تاسیس مراکز اسلامی در آلمان برای تقابل با سلفی‌گری شکل گرفت
تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۹۵۱۸۲۳
نشست «مطالعات قرآنی در ترکیه و آلمان» به همت پژوهشکده مطالعات قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در سالن اندیشه این پژوهشگاه با حضور سخنرانان و علاقه‌مندان حوزه مطالعات قرآنی بین‌المللی برگزار شد. در این نشست فروغ پارسا، قاسم درزی و زهرا محققیان به ایراد سخن در این زمینه پرداختند.
مراکز پژوهشی اسلامی و قرآنی در سالهای اخیر در ترکیه رونق بیشتری یافته‌اند
در ابتدای این نشست فروغ پارسا، گفت: تعامل با حوزه‌های مطالعات قرآن در جهان اسلام و بیرون از جهان اسلام راهبرد انجمن مطالعات قرآن پژوهشگاه است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی در ادامه در بیان سفر پژوهشی خود به ترکیه، گفت: ترکیه کشور مهمی در حوزه جهان اسلام است. این کشور در بخش اوراسیا و به نظر تاریخی از سده هفتم میلادی آغاز پیدایی امپراطوری عثمانی در این کشور است. این کشور تا اواخر قرن هشتم توسعه می‌یابد و قسطنطنیه توسط عثمانی‌ها فتح می‌شود که امروز استامبول نامیده می‌شود. با افزوده شدن سرزمین های بعدی با یک امپراطوری بزرگ عثمانی از قرن پانزدهم طرفیم. تا زمان آتاترک که خلافت عثمانی فرو می‌ریزد و جمهوری را تشکل می‌دهد. جمهوری‌ای که به لحاظ سیاسی لاییک است و نهاد دین از نهاد سیاست جداست. اما مردم ترکیه حدود ۹۸ درصدشان مسلمان هستند که حدود ۷۵ درصدشان هم اهل سنت و بقیه از فرقه علوی تشیع هستند. در اثر شکل گرفتن تحولات و روی کار آمدن عدالت و توسعه رویه های غلیط و دین ستیزانه لائیسیته در آنجا کاهش می‌یابد. این کشور در سالهای اخیر به لحاظ اقتصادی دوران خوبی را از سر می‌گذراند. به لحاظ فرهنگی هم ترکیه شباهت زیادی به ایران دارد.
دانشیار علوم قرآنی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ادامه داد: به لحاظ تحولات پس از روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه مراکز پژوهشی اسلامی در ترکیه رونق بیشتری یافته‌اند. ما در سفر اخیرمان از برخی از این مراکز دیدن کردیم. در اکثر دانشگاه‌های ترکیه رشته‌های مطالعات اسلامی و الهیات وجود دارد، اما گروه علوم قرآن و حدیث مشابه آنچه در ایران وجود دارد، نیست و در برخی دانشگاه‌های خاص وجود دارد. البته آنها یک دپارتمان خاص برای حدیث و یک دپارتمان خاص برای قرآن وجود دارد. یکی از مهمترین این مراکز، دانشگاه الهیات مَرمَره است. دروس قرآنی در آنجا به سه زبان ترکی و انگلیسی و عربی عرضه می‌شود. این دانشگاه به قرائت قرآن اهمیت زیادی می‌دهند. گروه تفسیر قرآن این دانشگاه نیز با رویکردهای نسبتاً سنتی به مطالعات قرآن می‌پردازند.
پارسا در ادامه ضمن اشاره به تفاهم نامه بین پژوهشگاه علوم انسانی و دانشگاه مَرمَره، گفت: دیگر دانشگاه مهم ترکیه دانشگاه آنکارا است. این دانشگاه هم دانشکده بزرگی به نام الهیات دارد که حدود بیست دپارتمان در آن از جمله جامعه‌شناسی دین، فلسفه دین، عرفان، تصوف و... وجود دارد. همچنین در حوزه عمومی هم از جمله سازمان دیانت مراکزی وجود دارد که کارهای مذهبی عمومی را به عهده دارد. این سازمان تمامی مساجد حتی در اروپا را مدیریت می‌کند. مرکز مهم زیر نظر این سازمان، دانشگاه ۲۹مِی در استامبول است. این دانشگاه مرکزی برای مطالعات قرآنی دارد که در سال ۲۰۱۲ تاسیس شده است و با رویکرد میان رشته‌ای مطالعات قرآنی را انجام می‌دهد و بعضا با محافل ایرانی ارتباط دارد. مرکز دیگر کتابخانه سلیمانیه است که زیر نظر مرکز دیانت است و در قرن شانزدهم میلادی تاسیس شده است و مملو از نسخ خطی است. از دیگر مراکز زیر نظر سازمان دیانت مرکز تحقیقات اسلامی است. این مرکز هم کتابخانه بزرگ دارد که از جمله اهدافش تدوین دایره المعارف ترک اسلامی در ۴۴ مجلد است.
در آلمان گرایش به تاسیس مراکز الهیات اسلامی برای مقابله با سلفی‌گری شکل گرفته است
قاسم درزی نیز در این نشست در توصیف بخشی از مطالعات قرآن در آلمان، گفت: مطالعات قرآنی در محافل دانشگاهی آلمان یک رشته نیست. بلکه بیشتر یک موضوع پژوهشی است. فضای آلمان در مطالعات دینی و قرآنی مهم تلقی می‌شود و شاید در گذشته کارهای بیشتری در این زمینه انجام می‌گرفت. کارهای کسانی مثل تئودور نلدکه و لوکزامبورگ. کارهایی که هنوز جریان سازند و امروزه پروژه‌ها متاثر از آن است.
وی در ادامه در بیان آنچه که امروزه در مطالعات قرآن آلمان می‌گذرد گفت: مراکز دینی در آلمان مثل مرکز اسلامی هامبورگ را بعضا غیرآلمانی‌ها تاسیس کرده‌اند. اینها مورد نظر من نیستند. من به مراکزی در آلمان اهتمام داشتم که توسط خود آلمانی‌ها بنیان نهاده شده‌اند.
استادیار پژوهشکده اعجاز قرآن دانشگاه شهید بهشتی، ادامه داد: سه مدل در مطالعات قرآن در آلمان به تتبع من وجود دارد. مطالعات اسلامی، الهیات اسلامی و پروژه‌های خاصی که در آلمان ذیل این دو مدل اول دنبال می‌شوند. البته پروژه‌های مستقلی مثل کورپوس هم در این زمینه وجود دارد. دیگر تقسیم بندی هم در محافل علمی آلمان بین مطالعات اسلامی و الهیات اسلامی است. مطالعات اسلامی حوزه‌ای متقدم از الهیات اسلامی در آلمان است که رویکردی سکولار و میان‌رشته‌ای به مطالعات قرآنی دارند. در مقابل موسسات الهیات اسلامی که تاسیس‌شان به بعد از سال ۲۰۰۰ برمی‌گردد، همزمان با رشد جریان‌های سلفی تاسیس شدند و دولت آلمان از تاسیس‌شان حمایت کرد و مخاطب اصلی‌شان مسلمانان هستند. این مراکز در تقابل با جهت‌گیریهای سلفی رویکردهای آکادمیکی دارند. ذیل هر یک از این دو تقسیم بندی دپارتمان و مرکزی برای مطالعات قرآنی در آلمان یافت می‌شود.
وی افزود: نکته مهم دیگر نزاع حاکمیتی آلمان است که سکولار است و نه لاییک. پس این پیش‌بینی در قانون اساسی آلمان تعبیه شده است که می‌شود مراکز دینی‌ای را تاسیس و تسهیل و حمایت کرد. در دانشگاه‌های آلمان نظیر مونستر و توبینگن گاهی هر دو مراکز الهیات اسلامی و مطالعات اسلامی وجود دارد.
درزی در بخش بعدی سخنانش، اشاره کرد: در مقطع کارشناسی در آلمان، دانشجویان معمولا دو رشته می‌خوانند که این در موسسات مطالعات اسلامی عموماً جاری است. در رشته کارشناسی ارشد هم در چهار گرایش رشته اسلام‌شناسی در آلمان وجود دارد. در مقطع دکتری به اقتضای موضوع می‌توانند پروفسورهای مراکز الهیات و مطالعات اسلامی را برگزینند. به عنوان مثال کرسی اسلام‌شناسی و موسسه الهیات اسلامی دانشگاه مونستر به طور رسمی در سال ۲۰۱۱ تاسیس شده است که هدف اصلی‌اش تربیت معلم دینی است و سطح مباحث در حد موسسات مطالعات اسلامی نیست. فعالیت در سطح بین‌المللی این دانشگاه روز به روز بیشتر شده است و بر خلاف هدف اولیه تربیت صرف معلم، ارتباطات گسترده‌تری با جدیدترین دستاورهای محققان برقرار کرده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: یکی از شخصیت‌های مهم دانشگاه مونستر احمد میلادکریمی اند که افغانی‌الاصل هستند و شخصیت مهمی در آلمان محسوب می‌شوند. او قرآن را به زبان آلمانی ترجمه کرده است و در حوزه قرآن‌پژوهی نیز آرای درخور توجهی دارد. دانشگاه توبینگن نیز هر دو مرکز الهیات و مطالعات اسلامی را دارد.
این پژوهشگر علوم قرآنی در ادامه ضمن اشاره به پروژه مهم دانشگاه توبینگن، گفت: این پروژه به نسخه قرآنی مکشوفی در این دانشگاه می‌پردازد که چند سال گذشته در مخزن این دانشگاه یافت شد و مربوط به سالهای حدود ۲۰ هجری تخمین زده می‌شود. دانشگاه گیسن هم باز هر دو مرکز الهیات و مطالعات اسلامی را داراست. مرکز مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین هم بیشتر رویکرد الهیاتی دارد، چندین موسسه و دپارتمان دارد و هدف اصلی‌اش تربیت معلم در مقطع متوسطه و ابتدایی است. اما به طور آکادمیک در مقطع دکتری و کارشناسی هم در مباحث اسلامی و قرآن کار می‌کند.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، گفت: دانشگاه گوته هم بودجه ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار یورویی برای ایجاد پایگاه داده‌ای تفاسیر قرآنی توسط چهار دانشگاه اختصاص داده است. در زمینه دیجیتال سازی مطالعات قرآنی شاید در کل دنیا این کار از جمله بزرگترین کارها است. انجمن مطالعات اسلامی دانشگاه انسوبوروک هم وجود دارد که کرسی اسلام‌پژوهی در آن تدریس می‌شود. به نظر می‌آید در آلمان نوعی تغییر فاز به سمت مراکز الهیات اسلامی برای مقابله با جریان‌های سلفی شکل گرفته است.
وی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به پروژه کورپوس کورانیکوم، گفت: این پروژه در ایران شناخته شده است. می‌دانیم که در پروژه کورپوس غرض اصلی این است که نسخه‌های متقدم قرآن را شناسایی کنند و بتوانند در نهایت یک تحلیل ادبی از متن قرآن ارایه کنند. در فضای ایران بیشتر به بحث تاریخ‌گذاری و تاریخ‌سنجی نسخ در این پروژه توجه شده است و از غرض اصلی آن که همانا تحلیل ادبی شاخص قرآن کریم با بازسازی نسخه‌های اولیه است، غفلت می‌شود.
برچسب‌ها آلمان قرآن کریم مطالعات قرآنی ترکیهمنبع: ایرنا
کلیدواژه: آلمان قرآن کریم مطالعات قرآنی ترکیه آلمان قرآن کریم مطالعات قرآنی ترکیه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۹۵۱۸۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ساختمان‌های دانشگاه فرهنگیان بجنورد تکمیل شود
امام جمعه بجنورد با اشاره به کمبود فضای فیزیکی در دانشگاه فرهنگیان بجنورد، گفت: تکمیل ساختمان‌های این مجموعه ضروری است.
به گزارش گروه استانها خبرگزاری دانشجو، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا نوری نماینده، ولی فقیه در خراسان شمالی و امام جمعه بجنورد در دیدار دانشجویان حوزه علوم اسلامی دانشگاه فرهنگیان با ایشان اظهار کرد: شما به عنوان دانش‌آموختگان حوزه علوم اسلامی تکلیف اول شما این است که مباحث را خوب یاد بگیرید و لازمه آن این است که با منابع اصلی مخصوصاً قرآن انس بیشتری داشته باشید تا بعد از پایان تحصیلات اگر به عنوان مربی علوم اسلامی در جایی ورود پیدا کردید بتوانید در صحبت‌هایتان به قرآن استناد کنید.
وی گفت: تا می‌توانید روزی حداقل یک صفحه از کتاب قرآن را بخوانید بعد در آیات قرآن و همچنین در زمینه ترجمه و مفاهیم کتاب قرآن تعمل و تفکر کنید، چرا که قرآن فقط مختص مفسرین نیست بلکه هر کس با توجه به ظرفیت خود می‌تواند از این کتاب بهره ببرد.
امام جمعه بجنورد افزود: علوم اسلامی با دیگر علوم تفاوت دارد؛ در دیگر علوم برای معلم مهم این است که یاد بگیرد تا بتواند آن‌را ارائه بدهد ریاضیات، چون تئوری است باید یاد بگیرد و برای دانش‌آموز توضیح بدهد تا خوب بفهمد و علوم پایه هم همین‌طور باید معلم در کلاس آن را ارائه تا دانش‌آموز بتواند این علوم را یاد بگیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوری تصریح کرد: بعضی از علوم در تقسیم‌بندی جزء حکمت عملی و علوم اسلامی هستند، تقریباً عقاید و مباحث علوم اسلامی تماماً عملی هستند لذا معلم و کسی‌که مباحث علوم دینی و یا علوم اسلامی را دنبال می‌کند باید هم از نظر نظری خوب یاد بگیرد و هم بتواند خوب عمل کند تا بتواند هم معلم باشد و هم مربی وگرنه شاید بتواند تعلیم خوبی بدهد، اما در آن‌صورت معلم خوبی نخواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: اطلاعات شما دانشجویان علوم اسلامی باید به‌روز باشد و خودتان را نباید محدود به کلاس درس، معلم و محدوده محیط دانشگاه نمایید و همچنین باید با مراکز تحقیقاتی و علمی آشنایی داشته باشید تا اگر سوالی در آینده برایتان پیش آمد بدانید به چه کسی مراجعه کنید، همچنین اطلاعات شما باید به‌روز و دقیق باشد.
وی ابراز کرد: علوم اسلامی ریشه در قرآن دارند و باید با سنت قولی و هم سنت عملی پیامبر اسلام «ص» و ائمه اطهار «ع» آشنا باشید. چرا که این دومین منبع برای علوم اسلامی است پس سعی کنید با این دو انس بیشتری داشته باشید.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوری گفت: هدف از علوم اسلامی هم عمل است نه فقط دانستن، بلکه دانستن مقدمه‌ای برای عمل است وگرنه اگر فقط برای دانستن باشد مضر هم هست. انسان چیزی را بداند و عمل نکند ضررش زیاد است به همین خاطر اگر نمی‌خواهد به چیزی عمل کند نداند خیلی بهتر است.
امام جمعه بجنورد اظهار داشت: یک معلم باید حرفش سند باشد که دانش‌آموز به صحبت‌های معلم استناد کند؛ و حرف معلم زمانی که با مفاهیم اصلی مانوس باشد سندیت دارد.
نماینده، ولی فقیه در خراسان شمالی با اشاره به روایتی از حضرت علی «ع» افزود: انسان‌ها ۳ گروه هستند؛ گروهی حق، گروهی باطل و گروهی خاکستری هستند و شما که انشاءالله دانش‌آموخته علوم اسلامی خواهید بود بدون شک باید جزء گروه اول باشید.
وی ادامه داد: در حوزه علوم اسلامی دانستن به تنهایی مضر است و مفید نیست بلکه باید در حوزه عمل هم آشنایی با فضا‌های دینی همچون؛ مسجد و بقاع متبرکه لازم است که خود این مراکز هم دریایی از معارف است و همچنین با راهیان نور، گروه‌های جهادی و با محرومین و مردم که در روحیه انسان تأثیرگذار است ضروری است آشنایی صورت پذیرد.
نماینده، ولی فقیه در خراسان شمالی عنوان کرد: دانشجو نباید خود را محدود به کلاس درس کند و در علوم اسلامی عمل و رفتار خودمان می‌تواند خیلی تاثیرگذار باشد، همچنین مباحث تربیتی خیلی می‌تواند تاثیرگذار باشد و خود شخص در عمل می‌تواند به دیگران نشان دهد.
حجت‌الاسلام والمسلمین نوری اظهار کرد: با توجه به نبود فضا در دانشگاه فرهنگیان، طبق تقسیم بندی دانشجویان سه روز در هفته در دانشگاه حضور دارند لذا ضروری است تا تلاش بیشتری صورت پذیرد و فضا را در دانشگاه فرهنگیان گسترش بدهیم و همچنین در راستای رفع این مشکل و تکمیل ساختمان هر اقدامی که لازم است صورت پذیرد.
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت