه باستانشناسی آلمان در جریان بازدید از مجموعه تاریخی، فرهنگی ربع رشیدی در جریان آخرین یافته های کاوش های باستان شناسی محوطه ربع رشیدی قرار گرفت تا به این ترتیب طرح مرمت و احیای شهرک دانشگاهی ۷۰۰ ساله ربع رشیدی وارد مرحله کاوش شود که این روند تا به امروز با حضور باستان شناسان آلمانی ادامه داد.
هزینه کرد ۵ میلیارد تومانی برای کاوش های باستانشناختی در ربع رشیدی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی در این ارتباط به ایرنا گفت: احیای دانشگاه باستانی ربع رشیدی با بیش از ۷۰۰ سال قدمت، یکی از مطالبات مردم تبریز و آذربایجان بود که با انتخاب تبریز از طرف سازمان کشورهای اسلامی به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸، این طرح در ردیف طرح های ملی قرار گرفت.
مرتضی آبدار از تخصیص و هزینه کرد ۲۵ میلیارد ریال اعتبار برای کاوش در محوطه شهرک دانشگاهی ربع رشیدی در سال گذشته خبر داد و افزود: امسال نیز همین میزان اعتبار برای ادامه کار اختصاص یافته است.
وی افزود: مدیریت پژوهشی میراث فرهنگی آذربایجان شرقی و پژوهشگاه ملی میراث فرهنگی کشور بر اقدامات باستان شناسی در این مجموعه نظارت دارد.
وی با بیان اینکه فصل اول و دوم کاوشهای مجموعه ربع رشیدی با حضور باستان شناسان آلمانی، سال گذشته به اتمام رسید، اظهار کرد: فصل سوم کاوشها در این مجموعه نیز تا پایان سال جاری به اتمام می رسد و دو فصل پایانی کار نیز در سال آینده آغاز میشود.
مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی از ثبت ملی محدوده تاریخی مجموعه ربع رشیدی به عنوان پایگاه ملی خبر داد و افزود: ۹۰ درصد از آزادسازی ابنیهای که از گذشته در محوطه این مجموعه تاریخی ساخته شده بود، انجام شده و در مالکیت اداره کل میراث فرهنگی استان قرار دارد.
آبدار افزود: تاکنون افزون بر ۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای تملک اراضی محدوده شهرک دانشگاهی ربع رشیدی که ساخت و ساز شهری در آنها نجام گرفته، هزینه شده است.
وی همچنین از تاسیس اولین بانک سفال و کاشی کاری در محوطه این مجموعه با همکاری اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی و شهرداری منطقه یک تبریز خبر داد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: تاسیس کارگروه بینالمللی میراث مکتوب ربع رشیدی، متشکل از متخصصان و پژوهشگران ایرانی و بینالمللی و تدوین نسخههای مکتوب شناسایی شده نیز از دیگر اقدامات در راستای حفظ میراث مکتوب این مجموعه به شمار میآید.
وی یادآوری کرد: تلاش میشود در برنامههای آتی راهکاری نیز برای بازدید گردشگران داخلی و خارجی از مجموعه تاریخی شهرک ربع رشیدی ارائه شود.
شهرک دانشگاهی ربع رشدی تبریز در قرن هشتم و به همت خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی، وزیر غازان خان و یکی از دانشمندان و نویسندگان برجسته آن عصر در شمال شرق تبریز بنیان نهاده شد که در آن به هفت زبان زنده دنیا تدریس میشد؛ عرصه مجموعه ربع رشیدی تبریز ۱۳ هکتار است.
۶۱۳۲/۵۱۸
منبع: ایرنا
کلیدواژه: آذربایجان شرقی تبریز آثار باستانی میراث فرهنگی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۱۳۵۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حمید سهیلی سرباز سینما بود/ راشهایی که اسناد تاریخی مهمی هستند
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابطعمومی موزه سینما، مستند «مرمت آثار باستانی» به کارگردانی زندهیاد حمید سهیلی و با حضور پژمان مظاهریپور، مستندساز و اسکندر مختاری، پژوهشگر و استاد معماری و مرمت و جمعی از هنرمندان و علاقهمندان به این عرصه در قالب برنامه «شبهای مستند» موزه سینما روی پرده رفت. پژمان مظاهریپور مستندساز گفت: جای حمید سهیلی در میان ما خالی است. او آثار ماندگاری از خود باقی گذاشت. سهیلی فعالیت حرفهای خود را با سمت مدیر تدارکات و مدیر تولید در سریال «آتش بدون دود» به کارگردانی زندهیاد نادر ابراهیمی آغاز کرد. او سپس پژوهشهای مرتبط با ایرانشناسی را در موسسه «ایران پژوه» که توسط آقای ابراهیمی اداره میشد آغاز کرد.
وی ادامه داد: در این گروه سهیلی با محمدرضا مقدسیان و عزیزالله حاجی مشهدی کار میکرد. آنها کار پژوهشی مجموعه «سیاحت ایران» که قرار بود داریوش مهرجویی آن را تهیه و کارگردانی کند انجام میدادند. یک قسمت از این مجموعه که درباره «قلعه الموت» است به تولید رسید اما از نگاتیوهای آن اطلاعی در دست نیست. حمید سهیلی تصاویری به صورت هشت میلیمتری از روزهای تولید آن بخش را در اختیار داشت و تعلق خاطر او به مستندسازی در اینجا مشخص میشود. او اولین فیلم مستند خود را در مجموعه «سفرهای دور و دراز هامی و کامی» تجربه میکند که در ارتباط با مراحل استخراج ذغال سنگ است.
آثار سهیلی اسناد تاریخی معتبری به شمار میروند
مظاهریپور همچنین گفت: او پس از انقلاب اولین مجموعه مستند خود با نام «دست آفریدهها» را ساخت که در اتباط با کارگاههای صنایع دستی است. سهیلی فرد بسیار دقیق و منظبتی بود و در ساخت آثار خود با پژوهشگران تراز اول هر رشته مشورت میکرد. سال ۵۸ شش فیلم درباره تاریخ خط ساخت و به سراغ دکتر مهرداد بهار از اسطورهشناسان مطرح رفت. این مجموعه دارای یکی از مصاحبههای مهم بهار است. او در «مرگ یزدگرد» به عنوان مدیر تدارکات و تولید با بهرام بیضایی نیز همکاری کرد و سپس مجموعه «به سوی سیمرغ» را در قالب ۱۲ فیلم کار کرد که مربوط به تاریخ نقاشی ایران است و آیدین آغداشلو در اثر همراه او بوده است.
این فیلمساز سینمای مستند افرود: سهیلی از سال ۶۲ تا ۷۰ مجموعه «معماری ایرانی» را کارگردانی کرده است که پژوهشگر اصلی آن نیز خودش بوده است. حمید سهیلی فردی بسیار متواضع بود به همین دلیل فیلمهای او تیتراژ ندارند.
وی با بیان اینکه مجموعه «معماری ایرانی» در استودیو گلستان ساخته شده که متعلق به شبکه یک تلویزیون است، بیان کرد: سهیلی در این اثر نیز از کارشناسان مطرحی استفاده میکند که در معماری ایران افرادی معتبری هستند. محمد کریم پیرنیا و اسکندر مختاری که در این برنامه حضور دارد از جمله این افراد بودند.
وی ادامه داد: سهیلی در این مجموعه به بافتهای شهرهای ایران میپردازد و کار بسیار سنگین و پیچیدهای را صورت میدهد. او ۳۳ فیلم در این مجموعه تولید میکند که هر یک در حکم یک سند معتبر است. گفتار ماندگار متن فیلم را آقای میرفخرایی خواندهاند که این موضوع نیز از ویژگیهای این مجموعه به حساب میآید. مستند «مرمت آثار باستانی» دارای پشتوانه معتبر پژوهشی است. حمید سهیلی فردی بسیار متعهد، امانتدار و اخلاقمحور بود و جوایزی را که برای فیلمهای خود دریافت میکرد، به نهاد حامی فیلمهایش تقدیم میکرد. او ۱۰۴ فیلم ساخته است که در تاریخ سینمای مستند ایران ماندگار است؛ سهیلی دارای نشان درجه ۲ هنری بود اما لیاقت او بسیار بالاتر از دریافت نشان درجه یک بود.
شخصیتی استثنایی در سینمای مستند
در ادامه این نشست اسکندر مختاری از استادان حوزه معماری و مرمت نیز گفت: حمید سهیلی یک انسان استثنایی بود، چراکه همواره به دانشاندوزی میپرداخت و از فرصتهای پیش آمده برای خود استفاده میکرد. من در جریان فیلمهای «معماری ایرانی» با او آشنا شدم. او پیش از ساخت هر فیلم مطالعات زیادی انجام میداد. به همین دلیل یک کتابخانه شخصی مختص به خود داشت.
وی ادامه داد: سهیلی اعتقاد داشت که تفاوت میان کارشناسان و فیلمساز این بود که یک کارشناس به صورت تصویری به موضوع نگاه نمیکند و به همین دلیل نحوه نگاه او با ما تفاوت داشت. او خود نسبت به هر موضوع اشراف داشت و مصاحبه شونده زمانی که مقابل او قرار میگرفت متوجه این موضوع میشد.
مختاری با بیان اینکه سهیلی عالم را از عالمنما تشخیص میداد، ادامه داد: پس از ساخت فیلم، زمانی که صحبتهای ما را میشنید، اگر از موضوعی در اثر خود نمیتوانست دفاع کند، آن را تغییر میداد و اصلاح میکرد. او نریشن بیشتر مجموعه «معماری ایرانی» را خودش نوشت و من نیز در چند قسمت او را همراهی کردم. نکته مهم این است که سهیلی در نریشن و موسیقی به دنبال تاثیر عاطفی بر مخاطب نبود. من معتقدم اگر سهیلی فردی دانشگاهی در اروپا بود، به عنوان یکی از مهمترین افرادی که در راستای پیشرفتهای علمی کشور خود گام برداشته بود شناخته میشد.
وی اظهار کرد: دورههای تاریخی هنر ایرانی که سهیلی در آثار خود به تصویر کشیده است، در حکم یک دایرهالمعارف جامع است. این فرد استثنایی معایبی هم داشت و آن اینکه خود و همکاران را در تیتراژ فیلم معرفی نمیکرد. او تمام راشهای استفاده نشده خود را به مرکز اسناد میراث فرهنگی تحویل داد که امروزه از اسناد تاریخی مهم به شمار میروند. مجموعه «مرمت آثار باستانی» امروزه بخشی از تاریخ معماری است.
در ادامه مظاهریپور درباره اهمیت گفتار متن در سینمای مستند نیز گفت: او در نوشتن متن بسیار دقیق بود و این کار را با حضور کارشناسان پیش میبرد. او معتقد بود برخی از گفتارهای متن مجموعه «معماری ایرانی» برای مخاطب حوصله سربر است و از من میخواست در آثارم رویه دیگری را پیش بگیرم. او عقیده داشت باید نریشن دارای وجهی قصهگو باشد تا بتواند توجه مخاطب را به خود جلب کند. میرفخرایی نیز تنها یک گوینده نبود بلکه فردی دانشمند، مولف و آشنا با علم بود.
مظاهریپور با اشاره به اینکه مستند «مرمت آثار باستانی» به صورت ۱۶ میلیمتری ساخته شده است، افزود: در زمانی که سهیلی با تلویزیون کار میکرد، نظام تهیهکنندگی وجود داشت و او نمیتوانست راشها را با خود داشته باشد و آنها بعد از قطع نگاتیو در آرشیو سازمان صدا و سیما نگهداری شدند. او با هوشمندی بخشی از موارد فیزیکی باقی مانده از آثار خود را به سازمان میراث فرهنگی تقدیم کرد.
سهیلی خود را سرباز سینما میدانست
در ادامه این برنامه ارد عطارپور مستندساز شناختهشده سینمای ایران که از افراد نزدیک به حمید سهیلی به شمار میرفت درباره او گفت: سهیلی فردی بسیار متواضع بود و من کسی را مانند او در سینمای ایران ندیدم. او خود را سرباز سینما میدانست و اگر از او کمکی میخواستید امکان نداشت از انجام آن دریغ کند. حتی اگر در حوزهای اطلاعات کافی نداشت به مطالعه میپرداخت و آن را در اختیار سوالشونده قرار میداد.
وی ادامه داد: خط تولید فیلم مستند درباره تاریخ معماری ایران، تحت تاثیر فعالیتهای حمید سهیلی است و افراد دیگری نیز از او الگوبرداری کردهاند. سهیلی زمانی به ساخت آثار مرتبط با تاریخ ایران مبادرت ورزید که آن زمان این اتفاق در کانون توجه نبود.
عطارپور یادآور شد: او با پافشاری کار خود را پیش میبرد چراکه علاقه زیادی به وطن خود داشت. فیلم «مرمت آثار باستانی» دارای دقت، جزییات و دکوپاژی دقیق و برجسته است و توضیحات کاملی دارد. همچنین دارای پلانهایی بسته و تعلیقی جذاب است. این مجموعه به یونسکو عرضه شد و در آنجا به عنوان یک سند دیداری و شنیداری به ثبت رسید و افرادی در خارج از کشور نیز متوجه این گنجینه ارزشمند باقی مانده از او شدند.
وی در پایان بیان کرد: من در ماههای آخر عمر حمید سهیلی از او خواستم تا طرحی را برای ساخت ارایه دهد و جالب است تمام موضوعاتی را که در دست داشت درباره ایران بود.
برنامه «شبهای مستند» با مشارکت انجمن صنفی تهیهکنندگان سینمای مستند در موزه سینما برگزار میشود.
کد خبر 6087717