تازیانه‌های باد بر تن خشکیده دشت قزوین
تاریخ انتشار: ۲ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۸۶۲۵۸۹
گرچه این روزها به برکت باران و نزولات آسمانی شاهد مرهمی بر زخم‌های خشکسالی در استان قزوین هستیم، اما مسئله کمبود منابع آبی، خشکسالی، بیابان زایی و فرسایش خاک به وسیله بادها آن قدر جدی است که همانند آتش زیر خاکستر در دشت قزوین محسوب می‌شود.
اگر تا دیروز خاک‌های حاصلخیز دشت قزوین به واسطه جریانات آبی مورد فرسایش قرار می‌گرفت، اکنون بادهای جنوبی دشت قزوین که از خارج استان وارد می‌شوند، آتش فرسایش خاک‌های قزوین را تندتر کرده و همانند تازیانه بر تن خشکیده این دشت غریب نوازی می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کاهش قدرت بازسازی منابع طبیعی در برابر تغییرات اقلیمی، کاهش حاصلخیزی خاک، پوشش گیاهی و تولید مواد غذایی، افزایش مهاجرت، بروز سیل و خسارات ناشی از حرکت جریانات سطحی آب، بروز طوفان‌های شنی و ریزگردها و در نتیجه گسترش فقر از عمده اثرات و عوارض فرسایش بادی و از بین رفتن خاک است.
درحالی که ۱۴ هزار هکتار از اراضی جنوب شهرستان آبیک در معرض فرسایش شدید خاک قرار گرفته است، کارشناسان و مسئولان حوزه آب و خاک معتقدند که تنها راه نجات آن، مدارا کردن با اراضی و امید به روزهای ترسالی است.
ریزگردهای منطقه آبیک امروز نه تنها استان قزوین بلکه استان‌های همجوار آن نظیر البرز و تهران را تهدید می‌کنند که باعث نگرانی مسئولان استان شده است.
نمکزاری به وسعت ۱۴ هزار هکتار در شهرستان آبیک؛ معضل فرسایش بادی و ریزگرد جدی است
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از رخدادهایی که سبب شد تا برای واکاوی فرسایش بادی در استان قزوین اقدام شود، زمانی بود که سطح این استان با پدیده ریزگردهای پراکنده روبرو شد.
محرم رضایی زاده افزود: از آنجایی که معمولا ریزگردها نماد بیابانی شدن و فرسایش بادی هستند، بنابراین توجه مسئولان استانی به سمت مناطقی از دشت قزوین جلب شد که دارای ویژگی باد شدید، فقدان پوشش گیاهی و خشکسالی روبرو است.
وی تشریح کرد: درحال حاضر ۵۸ هزار هکتار از اراضی دشت قزوین که غالبا در بویین زهرا (۳۶ هزار هکتار) و آبیک (۲۲ هزار هکتار) قرار دارند، به علت فقر پوشش گیاهی، کم آبی و بادهای شدید در معرض بیابانی شدن و فرسایش شدید قرار دارند.
رضایی زاده با بیان اینکه حدود ۱۲ هزار هکتار از اراضی بیابانی شهرستان بویین زهرا در چهار سال گذشته وضعیت بحرانی را پشت سر گذاشته است، اظهار داشت: مسئولان استان قزوین با اقدام به موقع توانستند از سال ۹۷ تاکنون با انجام طرح‌های بیولوژیکی، درختکاری و حفظ خاک از روند افزایش بیابانی شدن در این شهرستان خودداری کنند.
به گفته این مسئول درحال حاضر ۱۴ هزار هکتار از اراضی بیابانی جنوب شهرستان آبیک (انتهای دشت الله آباد) به علت شوری شدید خاک و فقدان پوشش گیاهی ( کمتر از ۵ درصد از مساحت این اراضی دارای پوشش گیاهی هستند) در معرض فرسایش شدید بادی قرار گرفته و به عنوان یکی از کانون‌های اصلی ریزگرد در استان محسوب می‌شود.
رضایی زاده با بیان اینکه در مقابل وزش بادهای شدید در این مناطق نمی‌توان اقدامی انجام داد، توضیح داد: تنها راهکار موجود این است که با روش‌های دیگری نظیر احیای پوشش گیاهی، جلوگیری از چرای بی رویه دام، اجرای برخی طرح‌های خاکی و بیولوژیکی و همچنین کاهش شوری زمین، روند افزایش بیابانی شدن را کاهش داد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قزوین همچنین گفت: خوشبختانه از ابتدای سال جاری با بارش باران تقریبا روند رشد فرسایش خاکی در این مناطق کند شده است، اما اگر میزان بارندگی کاهش یابد و یا به هر علتی تا سال آینده میزان رطوبت لایه‌های خاک به حد نسبتا مناسبی نرسد، جنوب شهرستان آبیک در معرض تهدید جدی قرار خواهد گرفت و تبعات آن گریبان گیر استان‌های همجوار قزوین نظیر البرز، تهران و قم را می‌گیرد.
رضایی زاده خاطرنشان کرد: مشکل اصلی ما در مناطق بیابانی شهرستان آبیک این است که اولا این نقطه به عنوان پست ترین سطح استان قزوین محسوب می‌شود و ثانیا در این مناطق شوری بالای آب و زمین ما را با یک منطقه نمکزار روبرو ساخته است و نهال کاری در این مناطق عملا جوابگو نیست.
وی یادآور شد: کاهش چرای بی رویه توسط شتر و دام، جلوگیری از بهره برداری بی رویه سفره های آبی زیرزمینی، آموزش لازم به بهره برداران محلی، انجام طرح‌های پوشش گیاهی و روانه کردن رودخانه‌های استان به دشت الله آباد، می تواند ما در برابر فرسایش شدید بادی محافظت کند.
چرای دام تا چهار برابر ظرفیت در دشت قزوین
رییس سازمان مردم نهاد آسمان آبی در قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: فرسایش بادی در مناطقی از استان قزوین اتفاق می‌افتد که بادهای شدید در وزش بوده و بتواند خاک‌های فاقد پوشش گیاهی را جابه‌جا کند؛ در حال حاضر آثار و بقایای فرسایش بادی را به راحتی می‌توان در اراضی پشت سد منجیل و در منطقه طارم سفلی مشاهده کرد.
محمود داوران افزود: اگر فرسایش بادی به خوبی کنترل نشود، شاهد خشکسالی و بیابانی شدن اراضی بیشتری در دشت قزوین خواهیم شد که ادامه این روند به افزایش ریزگردها و همچنین گسترش شوره‌زار در استان منجر می‌شود.
وی با بیان اینکه از دهه‌های گذشته تاکنون دام‌های استان قزوین چهار برابر ظرفیت چرا کردند، اظهار داشت: چرای بی‌رویه در مراتع و منابع طبیعی باعث از بین رفتن پوشش گیاهی شده و خاک‌های حاصلخیز این استان را عریان کرده است.
داوران بخش قابل توجهی از فرسایش بادی در اراضی دشت قزوین را مربوط به کاهش آب‌های سطحی دانست و گفت: کاهش رطوبت خاک و فقدان آب‌های سطحی در دشت قزوین با همراه شدن بادهای جنوب شرقی از بویین زهرا سبب شده تا شاهد فرسایش بادی و از بین رفتن خاک باشیم.
به گفته این مدرس برنامه ریزی شهری، گرچه فرسایش آبی در قزوین بر فرسایش بادی غلبه دارد، اما وجود ریزگردها در استان قزوین و البرز نشان داده که دشت الله آباد در شهرستان آبیک در معرض شدید کانون فرسایش بادی قرار گرفته است.
داوران به موانع لازم برای مقابله با فرسایش بادی اشاره کرد و گفت: موانع لازم برای مقابله با فرسایش بادی می‌تواند طبیعی یا مصنوعی باشد، به عنوان مثال زندگی روستاییان و وجود درختان طبیعی سبب می‌شوند تا خاک در معرض شدید باد قرار نگیرد، همچنین در روش مصنوعی با انجام درختکاری و احداث بنا تا حدودی از شدت فرسایش خاک جلوگیری می‌شود.
این فعال زیست محییطی خاطرنشان کرد: گرچه نمی‌توان به سرعت از فرسایش بادی در اراضی دشت قزوین جلوگیری کرد، اما با انجام برخی اقدامات مانند حفاظ و احیای باغستان سنتی می توان اثرات و تبعات ناشی از ریزگردها را در استان کاهش داد که این مهم باید در دستور کار مسئولان قرار گیرد.
داوران یادآور شد: حفظ رطوبت زمین، مطبوع کردن هوا، تصفیه نسبی ریزگردها و جلوگیری از ورود آن به استان از مهمترین خدمات اکولوژیکی باغستان سنتی قزوین است که باید در کنار طرح مقابله با فرسایش بادی مورد توجه قرار گیرد.
طرح کاهش شوره‌زار دشت الله آباد آبیک در دستور کار قرار دارد
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین به خبرنگار ایرنا گفت: خوشبختانه با بارندگی‌های ابتدای سال جاری بخشی از اراضی تالاب الله آباد به پوشش گیاهی مناسبی برخوردار شد و منابع طبیعی این استان نیز با کمک اعتبارات صندوق توسعه ملی توانست با اجرای برنامه درختکاری از شدت فرسایش بادی در این مناطق جلوگیری کند.
علی فرخ زاد افزود: تنها راه مقابله با فرسایش بادی در مناطق و اراضی جنوب شهرستان آبیک، حفظ آب در تالاب الله آباد است که باید البته اقداماتی از سوی مسئولان در دستور کار قرار دارد.
وی همچنین گفت: هم اکنون طرح شوره‌زار دشت الله آباد آبیک با همکاری شرکت آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی استان قزوین در حال مطالعه و برنامه ریزی است و امیدواریم بتوانیم با کاهش نمک در خاک این مناطق به افزایش هرچه بیشتر پوشش گیاهی اقدام کنیم.
فرخ زاد تصریح کرد: یکی از اقداماتی که برای حفظ آب در تالاب الله آباد به کار بسته شده، هدایت رودخانه‌های خررود، یالیان به مناطق بویین زهرا و سپس تالاب الله آباد است که در اولویت قرار دارد.
این مسئول خاطرنشان کرد: دشت الله آباد به علت فرسایش بادی در گذشته و خشکسالی های مکرر به کانون ریزگرد تبدیل شده و استان های همجوار قزوین نظیر تهران و البرز تحت تاثیر اثرات منفی آن قرار دارند.
فرخ زاد یادآور شد: یکسری از طرح‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری می‌تواند در راستای کاهش فرسایش‌های بادی اجرا شود، به عنوان مثال توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای و انرژی در دشت قزوین می‌تواند به عنوان سدی محکم در مقابل فرسایش بادی نقش آفرینی داشته باشد.
نیم نگاه:
به گفته اظهارات کارشناسان و مسئولان استان قزوین، از آنجایی که امکان مقابله مستقیم و اثرگذار با پدیده فرسایش بادی در استان وجود ندارد، تنها راهکار موجود برای کاهش عوارض این پدیده، استفاده از موانع طبیعی و مصنوعی و همچنین احیای تالاب الله آباد است.
در حال حاضر به علت بالا بودن درصد نمک در اراضی دشت آبیک، نهال کاری بی‌فایده بوده و باید با روش‌های دیگر به مقابله با فرسایش بادی و خاکی در این مناطق اقدام کرد.
برچسب‌ها آبیک تالاب قزوین وزش باد منابع طبیعی فرسایش خاکمنبع: ایرنا
کلیدواژه: آبیک تالاب قزوین وزش باد منابع طبیعی فرسایش خاک آبیک تالاب قزوین وزش باد منابع طبیعی فرسایش خاک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۸۶۲۵۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چگونه کشور‌های جهان از خورشید طلا و از باد پول می‌سازند؟!
فرارو- آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود از وضعیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان اشاره کرده است که رشد ظرفیت تولید انرژی‌های پاک با ثبت یک رکورد تاریخی به ۵۰۷ گیگاوات (هزار مگاوات) در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است و این عدد، ۵۰ درصد بیشتر از رشد آن در سال ۲۰۲۲ است. این در حالیست که آمار‌های وزارت نیرو نشان می‌دهد، ظرفیت تولید انرژی برق‌آبی ایران در هشت ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ تنها ۵۵ مگاوات و تولید دیگر انرژی‌های پاک ۷۲ مگاوات رشد داشته است.
به گزارش فرارو، انرژ‌های تجدیدپذیر ۳ ماموریت مهم دارند؛ اولین و مهمترین وظیفه این است که نیاز‌های افزایشی در حوزه برق را تامین می‌کنند، ماموریت دوم انرژی‌های تجدید پذیر این است که ذغال سنگ را حذف کنند و در گام سوم، جایگزین گاز شوند. در حال حاضر در کشور ما، ظرفیت تولید برق هسته‌ای حدود یک درصد است و سهم تولید برق از انرژی‌های خورشیدی و بادی نیز کمی بیشتر از ۱ درصد است. سهم تولید برق آبی نیز در برخی فصول تا سه درصد می‌رسد و با این تفاسیر مشخص است که حدود ۹۵% انرژی ایران را سوخت‌های فسیلی تشکیل می‌دهند.
انرژی بادی نیروی تازه نفس تجدیدپذیر‌های جهانوقتی صحبت از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌شود، بسیاری به یاد انرژی خورشیدی می‌افتند که البته زیرساخت‌های آن نیز به سرعت در حال توسعه در سطح جهان است. اما افزون بر انرژی خورشیدی، انرژی بادی در حال توسعه در سطح جهان است تا جایی که باد خشکی با ۳۸٪ بیشتر از هزینه‌های خورشیدی در حال نزدیک شدن است. برآورد‌های بین المللی نشان می‌دهد پیشرفت‌های فناوری و کاهش هزینه‌ها به سرعت بازار‌های جدیدی را برای باد فراساحلی در هند، آسیای جنوب شرقی و استرالیا طی پنج تا ۱۰ سال آینده باز میکند، به نوعی که حتی قابلیت رقابت با گاز و ذغال سنگ را داشته باشد.
ظرفیت تجمعی نیروگاه‌های بادی نصب شده در سراسر جهان در پایان سال ۲۰۲۳ تقریباً ۱۰۲۳ گیگاوات بود. نکته جالب‌تر این که صنعت بادی در سال ۲۰۲۳ رکورد ۱۱۷ گیگاوات را در سطح جهان تولید کرد که ۵۰ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ بود. همچنین تا ۵ سال دیگر یعنی ۲۰۲۸ احتمالا ۷۹۱ گیگاوات بیشتر اضافه خواهد شد. اگر ظرفیت تولید انرژی بادی در ایران را در مقایسه با آمار‌های سرانه تولید انرژی بادی در جهان بررسی کنیم، انتظار می‌رفت که ایران تا کنون ۱۰ گیگاوات بادی تولید می‌کرد و تا پنچ سال دیگر به ۲۰ گیگاوات می‌رسید، اما حقیقت این است که علیرغم این که اطلس بادی ایران نشان می‌دهد، امکانات طبیعی ایران برای ۴۸ گیگاوات در دسترس است، اما فقط ۰,۴ گیگاوات تولید داریم.
اهمیت انرژی بادی نه فقط در کشور‌های همسایه ما، بلکه در کشور‌های اروپایی نیز به یک موضوع بسیار مهم تبدیل شده است. مزرعه بادی جدید بریتانیا به ارزش ۹.۱ میلیارد پوند در دست ساخت است و انتظار می‌رود که بزرگترین مزرعه بادی فراساحلی جهان باشد. قرار است این مزرعه بادی به نام داگر بانک (Dogger Bank)، که در ۸۰ مایلی سواحل یورکشایر قرار دارد پس از بهره برداری تا ۳.۶ گیگاوات برق تولید کند؛ بنابراین می‌توان انتظار داشت که این مزرعه بادی ۶ میلیون برق به شبکه خانگی تزریق کند. نگاهی به این اعداد و ارقام نشان می‌دهد چگونه کشور‌های مختلف در تلاشند از انرژی بادی برای صرفه جویی در مصرف سرمایه‌های مادی خود استفاده کنند.
کشور‌های مختلف و به ویژه آنها که آفتاب خیز‌تر هستند به شدت به دنبال بهره برداری از منابع خورشیدی خود هستند. افزون بر کشور‌های حاشیه خلیج فارس، اخیرا هند نیز در این زمینه سرمایه گذاری گسترده‌ای انجام داده است. علی جم، مدیرعامل شرکت توزیع برق استان یزد که یکی از آفتاب خیز‌ترین استان‌های ایران است، سال گذشته اعلام کرد که طی پنج سال گذشته، ۱۱۰ هزار نیروگاه خورشیدی حمایتی ۵۵۰ هزار سامانه خورشیدی احداث شده است. با این وجود هنوز هم تا استاندارد‌های جهانی فاصله داریم.
شرکت آدانی گرین انرژی در حال توسعه نیروگاه انرژی تجدیدپذیر ۳۰ گیگاواتی در بیابان کویری با دمای بالای ۴۰ درجه در خاودا در گجرات به مساحت ۵۳۸ کیلومتر مربع و سرمایه گذاری کلی ۲۰ میلیارد دلار است، که پس از اتمام پروژه، بزرگترین نیروگاه سیاره زمین خواهد بود. با این تفاسیر می‌توان گفت هند می‌خواهد بیابان غیر قابل استفاده نمکی و ۴۰ درجه‌ای خود را تبدیل به بزرگترین نیروگاه انرژی تجدیدپذیر جهان کند. ابعاد این نیروگاه پنج برابر مساحت شهر پاریس و از فضا قابل مشاهده است. اما چرا این پروژه را می‌توان یکی از بهترین سرمایه گذاری‌های هند دانست؟ هندی‌ها موفق شده اند، منطقه‌ای را که به حدی خشک است که حیات وحش در آن وجود ندارد و فاقد پوشش گیاهی است به تولید انرژی پاک تبدیل کنند که دست کمی از خلق طلا ندارند.
اما کشور‌های اتحادیه اروپا نیز با وجود سهم کمتری که نسبت به آسیایی‌ها از انرژی خورشیدی دریافت می‌کنند، در این زمینه سرمایه گذاری‌های گسترده‌ای می‌کنند. آلمان در قالب یک طرح در تلاش است تا از طریق سیستم‌های خورشیدی قابل نصب در فضای بالکن خانه ها، انرژی خورشیدی را جذب کند. نکته جالب این که تا کنون حدود ۴۰۰ هزار سیستم خورشیدی پلاگین در بالکن خانه‌ها نصب شده است. بر اساس محاسبات تقریبی آلمان حدود ۲۰۰ مگاوات خورشیدی بالکن نصب شده دارد.
چرا کوچ جهان به سمت انرژی‌های پاک اجباری است؟حقیقتی که بر اساس آمار‌های جهانی انکار ناپذیر است، این است که تقاضای گاز اروپا ۲۴ درصد نسبت به ۲۰۲۱ کاهش یافته است و به کمترین میزان از سال ۲۰۱۵ رسیده است. همچنین وابستگی به ذغال سنگ نسبت به سال ۲۰۱۵ حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است. تحقیقات حوزه انرژی در اتحادیه اروپا نیز نشان می‌دهند که تقاضای LNG اتحادیه اروپا احتمالاً در سال ۲۰۲۳ به اوج خود رسیده است. انجمن تنظیم‌کننده‌های انرژی اروپا (ACER) تخمین می‌زند که تقاضای گاز اتحادیه اروپا برای LNG تا سال ۲۰۲۷ حدود ۶۰ میلیارد متر مکعب کاهش می‌یابد و این رقم، تقریباً نیمی از صادرات LNG ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ برای مقیاس است.
در شرایطی که تولید برق سوخت‌های فسیلی از سهم ۴۶.۵۳ درصدی در اروپا به ۳۹.۳۱ درصد در بازه زمانی یکساله کاهش پیدا میکند، مجبور به پذیرش واقعیت‌های گذار از انرژی فسیلی خواهیم بود. مهمترین گزینه‌ها برای این گذار و جایگزینی، بازگشت به سمت انرژی خورشیدی، بادی، پمپ‌های گرمایشی، سوخت‌های بیو و هیدروژن سبز است.
یک استدلال همیشگی که از سوی مدافعان انرژی‌های فسیلی مطرح می‌شود این است که می‌گویند، میزان برقی که از طریق انرژی‌های پاک به دست می‌آید، کمتر از حدی است که به واسطه سوخت‌های فسیلی به دست می‌آید. اما بررسی‌های تخصصی چه می‌گویند؟ ۲.۵ گیگاوات خورشیدی یا ۱.۷ گیگاوات بادی همان مقدار برق تولید میکند که ۱ گیگاوات گاز سیکل ترکیبی تولید میکند. ۲ گیگاوات خورشیدی یا ۱.۳ گیگاوات باد حدود ۱ گیگاوات ذغال سنگ تولید میکند. همچنین نیروگاه‌های خورشیدی و بادی نیاز به خوراک مانند گاز و ذغال سنگ ندارند، پس هزینه خوراک و حتی تعمیر نگهداری ندارند.
نکته مهمتر این که هزینه ساخت نیروگاه‌های خورشیدی به یک سوم نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و با باطری ذخیره باز هم کمتر از نیروگاه‌های سیکل ترکیبی (با کیفیت ۵۸%) خواهد بود. برخلاف کاهش هزینه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، هزینه‌های تولید ذغال سنگ و گاز از سال ۲۰۲۰ تا کنون ۱۲ درصد افزایش یافته و عمدتاً به دلیل مکانیسم‌های قیمت گذاری کربن، پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ روند افزایشی ادامه یابد. اکنون و پس از مرور همه این اطلاعات با یک پرسش اساسی رو به رو می‌شویم که آیا ساسیتگذاران حوزه انرژی برنامه‌ای برای تغییر در برنامه هفتم توسعه و افزایش بودجه در بخش انرژی‌های پاک دارند یا قرار است همچنان به انرژی‌های فسیلی وابستگی حداکثری داشته باشیم؟!
منظور از «خانم بازیگر» در اعترافات تتلو که بود؟