به نقل از «اتاق خبر»

منطقه ما باید توسط کشورهای منطقه اداره شود

تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۷۹۳۲۵۱

 

به گزارش اتاق خبر، به نقل از ایسنا، حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهور صبح پنجشنبه در مراسم افتتاحیه سی و سومین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی که در سالن اجلاس سران برگزار شد با گرامیداشت ایام ولادت پیامبر اسلام (ص) و امام صادق (ع) و همچنین هفته وحدت با اشاره به قرار گرفتن موضوع فلسطین در دستور کار این دوره‌ای کنفرانس وحدت اسلامی اظهار کرد: موضوعی که در این دوره در دستور کار کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی قرار گرفته  است، یکی از  مهمترین موضوعات جهان اسلام است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: گرچه دشمنان ما در طول سال‌های اخیر تلاش کردن موضوع فلسطین و قدس شریف از عنوان مسئله نخست دنیای اسلام خارج کند و یا به فراموشی بسپارند؛ افکار عمومی دنیای اسلام و همچنین عالمان و فرهیختگان مسلمان این اجازه را به آنها نداده و نخواهد داد.

وی با بیان این‌که «ایجاد تردید نسبت به قدرت دشمنان جهان اسلام، مهمترین طراحی است که طی دهه‌های اخیر علیه مسلمانان انجام شده است» خاطرنشان کرد:  مسلمانان دشمن دیرینه‌ای دارند و همه تلاش‌ها در دهه‌های اخیر در این مسیر بوده که فراموش کنیم غرب و در راس آن آمریکایی‌ها در طول سال‌های دراز چه جنایاتی به دنیای اسلام روا داشته‌اند و سرزمین مقدس فلسطین چگونه توسط گروهی اشغالگر به تصرف درآمده است. دشمنان جهان اسلام تلاش کردند تا از یاد ببریم که میلیون‌ها مسلمان فلسطینی در منطقه و جهان آواره هستند و از اهمیت این که اراده مسلمانان بازگشت مردم فلسطین به سرزمین وطنی و مادری خود است کاسته شود.

روحانی با اشاره به نتایج تلاش‌های دشمنان جهان اسلام گفت: گرچه دشمنان جهان اسلام در این زمینه توفیقاتی را به دست آوردند اما خوشبختانه به اهداف شوم خود نرسیده‌اند؛ آنها می‌خواستند اسرائیل به عنوان کشوری عادی و معمولی در منطقه مورد پذیرش همه  حتی فلسطینیان قرار گیرد در این راستا رژیم جدید آمریکا نیز تلاش کرد تا موضوع فلسطین را با پول معامله کند و این تلاش را معامله قرن نام گذاری کرد. آمریکایی‌ها حتی تلاش کردند تا قدس شریف را پایتخت اشغالگران قرار دهند اما در این راستا توفیق چندانی کسب نکردند.

وی عدم موفقیت آمریکایی‌ها و رژیم صهیونیستی را در سایه بیداری و هشیاری دنیای اسلام عنوان و تصریح کرد: اگر آنان بتوانند نسل جوان ما را از آرمان‌های به حق خود دور کند و دشمن را دوست و دوست را دشمن معرفی نمایند در توطئه‌های خود موفق شده‌اند.

رئیس جمهور گفت: امروز در منطقه و جهان اسلام کسی در این که طول دهه‌های گذشته هیچ اثر نیکی از استکبار جهانی و آمریکا ندیده‌اند تردیدی ندارد؛ لااقل در سه دهه اخیر هرچه جنگ، کشتار، خونریزی و اختلاف و تشتت در منطقه ما بوده، منشا آن آمریکا و رژیم صهیونیستی بوده است؛ از کشتار مردم افغانستان تا کشتار مردم عراق و یمن و همچنین ایجاد اختلاف در کشورهای مختلف اسلامی همه از آثار توطئه‌های شوم آمریکا در منطقه بوده است.

روحانی ادامه داد: آنهایی که می‌گویند آمریکا می‌تواند به عنوان راه حل باشد، موردی را به ما نشان دهند که آمریکا در طول سال‌های قبل به مردم  کدام کشور و منطقه خدمت کرده است و کدام کودتا، جنگ و اختلاف در منطقه خاورمیانه بوده که منشا آن آمریکا و رژیم صهیونیستی نبوده است.

وی خاطر نشان کرد: اولین مسئله مهم در دنیای اسلام آن است که این تردید را از ذهن جوانان خود بزداییم که آمریکا دوست ملت‌های منطقه و مسلمانان نبوده و نخواهد بود. آمریکایی‌ها کسانی هستند که اخیرا با زبانی روشن‌تر سخن می‌گویند؛ آنها قبل می‌گفتند که برای نجات مردم کویت و ایجاد امنیت آبراه‌ها به منطقه آمده‌ایم برای مبارزه با تروریسم هواپیماهای نظامی خود به منطقه آورده‌ایم اما امروز خیلی صریح و روشن می‌گویند که هدف ما چاه‌های نفت سوریه است؛ ما از این بیان صریح‌تر از رژیم حاکم بر کاخ سفید نشنیده بودیم.

رئیس جمهور با بیان این که «می‌دانستیم هدف آمریکایی‌ها در منطقه نفت و تاراج منابع مسلمانان است» ادامه داد: هیچ وقت این تعبیر را نشنیده بودیم که برخی کشورها گاو شیرده هستند و باید از شیر این گاوها به نفع خود استفاده کنیم.

روحانی اظهار کرد: امروز رژیم حاکم بر واشنگتن و کاخ سفید  اهداف خود را روشن‌تر از قبل بیان می‌کنند. این که آمریکا دشمن دنیای عرب و اسلام است و با مردم فلسطین و نجات و آینده این کشور میانه‌ای ندارد برای ما روشن بود اما وقتی اعلام کردند که ما قدس شریف را پایتخت رژیم اشغالگر می‌دانیم برای همه ما موضوع روشن‌تر شد؛ آن زمان که به وضوح درباره منطقه سخن گفتند و اعلام کردند که ما آتش منطقه را شعله‌ور نگه می‌داریم و افتخار کردند که انواع سلاح‌های مدرن را به منطقه سرازیر کردند، برای ما آشکارتر و روشن تر شد که می‌خواهند پول نفت دنیای اسلام به جیب و خزانه آن‌ها سرازیر شود. و سلاح‌های مخرب آن‌ها برای کشتار مسلمانان به منطقه بیاید؛ آن‌ها می‌خواستند هواپیماها، بمب‌ها، هلیکوپترها، موشک‌ها و پهپادها به منطقه ما بیاید تا یمن ویران تر شود و مردم مسلمان این کشور سرکوب شوند. این در حالی است که خواست مردم یمن استقلال و آزادی خانه و کاشانه خود است و آنها چیزی دیگری را طلب نمی‌کنند.

برای چه سال‌هاست در منطقه ما حضور پیدا کرده‌اید و به چه مناسبت ناوگان شما در این منطقه است؟

رئیس جمهور خطاب به آمریکایی‌ها با طرح این پرسش که «برای چه سال‌هاست در منطقه ما حضور پیدا کرده‌اید و به چه مناسبت ناوگان شما در این منطقه است؟» تاکید کرد: اولین تردیدی که باید از ذهن نسل امروز ما زوده شود این است که آمریکا دوست مردم، منطقه و دنیای اسلام نیست؛ دومین تردیدی که باید از ذهن نسل امروز زوده شود این است که حل مسائل منطقه باید توسط مردم منطقه و کشورهای منطقه انجام شود و دیگران نمی‌تواند مشکلی را حل کند. بلکه آن‌ها همواره مشکل آفرین بوده‌اند و برای منطقه ما زجر ، اختلاف ، کشتار و خونریزی آورده‌اند.

وی تصریح کرد: منطقه ما باید توسط کشورهای منطقه اداره شود و اگر بناست که فلسطین آزاد شود و باید این اتفاق بیفتد، باید به دست مسلمانان قهرمان منطقه و مردم عزیز فلسطین اتفاق بیفتد و هیچ قدرت خارجی و ابرقدرتی هیچگاه برای استقلال و آزادی هیچ کشور اسلامی تلاش نکرده است.

روحانی گفت: هر گاه ملت‌ها برای سرنگونی طاغوت یا استقلال و رفاه خود به صحنه آمده‌اند، قدرت‌های بزرگ به نفع متجاوزین برابر ملت‌ها ایستاده‌اند.

رئیس جمهور با اشاره به پیروزی انقلاب اسلامی در ایران خاطر نشان کرد: تردید نداریم که در پیروزی انقلاب اسلامی ایران زمانی که مردم با دست خالی شعار به حق و راهبری امام خمینی (ره) به خیابان‌ها آمدند و فریاد استقلال و آزادی سر دادند، کشوری که بیش از همه از رژیم قدار حمایت کرد آمریکا بود.

وی با اشاره به اعتراضات مردم عراق نسبت به شرایط اقتصادی خود اظهار کرد: در دنیا و شرایط امروز تردیدی وجود ندارد که اگر مردم عراق برای رفاه و رفع مشکلات و هشدار به حاکمان خود و کمک به یکدیگر و آبادانی عراق به خیابان‌ها می‌آیند، آمریکایی‌ها می‌خواهند موج سواری کند و این حرکت مردمی را به شورش،‌کشتار و اختلاف تبدیل کنند.

رئیس جمهور با اشاره به اعتراضات مردمی در لبنان نیز خاطرنشان کرد: آن روز که مردم لبنان برای مشکلات اقتصادی خود به خیابان‌ها می‌آیند و از حاکمان خود می‌خواهند که مشکلات را برطرف کند، کشوری که می‌خواهد موج سواری کند و این اعتراضات را به یک جنگ داخلی در لبنان تبدیل کند، آمریکا است.

آیا باز هم نسبت به دشمنی آمریکایی‌ها درباره منطقه حساس خاورمیانه و خلیج فارس و دنیای اسلام تردیدی داریم؟

روحانی با طرح این پرسش که «آیا باز هم نسبت به دشمنی آمریکایی‌ها درباره منطقه حساس خاورمیانه و خلیج فارس و دنیای اسلام تردیدی داریم؟» گفت: تردید دشمن نبودن آمریکا باید از ذهن‌ها زوده شود؛ معنای این حرف آن نیست که ما می‌خواهیم با آمریکا یک جنگ نظامی راه اندازیم بلکه ایستادگی و مقابله با دشمن در هر مقطعی شرایط خاص خود را دارد؛ یک جا با بیان و یک جا با جنگ و جای دیگر با مقاومت.

وی با بیان این‌که «دشمن را دوست دانستن یک خطای استراتژیکی است» اظهار کرد: خطای استراتژیک در دنیای اسلام زمانی رخ می‌دهد که بعضی اسرائیل را دوست خود قلمداد کنند؛ جای بسیار تاسف است که برخی کشورهای اسلامی که باید به نفع دنیای اسلام و ملت خود ایستادگی کنند، در برابر دشمنان خود؛ دست دوستی به سمت اسرائیل دراز کردند و حتی از امکانات اطلاعاتی اسرائیل علیه ملت‌های مسلمان و جریان مقاومت  استفاده می‌کند.  مشکل درون جهان اسلام است و ما باید درون خود را اصلاح کنیم و معضلاتی که برای ما در درون جهان اسلام ایجاد کرده‌اند را حل و فصل نمایم.

وی ادامه داد: مهم نیست که یک فرد یا حاکم با رژیم صهیونیستی در ارتباط است، مهم بی تفاوتی دنیای اسلام است؛ اگر حاکمی خود فروخته باشد یا خطا کند، جای تعجب نیست اما سکوت و نظاره گر بودن در برابر این خطای استراتژیک به عنوان یک معضل بسیار بزرگ برای دنیای اسلام خواهد بود.

رئیس جمهور با اشاره به نقش جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی گفت: بدون اغراق و مبالغه وبدون آن که بخواهم ملتی را به ملت دیگر ترجیح دهم می گویم که نباید تردید کنیم که جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران در صف مقدم مبارزه با استکبار و رژیم صهیونیستی قرار دارد؛ این به آن معنا نیست که ملت‌های فلسطین، سوریه، عراق و یمن در این خط مقدم نیستند اما نظامی که بهای بزرگ در طول 40 سال برای ایستادگی خود و دشمنی با آمریکا و صهیونیست پرداخته است، ایران اسلامی است.

روحانی تصریح کرد: همه رهبران و عالمان در دنیای اسلام تلاش می‌کنند اما نمی‌توانیم فراموش کنیم که در راس حرکت قرن اخیر، امام خمینی (ره) بود؛ او به عنوان فرمانده بزرگ در ویران منطقه در برابر آمریکا و رژیم صهیونیستی ایستاد. نباید فراموش کنیم که ایران تنها کشور اسلامی است که خانه اسرائیلی‌ها و مرکز آنها را در تهران به سفارت فلسطین تبدیل کرد.

وی افزود: همچنین نباید از یادمان برود که تمام دنیای اسلام، جنبش‌های آزادی‌خواه و گروه‌های مقاومت مورد حمایت دنیای اسلام و جمهوری اسلامی ایران هستند. جمهوری اسلامی ایران در منطقه پیشتاز  بوده اما می‌دانند که بدون حضور و برادری و ایستادگی سایر ملت‌های اسلامی، این نبرد حق با باطل به پیروزی نمی‌رسد؛ همه باید در کنار هم قرار بگیریم و نباید تردیدی داشته باشیم  که همواره پیروزی ملت‌های بزرگ در طول تاریخ در سایه صبر و مقاومت بوده و هر گاه  که ملتی خسته شده یا تفرقه‌ای میان آن‌ها ایجاد شده، شکست آغاز شده است.

روحانی با بیان حدیثی از امیر المومنین (ع) افزود: در بیانی امیر المومنین می‌فرمایند که هر جا که ملتی در برابر دشمنان مقاومت و ایستادگی کرد و صبر خود را از دست نداد ، خداوند راه نجات آن‌ها را گشوده است؛ ایشان همچنین فرموده‌اند اگر در راه حق باشید و مقاومت کنید به نقطه‌ای می‌رسید که در خیال و آرزوی شما نبوده است. این، واقعیت انقلاب اسلامی ما در ایران بود؛ ما به نقطه‌ای رسیدیم که در خیال و آرزوی ما هم نبود.

رئیس جمهور خاطر نشان کرد: ملت ایران در برابر یک رژیم تا دندان مسلح ایستاد و مقاومت کرد اما فکر نمی‌کرد خداوند آن همه پیروزی‌ها، کرامت‌ها و عزت را نصیب او کند. امام علی (ع) همچنین فرموده‌اند که اگر یک ملت پیروز و مقاوم و امتی که توانسته به آرزوهای خود برسد، روزی در میان‌شان اختلاف و تفرقه آغاز شود همه کرامت‌های خود را از دست خواهند داد.

چرا ما در دنیای اسلام نمی توانیم با قدرت کافی در برابر توطئه‌ها بایستیم؟

روحانی در ادامه صحبت‌های خود با طرح این پرسش که «چرا ما در دنیای اسلام نمی توانیم با قدرت کافی در برابر توطئه‌ها بایستیم؟» تصریح کرد: امروز راه نجات ما صبر، استقامت و مقاومت است و ما این را تجربه کرده‌ایم.

وی با اشاره به اعمال تحریم‌های شدید اقتصادی و سیاسی از سوی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: آمریکا شدیدترین فشار اقتصادی و سیاسی در طول یک سال گذشته را بر کشور ما تحمیل کرد؛ فشار همه جانبه‌ای که آنها می‌گویند تاکنون نسبت به  هیچ کشوری چنین فشاری را اعمال نکرده‌اند.

وی با بیان این‌که «ملت ایران از 13 آبان سال گذشته تا 13 آبان امسال در برابر فشارهای آمریکا صبر و مقاومت کرد» ادامه داد: 13 آبان سال گذشته آخرین فشارها از لحاظ اقتصادی و سیاسی بر مردم ما وارد شد و یک سال بعد از آن در 13 آبان امسال تمام شاخص‌ها به ما می‌گویند که وضع اقتصادی و سیاسی ملت بزرگ ایران در سال جاری نسبت به سال قبل به طور فوق العاده‌ای رشد یافته است.  در ماه‌های اخیر رشد هر ماه نسبت به ماه قبل بیشتر بوده است ؛ در ماه شهریور مجموع تجارت خارجی ما 6.6 میلیارد دلار بوده و در ماه مهر مجموع تجارت خارجی کشور به 7.4 میلیارد دلار رسیده است.

رئیس جمهور همچنین با بیان این که «در هر ماه شاهد یک پیروزی و موفقیت در کشور هستیم»، به سفرهای استانی اخیر خود به استان‌های یزد و کرمان اشاره و خاطر نشان کرد: طی سفرهای اخیری که به دو استان داشتم، شاهد افتتاح طرح‌ها و پروژه‌های به ارزش 19 هزار میلیارد تومان بودم؛ این به معنای آن است که با صبر و ایستادگی در برابر بزرگترین قدرت اقتصادی دنیا می‌توانیم توطئه‌های آن‌ها را در هم بشکنیم؛ این نمونه را باید برای دنیای اسلام گسترش و تعمیم دهیم.

وی تاکید کرد: اگر صبر، مقاومت و ایستادگی ملت ایران در تمامی کشورهای اسلامی مشاهده کنیم وهمه در کنار هم قرار بگیریم، آمریکا قدرتی نیست که شکست ناپذیر باشد؛ امروز قدرت آمریکا از دیروز بیشتر نیست و قدرت جهان اسلام نیز کمتر از دیروز نیست. همچنین امروز قدرت رژیم صهیونیستی بیشتر از دیروز نیست. گرچه جنایت‌هایش هر روز بیشتر از روزهای قبل است. ما دیدیم که این رژیم سفاک با مردم مظلوم غزه چه کرد و چگونه با بمباران مردم بیگناه را به خاک و خون کشید. امروز اسرائیل قوی‌تر از دیروز نیست اما فلسطین و لبنان و همچنین عراق و یمن و ایران و دنیای اسلام قوی‌تر از دیروز هستند.

روحانی خاطرنشان کرد: اگر نگذاریم ریب شیاطین در قلوب ما نفوذ کند و اجازه ندهیم در دشمن بودن آمریکا و رژیم صهیونیستی تردیدی در دل مسلمانان ایجاد شود و نگذاریم در دل مردم تردیدی ایجاد شود که راه حل دست ماست و ما باید خود مشکلات منطقه را حل کنیم، امروز قدرت جهان اسلام بیشتر از دیروز خواهد بود.

رئیس جمهوری در ادامه با اشاره به طرح صلح هرمز از سوی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل گفت: در همین راستا در هفته‌های اخیر برای رهبران همه کشورهای منطقه نامه‌ای نوشتم و از آن‌ها دعوت کردم تا از دشمنی‌ها و اختلافات دست برداریم؛ اسرائیل و آمریکا دوست کسی نیستند اما ما دوست مردم عربستان، کویت، امارات ، بحرین و کشورهای منطقه و عاشق ملت فلسطین و گروه‌های مبارز و آزادی خواه هستیم. نباید در این مسئله تردید کنیم و اگر بتوانیم در دنیای امروز و منطقه باور به قدرت خود و این که اگر متحد شویم، پیروز می‌شویم و همچنین باور به این که دشمنان ما همچنان دشمن هستند و دوست مان نشدند را بازگردانیم، خداوند وعده داده است که نصرت قطعی است.

روحانی گفت: ما در منطقه با وحدت ، اتحاد و برادری قادریم مشکلات خود و منطقه و دریای عمان و خلیج فارس وهمچنین تنگنه هرمز و اختلافات میان کشورهای منطقه  و همچنین موضوع فلسطین و نجات قدس را حل کنیم. اگر در کنار هم و با هم برادر باشیم و دست به دست هم بدهیم خداوند پیروزی را ازآن ما خواهد کرد.

وی همچنین خطاب به علما، فرهیختگان و بزرگان دنیای اسلام گفت: امروز بیش از دیگران بار سنگینی روی دوش ما است و هر کس که عالم تر باشد بارش سنگین تر و هر کس آگاه‌تر باشد مسئولیتش بیشتر و هر کس که فهیم‌تر باشد در برابر نسل جوان پاسخگوتر است ؛ همه باید برای آگاهی نسل جوان و حضور آنها در میدان مبارزه و وحدت دنیای اسلام تلاش کنیم.

رئیس جمهور در پایان تصریح کرد: امروز زمان شیعه هراسی، ایران هراسی، سنی هراسی یا فلان کشور هراسی نیست بلکه روزی است که هراس ما باید از استکبار و صهیونیست باشد و ما امروز برای آینده  و نسل آینده خود با آگاهی، بیداری و علم و دانش می‌توانیم قدرت بیافرینم و با وحدت خود می توانیم عزت را به وجود بیاوریم.

انتهای پیام/

منبع: اتاق خبر

کلیدواژه: هفته وحدت سی و سومین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.otaghnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اتاق خبر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۷۹۳۲۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«بمبی که آمریکا در خاورمیانه نمی بیند»: واشنگتن در حال تکرار اشتباه نادیده گرفتن افکار عمومی جهان عرب است/ آمریکا دود برخاسته از آتش زیرخاکستر غزه را ندید/ انقلاب رسانه های اجتماعی در جنگ غزه

به گزارش جماران، فارن افرز در تازه ترین نوشتار تحلیلی و تفصیلی به سراغ اشتباهات سیاست خارجی ایالات متحده در جهان عرب و مشخصا نادیده گرفتن افکار عمومی در این کشورها رفته و می نویسد:

از زمان حمله حماس در 7 اکتبر به اسرائیل، خاورمیانه با تظاهرات گسترده خیابانی در کشورهای مختلف این منطقه روبه رو شده است. مصری‌ها در همبستگی با فلسطینی‌ها تظاهرات کرده‌اند و تعداد زیادی از  عراقی‌ها، مراکشی‌ها، تونسی‌ها و یمنی‌ها  به خیابان‌ها ریخته‌اند. در همین حال، اردنی ها خطوط قرمز قدیمی را با راهپیمایی به سمت سفارت اسرائیل شکسته اند و عربستان سعودی از از سرگیری مذاکرات عادی سازی با اسرائیل ، تا حدی به دلیل خشم عمیق مردمش از عملیات اسرائیل در نوار غزه، خودداری کرده است.

برای واشنگتن، هیچ یک از این اعتراض ها و بسیج عمومی مهم نیست. به هرحال،  رهبران عرب از مجرب ترین سیاستمداران واقعی در جهان هستند و سابقه نادیده گرفتن ترجیحات و نظرات مردم خود را دارند. اعتراضات اگرچه گسترده بود، اما قابل کنترل بوده است. رهبران عرب چه در مصر و چه در سایر کشورها مدت‌هاست که اعتراضات را در مورد رفتار با فلسطینی‌ها تشویق می‌کنند، چرا که به مردم این کشور اجازه می‌دهد به جای مخالفت با فساد و بی‌کفایتی داخلی، خشم خود را به سمت دشمن خارجی هدایت کنند. به مرور زمان، جنگ در غزه پایان می‌یابد، معترضان خشمگین به خانه‌های خود می‌روند و رهبران آنها هم به دنبال منافع شخصی خود هستند، امری که در آن تخصص دارند.

خروش مردم در خیابان های عربی

سیاستگذاران خارجی ایالات متحده نیز سابقه طولانی در بی توجهی به افکار عمومی در خاورمیانه -به اصطلاح «خیابان های عربی»- دارند. به هر حال، اگر رهبران خودکامه عرب به یک موضوع اعتراض می کنند، لازم نیست آنچه را که فعالان سیاسی فریاد می زنند یا آنچه شهروندان عادی به نظرسنجی ها یا رسانه ها می گویند، بررسی کنیم. از آنجایی که هیچ دموکراسی در خاورمیانه وجود ندارد، نیازی نیست که به نظر دیگران در خارج از کاخ ها توجه شود. واشنگتن علیرغم تمام صحبت‌هایش در مورد دموکراسی و حقوق بشر، همیشه راحت‌تر با خودکامه‌های عمل‌گرا معامله می‌کند تا با مردمی که آنها را اوباش غیرمنطقی یا «افراطیون» می داند. واشنگتن لحظه ای درنگ هم نمی کند تا فکر کند که چگونه چنین روندی می تواند به تکرار تاسف بار شکست های سیاسی این کشور منجر شود.

تمایل ایالات متحده برای نادیده گرفتن نگرانی های مردمی با خاطره سال 2003 تقویت می شود، زمانی که افکار عمومی عرب به شدت مخالف تهاجم به رهبری ایالات متحده به عراق بود، اما اکثر رهبران منطقه با این حمله همکاری کردند و هیچ گامی برای مخالفت با آن برنداشتند.

با وجود چندین دهه تظاهرات مردمی مکرر علیه اقدامات اسرائیل در غزه و کرانه باختری، اردن و مصر معاهدات صلح با اسرائیل را حفظ کرده اند و مصر حتی فعالانه در محاصره غزه شرکت کرده است. وضعیت واشنگتن برای مدت کوتاهی با قیام‌های اعراب در سال 2011 متزلزل شد، اما با اعمال قدرت مجدد حکومت‌های استبدادی در سال‌های بعد، وضعیت پیشین احیاء شد.

به نظر می رسد که این بار نیز ایالات متحده و اکثر تحلیلگران سیاسی این انتظار را دارند. وقتی بمباران بالاخره تمام شد، معترضان به خانه‌های خود باز می‌گردند و چیزهای دیگری برای عصبانیت پیدا می‌کنند و سیاست منطقه‌ای می‌تواند به حالت عادی بازگردد. اما این مفروضات منعکس کننده یک سوء تفاهم اساسی از چگونگی اهمیت افکار عمومی در خاورمیانه، و همچنین درک نادرست عمیق از آنچه واقعاً از قیام های 2011 تغییر کرده است، است.

اصطلاح «خیابان های عربی» توسط سیاستگذاران برای تقلیل مطالبه افکار عمومی منطقه به شعارهای یک سری اوباش غیرمنطقی و احساساتی که ممکن است مماشات یا سرکوب شوند، استفاده می شود. این عبارت ریشه عمیقی در حکومت استعماری بریتانیا و فرانسه دارد و با ورود به جنگ سرد توسط ایالات متحده پذیرفته شد. گویا آمریکا به این باور رسید که آموزش و سرمایه داری قادر است خاورمیانه را به تصویری از غرب تبدیل کند. این ایده ها زیربنای سیاست واشنگتن برای همکاری با دیکتاتورهای عرب بود که می توانستند مردم خود را کنترل کنند. این برای رهبران عرب مناسب بود، زیرا می‌توانستند با اشاره به خطر خیزش‌های مردمی و احتمال جانشین هایی تندرو برای خود مانع از تشدید فشار غرب بر این کشورها در حوزه هایی مانند حقوق بشر، برقراری دموکراسی مردمی و یا عادی سازی رابطه با اسرائیل شوند.

قبل از سال 2011، نقطه اوج مفهوم «خیابان های عربی» در طول به اصطلاح جنگ سرد عربی در دهه 1950 رخ داد، زمانی که رهبران پوپولیست پان عرب از موفقیت بزرگی در بسیج توده های مردم  علیه متحدان محافظه کار غربی برخوردار بودند. مشاهده هزاران معترض خشمگین فلسطینی که تحت تاثیر سخنرانی‌های رادیویی جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور مصر به خیابانهای اردن می آمدند، بر سیاست‌گذاران غربی تأثیر گذاشت.

این تحولات ، واشنگتن را به این نتیجه رساند که آنچه در خیابان های کشورهای عربی رخ می دهد می تواند خطرناک باشد و دریچه هایی برای شوروی ایجاد می کند. بنابراین، استدلال آوردن و رفتار منطقی که با این مردم ممکن نیست پس باید آنها را با زور کنترل کرد.

مدت‌ها پس از پایان جنگ سرد، این تصور پابرجا بوده و به پیشبرد سیاست خاورمیانه‌ای ایالات متحده و همچنین بسیاری از تحلیل‌های سیاسی درباره منطقه منتهی شده است.

 نادیده گرفتن حمایت اعراب از سرزمین های فلسطینی یا از بین بردن خشم عمومی از سیاست های ایالات متحده همیشه آسان تر از این بوده که دلایل خشم اعراب را جدی بگیریم و به راه هایی برای رفع این نگرانی ها فکر کنیم.

این ایده درباره خیابان های عربی در دهه 1990 و دهه بعد تا حدودی تغییر کرد. تلویزیون های ماهواره ای، به ویژه الجزیره، در این دهه ها افکار عمومی پان عرب را شکل داد. ظهور نظرسنجی های علمی و سیستماتیک افکار عمومی در دهه 1990 تفاوت های ظریف قابل توجهی را در مورد تفاوت های ملی، تغییر نگرش ها در واکنش به رویدادها و ارزیابی های پیچیده از شرایط سیاسی ارائه کرد. ظهور رسانه‌های اجتماعی به طیف گسترده‌ای از صداهای عربی اجازه داد تا انحصار رسانه‌ها و کلیشه ها را بشکنند.

پس از 11 سپتامبر، واشنگتن تلاش زیادی برای جنگ ایده‌ها انجام داد که برای مبارزه با افکار افراطی و اسلام‌گرایانه در سراسر منطقه طراحی شده بود؛ رویکردی که هرچند نادرست، اما نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجهی در تحقیقات نظرسنجی و توجه دقیق به رسانه‌های عربی و رسانه‌های اجتماعی نوظهور بود.

 اما پس از آن قیام های سال 2011 تصور عمومی را در مورد ثبات خودکامگان منطقه در هم شکست و نشان داد که صدای مردم باید شنیده شود و مورد توجه قرار گیرد.

دیکتاتورها می لرزند، اما زنده می مانند

خاطره قیام های سال 2011 هنوز بر تمامی محاسبات مربوط به ثبات و پایداری سیستم های حاکم سیاسی در خاورمیانه امروزی سایه انداخته است. نتایج آن رویدادهای انقلابی درس‌های متفاوتی به همراه داشت.

گسترش سریع اعتراضات از تونس تقریباً در کل منطقه نشان داد که ثبات فرضی دیکتاتورهای عربی بیشتر یک افسانه است. برای لحظه ای کوتاه، نادیده گرفتن ظرافت های افکار عمومی عرب یا تسلیم شدن به وعده های حاکمان خسته عرب دیگر منطقی نبود.

آن قیام های مردمی فقط فوران احساسات جمعیتی بی فکر و برنامه نبود، بلکه جوانان انقلابی نقدهای متفکرانه و محکمی را نسبت به دیکتاتورهای این کشورها بیان می کردند  و حتی اسلام‌گرایان در میان آنها به زبان آزادی و دموکراسی صحبت کردند. دولت‌های غربی در ابتدا برای تعامل با این رهبران جوان تأثیرگذار با هم رقابت و سعی کردند از تلاش‌های آنها برای  انتقال دموکراتیک قدرت و حاکمیت سیستم‌های سیاسی بازتر حمایت کنند.

اما این درس‌ها به سرعت فراموش شدند، زیرا رژیم‌های عربی کنترل امور کشور را از طریق کودتاهای نظامی، مهندسی سیاسی و سرکوب‌های گسترده به دست گرفتند. حکومت های دیکتاتوری در سراسر منطقه به دیگر مستبدان کمک کردند تا قدرت خود را بازگردانند و غرب به سادگی کنار ایستاد. احیاء استبداد، سطحی از سرکوب را به ارمغان آورد که بسیار فراتر از آنچه قبل از سال 2011 وجود داشت، بود. این رژیم ها از بیم ظهور مجدد مخالفان، جامعه مدنی را در هم شکسته و خاموش کردند. نظارت دیجیتالی به این اقدامات سرکوبگرانه کمک کرد و به حکومت های دیکتاتور فرصت بی سابقه ای برای شناسایی جنبش های در حال ظهور داد.  

احیاء استبداد به سرعت منجر به بازگشت مدل قدیمی‌تر سیاست خارجی در غرب مبتنی بر همکاری با نخبگان خودکامه و نادیده گرفتن نظرات مردم عرب شد. این را در هیچ کجا نمی توان به وضوح در سیاست ایالات متحده در قبال درگیری اسرائیل و فلسطین مشاهده کرد. از سال 1991 تا همین اواخر، واشنگتن تا حدودی از یک پروسه صلح حمایت کرده بود، زیرا رهبران ایالات متحده معتقد بودند که ارائه راه حل عادلانه برای فلسطینیان برای مشروعیت بخشیدن به اولویت ایالات متحده ضروری است.

با این حال، دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، افکار عمومی فلسطینی‌ها و عرب‌ها را در پرونده میانجی‌گری در توافق‌نامه ابراهیم که روابط بین اسرائیل و بحرین و امارات متحده عربی را بدون حل مناقشه اسرائیل و فلسطین عادی می‌کرد، نادیده گرفت.

 

بایدن همان مسیر ترامپ را رفت

جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، علی‌رغم وعده‌های بسیار در کمپین انتخاباتی، با تمام وجود از رویکرد ترامپ در قبال خاورمیانه استقبال کرد و برای عادی‌سازی رابطه اعراب با  اسرائیل به نادیده گرفتن نقض دموکراسی و حقوق بشر در این کشورها روی آورد. جو بایدن پس از مراسم تحلیف خود در سال 2021، از وعده های خود مبنی بر اینکه حقوق بشر را در اولویت روابط با سایر کشورها قرار دهد و عربستان سعودی را به خاطر قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار و جنگ علیه یمن، تنبیه کند دست کشید. در عوض، او با ناامیدی تلاش کرد تا سیاست‌های ترامپ برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را بدون حل مسئله فلسطین و جلوگیری از تحقق دستاوردهای چین در منطقه از طریق حصول توافق با عربستان سعودی به پایان برساند.

تصادفی نیست که حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر مصادف شد با فشار دولت بایدن برای توافق عادی سازی رابطه عربستان با اسرائیل در بحبوحه تحریکات بی سابقه شهرک نشینان اسرائیلی در کرانه باختری. نشانه‌های زیادی از نارضایتی اعراب از عادی‌سازی رابطه کشورهای عربی با اسرائیل و هشدارهای بی‌شماری درباره انفجار قریب‌الوقوع غزه وجود داشت، اما واشنگتن آنها را به عنوان نمونه دیگری از شورش در خیابان های عربی که دولت های دیکتاتوری دوست با آمریکا از عهده مهار آن برخواهند آمد تفسیر کرده و همزمان نادیده گرفت.

 

افکار عمومی حرف نخست را می زند

به این دلیل است که افکار عمومی در خاورمیانه اهمیت دارد. حتی در حکومت های خودکامه و در خاورمیانه، نیروهای سیاسی به طور یکپارچه بین نیروهای داخلی و منطقه ای حرکت می کنند. رهبران موفق باید یاد بگیرند که بر هر دو بعد بازی تسلط پیدا کنند.

بخشی از تضمین بقای حکومت ها در این منطقه دانستن چگونگی پاسخ به اعتراضات است و البته پاسخ هم به موضوع مورد نظر بستگی دارد. البته، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، اگر فکر می‌کرد که عادی سازی رابطه با اسرائیل منافع او را تأمین می کند و همزمان می تواند خشم عمومی را هم بدون ریسک زیاد مهار کند، حتما با اسرائیل معامله می کرد؛ اما نکته اینجا است که این یک «اگر» بزرگ است. شاهزاده محمد بن سلمان و دیگر رهبران عرب به آنچه ممکن است آنها را سرنگون کند، اهمیت می دهند. در بیشتر موارد، آنها به یک چیز بیش از هر چیز دیگری اهمیت می دهند: ماندن در قدرت.

این بدان معناست که آنها نه تنها از اعتراضات مردمی که آشکارا تهدیدکننده رژیم آنها هستند جلوگیری کرده، بلکه به منابع بالقوه نارضایتی توجه می‌کند و در صورت لزوم برای جلوگیری از آنها واکنش نشان می‌دهد.  با توجه به اینکه تقریباً همه کشورهای عربی خارج از خلیج فارس از مشکلات اقتصادی شدید رنج می برند و بر این اساس حداکثر سرکوب را اعمال می کنند، رژیم ها باید در واکنش به مسائلی مانند درگیری اسرائیل و فلسطین دقت بیشتری داشته باشند.

در همین حال، رهبران عرب بر بازی سیاسی منطقه‌ای تمرکز کرده‌ و به شدت با یکدیگر بر سر اینکه خود را موثرترین مدافع هویت عربی و آرمان فلسطین معرفی کنند، رقابت می کنند.  به همین دلیل است که آنها اغلب منفعت طلبانه ترین حرکات را به عنوان خدمت به منافع فلسطینی ها به دیگران معرفی می کنند. اقدامات اخیر امارات متحده عربی، مانند زمانی که تلاش کرد با ادعای جلوگیری از الحاق برنامه ریزی شده کرانه باختری توسط بنیامین نتانیاهو، پیمان ابراهیم کشورش با این رژیم را توجیه کند، نمونه ای از این موارد است.

 

مردم، حاکمان را به مخالفت با آمریکا وادار می کنند

امروز، آشکارا شده  که این تصور برای ایالات متحده که می تواند افکار عمومی عرب در مورد رفتار با فلسطینیان را نادیده بگیرد، اشتباه است. اعراب در واقع علاقه خود را به این موضوع از دست نداده اند و حکومت ها در کشورهای عربی هم دست به سرکوب این مطالبه نزده اند. سطح بسیج و خشم عمومی ناشی از اقدام های اسرائیل از خشم سال 2003 بر سر حمله آمریکا به عراق فراتر رفته و به وضوح بر رفتار رژیم های منطقه تأثیر می گذارد. در واقع، درجه و قدرت بسیج مردمی را می توان نه تنها در رسانه ها و ازدحام مردم در خیابان ها، بلکه در انتقادهای نامشخص حکام کشورهای عربی  از اسرائیل و ایالات متحده مشاهده کرد.  حتی مصر، شریک نزدیک ایالات متحده، تهدید کرده است که در صورت حمله اسرائیل به رفح یا بیرون راندن مردم غزه به سینا، توافقنامه کمپ دیوید را زیرپا خواهد گذاشت.

 

نقش پرشکوه رسانه های اجتماعی در دور زدن روایت غرب

رسانه‌های عربی که در طول جنگ‌های سیاسی درون منطقه‌ای دهه قبل به شدت پراکنده و دو قطبی شده بودند، تا حد زیادی در دفاع از غزه متحد شدند. الجزیره بازگشته است و روزهای پرشکوه خود را با پوشش شبانه روزی وحشت در غزه تکرار می کند. این پوشش خبری حتی در شرایطی که خبرنگاران الجزیره توسط نیروهای اسرائیلی کشته می شدند هم ادامه داشت و دارد.

رسانه‌های اجتماعی نیز بازگشته‌اند و این فقط شامل رسانه هایی مانند توئیتر، فیس بوک و اینستاگرام که سانسور بسیاری را بر داده ها اعمال می کنند نمی شود، بلکه برنامه‌های جدیدتری مانند TikTok ،WhatsApp و Telegram. تصاویر و ویدئوهایی که از غزه بیرون می‌آیند را منتشر و در سطح وسیع پخش می کنند و به راحتی از پوشش نرم رسانه‌های خبری غربی عبور می‌کنند. با این ابزار اطلاع رسانی مستقیم و بی واسطه، مردم ویرانی را می بینند، آنها هر روز با صحنه هایی از تراژدی باورنکردنی روبرو می شوند و  قربانیان را مستقیماً می شناسند. آن‌ها برای دیدن مردم وحشت زده غزه و تماشای ویدئوهای وحشتناک از این منطقه نیازی به رسانه ندارند بلکه یک نرم افزار واتس اپ بر روی گوش هایشان کافی است.

فعالان و روشنفکران عرب استدلال‌های قدرتمندی در مورد ماهیت تسلط اسرائیل بر سرزمین‌های فلسطینی مطرح می کنند  و البته اینها به شیوه‌های جدیدی وارد گفتمان غربی می‌شوند. پرونده ای که آفریقای جنوبی به دادگاه بین المللی دادگستری با ادعای نسل کشی اسرائیل در غزه، ارائه کرد بسیاری از این استدلال ها را در سراسر جنوب جهانی و در سازمان های بین المللی مطرح کرد. این کار نه تنها با ارجاع به اظهارات رهبران اسرائیل، بلکه با ارجاع به چارچوب های مفهومی در مورد اشغال و استعمار شهرک نشینان که توسط روشنفکران عرب و فلسطینی ایجاد شده بود، صورت گرفت.

 

یک منطقه در حال گذار

همه اینها در دوره ای اتفاق می افتد که مشخصه آن، حتی قبل از جنگ اسرائیل و حماس، کاهش نقش ایالات متحده و افزایش خودمختاری قدرت های منطقه ای است. کشورهای عربی پیشرو به دنبال نشان دادن استقلال خود از ایالات متحده، ایجاد روابط استراتژیک با چین و روسیه و پیگیری برنامه های خود در امور منطقه هستند. تمایل رژیم‌های عربی برای سرپیچی از ترجیحات ایالات متحده در منطقه از یک دهه قبل آغاز شده بود، آنجا که کشورهای خلیج‌فارس سیاست‌های آمریکا برای انتقال دموکراتیک در مصر را نادیده گرفتند، علی‌رغم احتیاط واشنگتن، سلاح‌ها را به سوریه سرازیر کردند و علیه توافق هسته‌ای با ایران لابی کردند.

این تمایل برای نادیده گرفتن خواسته های ایالات متحده پس از حمله روسیه به اوکراین آشکارتر شده است. در دو سال گذشته اکثر رژیم‌های خاورمیانه از رای دادن به نفع واشنگتن علیه روسیه پرهیز و عربستان سعودی از پیروی از آمریکا در قیمت‌گذاری نفت خودداری کرده است.

با این حال، حمایت بی‌وقفه واشنگتن از اسرائیل در ویران‌سازی غزه، خصومت طولانی‌مدت نسبت به سیاست ایالات متحده را به اوج رسانده و بحران مشروعیتی را برای این کشور ایجاد کرده که کل بنای برتری تاریخی ایالات متحده در منطقه را تهدید می‌کند.

اینکه اعراب تا حد زیادی ایالات متحده را مسئول این جنگ می دانند یک اغراق نیست. آنها ببینند که فقط فروش تسلیحات ایالات متحده و وتوهای قطعنامه های سازمان ملل به اسرائیل اجازه می دهد که به جنگ خود ادامه دهد. آنها می دانند که ایالات متحده از اسرائیل در اقداماتی دفاع می کند که همان اقداماتی است که ایالات متحده ، روسیه و سوریه را بابت آنها محکوم کرد.

کاخ سفید همچنان طوری رفتار می کند که گویی هیچ یک از اینها واقعاً مهم نیست و در نهایت باز هم  رژیم‌های عربی زنده خواهند ماند، خشم عمومی کمرنگ  یا به سمت مسائل دیگر منحرف می‌شود. در اینصورت  ظرف چند ماه، واشنگتن می‌تواند به تجارت مهم عادی‌سازی رابطه اسرائیل و عربستان بازگردد.

به طور سنتی همه چیز به همین شکل بوده است. اما این بار ممکن است متفاوت باشد. جنگ غزه در لحظه تغییر قدرت جهانی و تغییر محاسبات توسط رهبران منطقه، نشان می‌دهد که واشنگتن چقدر از سوابق طولانی شکست‌های سیاست‌های خود درس عبرت نگرفته است. ماهیت و درجه خشم مردم، کاهش اولویت بخشی به ایالات متحده و سقوط مشروعیت آن در منطقه، اولویت بخشی رژیم های عربی به بقای داخلی خود  و همچنین رقابت منطقه ای، نشان می دهد که نظم جدید منطقه ای توجه بیشتری به افکار عمومی خواهد داشت.

اگر واشنگتن به نادیده گرفتن افکار عمومی ادامه دهد، هرگونه برنامه ریزی این کشور برای فردای پس از جنگ غزه، محکوم به شکست خواهد بود.