بی‌حجابی را حتی با اصول حقوق لیبرالی هم می‌توان جرم‌انگاری کرد/ حجاب، تکلیف یا حق؟
تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۱۲۳۰۹۷
کارشناس حقوق جزا معتقد است سوای از الزامات قانونی، بزرگترین معضلی که درباره پدیده بی‌حجابی وجود دارد، ضعف بنیان‌های اعتقادی است. اگر این مسئله حل شود، مابقی موارد ناخودآگاه اصلاح میشود. ۲۵ آذر ۱۳۹۸ - ۱۳:۵۶ فرهنگی دین ، قرآن و اندیشه نظرات - اخبار فرهنگی -
به گزاش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مسئله پوشش و حجاب زن حقیقتی به بلندای تاریخ دارد که هر زمان رنگ و آهنگی یافته و هرکس با دیدگاه خود آن را نقد و بررسی کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مسئله دیگری که سوای از جرم انگاشتن مسئله بدحجابی وجود دارد، ضرورت ایجاد بسترهای فرهنگی و اعتقادی در جامعه است؛ در این باره سؤالی که باید از متولیان امور فرهنگی و دینی پرسید آن است که چه مقدار توانسته‌اند بسترهای تربیتی و فرهنگی را جهت نهادینه‌سازی امر حجاب از طریق نهادهای اثربخش مثل مدارس و رسانه ملی فراهم کنند تا انتظار رعایت آن از سوی عموم جامعه را داشته باشند و کار به رفتارهای سلبی و قانونی کشیده نشود؟ بنابراین سؤال اینجاست که آیا اولین و آخرین پله نهادینه‌سازی حجاب وضع قانون است؟
این موضوعات ما را بر آن داشت تا با امین الهیان، کارشناس حقوق جزا و جرم‌شناسی به گفت‌وگو بپردازیم. وی که در زمینه «مبانی لزوم جرم‌انگاری پدیده بدحجابی و بی‌حجابی» پژوهش کرده، معتقد است سوای از الزامات قانونی، بزرگترین معضلی که درباره پدیده بی‌حجابی وجود دارد، ضعف بنیان‌های اعتقادی است. اگر این مسئله حل شود، مابقی موارد ناخودآگاه اصلاح می‌شوند. به میزانی که فرد دارای اعتقاد قوی باشد، به همان میزان به مسائل شرعی تقید خواهد داشت، اما اگر عقیده‌ای در کار نباشد، هر قانونی هم که اِعمال شود، بالأخره قانون‌شکنی‌هایی نیز صورت خواهد گرفت.
وی همچنین در بخش‌هایی از این گفت‌وگو می‌گوید جرم انگاشتن و تکلیف‌مداریِ پدیده بدحجابی یا بی‌حجابی را می‌توان بر اساس آیات و روایات مربوط به حجاب به اثبات رساند.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
* شما به عنوان محققی که درباره حجاب اقدام به پژوهش کردید، بزرگترین چالش حجاب را چه گزاره‌هایی می‌دانید؟
سوای الزامات قانونی، بزرگترین معضلی که درباره پدیده بی‌حجابی وجود دارد، ضعف بنیان‌های اعتقادی است. اگر این مسئله حل شود، مابقی موارد ناخودآگاه اصلاح میشود. به میزانی که فرد دارای اعتقاد قوی باشد، به همان میزان به مسائل شرعی تقید خواهد داشت، اما اگر عقیده‌ای در کار نباشد، هر قانونی هم که اِعمال شود، بالأخره قانون‌شکنی‌هایی هم صورت خواهد گرفت. این مسئله باید در بسترهای آموزشی یعنی در مدارس، دانشگاه‌ها و تلویزیون ایجاد شود.
واقعاً در موضوع حجاب به تنها فضاسازی فرهنگی و اعتقادی و بسترهای ایمانی مناسبی شکل نگرفته است بلکه گاهی ضد آن را شاهدیم. در چنین شرایطی واقعاً داشتن انتظار از جامعه در حفظ حجاب بسیار دشوار است. اوضاع فرهنگی مدارس، دانشگاه‌ها و حتی سینما و تلویزیون انسان‌ها را به سوی ارزش‌های اخلاقی و دینی سوق نمی‌دهد و باید بسترهای لازم را برای ترویج حجاب فراهم کنند. مردم جامعه نیاز به بسترهای مناسب فرهنگی و اعتقادی دارند؛ در مناسب‌های آیینی و مذهبی مشاهده می‌کنیم که به دنبال ایجاد فضای مناسب معنوی، همان مردمی که با زور قانون می‌خواهیم مقیدشان به عفاف و حجاب کنیم، در مراسم‌ها شرکت می‌کنند و از خداوند طلب آمرزش می‌کنند؛ چرا که فضا به گونه‌ای است که انسان‌ها ناخودآگاه سعی می‌کنند خود را با آن فضا تطبیق بدهند؛ مثل ایام ماه مبارک رمضان، ایام محرم، ایام فاطمیه و ...
درباره موضوع حجاب به تنها فضاسازی فرهنگی و اعتقادی و بسترهای ایمانی مناسبی شکل نگرفته بلکه گاهی ضد آن را شاهدیم. در چنین شرایطی واقعاً انتظار داشتن از جامعه در حفظ حجاب بسیار دشوار است. اوضاع فرهنگی مدارس، دانشگاه‌ها و حتی سینما و تلویزیون انسان‌ها را به سوی ارزش‌های اخلاقی و دینی سوق نمی‌دهد.
* خارج از مسائل قانونی درباره موضوع حجاب، راهکارهای سلبی سازنده‌تر است یا راهکارهای فرهنگی؟
از نظر من در حال حاضر صرف پیشگیری یا مجازات کافی نیست؛ هر دوی اینها باید در کنار یکدیگر اِعمال شوند تا بتوانیم به نتیجه مطلوب دست یابیم. کار فرهنگی درباره موضوع بدحجابی باید ملازم برخورد سلبی باشد، اما باید درصد بیشتری را به خود اختصاص دهد. اتفاقاً در پژوهشی که کردم، به مسئله تکلیف بودن و لزوم جرم انگاشتن مسئله بدحجابی از منظر قرآن و حتی قوانین لیبرالیستی پرداختم.
* درباره جرم‌انگاری مسئله بدحجابی به چه استدلال‌هایی دست یافتید؟
ابتدا درباره خود مفهوم جرم‌انگاری توضیحی بدهم. جرم‌انگاری فرایندی است که به موجب آن، قانونگذار با در نظر گرفتن هنجارها و ارزش‌های اساسی جامعه و با تکیه بر مبانی نظری مورد قبول خود، برای فعل یا ترک فعلی ضمانت اجرای کیفری وضع میکند. این فرایندی سه مرحله ای است؛ در اولین مرحله، از آنجایی که اصل بر آزادی انسان است و جرم انگاری، این آزادی را محدود میکند، برای جرم‌انگاریِ فعل یا ترک فعلی، باید قبل از هر چیز ضرورت آن به اثبات برسد.
با توجه به این دو گزاره، فعل یا ترک فعلی را جرم‌انگاری می‌کنیم. اگر اصل بر آزادی انسان است و جرم‌انگاری محدودیت در آزادی انسان است، باید اثبات کنیم این اِعمال محدودیت ضرورت دارد. "جاناتان شنشک" با تأسیس روش پالایش در فرایند تصمیم‌گیری راجع به جرم‌انگاری، ورود هر رفتاری را به سیاهه قوانین کیفری، مستلزم عبور از سه مرحله یا فیلتر می‌داند.
الف) فیلتر اصول؛ بر اساس این فیلتر، در وهله اول باید ثابت شود که رفتار بر اساس یکسری اصول نظری راجع به جرم‌انگاری (مثلاً اصل صدمه) وارد حوزه جرایم میشود.
ب) فیلتر دوم، پیش‌فرض‌ها است. در این مرحله اثبات میشود که جز مجازات، راه حل دیگری برای رفتار ضد ارزش جامعه وجود ندارد. این فیلتر بیان می‌دارد که روش‌هایی که واجد کمترین مزاحمت برای فرد است و کمتر جنبه آمرانه دارد، نسبت به روش‌هایی که مزاحمت بیشتری را برای او فراهم می‌کنند، برترند؛ از این رو حکومت باید تنها هنگامی به جرم‌انگاری رفتاری متوسل شود که بتواند با دلایل قطعی و یقینی ثابت کند که جز مجازات راه حل دیگری برای جلوگیری از آن وجود ندارد.
ج) فیلتر سوم، فیلتر کارکردها است. در این مرحله مصلحت یا مفسده جرم‌انگاری مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر مصلحت آن نسبت به مفسده بیشتر باشد، آن وقت می‌توان برای این رفتار مجازات تعیین کرد و آن را جرم‌انگاری کرد.
از این جهت در فیلتر اول باید اثبات کنیم که جرم‌انگاریِ بی‌حجابی یا بدحجابی ضرورت دارد. در این باره از دو رویکرد استفاده کردم. منظر اول این است که باید دانست حجاب، تکلیف‌مدار است یا حق‌مدار؟ اگر اثبات کنیم حجاب امری تکلیف‌مدار است نه حق‌مدار، آن وقت می‌توان بدحجابی یا بی‌حجابی را جرم‌انگاری کرد.
* منظور از حق‌مداری؟
یعنی آیا خود فرد حق دارد حجاب داشته باشد یا خیر؟ اگر تکلیف‌مدار باشد، فرد نمی‌تواند ادعا کند که نباید حجاب داشته باشم؛ بنابراین باید حجاب را رعایت کند.
دستورات قرآنی خداوند در حفظ حجاب
* چگونه می‌توان اثبات کرد که حجاب امری تکلیفی است نه حقی که بر عهده افراد است؟
برای اثباتِ تکلیف‌مدار بودن حجاب، به آیاتی از قرآن اشاره کردم. آیات حجاب در 5 مرحله نازل شده است:
مرحله اول، آیات 32 و 33 سوره احزاب. خداوند به زنان پیامبر امر کرد که از حجره‌های خود جز موارد ضروری بیرون نیایند و همچنین با ناز و کرشمه با مردان سخن نگویند و مانند دوران جاهلیت، خود را زینت ندهند. "یا نِساءَ النَّبِیِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَیْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذی فی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفا»، «وَ قَرْنَ فی بُیُوتِکُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولی...»؛ اى همسران پیامبر، شما اگر تقوا پیشه کنید، مانند هیچ یک از زنان نیستید؛ پس در گفتار خود، نرمى و طنّازى [ چنانکه عادت بیشتر زنان است ] نداشته باشید تا کسى که بیمار دل است طمع کند، و سخن پسندیده گویید؛ و در خانههایتان قرار و آرام گیرید و [ در میان نامحرمان و کوچه و بازار ] مانند زنان دوران جاهلیت پیشین ظاهر نشوید ...»
مرحله دوم، آیه 53 سوره احزاب است؛ در این آیه خداوند به تمام مردان دستور می‌دهد از پشت پرده با زنان پیامبر(ص) سخن گویند. "وَ إِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَ‌اءِ حِجَابٍ ؛و چون از زنان پیامبر چیزی خواستید از پشت پرده از آنان بخواهید؛ این برای دل‌های شما و دل‌های آنان پاکیزه‌تر است." سپس دلیل این دستور را چنین بیان می فرماید: "ذَلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ ؛ حجاب برای آنکه دل‌های شما و آنان پاکیزه بماند ، بهتر است "
حجاب و ساختار بیولوژیک بدن انسان پیوندی ناگسستنی دارند/ خداوند برای راه‌رفتن زنان هم مدل دارددر مرحله سوم، در آیه 55 سوره احزاب، خویشاوندان نَسَبی همسران پیامبر از دایره این حکم خارج شدند و اجازه یافتند با همسران پیامبر (ص) بدون نیاز به حائل سخن گویند." لا جُناحَ عَلَیْهِنَّ فی آبائِهِنَّ وَ لا أَبْنائِهِنَّ وَ لا إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ إِخْوانِهِنَّ وَ لا أَبْناءِ أَخَواتِهِنَّ وَ لا نِسائِهِنَّ وَ لا ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ وَ اتَّقینَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ شَهیداً "
مرحله چهارم، آیه 59 احزاب است. در این آیه جلباب، به عنوان حقی برای همسران و دختران پیامبر و زنان مؤمن قرار داده شد. "یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنینَ یُدْنینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِکَ أَدْنی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیما؛ اى پیامبر،به همسرانت و دخترانت و همسران کسانى که مؤمنند بگو: چادرهایشان را بر خود فرو پوشند؛ این [ پوشش ] به اینکه [ به عفت و پاکدامنى ] شناخته شوند، نزدیکتر است و در نتیجه [ از سوى مردم بی‌تقوا ] مورد آزار قرار نخواهند گرفت؛ و خدا همواره بسیار آمرزنده و مهربان است."
در مرحله پنجم، آیات 30 و 31 سوره نور است که احکام حجاب بانوان را روشن کرد. " قلْ لِلْمُؤْمِنینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِکَ أَزْکی لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما یَصْنَعُونَ(30)وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ...؛ به مردان مؤمن بگو چشمان خود را فرو بندند و خود را حفظ کنند؛ این براى آنان پاکیزه‌تر است؛ قطعاً خدا به کارهایى که می‌کنند ، آگاه است؛ و به زنان با ایمان بگو چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند و خود را حفظ کنند و زینت خود را مگر مقدارى که پیداست آشکار نکنند و [ براى پوشاندن گردن و سینه ] مقنعههاى خود را به روى گریبانهایشان بیندازند ...»
همچنین در احادیث متعددی نیز اشاره به ضرورت حجاب شده است. در زمینه حجاب روایات فراوانی وارد شده که برخی توصیفی و برخی دیگر دستوری است؛ مثلاً جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید رسول الله (ص) به قصد دیدار حضرت فاطمه سلام الله علیها خارج شد، در حالی که من همراه ایشان بودم. هنگامی که در خانه رسیدیم، دستش را بر روی در گذاشت و آن را فشار داد؛ سپس فرمود السلام علیک. حضرت فاطمه جواب داد علیکم السلام یا رسول الله. پیامبر فرمود: آیا من به همراه کسی که با من است داخل شویم؟ حضرت فاطمه عرض کرد: یا رسول الله مقنعه بر سر ندارم. پیامبر فرمود: اضافه مقنعه‌ات را بگیر و با آن سرت را بپوشان؛ حضرت فاطمه این کار را کرد. جابر ادامه می‌دهد که من و رسول خدا(ص) داخل شدیم.
امام صادق (ع) نیز با لسان دستوری در این خصوص می‌فرمایند: "نَهَى أَنْ تَتَزَیَّنَ الْمَرْأَةُ لِغَیْرِ زَوْجِهَا فَإِنْ فَعَلَتْ کَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یُحْرِقَهَا بِالنَّار؛ پیامبر (ص) نهی فرمود که زن برای مرد اجنبی زینت کند. اگر چنین کرد، حق است که خدا او را به آتش بسوزاند. الأمالی صدوق، النص، ص423)
در کتب اهل سنت نیز به این مضامین روایاتی از پیامبر اکرم (ص) درج شده است؛ از جمله روایت است که اسماء دختر ابی‌بکر با لباس‌های نازک بر پیامبر وارد شد. آن حضرت به نشانه اعتراض از او روی گرداند و فرمود: "یا اسماء انّ المرأة اذا بلغت المحیض لم تصلح ان یری منها الّا هذا و هذا؛ ای اسما زن وقتی به حد بلوغ رسید، نباید جایی از بدن و اندامش دیده شود، مگر صورت و دستها" (الصابونی ،1421ه، ص385)
* با توجه به اینکه جرم‌انگاری صورت گرفته است، اما در عین حال مشاهده می‌کنیم در برخی ادارات دولتی ما حجاب اسلامی رعایت نمی‌شود. این چالش از کجا ناشی میشود؟
در مسئله حجاب ضعف قانونی داریم. بدحجابی و بی‌حجابی تاکنون جرم‌انگاری نشده است. مفهوم عام در قانون مجازات به نام اَعمال منافی عفت داریم. شاید بتوان بی‌حجابی را ذیل این عنوان تعریف کرد، اما صراحتاً درباره بی‌حجابی متنی قانونی نداریم.
حجاب باید از سطح آیین‌نامه‌ای تبدیل به قانون شود
* اما هر کدام از ادارات آیین‌نامه‌هایی در زمینه رعایت حجاب دارند؛ تکلیف این آیین‌نامه‌ها چیست؟
آیین‌نامه، ارزش و اعتبار قانون را ندارد؛ حتی محکمه قضائی هم میتواند آن را مورد قبول قرار نداده و به آن اعتبار ندهد. آنچه در اجراء، کارایی دارد، قانون است. بنابراین در درجه اول مجلس باید بازبینی در قوانین جزایی ما داشته باشد. در تفاوت قانون با آیین‌نامه آمده است: «قانون حاکم بر تمام مردم و سازمانهای دولتی است و اگر طبق تشریفاتِ مقرر در قانون اساسی تصویب و امضا شود، هیچ مرجعی حق الغای آن را ندارد و فقط قوه مقننه میتواند با وضع قانون دیگری، به طور صریح یا ضمنی، آن را نسخ کند، اما اعتبارِ تصمیمهای قوه مجریه محدود به مفاد قوانین است و در صورتی اعتبار دارد که مخالف مصوبات مجلس نباشد. در این صورت، نه تنها دادگاه‌ها بر اساس اصل 170 قانون اساسی باید از اجرای این گونه تصمیم‌ها خودداری کنند؛ هر ذی‌نفع نیز حق دارد از دیوان عدالت اداری ابطال آنها را بخواهد. به اضافه تصویب‌نامه‌ها و آیین نامههای اداری، قوه مجریه را پایبند نمی‌کند، زیرا مقامِ تصویب‌کننده یا مقام بالاتر میتواند با گرفتن تصمیم تازهای آن را نسخ کند.»
بدحجابی آسیب‌های عمومی را در پی دارد
* شما در بخشی از پژوهش خود بر اساس اصول لیبرالی درباره اثبات اینکه الزام حجاب، تضادی با آزادی فردی ندارد و به عنوان تکلیف قانونی محسوب میشود سخن گفتید. منظور شما از طرح این مسئله چه بود؟
نظام لیبرال مبتنی بر آزادی مطلق است و معتقدند این اصل آزادی را به هیچ‌وجه نمی‌توان محدود کرد، مگر در برخی موارد استثنایی؛ مثل اصل ضرر، اصل مزاحمت، اصل حمایتگری قانونی و نیز اصل اخلاق‌گرایی قانونی. با توجه به این موارد، به صورت خیلی جزئی آزادیِ مدنظر خود را مقید به این اصول می‌کنند. ما جهت اثبات ضرورت جرم‌انگاریِ پدیده بدحجابی از همین اصول محدودکننده نظام لیبرال استفاده کردیم. همانگونه که آنها معتقدند اصل ضرر محدودکننده آزادی است، ما نیز از همین اصل استفاده کردیم و ضرورت جرم‌انگاریِ بدحجابی را اثبات کردیم؛ به این معنا که وقتی بی‌حجابی در جامعه‌ای شیوع می‌یابد، ممکن است افراد خانواده‌ای تحت تأثیر منفی این امر قرار گیرند و به این ترتیب موجبات تزلزل خانواده را فراهم کند. وقتی بنیان خانواده متزلزل شود، به طور طبیعی اعضای آن خانواده ضررهای جبران‌ناپذیری می‌بینند؛ از این جهت به دلیل ضرر به غیر، بی‌حجابی یا بدحجابی باید جرم‌انگاری شود.
دومین اصل لیبرال‌ها، مسئله مزاحمت است؛ یعنی آزادی زمانی مصداق دارد که مزاحمتی در کار نباشد. اصل مزاحمت بر ممنوعیت رفتارهایی که ماهیتاً برای دیگران آزار دهنده‌اند تأکید دارد، هرچند این رفتارها ضرری ملموس و محسوس به دنبال نداشته باشند؛ درواقع مزاحمت در مقایسه با ضرر موجب نقض حقوق یا سدّ منافع کسی نمی‌شود و آسیب جسمی یا مادی ایجاد نمی‌کند بلکه صرفاً اسباب اذیت و آزار دیگران را فراهم میکند، از مواردی که لیبرال‌ها به استناد اصل مزاحمت خواستار جرم‌انگاری آنها شده‌اند می‌توان به توهین علنی، افشای سِر، افترا، فحشای علنی، هرزه نگاری و ... اشاره کرد. نهایتاً باید گفت که رفتار آزار رسان باید به لحاظ اخلاقی غلط (غیرقابل دفاع و غیرقابل توجیه )باشد. معیار غلط بودن رفتار نیز شهودها و باورهای اخلاقی مردم است. بنابراین در فرضی که رفتار آزار رسان اخلاقاً غلط و غیرقابل دفاع و غیر قابل توجیه نباشد، نمی‌توان آن را از رهگذر جرم‌انگاری ثبت کرد.
قانون اجازه نمی‌دهد افراد به خود آسیب برسانند
موضوعی به نام حمایتگری قانونی داریم؛ به این معنا که بی‌حجابی و بدحجابی علاوه بر اینکه برای سایر افراد جامعه آسیب‌هایی به همراه دارد، برای خود فرد هم آسیب‌رسان است؛ یعنی فردی که با بدحجابی در جامعه ظاهر میشود، نسبت به افراد با حجاب، بیشتر مورد تعرض قرار می‌گیرد. از این رو برای جلوگیری از آسیب احتمالی که ممکن است فرد دچار آن شود، قانون می‌گوید علاوه بر جلوگیری از آسیب دیگران به وی، باید از ضرر به خود فرد هم جلوگیری کنم. مثال ساده آن، استفاده از کلاه ایمنی است که قانون شما را ملزم به استفاده از آن میکند؛ چرا که قانون خود را موظف به حفظ جان افراد جامعه و حمایت از آنها می‌داند.
حجاب، امری فردگرا نیست بلکه مسئله‌ای اجتماعی است
نکته آخر اینکه حجاب اگر محدود کننده هم باشد، به دلیل حفظ بنیان‌های اجتماعی است؛ از این منظر، فرد نباید خودنگر یا خودمحور باشد بلکه باید خود را در پازلی فرض کند که همگان در این پازل نقش‌های خود را ایفا می‌کنند؛ بنابراین باید نسبت به حقوق سایرین احترام گذاشت. اگر آن فرد تقیدی در زندگی نداشته باشد و یا دچار بیماری شود، سایرین را هم مورد آسیب قرار می‌دهد، به ویژه موجب تزلزل پایه‌های خانواده خویش و بعد جامعه میشود. از این رو قوانین و احکام ادیان الهی صرفاً فردگرا نیست بلکه در بستر و پازل تمدنی قابل خوانش است.
بررسی انواع حجاب از منظر آیات قرآن و روایات اسلامی/ آیا زنان غیرچادری در برابر افراد بیماردل امنیت ندارند؟ضرورت آشنا کردن نوجوانان دختر و پسر با موضوعات عفت و حجاب/ چرا روسری و مانتو حجاب کامل محسوب نمی‌شود؟انتهای‌پیام/
R1392/P/S4,37,1430/CT2 واژه های کاربردی مرتبط سبک زندگی ایرانی اسلامی عفاف و حجابمنبع: تسنیم
کلیدواژه: سبک زندگی ایرانی اسلامی عفاف و حجاب سبک زندگی ایرانی اسلامی عفاف و حجاب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۱۲۳۰۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معاون رئیسی: دشمن با برنامه وارد مساله حجاب شده
به گزراش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، سکینه سادات پاد دستیار رئیس جمهور با حضور در برنامه صف اول موضوع پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی را تشریح کرد.
استیفا و احقاق حقوق مردم با نگاه غیر سیستماتیک امکان پذیر نیست
سوال: شاید خیلی‌ها هنوز ندانند که رئیس جمهور یک دستیار در امور پیگیری مربوط به حقوق و آزادی‌های اجتماعی دارد، چه کار‌هایی در این چند ماه کردید؟
پاد: بله همانطور که فرمودید خیلی از مردم شاید نسبت به این جایگاه هم اطلاعات کافی ندارند و این که اگر این جایگاه بتواند صرفنظر از این که من پاد هستم آنجا یا هر کس دیگری، بتواند به درستی ماموریت را البته به کمک سایر ارکان دولت به سامان برساند، چقدر میتواند موثر در ارتقاء حقوق شهروندی و حقوق عامه باشد.
متناسب با ماموریتی که آقای رئیس جمهور به من دادند و یک ماموریت موسعی هم هست، در خیلی از حوزه‌ها که ناظر به فصل سه قانون اساسی است و طیف زیادی از حقوق مردم را در برمی گیرد، ورود داشتم. عنوان دقیق من دستیار رئیس جمهور در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی است و چون بحث پیگیری است طبیعتا من باید نظارت بکنم که ببینم کجا‌ها موارد نقض حقوق مردم هست، من موظف بودم مطابق این ماموریت با آحاد مردم ارتباط بگیرم و همین طور با حتی سایر قوا یک تعامل سازنده‌ای داشته باشم، چون اساسا با یک نگاه غیر سیستماتیک نمی‌شود هم برای احقاق حقوق مردم و هم برای ارتقاء شان و هم برای استیفاءشان موفق باشیم؛ لذا من هم تعاملاتی با دستگاه‌های مختلف، با قوای مختلف داشتم، شاید فراگیرترین مسائل را سعی کردم در اولویت کاری ام قرار بدهم و مداخله داشته باشم. مثلا یک خلاءی که شاید در جمهوری اسلامی ایران احساس می‌شد و شاید خیلی هم بابت آن متهم هم بودیم، اصل خود این جایگاه و اعتقاد قلبی و واقعی جمهوری اسلامی به حقوق و آزادی‌های اجتماعی است، شاید خیلی از نهاد‌ها و خیلی از جایگاه‌ها و ساختار‌ها در نظام وجود دارد که اصلا اساسا هدف آن صیانت از حقوق شهروندی است ولی مردم خبر ندارند و این خیلی مهم است که مردم مطلع باشند و این هم در امیدآفرینی بین مردم و هم این که واقعیت ماهیت این نظام را بخواهند نسبت به آن اشراف و آگاهی داشته باشند، نکته خیلی مهمی است.
آن چیزی که برای من خیلی مهم بود این که سراغ دستگاه‌های اجرایی که متعلق به خود دولت است باید اول می‌رفتم و این که مردم چگونه از حقوق شان آگاه بشوند این نقطه اول است یعنی در واقع قدم اول این است که خود مردم نسبت به حقوق شان آگاهی داشته باشند که از طرف مردم هم این مطالبه به درستی صورت بگیرد، من برای سازمان شما هم این تقاضای ارائه گزارشی از اقدامات همه وزارتخانه‌ها و از جمله صدا و سیما که مخاطب ماده ۲۶ قانون خدمات کشوری است، نامه‌ای دادم که مردم شریف مطلع بشوند حقوق شان چیست و گزارش بدهند که چه کار‌هایی در راستای مطلع شدن مردم کردند.
یعنی آگاه سازی مردم نسبت به حقوق و آزادی‌های اجتماعی شان یک بخشی از آن به عهده صدا و سیما است؟
پاد: بله به عهده صدا و سیما است که به نظر من صدا و سیما حتی مبتنی بر این ماده قانونی اگر دستگاهی خودش سمت صدا و سیما نیامد و نگفت تولید محتوا نکرد، من حقوق مردم، حقوق شهروندان در من مثلا وزارتخانه آموزش و پرورش، در من وزارتخانه ارشاد، این حقوق را مردم دارند و من این تکالیف را در قبال مردم دارم، صدا و سیما به نظر میرسد باید مدعیانه سراغ دستگاه‌ها برود و من این را خدمت آقای دکتر جبلی همزمان که برای سایر وزارتخانه‌ها من نامه ارسال کردم خدمت ایشان هم نامه ارسال کردم، البته پاسخی دریافت نکردم که حتما همت شان بر این است که احترام می‌گذارند به حقوق مردم و حقوق شهروندی و من منتظرم و من اعلام کردم که ما آمادگی هم داریم در این راستا اگر در حوزه آموزش نیاز به کمک ما دارد به لحاظ حقوقی اعلام آمادگی می‌کنیم این را خدمت سایر دستگاه‌ها هم دادم و بعضی از وزارتخانه‌ها بر اساس آن وظایف و تکالیف ذاتی و قانونی شان به من پاسخ دادند که مثلا من وزارت علوم این کارها را کردم به هرحال ما بررسی می‌کنیم که چقدر بر اساس آن تکالیف و وظایف ذاتی شان این اقدامات را انجام دادند و خیلی مواقع در همین خلاء حقوق مردم اصلا گم میشود یعنی توجه ویژه‌ای به آن نمی‌شود. مثلا در موضوع پرستاران به عنوان یکی از عناصر مهم در پروسه درمان، که پزشکان هم می دانند در واقع اثر و آن نتیجه نهایی کار آنها خیلی مبتنی بر عملکرد یک پرستار خوب است و یک پرستار خوب هم زمانی میتواند پرستار خوب باشد که دغدغه‌ای به لحاظ مباحث معیشتی و حقوق خودش نداشته باشد.
آیا شما به یک دسته بندی رسیدید که حقوق و آزادی‌های اجتماعی اساسا چه انواعی دارد؟
پاد: بله، ما در طول همین مدت به دو تا تدوین، دو تا کتاب رسیدیم و برای اینکه این جایگاه، جایگاه تاسیسی بوده ما نیاز داشتیم یک فهرست موضوعی از حقوق عامه داشته باشیم که این نهایی شده، چه ناظر به حقوق جدید مستحدثه، مبتنی بر شرایط جدید و تکنولوژی جدید و چه حقوق قبل و یک تعریفی هم داریم ضمن آن می‌کنیم یعنی یک تعریفی بر مبنای قانون اساسی و شرع داریم این حقوق موضوعی را داریم ما مثلا می‌گوییم حق بر محرمانگی اطلاعات در فضای مجازی و اصلا حقوق شهروندان در فضای مجازی، اینها را ضمن یک مقایسه تطبیقی که با کشور‌های دیگر کردیم، مثلا دلیل رضایتمندی شهروندان شان نسبت به این موضوع چیست؟ این را انجام دادیم و بعد در فضای اندیشه حکمرانی خودمان، جمهوری اسلامی تعریف کردیم، این میتواند خیلی تحول آفرین باشد و تقریبا در مراحل نهایی اش است.
اول آن دسته کلی را می‌گویید که شامل چه دسته بندی‌هایی است؟
پاد: بله، طیفی از حقوق مردم میشود شامل حقوق رفاهی شان میشود، مطابق با همان فصل سوم قانون اساسی، حقوق اجتماعی شان میشود، حقوق سیاسی شان میشود، حقوق فرهنگی شان میشود و حقوق اقتصادی میشود، ما حدود ۲۳ تا اصل در قانون اساسی داریم که دارد حقوق ملت را شناسایی میکند و بر اساس آن قوانین عادی هم تصویب شده، ما در واقع بر اساس همان حقوقی که در، چون بنده موظف شدم حقوق مصرح مردم در قانون اساسی را پیگیر اجرای صحیح آن باشم، مابر اساس همان مهندسی قانون اساسی آمدیم این کار را انجام دادیم، مثلا در حوزه حقوق اجتماعی مثلا بحث اشتغال، اصل ۲۸ قانون اساسی، یا مثلا حق آزادی بیان، حق برپایی اجتماعات اصول ۲۵ و ۲۷ قانون اساسی، یا بحث احزاب اصل ۲۶ قانون اساسی، آمدیم اینها را مجدد یک بازنگری کردیم و تعاریفی بر اساس مقتضیات روز و زمان از اینها ارائه دادیم که یک مقدار به نوعی میتواند یک نوع سیاستگذاری برای اقدام هم باشد.
چه زمانی حاصل این پژوهش و تدوین شما بیرون می‌آید؟
پاد: تمام شده، شاید تا هفته آینده ما نهایی اش بکنیم، باید آقای رئیس جمهور تایید نهایی را بفرمایند و دستورات لازم را در خصوص این اعلام کنند.
سوال: فکر می‌کنم وقتی حاصل این پژوهش بیرون بیاید تکلیف ما بعنوان صدا و سیما هم روشن‌تر میشود که ما در چه زمینه‌هایی باید چه آگاهی‌هایی بدهیم که حتما شما کمک خواهید کرد به صدا و سیما، بعد وقتی می‌آییم می‌گوییم مثلا محرمانگی اطلاعات ذیل کدامیک از این دسته بندی‌های کلی است؟ منظورم محرمانگی اطلاعات فردی است، مثلا حریم خصوصی داریم آیا؟ این ذیل قانون اساسی داریم اصلا چیزی مربوط به آن؟
پاد: بله داریم، اصل ۲۵ قانون اساسی باید باشد که بحث احترام به حریم خصوصی است و تصویب آن را داریم، اتفاقا مقنن اساسی ما در مشروح مذاکرات قانون اساسی ضبط و ثبت است من خیلی توصیه می‌کنم به جوان‌ها که حتما مشروح مذاکرات قانون اساسی ما را یک نگاهی بیاندازند ببینند ما با چه مبانی، در واقع قانون اساسی ما چطور نوشته شده و توجه به چه چیز‌هایی داشته و چقدر کرامت انسان برایش مهم بوده، کرامت به معنای واقعی یعنی وقتی از کرامت در اصل ۲ قانون اساسی حرف می‌زند، بعد از آن می‌آید به حق آزادی و انتخاب شغل حرف می‌زند یعنی در واقع این کرامت است، کرامت دال تهی نیست یعنی کسی که شغل ندارد و مجبور است تکدی گری کند و یا حتی بر اثر بی شغلی برود حتی سرقت بکند برای این که شکمش را پر بکند این یعنی ما کرامت او را نقض کردیم یعنی می‌خواهم بگویم قانون اساسی ما یک چنین گنجینه بزرگی داریم که نسبت به تمامی حقوق مردم حتی فراتر از نسل‌های حقوق بشر غربی توجه داشته، من می‌توانم به عنوان کسی که حقوق عمومی خواندم می‌توانم این را با قاطعیت بگویم شاید قانون اساسی ما اگر روزی مشروح مذاکراتش برای مردم ما تشریح بشود و تبیین بشود خیلی باعث بالندگی شان است و می‌گویند چرا اصول مترقی ولی در بعضی جا‌ها دچار بداجرایی شده، در بعضی جا‌ها اصلا اجرا نشده، بعضی جا‌ها بنا به دولت‌های مختلف در اجرا دچار تفسیر‌های مختلف شده که یعنی در واقع آسیب زده به اصل خود آن هدف اصلی که آن حقی که بوده است.
سوال: پس ما یک چیزی به نام حریم خصوصی داریم که مطرح است.
پاد: بله، در قانون اساسی است و ما مکلف به صیانت آن هستیم.
باید برای بسیاری از جرم‌ها در سکوها، فضا‌ها و بداخلاقی‌ها جرم انگاری شود
سوال:، چون یکی از بحث‌های سال‌های اخیر بحث فضای مجازی است و همین طور سکوهای فضای مجازی و ما این که داریم دعوت می‌کنیم همه را به این که بیایند روی سکوهای ایرانی، آنجا فعالیت هایشان را بکنند، شاید برخی از مردم نگرانی‌هایی داشته باشند که اگر ما بیاییم در این سکوی ایرانی، آیا مثلا مسائل شخصی و خانوادگی و حتی مثلا خطا‌های ما، لغزش‌های ما قرار است زیر ذره بین قرار بگیرد؟ البته از این طرف هم ما تاکید‌های مختلفی از مقامات جمهوری اسلامی داریم که نباید این سکوها طوری بشود که این حریم خصوصی به راحتی نقض بشود، شما در خود این قضیه آیا ورودی کردید البته به جز در موارد بسیار خاص که امنیت عمومی را خدشه دار بکند یا توطئه‌ای از جانب دشمنان مردم و کشور بخواهد رقم بخورد؟
پاد: ما در واقع از قانون و نظامی صحبت می‌کنیم که مبتنی بر اسلام است، خود آموزه‌های اسلام، سیره اهل بیت را که شما نگاه میکنید، بیشتر مکتب مکتب حر است، یعنی هر آنچه تا الان بودی تمام و تو از امروز قرار است... الان از رمضان بیرون آمدیم می‌گویند که در رمضان یعنی این که انسان جدیدی متولد میشود، واقعا منطق قانون اساسی ما و جمهوری اسلامی ایران این است، رویکرد این است ولی نمی‌شود منکر شد به قول شما ممکن است یک کارشناسی، یک آقایی در جایی مسئولیت دارد از این بخواهد سوءاستفاده کند که الان هم بعضا می‌گویند، مثلا بعضی افشاگری‌ها را می‌گویند که مثلا طرف یا رانت اطلاعاتی داشته یعنی دسترسی راحت تری نسبت به سایرین به یکسری اطلاعات محرمانه داشته، حالا سربزنگاه آمده به نفع جناح و حزب و گروهش آمده و مطرح کرده، اینها رویکرد نظام نیست، این را ما باید از هم تفکیک کنیم ولی حتما من قائل به این هستم که این مراقبت نیاز به قانونگذاری دارد، من با آقای وزیر ارتباطات مکاتباتی در این خصوص داشتم، پیشنهاد دادم که با ایشان و با آقای دبیر فضای مجازی کمیته‌هایی در این خصوص داشته باشیم و قانونی روی آن فکر کنیم وجرم انگاری بکنیم، من قائل به این هستم البته کلیت آن به این برمی گردد بخاطر همین بعضا بداخلاقی‌هایی که به مدد همین فضای مجازی خیلی هم توسعه پیدا کرده، یعنی مثلا یک خطای کوچکی اگر از یک نفر سر می‌زند، دیگر اصول اسلامی و اخلاقی همه ممکن است نادیده گرفته بشود و خیلی سریع و وسیع منتشر بشود، این اگر جرم انگاری بشود ما داریم چیزی تحت عنوان نشر اکاذیب، که اینها اثبات می‌خواهد ولی ما در این حوزه به ویژه به نظرم میرسد نیاز به قانون گذاری داریم و آمادگی هم داریم که این اتفاق بیفتد ضمن این که من در برنامه‌ی قبلی شما هم عرض کردم پیشنهادی هم من خدمت آقای رئیس جمهور دادم که ایشان هم لطف فرمودند و پاراف کردند برای وزیر ارتباطات و آقای آقامیری مبنی بر به رسمیت شناختن حق بر فراموشی که شاید هفت تا کشور این را در دنیا دارند این اتفاقا متناسب‌تر با آموزه‌های دینی ما است.
پیشنهاد مبتنی بر حق بر فراموشی است. یعنی در هر کدام از این سکوها اقدام به خلاف و اشتباهی شده باشد و اکنون اگر آن فرد تغییر کرده باشد در هیچ مرجع رسمی آن خلاف و اشتباه قابل به استناد نباشد.
پیشنهاد به رسمیت شناختن حق بر فراموشی در فضای مجازی
سوال: این اصل چیست؟
پاد: این حق بر فراموشی، این که فرق نمی‌کند اگر من در هر کدام از این سکوهای داخلی و یا خارجی، اصلا عینا مرتکب اشتباهی شدم، ولی الان یک آدم دیگری شدم و این باید یک امکانی مخصوصا در سکوهای داخلی داشته باشد و بعضی از سکوهای داخلی این امکان را ندارند که کلا همه چیز پاک بشود و برود، با همان نگرانی که مردم دارند، این به رسمیت شناخته بشود که در واقع قابلیت استناد برای هیچ مرجع نظارتی هم بعدا نداشته باشد اگر این حق بر فراموشی به رسمیت شناخته شود، همان نگاهی که اسلام دارد.
سوال: همان حدیثی را که امیرالمومنین می‌گویند اگر کسی را شب در حال گناه دیدید فردا دیدید به چشم گناهکار به او نگاه نکن، شاید شبانه توبه کرده باشد و آدم دیگری شده باشد.
پاد: بله و خیلی ازاین مثال‌ها ما در سیره اهل بیت داریم.
سوال: چه روالی برای اینکه واقعا ایران این را تایید بکند باید طی شود؟
پاد: تکلیف من این است آنچه را که احساس می‌کنم، دغدغه مردم است، حتی بخشی از بی اعتمادی مردم به سکوی داخلی همین است، من این را احصاء کردم، احساس کردم که یکی از دغدغه‌های مردم همین موضوع است، پیشنهاد متناظر با این دغدغه را تقدیم آقای رئیس جمهور کردم و رئیس جمهور هم دستور دادند به آن مرجعی که باید این کار را انجام بدهد، چون من در مقام اجرایی نیستم ولی این که تشخیص بدهم و این را به عنوان یکی از حقوق مردم که خیلی هم برای مردم ارامش فکری می‌آورد از حقوق معنوی مردم محسوب میشود و اتفاقا نتیجه اش هم به نفع خود نظام و سکوهای داخلی و اهداف و کلان سیاست‌های ما است که مردم را به سمت سکوهای داخلی تشویق کنیم.
سوال: اگر حضور مردم در سکوهای فضای مجازی داخلی کاملا تقویت بشود، آن زمان یعنی با اطمینان، با آرامش آنجا بیایند، راه برای این باز میشود که سکوهای خارجی محدودتر بشوند، شما پیشنهاد دادید؟ آقای رئیس جمهور الان باید تصمیم بگیرند یا نه یک مسیری را باید طی کند؟
پاد: بله ما پیشنهاد دادیم، بحث فنی آن به دست وزارت ارتباطات و بحث نرم افزاری آن هم به عهده شورای فضای مجازی است.
سوال: بخش حقوقی هم که دارد؟
پاد: بله یک بخش حقوقی هم که دارد.
سوال: بخش حقوقی به معاونت حقوقی بر می‌گردد یا نه باید برود قانون بشود؟
پاد: نه، این پروسه تا این جا پیشرفته، بنده پیشنهاد دادم و آقای رئیس جمهور دستور دادند و رفته و دیدم وزیر ارتباطات در صحبت هایشان یکی دو بار به این موضوع اشاره کردند که ما احترام می‌گذاریم و ما دنبال این هستیم که این کار را انجام بدهیم ولی قاعدتا من این را به شما بگویم که مشخصا منجر شده، مشخص است به این زودی هم منجر به این میشود، حق بر فراموشی.
سوال: مثال دیگری زدید، حقوق پرستاران، این ذیل کدامیک از آن دسته بندی‌های کلی است؟
پاد: بحث شغل است، کلامش عدالت است، عدالت در دریافتی‌ها، عدالت متناسب با مشاغل و شاید مثلا همین بحث شغل را مطرح کردم، مثلا در حوزه‌ی زنان ما در بحث حقوق کارمندی که زن و مرد نداریم پس باید حقوق و دریافت شان در هیچ کجای دین اسلام نداریم که متفاوت باشد یعنی من خانم که هشت ساعت کار می‌کنم، با یک اقا چرا باید در بعضی جا‌ها تفاوت داشته باشد؟ حتی دنبال این هستیم که حتی برای شرکت‌های خصوصی هم از حقوق بانوان صیانت کنیم، ذیل این قرار می‌گیرد و عدالت، عدالت در امکانات و امتیاز‌های شغلی، به تناسب کار، کاری که دارند انجام می‌دهند، یک پرستار که همان استرس را دارد و همان کار را دارد میکند و حتی مراقبت‌های اوست که نتیجه عمل یک پزشک را مثبت یا منفی میکند، اگر دغدغه‌ای نداشته باشد نمی‌تواند موفق باشد، خوشبختانه آقای رئیس جمهور دستور دادند آقای دکتر عین اللهی هم خیلی سریع دستور دادند که کمیته تشکیل بشود، بنده پیشنهاد داده بودم که یک کمیته تشکیل بشود و بنده هم به عنوان وکیل این پرستاران، وکیل مردم و ناظر بر آن کمیته باشم که آقای دکتر عبادی معاون پرستاری آقای وزیر تشریف آوردند دفتر بنده و جلسه‌ای با هم داشتیم و اولین جلسه را در درون خود وزارت بهداشت برای هماهنگی‌های اولیه الحمدالله خیلی سریع تشکیل دادند و این تعامل برقرار است و ما تا به نتیجه نرسیم هم کوتاه نمی‌آییم.
سوال: حقوق پرستاران باید افزایش پیداکند یا متناسب‌تر باید باشد؟
پاد: بله باید متناسب‌تر باشد و ممکن است افزایش هم در آن باشد.
سوال: فقط نکته‌ای که وجود دارد پیگیری‌های بعضی از این موارد شاید راهش این نباشد که ما مثلا بیاییم بگوییم شمای دولت و شمای وزارت بهداشت بیا و دستمزد را بیشتر کن. بالاخره یک بار مالی دارد.
پاد: نه، ما نیاز قانونی داریم لایحه می‌خواهیم.
سوال: حتی فراتر شاید نیاز به یک ساختارمندی و تغییر ساز و کار دارد، اگر در نظام سلامت مدل یک طوری است که پزشکان درآمد بیشتری دارند یعنی لزوما این درآمد از طریق، یعنی حقوق که نمی‌گیرند یک بخش خیلی کوچک آن برای آنهایی که پایبند به این هستند که در دانشگاههای علوم پزشکی کشور استخدام هستند، از آن طریق است ولی بخش عمده درآمدشان از طریق دیگری است، این جا صحبت این است که باید چه تغییری در ساز و کارها اتفاق بیفتد که پرستار‌ها به درآمد بیشتر برسند؟ و کرامت بیشتر پیدا بکنند؟
پاد: خیلی نکته دقیقی را فرمودید، این جلسه‌ای که با آقای دکتر عبادی داشتیم اتفاقا روی این موضوع روی بحث حتی ساختاری، بحث شد که در این قانون باید چه اتفاق‌هایی بیفتد تا این منطقی بشود، مثلا بخشی از کار‌هایی را که پزشک انجام می‌دهد اصلا پرستار میتواند انجام بدهد، بخشی از خدمات را ما به همان شیوه‌ای که پزشکان خارج از این چارچوب اداری، اخذ حقوق از وزارت بهداشت دارند، یک بخشی از خدمات را که پرستار اتفاقا هم میتواند تخصصا انجام بدهد و هم سرانه سلامت برای مردم پایین می‌آید یعنی آن هزینه در سبد سلامت پایین می‌آید. مثلا از یک پرستار، یک پزشک عمومی استفاده کنند تا پزشک متخصص، یعنی کار لزوما خاصی نیست که نیاز به متخصص باشد، روی این موضوعات هم داریم کار می‌کنیم، من آن چیزی که احصا کردم، بحث این خلاء بود که به شدت مورد استقبال هم شخص آقای رئیس جمهور واقع شد و هم مورد استقبال خود جامعه پرستاری و معاون محترم وزیر.
سوال: البته که اینها همه بایدپیگیری بشوند.
پاد: داریم پیگیری می‌کنیم.
سوال: منظورم این است که واقعا تا پیگیری نشود ممکن است همه این حرفهای خوب یا همه این چیز‌هایی که از آن استقبال هم شده و دولت و آقای رئیس جمهور استقبال کردند بماند روی کاغذ؟
پاد: من وکیل و سمج هستم.
سوال: شما خودتان هم اشاره کردید که الان در مقام تاسیس هستید.
پاد: تاسیس شدیم ساختار نداریم.
سوال: یعنی شما یک مواردی را شخص خود شما احصا میکنید، خود شما به آن می‌رسید، به هر دلیلی برای شما اولویت میشود، ممکن است اصلا دلیل آن این باشد؟
پاد: نه این طوری هم نیست.
سوال: این را بعنوان ضعف شما نمی‌خواهم بگویم، من خبرنگار هم این اتفاق برایم میتواند بیفتد، مثلا فرض کنید که یک اتفاقی ما درصدا و سیما دنبال کردیم در دوره تحولی جدید این است که، گفتیم ما سند محور کار کنیم، به جای این که من به سلیقه خودم عمل بکنم، بیایم ببینم چه اسناد بالادستی داریم که اجرا نشده، بیفتیم دنبال پیگیری اینها، حالا شما چه ساز و کاری، اصلا رسیدید یا نه، هنوز دارید فکر میکنید؟ یا این که راهی برای مردم می‌گذارید و می‌گویید اصلا مردم انتخاب کنند که چه حقوق و آزادی‌های اجتماعی مهم فراموش شده‌ای وجود دارد که تا به حال پیگیری نشده، از این طریق بیاییم و اینها بشود اولویت من دستیار رئیس جمهور.
پاد: واقعیت این است که یک حکمی آقای رئیس جمهور به من دادند، یک حکمی که حتی در تعریف آن و در فهم آن هم حتی خیلی از جامعه نخبگانی تشتت تفسیر و فهم دارند در این حکم، وظیفه من این است که آن را شفاف کنم، چون برای اولین بار است یعنی یک ریل گذاری برای اولین بار است و به نوعی می‌توانیم بگوییم یک نهادی هست که درتمام دنیا هم وجود دارد یک نوع نهاد حقوق بشری هم عالی‌ترین مقام اجرایی کشور حکمش را زده و هم مردمی است، در دنیا هم متعارف است و از اینها وجود دارد با این نگاه به نظر میرسد متن حکم دنبال این است یعنی در واقع آقای رئیس جمهور با نوع انتخابی که حتی من را به عنوان این که هم یک خانم بودم و هم در ساختار دولتی نبودم انتخاب کرد نگاه این بوده است، در عین حال به بنده فرمودند ساختار هم بنویسید می‌خواهد این جایگاه به نفع ملت باقی بماند. ما کار خودمان را کردیم، این در کوتاه‌ترین زمان ممکن، چون رسیده بودم به این نقطه‌ای که می‌فرمایید؛ حس و حال دقیق شما که نیاز است این باشد واقعاً، چون ممکن است این دولت تمام شود جایگاه از بین برود، اصلاً ممکن است پاد برود، کس دیگری بیاید، یک سلیقه دیگری داشته باشد؛ بنابراین نیاز است که یک مقدار خیلی اصولی‌تر و دقیق‌تر باشد. هنوز ساختاری تصویب نشده برای اینجا، ولی خود آقای رئیس جمهور، چون اعتقاد دارند به این جایگاه و ما آن چیزی را که باید می‌نوشتیم، نوشتیم به کمک حقوق‌دانان هم نوشتیم و تقدیم کردیم. حالا رفته، باید برود آقای لطیفی آنجا ساختار سازمان امور استخدامی باید اول روی آن کار شود، متن حکم که به اندازه یک وزارتخانه است، یعنی حالا باید ببینیم در نهایت به چه ساختاری برسند. دو نوع ساختار؛ هم محتوامحور و هم ساختار غیرمحتوایی؛ هر دو محور را تقدیم رئیس جمهور کردیم، یعنی بر اساس متن و حکم؛ محتوامحور پیشنهاد دادیم و یکی از ساختار‌هایی که علمی‌تر است، که آن ممکن بود یک مقدار سنگین‌تر باشد با توجه به این که سیاست کلی این است که سبک‌تر شود، ساختار‌ها کمتر شود، حالا باید ببینیم که نهایتاً سازمان امور استخدامی به چه جمع بندی میرسد در این موضوع.
سؤال: چند ماه پیش درباره این صحبت کردیم که شما درباره اساتیدی که وزارت علوم طی ساز و کار‌هایی رسیده بود به این که به هر دلیلی اینها باید اخراج شوند یا فعلاً قطع ارتباط شوند، اعلام کرده بودید این اساتید بیایند خودشان اگر مستنداتی دارند و می‌توانند از حقوق خودشان دفاع کنند. چه اتفاقی افتاده در این چند ماه؟
پاد: نه، ما یک زمانی گذاشتیم در آن موقع، شاید حدود ۴۰ تا ۵۰ تن از اساتید از طریق یکی دو اساتیدی که خیلی بولدتر بودند، بیشتر هم مردم متوجه آنها شدند، خودشان آدم‌های رسانه‌ای‌تری بودند، از طریق آنها یک نوع تظلم‌خواهی را به ما رساندند که این هم به نظرم قابل تقدیر و تحسین است که اساتید ما هنوز به خود این فرایند‌ها و ساز و کار‌های نظام اعتقاد دارند، یعنی شکایتی اگر دارند؛ در درون خانواده خودشان، اعتمادی نه به من، به این جایگاه و این دولت و نظام دارند مطرح کردند بنده هم عیناً اسامی را با این که اعلام کرده بودم که مستنداتشان هم لطف بفرمایند برای ما ارسال کنند، مستندی ارائه نشد، ولی مطرح کردند، من در آن برنامه هم عرض کردم خدمت آقای وزیر علوم رسیدم و از ایشان هم خواهش کردم که علیرغم همه ساز و کار‌هایی که وجود دارد به طور اصولی در وزارت علوم، مجدد دستور به بازبینی دهند و از آقای رئیس جمهور هم خواستم و خدمتشان درخواست و تقاضا کردم که دستور دهند نسبت به این موضوع. آخرین خبری که من دارم؛ گفتند که بعضی از اساتید گره‌گشایی شده از کارشان یعنی برگشتند، ولی من الان نمی‌توانم آمار دقیقی بدهم. شاید من به آمار دقیقی برسم وظیفه دارم که بگویم که آمار چقدر است، ولی بعضی‌ها را می‌دانم، کماکان با خود بنده در ارتباط هستند، هنوز کارشان حل نشده است.
دشمن برای موضوع حجاب برنامه داشته و نباید بدون برنامه مقابل این دشمن هنجارشکن قرار بگیریم
سؤال: در گوشه و کنار گاهی اظهاراتی از شما می‌بینیم و نقل از شما می‌آید نسبت به موضوعاتی یک نظر‌هایی دارید، مثلاً درباره طرح حجاب و عفاف و برخورد با مظاهر هنجارشکنی‌های اخلاقی و پوششی در سطح جامعه، خودتان بگویید موضع‌تان چیست و شما روی چه نکاتی بحث داشتید؟
پاد: شاید اولین موضع‌گیری من مربوط به فروردین ۱۴۰۲ باشد که بحث محدودیت‌های اجتماعی برای شُل حجاب‌ها، کم حجاب‌ها، بدحجاب‌ها؛ کسانی که نقض قانون می‌کنند مطرح شد. بنده آن جا یک توئیتی زدم که به هر حال شاید این یک ضعف باشد در جامعه ما که از گفتگو فاصله گرفتیم، یعنی نگذاشتند آن کلام من منعقد شود. اتفاقاً کسانی که منتقد من بودند، خودشان تازه به آن رسیدند. مثلاً من در مورد بعضی طرح‌ها گفتم این خلاف شرع و قانون است، بعد دیدم خط آقای شریعتمداری آمده که نقد داشت خودش می‌آید می‌گوید ملت جلوی این را بگیرید، خلاف شرع و قانون است. من که خیلی وقت پیش این را گفتم، من همان اوایل گفتم. معلوم است که حجاب یک واجب شرعی و قانونی است و بدحجابی و بی حجابی حرام شرعی محسوب میشود، این را من نمی‌گویم؛ رهبر معظم انقلاب بار‌ها گفتند و من اساساً کسانی که فکر می‌کنند شاید مثلاً من با اصل حجاب مخالفم، مگر میشود چنین چیزی؟ ما در شیوه اجرا بحث داریم...، تفاوت نظر من در شیوه اجراست و نوع نگاهی که دارم. من می‌گویم پلیس مظلوم واقع میشود در این قضایا، پلیس آخرین حلقه است. الان من با ۳۲ دستگاهی که مسئولیت مستقیم در حوزه عفاف دارند، مطابق مصوبه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر اسناد بالادستی مکاتبه کردم، گفتم شما بیایید همین یک سال اخیر را بفرمایید که چه کار کردید در این راستا به ما گزارش دهید چه کار‌های ایجابی انجام شده؟ یک پدیده فرهنگی و اجتماعی را اول تکالیفی برای ما وجود دارد، این که امام رضا می‌فرمایند تکالیف دینی ما را اگر به درستی به مردم منتقل کنید، فوج فوج به سمت ما می‌آیند آیا مگر یکی از ضروریات و معارف دین؛ حجاب نیست؟ آیا من درست تبیین نکردم معارف را و به مردم ابلاغ نکردم؟ پس من مقصرم. من بحثم و اختلافم اینجاست، من می‌گویم که بعضاً می‌گویند شما که این طور حرف می‌زنی، آیا خودت طرح ایجابی داری؟ بله دارم، من معتقدم که باید در چند لایه، همان طور که خود حضرت آقا می‌فرمایند دشمن برنامه داشته برای بحث عفاف و حجاب ما و ما نمی‌توانیم بدون برنامه، بی قاعده مواجهه کنیم با دشمنی که با برنامه آمده مقابل ما و دارد هنجارشکنی میکند. در واقع اگر بی برنامه باشیم فقط ممکن است برسیم به اقدام سلبی. اقدام سلبی صرف، زمانی است که ما برنامه نداریم. من برنامه داشتم و دارم و نیازمند این هستم که دستگاه‌های متولی با من همکاری کنند. الان همه این اسناد؛ من سراغ آدم‌هایی رفتم که می‌دانستم حرف دارند برای گفتن، کار مفید بلدند برای عفاف و حجاب انجام دهند، ولی جایگاه من؛ من ساختاری ندارم و فکر می‌کنند که ما کاری انجام ندادیم. الان با نوجوانان دهه هشتاد؛ ۱۴ تا ۱۸ سال حداقل دو جلسه با کسانی که چند نوبت سابقه دستگیری در ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ را داشتند گفتگو کردم، رفتم سراغ اینها تک تک، با آنها حرف زدم. اینها بدون پوشش اول آمدند جلوی من، یعنی اصلاً اعتقادی نداشتند، ولی وقتی من با اینها گفتگو کردم و باهم صحبت کردیم، وقتی منطقی باهم بحث کردیم، به آنها گفتم که من دوباره می‌آیم پیش شما اگر شما بخواهید، ولی مرا دعوت کنید مشروط به این که صفر تا صد قضیه را خودتان انجام بدهید. برای ماه رمضان همین بچه‌ها مرا دعوت کردند، خودشان شله‌زرد درست کرده بودند و ما رفتیم باهم گفتگو کردیم، در واقع آن حلقه مفقوده‌ای که اینجا وجود دارد، یعنی گفتگو شکل نمی‌گیرد. این نسل نمی‌داند، شاید آن حلاوتی که من چشیدم، مادرم به من منتقل کرده از این پوشش، ما نتوانستیم، این بحث حجاب؛ یک بحث بیرونی است، ما سبک زندگی، آموزش و پرورش ما، تمام محصولات آموزش و پرورش ما، خیلی از آنها پدر و مادر شدند خودشان در همین آموزش و پرورش ما اگر منِ مادر که در همین سیستم آموزشی تحصیل کردم، برای من این بحث حجاب، پوشش؛ به عنوان یک هنجار دینی و قانونی و اصلاً اصل پایبندی به قانون و به عنوان یک فرهنگ مطرح شود، من وقتی می‌گویم نگاه فرهنگی، یعنی حتی اجرای قانون هم باید با فرهنگ باشد. من می‌گویم در اجرای قانون هم باید نگاه؛ فرهنگی باشد. ما نمی‌توانیم یک هنجارشکنی را با نقض سایر حقوق بخواهیم جلویش را بگیریم، این اصلاً به سرانجام نمی‌رسد. من این را تجربه کردم، من با آدم‌های بی شماری در طول این یک سال صحبت کردم که از نظر خیلی از دوستان؛ اینها آدم‌های مردودی بودند ولی اینها آمدند و اینها آماده‌اند.
ما به مکتب حاج قاسم معتقد هستیم
من می‌گویم مکتب حاج قاسم نه تنها او که می‌گوید اینها دختران من هستند، من می‌گویم در سوریه می‌گویند ۲۰۰ خانم داعشی باردار شده بودند از جهاد نکاح، به حاج قاسم خبر می‌دهند، ایشان می‌گوید که بیمارستان بسازید برای اینها، اینها باید به دنیا بیایند. می‌خواهم بگویم که در این نگاه و برنامه داشتن؛ یعنی این. حاج قاسم یک ذهن برنامه محور داشته، یعنی چه؟ می‌گوید اینها بیایند بیمارستان یک آقای دکتری گفتیم حاجی مگر میشود؟ گفته که بله این اتفاق باید بیفتد. این نگاه انسانی، اسلامی و مهربانانه که برگرفته از آموزه‌های پیامبر همیشه مهربان ماست، ببینید چه اتفاقی می‌افتد؟ در طول یک ماه ۲۰۰ بچه داعشی به دنیا می‌آید، بعد آن دکتر می‌رود در گوشش اذان می‌گوید و اذان شیعه را هم در گوشش می‌گوید. ما معتقدیم به مکتب حر، وقتی حضرت آقا می‌فرمایند مکتب حاج قاسم، یعنی این. یعنی برنامه داشته، آن جا چه اتفاقی می‌افتد؟ می‌گوید بیشتر آن ۲۰۰ بچه‌ای که به دنیا آمدند اسامی‌شان شد، اسامی کادر درمان ایرانی که آن جا بودند، مثلاً دکتر احسان، دکترش هم می‌گفتند، این یعنی کار تمیز، یعنی با برنامه.
سوال: علی مشترک بین شیعه و سنی.
پاد: سنی، بله حتی بین مسیحی، جرج جُرداق مسیحی می‌گوید‌ای روزگار کاش در هر زمانی، چون علی می‌زاییدی. این یعنی برنامه داشتن و برای دختران نوجوان.
سوال: شما یک قسمت بحث‌تان ناظر به تکالیفی است که ۳۲ دستگاه در بحث حجاب و عفاف داشتند و شاید هنوز ما نمی‌دانیم که چه کردند ازجمله خود ما صداوسیما.
پاد: ازجمله خود شما؛ صدا و سیما، ببینید نمی‌توانید دپارتمان شهری‌ات نمی‌توانی تمام مظاهر شهری‌ات غربی باشد، اسلامی نباشد، شما از مترو که می‌روی یا هر جایی که می‌روی، این شرایط آیا برای منِ زن مسلمان مساعد است. می‌گویم اینها را بنشینیم در موردشان گفتگو کنیم، می‌گویم مهربان‌تر باشیم، چرا با خشونت بخواهیم حرف بزنیم با همدیگر، خشونت کلامی باید پایین بیاید.
مشکل ما پلیس و مسائل دیگر نیست مشکل ما سیستم اجرایی است
سوال: خود پلیس بیانیه‌ای که داده نیروی انتظامی....
پاد: بله خیلی تشکر می‌کنم همین جا، من از پلیس، مظلوم است پلیس ما، من در برنامه دیگری قبلاً آمدم یکی دیگر از همکاران شما بودند، گفتم دوربین به لباس پلیس در واقع هم کمک به شهروند میکند، هم به پلیس، چون مستندسازی میکند، جلوی روایت غلط را می‌گیرد. من می‌گویم پلیس دارد اجرا میکند، به او می‌گویند اجرا کن و اجرا میکند و خیلی تشکر می‌کنم از شجاعت متقیانه پلیس که با تقوای تمام آمد گفت که اگر مأمور ما هم یعنی پذیرفت ضمنی، نمی‌توانیم انکار کنیم، ممکن است رفتارهایی باشد، در هر جایی مرسوم است، مگر ما روزانه نمی‌بینیم؟ در آمریکا بدون این که سؤال کند، اول شلیک میکند، بعد می‌آید، تازه بعد معلوم میشود که این اصلاً بی‌گناه بوده، ولی پلیس ما نجابت دارد. مگر من با پلیس مشکل دارم؟ مگر من با اصل حجاب مشکل دارم؟ من در شیوه اجرا می‌گویم؛ اگر سیستمی نگاه نکنیم اگر ما بخواهم فقط فرد را بگوییم که شما باید به زور حجاب داشته باشی یعنی درونی برای او نکردیم، ما داریم آینده حجاب و عفاف را هم به خطر می‌اندازیم، ما باید نگاه‌مان؛ نگاه دوردست باشد.
تمدن چند هزار ساله ما از پوشش و متانت زن ایرانی می‌گوید
اگر بخواهد نگاه‌ها نزدیک باشد، بله، تنها راهش همین است؛ خوب هم هست، زود هم اصلاً جمعش می‌کنیم، ولی من نگاهم این نیست، من می‌گویم ما می‌توانیم دختران سرزمین من، لیلی نام تمام دختران سرزمین من است، من می‌گویم همه زنان این سرزمین؛ عفیف هستند. من می‌گویم که شما حتی به شاهنامه هم که مراجعه می‌کنی، در مقابل رستم، رودابه و بقیه را نگاه می‌کنی، می‌بینی شال افسانه‌ای سرشان است. من می‌گویم که ما داریم به یک جایی می‌رسیم؛ داریم به بی هویتی می‌رسیم. در واقع انکار تاریخ برای چه کسی خوب است؟ برای آمریکا و غرب خوب است، چون ۳۰۰ سال عمر دارد، ولی تمدن چندهزار ساله ما، فردوسی ما دارد از پوشش و متانت زن ایرانی می‌گوید، ما باید آن جا را دریابیم. ما زمانی که باید درست تولید محتوا می‌کردیم در فضا‌های مختلف مجازی و غیره، یک مقداری کم‌کاری کردیم، وظیفه‌ام است که پیگیری می‌کنم، مجدانه باید از دستگاه‌های اجرایی، باید پیگیری کنم از بسیج مستضعفان...، من می‌گویم که همه مردم ایران؛ دختران خوب ما، زنان ما، به تعبیر حضرت آقا، اینها را خارج از دین تعریف نکرد، گفت اگر چه ظاهر را، ما این صحبت‌های حضرت آقا هم ببینیم، فرمودند و هم حرام شرعی و قانونی را مطرح کردند و هم اقتضائات فقهی، قانونی و شرعی را مطرح کردند و هم ملازمات اجتماعی را مطرح کردند.
اجازه ندهیم درباره حجاب در صداوسیما تک صدایی باشد
ما اگر بخواهیم یک نگاه تمجیزی و انفرادی به هر کدام از اینها داشته باشیم، نمی‌توانیم با یک مقوله به شدت فرهنگی و اجتماعی یعنی نمی‌توانیم به نتیجه برسانیم و این ضرورت خیلی جدی است که باهم بیشتر گفتگو کنیم. من یک گلایه‌ای از صداوسیما دارم، دلم می‌خواهد مطرح کنم؛ گلایه من این است؛ اجازه ندهید تک قرائت باشد از حجاب در صدا و سیما، چرا فقط باید کسانی بیایند که استدلال کنند و بگویند که تنها راهکار همین است و ما راهکار دیگری نداریم؟ ما به نجابت مردم‌مان و شعور همه باید احترام بگذاریم. درون همین گفتمانی که به حجاب معتقد است، کسی بیشتر از خود نگران حجاب نبوده، فلذا آمدم آنجا گفتم، من بر اساس مکتب اسلام گفتم، با قرائت‌های مختلف...
سوال: بحث‌تان درون گفتمانی است.
پاد: بله، من می‌گویم آنها هم باید شنیده شوند حرف‌شان و امتحان کنیم، با تک قرائت ما ظاهراً...، شما بروید در سیره علمای ما ببینید چطور اسلام را حفظ کردند تا الان، قاعده نفرت از دین، قاعده مهربانی، قاعده انصاف؛ اینها اگر نباشند.
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت