چرایی رواج تک‌فرزندی در جامعه
تاریخ انتشار: ۱۳ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۹۵۷۱۳۴
ایسنا/چهارمحال و بختیاری دکترای روانشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان چهارمحال‌وبختیاری گفت: بسیاری از والدین به دلیل ترس از طلاق، که امروزه بیشتر به چشم می‌خورد، ترجیح می‌دهند از فرزندآوری زیاد بپرهیزند تا فرزندانشان درگیر تبعات سوء جدایی پدر و مادر نشوند.
پروین فرج‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به دلایل رواج تک‌فرزندی در سال‌های اخیر، اظهار کرد: دلایل مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای این موضوع می‌توان نام برد که یکی از این دلایل، تغییر و تحول هویت زنانه در زمینه فرزندآوری و فرزندپروری به دلیل ورود پررنگ زنان به اجتماع و دنیای کار است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی مسائل معیشتی و اقتصادی را در کنار مسائل اجتماعی از دیگر دلایل برشمرد و گفت: بسیاری از والدین به دلیل ترس از طلاق، که امروزه بیشتر به چشم می‌خورد، ترجیح می‌دهند از فرزندآوری زیاد بپرهیزند تا فرزندانشان درگیر تبعات سوء جدایی پدر و مادر نشوند.
مزایای تک‌فرزندی
فرج‌زاده با برشمردن محاسن و مزایای تک‌فرزندی، تصریح کرد: باید گفت که تک‌فرزندی مزایایی دارد اما اگر توجه و آگاهی والدین نباشد، از دل همین مزایا و محاسن، معایب و آسیب‌هایی تولید و متوجه فرزند می‌شود.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: معمولاً والدین توان تأمین تمام نیازهای تک‌فرزندشان را دارند و شرایط تکامل جسمی، معنوی، عاطفی، فرهنگی و اجتماعی کودک تک‌فرزند مهیا است بنابراین کودک ناامیدی و سرخوردگی را تجربه نمی‌کند، ضمن اینکه کنترل فرزند و توجه به او، حس امنیت کودک را تقویت می‌کند.
فرج‌زاده در تشریح دیگر محاسن تک‌فرزندی تأکید کرد: خانواده فرصت و توان بیشتری برای رسیدگی به تک‌فرزند خود دارد، دیگر اینکه کودک تک‌فرزند مرکز توجه و مهرورزی والدین و اطرافیان است بنابراین رقیب محبتی و عاطفی ندارد.
معایب و آسیب‌های تک‌فرزندی
این روانشناس در ادامه به معایب و آسیب‌های تک‌فرزندی پرداخت و تصریح کرد: فردی که تک‌فرزند بوده است، چون در کودکی نیازهایش از سوی پدر و مادر پاسخ آنی گرفته و ناکامی و ناامیدی را تجربه نکرده است، در بزرگسالی در مواجهه با مشکلات شکننده می‌شود و با کوچکترین مشکل، سلامت روانی وی به خطر می‌افتد.
فرج‌زاده افزود: این فرد معمولاً کسی را ندارد که مشکلاتش را با او در میان بگذارد و احساساتش را به صورت طبیعی و به‌هنگام بروز دهد، چنین فردی در هنگام مواجه شدن با مشکل عاطفی، چون نمی‌تواند عکس‌العمل مناسبی بروز دهد و حامی مناسبی برای بیان مشکلات نمی‌یابد، به مراتب از تبعات روانی بیشتری رنج می‌برد و منزوی و درون‌گرا می‌شود.
وی یکی دیگر از معایب تک‌فرزندی را شخصیت اضطرابی کودک و تبعات سوء آن در بزرگسالی دانست و ادامه داد: وابستگی شدید کودک تک‌فرزند به والدین و برخورداری از توجه و حمایت و مراقبت بیش از اندازه آنان، سبب اضطراب دائمی کودک می‌شود.
فرج‌زاده بیان کرد: حساسیت والدین و حمایت و مراقبت آنان بر روی تک‌فرزند، این کودک را به سمت رفتار و گفتار نامطلوب سوق می‌دهد و او را خودخواه و اصطلاحاً لوس بار می‌آورد که این امر منجر به آسیب‌پذیری او در بزرگسالی می‌شود، ضمن اینکه وابستگی بیش از حد به والدین در او نهادینه و مانع از پرورش استقلال و عدم وابستگی به دیگران در مواجهه با مشکلات در آینده خواهد شد.
وی افزود: عدم توانایی کودک و نوجوان در استقلال، سبب ناکامی او در ارتباط با همسن و سالان و ارتباط مطلوب با آنان می‌شود .
فرج‌زاده با نام بردن از خودخواهی به عنوان یکی دیگر از تبعات سوء تک‌فرزندی، تصریح کرد: تک‌فرزند چون در کودکی فرصت رقابت با خواهر و برادر یا دوستان را نیافته و مبارزه و شکست را تجربه نکرده است، در آینده دیدن ناپختگی‌های رفتاری از جمله خودخواهی و خودرأی بودن از وی، دور از انتظار نیست چرا که فراهم شدن تمام نیازهای او بدون وجود رقیب، فرصت رشد عاطفی و اجتماعی را از او سلب کرده است.
گرفتن فرصت کودکی کردن از فرزند
وی تأکید کرد: چون پدر و مادر با حالت تسلیم‌گونه و بدون مخالفت نیازهای تک‌فرزندشان را برآورده می‌کنند و در عین حال انتظار رفتارهای عاقلانه و بالغانه از او دارند، فرصت کودکی کردن را از فرزند می‌گیرند که این موضوع تبعات عاطفی سوء بر فرد دارد و تاب و تحمل مشکلات را در او کاهش می‌دهد.
فرج‌زاده با بیان اینکه انسان‌ها در ارتباطات اجتماعی مهارت‌های ارتباطی را فرا می‌گیرند، اضافه کرد: لازمه کسب این مهارت‌ها، ارتباطات سالم در کودکی با همسن و سالان است حال آنکه کودک تک‌فرزند از این فرصت بی‌نصیب است و نمی‌تواند احساسات خود را به جا و به موقع تنظیم کند، چنین فردی در بزرگسالی ممکن است در کنترل عواطف و احساسات ناتوان باشد و نمی‌تواند ارتباط و تعامل سازنده و صحیح و مدیریت‌شده با دیگران برقرار کند.
این مدرس دانشگاه لازمه بلوغ فکری و روانی را داشتن تجربه‌های واقعی دانست و تصریح کرد: اگر کودک همواره با افراد بالغ در ارتباط باشد و نتواند تجربه‌های واقعی شکست و طردشدن و قهر و آشتی و ... را در خلال ارتباط با همسن و سالان تجربه کند، دربزرگسالی از بلوغ روانی و اجتماعی لازم برخوردار نخواهد بود و این امر آسیب‌زا است.
عدم پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی از سوی تک‌فرزند در آینده
فرج‌زاده در ادامه گفت: حمایت‌های افراطی والدین از تک‌فرزند و درگیر نکردن او با مسئولیت، سبب عدم پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی از سوی تک‌فرزند در آینده می‌شود و چنین فردی چون انتقاد، مخالفت، ملامت و تنبیه پدر و مادر را تجربه نکرده است، زیر بار عواقب کارهای خود نمی‌رود و مسئولیت عملش را نمی‌پذیرد، بلکه با خودخواهی و عدم مسئولیت‌پذیری گناه را به گردن دیگران می‌اندازد، چرا که والدین از ترس رنجیده خاطر شدن تک‌فرزندشان، اشتباهاتش را به او گوشزد و او را بازخواست نکرده‌اند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان این معایب و آسیب‌ها را به تمام تک‌فرزندها تعمیم داد، تصریح کرد: این آسیب‌ها متوجه تک‌فرزندان در تمام خانواده‌ها است اما اگر والدین با آگاهی و هوشیاری موارد لازم را در تربیت فرزندشان مدنظر داشته باشند، تا حدود زیادی می‌توان این آسیب‌ها را تقلیل داد، چه بسا تک‌فرزندهایی که به مدد تربیت و توجه صحیح، به مراتب انسان‌های موفق‌تری در آینده می‌شوند و از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند.
عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد: بسیاری از خانواده‌ها از روی اضطرار از جمله عدم توانایی در باروری مجدد و ... نمی‌توانند بیش از یک فرزند داشته باشند، این افراد با دقت و آگاهی از آسیب‌ها و خطرات احتمالی که متوجه فرزندشان است، به تربیت آگاهانه و هوشمندانه فرزندشان توجه داشته باشند که در این خصوص، ارتباط اصولی و مناسب با فرزند، راه دادن او در جمع همسن و سالان در مهدهای کودک یا جمع کودکان خویشاوندان و آشنایان و ... می‌تواند در دستور کار قرار بگیرد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی اجتماعی استانی علمی و آموزشی تک فرزندی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۹۵۷۱۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مشاوره؛ حریمی امن برای بازیابی، تقویت و پیشرفت
تمام افراد برای بروز احساسات، عواطف، افکار و نگرش‌های خود نیازمند حریمی امن هستند تا به خودآگاهی و خودباوری بیشتر و بهتری برسند، در مسیر مثبت زندگی گام بردارند و با تقویت نقاط قوت و بهبود نقاط ضعف خود، کارکردهای فردی و اجتماعی بهتری داشته باشند که این حریم امن، با همراهی افرادی متخصص میسر می‌شود.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، سلامت روان از مهم‌ترین مقوله‌هایی است که در تمام ابعاد زندگی افراد تأثیرگذار به شمار می‌رود و ارتباط سلامت روان با سلامت جسم و کارکردهای فردی و اجتماعی افراد غیرقابل انکار است؛ به طور کلی با توجه به شرایط جوامع، گسترش شهرنشینی، افزایش استرس و اضطراب، کمبود وقت و سختی مشاغل، سلامت روان برخی افراد در معرض تهدید قرار می‌گیرد و این تهدید می‌تواند اثراتی سو بر پیشرفت و روال طبیعی داشته باشد.
علاوه بر اهمیت پرداختن به مقوله سلامت روان، گرفتن راهنمایی، مشاوره و مشورت از افراد متخصص برای تصمیم‌گیری از دیگر مواردی است که می‌تواند افراد را به مسیر پیشرفت، شناخت مهارت‌ها، توانایی‌ها، استعدادها و بهبود نقاط ضعف و سبک زندگی نادرست، به خوبی هدایت کند، در این بین گاهی نیز افراد به اصطلاح با بن‌بست‌هایی در زندگی مواجه می‌شوند که برای یافتن راه خروج از آنها سردرگم مانده‌اند و تأثیر یک راهنما به خوبی برای آنها آشکار می‌شود.
به‌رغم وجود نگرش‌های نادرست در خصوص مراجعه به روانشناسان و مشاوران متخصص در حیطه‌های مختلف، طی سال‌های اخیر شاهد بهبود شرایط و قرارگیری نگرش بسیاری از افراد در مسیر صحیح هستیم، اما این موضوع همچنان برای برخی افراد مغفول مانده است، از همین رو نیازمند تداوم فرهنگ‌سازی برای ارتقای جایگاه خدمات روانشناسی، روان‌پزشکی و مشاوره‌ای در تمام جوامع جهان هستیم.
حسین روزبهانی، دکترای روانشناسی و عضو سازمان روانشناسی کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: انسان‌ها از زمان شناخت خود و آغاز تصمیم‌گیری، در موضوعات متعدد نیازمند مشاوره و راهنمایی هستند و نمی‌توان فردی را از این موضوع استثنا دانست، چراکه هر فردی به صورت کامل از تمام موضوعات اطلاعی ندارد و تصمیم‌گیری در خصوص یک مسئله نیازمند اطلاعات و دانش است، از همین رو استفاده از راهنمایی دیگر افراد به خصوص بزرگ‌ترها و افراد باتجربه برای تصمیم‌گیری از الزامات زندگی هر فرد محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه به طور معمول تصمیم‌گیری‌ها در سنین کودکی با همراهی و مشاوره از والدین و در سنین مدرسه با همراهی معلمان و دوستان انجام می‌شود، افزود: افراد در طول زندگی خود، در موقعیت‌هایی خاص از جمله انتخاب رشته، نحوه مطالعه، ازدواج، ارتباطات بین فردی، انتخاب شغل، تربیت کودکان و درگیری با اختلالات روانی به صورت ویژه نیازمند دریافت مشاوره تخصصی از افراد متخصص حوزه مربوطه هستند.
عضو سازمان روانشناسی کشور با بیان اینکه گاهی اوقات افراد با اختلالات متعددی درگیر می‌شوند و برای درمان این اختلالات نیازمند همراهی یک روانشناس در زندگی خود هستند، تصریح کرد: افراد درگیر با اختلالاتی از جمله افسردگی، وسواس، دوقطبی، اسکیزوفرنی، پارانوئید، مرزی و ضداجتماعی به طور حتم نیازمند دریافت درمان از سمت مشاور یا روانشناس هستند و در صورت نیاز به روانپزشک ارجاع می‌شوند تا درمان‌های دارویی نیاز خود را دریافت کنند.
روزبهانی با بیان اینکه روان‌درمانی در طی شدن مسیر زندگی به صورت طبیعی و عادی به افراد کمک ویژه‌ای می‌کند، ادامه داد: به طور کلی، مراجعه به روانشناس و مشاور علاوه بر اینکه به افراد کمک می‌کند مسیر زندگی خود را به صورت طبیعی طی کنند، به آنها کمک می‌کند در مسیر موفقیت گام بردارند و از استعدادهای خود به خوبی استفاده کنند.
از هر هشت نفر، یک نفر درگیر اختلال روانی استوی با اشاره به اینکه تغییر سبک زندگی ناسالم، تقویت ضعف‌ها، مهارت آموزی، کنترل هیجان‌ها از جمله اضطراب، مهارت ارتباط مؤثر، تغییر باورهای اشتباه و در نتیجه رسیدن به روندی طبیعی و رو به رشد، تنها بخشی از نقاط قوت مراجعه به روانشناس و مشاور محسوب می‌شود، گفت: در گذشته نگرش و میل افراد نسبت به مراجعه به یک مشاور یا روانشناس بسیار پایین ارزیابی می‌شد، اما اکنون شاهد بهبود فرهنگ‌سازی‌ها در این خصوص در سراسر جهان هستیم.
عضو سازمان روانشناسی کشور با بیان اینکه در گذشته بسیاری از افراد مراجعه به یک روانشناس یا مشاور را برای افراد به اصطلاح دیوانه می‌دانستند، اضافه کرد: اکنون شاهد اصلاح شدن این نگرش در سراسر جهان هستیم و اکنون برخی افراد پیش از اینکه درگیر نوعی اختلال شوند، به منظور بهبود زندگی و عملکرد خود به یک فرد متخصص که تحت عنوان روانشناس یا مشاور شناخته می‌شود مراجعه می‌کنند.
روزبهانی طی دو تا سه سال اخیر به وضوح شاهد تغییر دیدگاه‌ها در خصوص مراجعه به روانشناس هستیم، افزود: برخی از خانواده‌ها با تغییر نگرش‌های اتفاق افتاده برای گرفتن مشورت در خصوص کوچکترین مسائل نیز به مشاور یا روانشناس مراجعه و کمک و راهنمایی دریافت می‌کنند.
وی با بیان اینکه بر اساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی، از هر هشت نفر، یک نفر درگیر اختلال روانی است، تصریح کرد: با توجه به این آمار، نیاز به فرهنگ‌سازی بیشتری در خصوص مراجعه افراد به مشاور و روانشناس در سراسر جهان وجود دارد، چراکه رفتار افراد درگیر با اختلالات روانی، اطرافیان آنها را نیز درگیر می‌کند و حتی در صورتی که افراد درگیر اختلالی نباشند نیز می‌توانند جهت بهبود زندگی خود از فرد متخصص کمک بگیرند.
عضو سازمان روانشناسی کشور با اشاره به تأثیر روانشناس و مشاور به منظور حفظ روند مثبت زندگی، پیشگیری از مختل شدن روند رو به رشد و بازگشت به حالت طبیعی در صورت وجود اختلال ادامه داد: در خصوص فرهنگ‌سازی برای مراجعه به روانشناسان و مشاوران متخصص اقدامتی انجام شده و می‌شود، اما هرچه این فرهنگ‌سازی بیشتر و بهتر باشد، شاهد نتایج مثبت‌تری در جامعه خواهیم بود.
شهرزاد دوستانی، مشاور و روانشناس کودک در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: رشته‌های مشاوره و روانشناسی طی سال‌های اخیر مورد توجه افراد مختلف قرار گرفته است و می‌توان اعتقاد داشت که خدمات مشاوره و روانشناسی از آخرین اولویت‌های خدمات درمانی، به اولویت‌های بالاتری رسیده و جایگاه بهتری میان آحاد جامعه کسب کرده است.
وی با اشاره به اینکه خدمات مشاوره و روانشناسی به چندین بخش متفاوت تقسیم‌بندی می‌شود که یکی از بخش‌های حائز اهمیت این حوزه مربوط به مشاوره و روانشناسی کودکان است، افزود: یکی از مهم‌ترین دلایلی که افراد به مشاوران و روانشناسان کودک مراجعه می‌کنند، رخداد اتفاقات غیرمنتظره مانند تصادف، از دست دادن یک فرد عزیز، جدایی والدین، متولد شدن فرزند دیگر، مهاجرت و تغییر محل سکونت، است که رفتار و هیجانات کودک را تغییر می‌دهد.
این روانشناس و مشاور کودک با بیان اینکه رخداد اتفاقات غیرمنتظره مذکور می‌تواند منجر به برانگیخته شدن احساسات، بروز اضطراب، ترس و حتی افسردگی شود، تصریح کرد: گاهی اوقات نیز مشکلات رفتاری در کودکان دیده می‌شود که علت آنها به صورت واضح مشخص نیست.
دوستانی ادامه داد: بسیاری از اوقات خانواده و والدین موفق به پیدا کردن ریشه رفتارهایی از جمله داشتن لجبازی زیاد، پرخاشگری، تشدید ترس، اضطراب بالا هنگام خواب و تعاملات، گوشه‌گیری و نداشتن مشارکت، نمی‌شوند و توان انجام مداخله در خصوص بهبود رفتار کودک را نیز ندارند و در چنین شرایطی، خانواده‌ها باید پیش از شدت گرفتن این رفتارها و سخت‌تر شدن مداخله و درمان کودک از مشاور یا روانشناس کمک بگیرند.
تأثیر سن کودک در طی شدن روند مداخله و درمانوی با بیان اینکه هرچه سن کودک پایین‌تر باشد و والدین برای درمان مراجعه کنند، نتیجه بهتری دریافت خواهند کرد، گفت: یکی از دانش‌های بسیار مهمی که هر والد باید از آن مطلع باشد، روند طبیعی رشد جسمانی، روانی و رفتاری کودک و واکنش‌ها و رفتارهای طبیعی و غیرطبیعی است، هنگامی که والدین از این روند طبیعی آگاه باشند، پس از خارج شدن روند از شرایط طبیعی خود، بلافاصله برای درمان به روانشناس یا مشاور مراجعه خواهند کرد.
مشاور و روانشناس کودک با اشاره به اینکه زمانی که والدین به روند طبیعی رشد کودک خود آگاه نباشند، بروز رفتارهای غیرطبیعی را نادیده خواهند گرفت و مداخله به هنگام، به مداخله دیرهنگام تبدیل و حتی گاهی اوقات مداخله ناممکن می‌شود، اضافه کرد: برخی از والدین نیز هنگام نداشتن آگاهی لازم از روند طبیعی رشد، با هر اتفاق یا رفتاری از خود نگرانی نشان می‌دهند که این موضوع نیز مثبت تلقی نمی‌شود.
دوستانی با بیان اینکه مشکلات داخل مدرسه کودکان نیز از جمله دیگر مواردی است که گاهی اوقات نیازمند مداخله یک فرد متخصص دارد، افزود: مشکلات رفتاری در روابط با همسالان و هم‌کلاسی‌ها، میزان مشارکت و ارتباط با مدرسه و سایر دانش‌آموزان، اعتماد به نفس، خودباوری، یادگیری، تمرکز و دقت، فراموش کردن مباحث درسی و داشتن مشکلات زیاد در دروس متفاوت، از جمله مواردی است که والدین باید نسبت به آنها در ارتباط با فرزند دانش‌آموز خود مطلع باشند و برای رفع آنها از یک فرد متخصص مشاوره دریافت کنند.
وی با بیان اینکه داشتن یا نداشتن انگیزه در کودکان از جمله مواردی است که والدین باید نسبت به آن توجهی ویژه داشته باشند، تصریح کرد: هنگامی که کودک در مسائل متفاوت از انگیزه کافی برخوردار نیست، این موضوع باید از ابعاد مختلف بررسی و ارزیابی شود تا با توجه به علت، مداخلات صورت گیرد.
متخصصان امر معتقدند؛ مراجعه به یک روانشناس یا مشاور و دریافت خدمات روان‌درمانی، می‌تواند منجر به ایجاد تغییراتی گسترده و مثبت در زندگی افراد شود و چشم‌انداز جدیدی به آنها ارائه کند تا قطار زندگی خود را روی ریل پیشرفت و موفقیت به راه بیندازند؛ به طور کلی برای دستیابی به سلامت روان، کیفیت زندگی و بهزیستی و از سمتی دیگر به منظور پیشگیری، شناسایی و درمان انواع اختلالات یا آسیب‌های روانی و اجتماعی، بهره‌مندی از خدمات مشاوره و روان‌درمانی از جمله نیازهایی است که در زندگی هر فرد احساس می‌شود و از همین رو، فرهنگ‌سازی‌های ویژه‌ای باید انجام شود.
کد خبر 746954
آخرین مهلت توزیع کارت کنکور؛ آغاز رقابت داوطلبان از فردا