خاموشی بی‌صدای خنیاگر آوازهای تبری
تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۲۱۲۹۹۸
مرحوم میردار ردیف آوازی مازندران مانند امیری، ورگه‌سری، نجما و رعنا، کیجا جانک‌ها و برخی منظومه‌ها مانند وکال، غلام میرشکار، منظومه امیری و طالبا، پهلوان فرامرز زهره و زرنگار را خوب می‌نواخت و می‌خواند و در ردیف‌سازی نیز نوازنده پرتوان نی بود.
خبرگزاری فارس مازندران ـ سرویس اجتماعی| مرگ و تولد برخی انسان‌ها همچنان که نیازهای روز جامعه برای برخی حیاتی است، برای یک قشر نیز بااهمیت و مهم تلقی می‌شود، سه روز پس از مرگش در هیاهوی رفتن پاییز و آمدن زمستان، خبرش آمد که رفته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مرگی که به گفته دوستدارانش اگرچه بر اثر کاهلی بوده اما سهمی از فرهنگ بومی مازندران را از این سفره کاسته است، آیین‌ها و نواهای بومی مازندران با مرگ انسان‌های بااصالت یکی‌یکی از زمانه دور می‌شوند و می‌روند تا نگرانی برای داشتن‌شان فزونی یابد.
کیقباد میردار یکی از گله‌داران و راویان موسیقی مازندران که روز پنجشنبه ۲۸ آذرماه، در سن ۵۶ سالگی دار فانی را وداع گفت، از ذخایر موسیقی بومی مازندران و به قولی خنیاگر توانمند آوازهای تبری بود.
مردی بود که می‌توانست با شناساندن آن به حوزه دستگاه موسیقی بومی مازندران، یاد روزهای کوهستان و آوازهای محلی در دل جنگل‌ها و بیشه‌های استان را روشن نگه داشت، پیش از ثبت و ضبط توانمندی‌اش و داشته‌هایش از هنر بومی مازندران در خاموشی بی‌صدا فرو رفت.
* میردار؛ راوی موسیقی چوپانی مازندران
موسیقی چوپانی یکی از رپرتوارهای موسیقی است که تقریباً می‌توان آن را در بخش‌های مختلف کشور مشاهده کرد، کیقباد میردار یکی از افرادی بود که به گفته یکی از کارشناسان موسیقی به خوبی این رپرتوار را می‌دانست و به‌نوعی یکی از ذخایر موسیقی چاربداری بود.
این هنرمند سال گذشته در پنجمین دوره از فستیوال موسیقی آینه‌دار در سومین شب که به موسیقی و آیین‌های مردمی مازندران اختصاص داشت، شرکت کرد، او در این فستیوال به همراه بهمن سام دلیری یکی دیگر از خوانندگان آن منطقه قطعاتی را اجرا کردند.
اول دی ماه پس از هیاهوی یلدا، خبر مرگ این آوازخوان تبری مازندران در محافل پیچیده است، خبرگزاری‌ها به سراغ علی مغازه‌ای ـ کارشناس موسیقی و دبیر فستیوال آینه‌دار ـ که مرحوم میردار را به این فستیوال معرفی کرده بود، صحبتی داشته است.
از مغازه‌ای درباره نحوه آشنایی‌اش با کیقباد سؤال می‌کنیم، می‌گوید: طبق روالی که به‌دنبال هنرمندان محله‌های مختلف می‌گردیم با او آشنا شدم، گاهی پیش می‌آید برخی از دوستان که با هنرمندان بومی یک محله آشنایی دارند و یا خودشان اهل همان‌جا هستند، نوازندگان یا خوانندگان یک منطقه را به ما معرفی می‌کنند.
این بار به واسطه یکی از دوستان به دامنه‌های الم‌کوه در منطقه چالوس رفتیم، در آنجا دو روستای دوقولوی به هم چسبیده به نام الیت و دلیر در ارتفاعات بلندی قرار داشت، محل زندگی کیقباد آنجا بود، من قبلاً نام او را شنیده بودم و در نهایت به واسطه آقای روشن میردار به خانه او رفتیم.
وی ادامه می‌دهد: در آنجا متوجه شدم که خوب می‌خواند، خوب ساز می‌زند، به شعرهای چوپانی و ترانه‌های عامیانه مردم‌شان مسلط است و مقام‌ها را می‌شناسد، به همین دلیل او را به فستیوال دعوت کردم.
زمانی که به آینه‌دار آمد نی خود را فراموش کرده بود و همراه بهمن سام دلیری برنامه بسیار جذابی اجرا کردند، آنها در روز سوم فستیوال و اختتامیه اجرا کردند و عنوان برنامه‌شان «خونش کِرد و گالش» به معنای خوانندگی چوپان و گالش بود.
این کارشناس موسیقی اظهار می‌کند: کیقباد دامدار بود و معمولاً دام‌های خود را در تابستان به ارتفاعات سیاه بیشه می‌برد و تا سه چهار ماه باز نمی‌گشت و در این مدت گاهی همسرش به او سر می‌زد.
مغازه‌ای در پایان درباره نحوه‌ای که میردار موسیقی را فراگرفته بود، می‌گوید: او نیز مانند دیگر چوپان‌ها از کودکی چوپانی کرده بود و در کنار قدیمی‌ترها نی زدن را فرا گرفته بود.
نی زدن و موسیقی چوپانی یا چاربداری در تمام ایران وجود داشته و مرسوم بوده است، به همین دلیل چوپان‌ها این کارها را خواه یا ناخواه به شکل سینه به سینه یاد می‌گرفته‌اند.
حال گاهی اوقات بعضی از آنها خوب می‌خوانند که مانند کیقباد می‌توانند در اجرای صحنه‌ای حضور داشته باشند.
علی مغازه‌ای (دبیر هنری فستیوال آینه‌دار) همچنین گفته: کیقباد میردار یکی از ذخایر موسیقی چاربداری مازندران بود که در پنجمین فستیوال آینه‌دار مهمان جشنواره بود و اجرایش مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
مغازه‌ای افزود: متأسفانه دلیل مرگ کیقباد میردار نامشخص است، او برای درمان سرماخوردگی به بیمارستان می‌رود اما متأسفانه به‌دلیل تشخیص نادرست و در پی آن خون‌ریزی از بینی به دلایل نامعلوم دار فانی را وداع می‌گوید.
علی مغازه‌ای در پایان گفت: قرار بود به اتفاق کیقباد میردار و به واسطه او، رپرتوار موسیقی چوپانی را به‌طور جدی‌تر ثبت و ضبط کنیم.
* مرگ گنجینه‌ای فرهنگ شبانی مازندران
کیقباد میردار منصور پناهی که پنجشنبه ۲۸ آذر از دنیا رفت آخرین بازمانده از نسل مختابادهای قدیم بود.
کیقباد میردار منصور پناهی آخرین بازمانده از نسل مختابادهای قدیم که صلابت و فرهنگ غنی شبانی را به‌صورت بکر و دست نخورده نمایندگی می‌کرد، پنجشنبه ۲۸ آذر در ۵۵ سالگی درگذشت.
او متولد سال ۱۳۴۳ فرزند محمدحسین، ساکن روستای کوهستانی الیت و روستای قشلاقی سنگ‌دره بود و روزگارش با چوپانی و کشاورزی می‌گذشت.
وی نواختن نی را از مرحوم همت صیادی‌نژاد و دیگران آموخته و آواز نیز می‌خواند.
در دل‌نوشته مؤمن توپا ابراهیمی پژوهشگر فرهنگ فولکلور مازندران درباره کیقباد میردار منصور پناهی آمده است: او پاسدار فرهنگ بومی کلارستاق بود و صلابت مختابادهای دوران خوش گذشته را با خود داشت.
اگر هنوز در چراگاه‌های روستای کوهستانی الیت، صدای بع‌بع بره‌ها، نعره گله‌گاوان و واق‌واق سگ گله به گوش می‌رسید، کیقباد با تمام وجود ضامن دوام و بقای آن بود.
او با آهنگ گسفن چِمر، گله‌اش را از آغل خارج می‌کرد و با آهنگ گسفن چرا، آنها را به چرا می‌برد و با آهنگ‌های رجگاسری و مالینگاسری به طویله باز می‌آورد.
آنگاه که پدیده شوم مهاجرت، روستاهای کوهستانی را به ویرانه مبدل کرد، کیقباد کوهستان را رها نکرد و با رمه‌های اندکش، یاور کوهستان باقی ماند، آنقدر با تنهایی روستا و سختی‌های کوهستان جنگید تا موفق شد گله‌ای پرشمار فراهم آورد و طویله را از انواع گاوان شیری و گوشتی پر کند.
پسران، همسر و عروس‌ها را پیوسته به‌کار می‌گرفت تا به قول خودش به‌عنوان تولیدگر بومی و کارآفرین، موفق باشد و بر مدیران شهرستان فخر بفروشد، چرا که حتی در وامی برای خرید علوفه یا تعمیر طویله، یاریش نکرده بودند.
امیری، ولگه‌سری، نجماگ، طالب طالبک و منظومه‌هایی چون زهره و زرنگار، پهلوون فرامرز، شاه‌نظر، وکال، غلام میرشکار و ... را به خوبی و با مهارت اجرا می‌کرد.
او در فستیوال‌های فراوانی چون همایش‌های کلارستاق به میزبانی روستای الیت، اولین یادواره امیری‌خوانی در ساری و جشنواره آینه و آواز در تهران شرکت کرد و مورد تقدیر قرار گرفت.
کیقباد با نی هفت بندش، قطعات، سازی بومی را بسیار دلنشین می‌نواخت، در نی می‌دمید تا گله‌اش را به چرا وا دارد و دل‌نوازی می‌کرد تا رسوب خستگی را از تن برداید.
خاطره ملاقاتش با زنده‌یاد احمد محسن‌پور از شیرین‌ترین خاطرات دوران زندگی‌اش بود و پیوسته از او به نیکی یاد می‌کرد.
کیقباد، آخرین بازمانده از نسل مختابادهای قدیم بود که صلابت و فرهنگ غنی شبانی آنها را به‌صورت بکر و دست‌نخورده نمایندگی می‌کرد و سرانجام با یک دنیا آرزو در دام مرگِ غم‌انگیزی گرفتار شد و تمام هنرهای خود را به انقراض کشید.
فضل‌الله دهقان مدرس و پژوهشگر موسیقی فولکلور مازندران نیز ضمن ابراز تأسف در از دست دادن کیقباد میردار گفت: ایشان بسیار مرد خوش‌مشرب و خوش‌اخلاقی بودند و حیف که زود از بین ما رفتند.
کیقباد از انگشت‌شمار کسانی بود که نغمات قدیم تبری را از بر بوده و اجرا می‌کرد و محققان این حوزه از دانش ایشان بهره بسیاری برده‌اند.
دهقان افزود: زنده‌یاد کیقباد میردار از رابطه علاقه‌مندی هم محلی‌ها و آشنایان خود با نغمات یا منظومه‌های قدیمی منطقه و آن لحن‌ها و خوانش‌هایی که مربوط به تبری‌زبانان قدیم است، گله‌مند بود؛ چرا که به قول ایشان جوانان و غالب مردم، گرایش به غیر این نوع نغمات دارند!
این آهنگساز موسیقی مازندرانی تصریح کرد: صدای کیقباد یک دوره طولانی از تاریخ پرفراز و نشیب مردم این سرزمین را در غم‌ها، شادی‌ها، آمال و آرزوهای آنها حکایت می‌کرد.
* چگونگی مرگ میردار
مؤمن توپا ابراهیمی پژوهشگر فرهنگ فولکلور مازندران و خواهرزاده مرحوم با بیان اینکه شایعه مرگ کیقباد میردار بر اثر آنفلوآنزا صحیح نیست و وی بر اثر سکته فوت کرده است.
وی افزود: میردار در غرب مازندران گمنام نیست، از سال ۷۱ وی را به گروه‌های غرب استان معرفی کردم، وی چوپان بود وبه کار دام‌داری اشتغال داشت، با یاری احمد محسن‌پور در قالب گروه غرب مازندران با نام "الیت سوو" به فستیوال آواز و آیینه راه پیدا کرد و شناخته شد که لحن ورگه‌سری را برای اولین‌بار در این فستیوال خواند.
ابراهیمی ادامه داد: آرشیو خوبی توسط آقای محسن‌پور و استاد اشرفی مسؤول دانشنامه مازندران از ایشان تهیه شده است، محسن‌پور از فرهنگ‌خانه ساری از ایشان و آقای صیادی‌نژاد برای موسیقی مازندران نوارکاست ۶گانه توسط سازمان موسیقی ایران تهیه کرد.
وی بیان کرد: مرحوم میردار ردیف آوازی مازندران مانند امیری، ورگه‌سری، نجما و رعنا، کیجا جانک‌ها و برخی منظومه‌ها مانند وکال، غلام میرشکار، منظومه امیری و طالبا، پهلوان فرامرز زهره و زرنگار را خوب می‌نواخت و می‌خواند و در ردیف‌سازی نیز نوازنده پرتوان نی بود.
این پژوهشگر گفت: وی نیلبک چوپانی می‌نواخت و بعدها آن را ارتقا داد و به نی رسید، بعد همین قطعات ردیف آوازی را در سازی هم می‌نواخت.
انتهای پیام/۳۱۴۱/ج
منبع: فارس
کلیدواژه: مازندران موسیقی مرگ فرهنگ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۲۱۲۹۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(ویدئو) انتشار تصویر عجیب از «بنیامین بهادری»
بهمن بابازاده، خبرنگار حوزه موسیقی، ویدئویی از حرکات منحصر به فرد و عجیب بنیامین بهادری را هنگام اجرای یکی از ترانه‌هایش منتشر کرده است.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
منبع: برترین‌ها
tags # موسیقی سایر اخبار
تعطیلی مدارس شهرستان زرند در روز چهارشنبه