به نقل از «ایلنا»

یک مگاپروژه برای پنجاه سال عقب ماندگی

تاریخ انتشار: ۳ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۲۲۳۱۲۰

محمدرضا فرزانه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره تبعات انتقال آب از دریا اظهار داشت: واقعیت این است که سال‌ها است که عرضه محوری در دنیا به عنوان یک رویکرد منسوخ شده در مدیریت منابع آب مطرح است، در شرایطی که ما مشکل جدی در تقاضا محوری و مدیریت تقاضا داریم، الگوی مصرف آب خردمندانه نیست و ارقام آب به حساب نیامده در مناطق مختلف شهری و روستایی فوق‌العاده بالا است، سرانه مصرف آب چه در بخش شرب و چه خدمات نگران‌کننده است، راندمان آبیاری در بخش کشاورزی اوضاع بدی دارد، صنایع آب‌بر مخرب محیط زیست بوده و در اقلیم خشک و نیمه خشک توسعه داده شده‌اند، یک پلن توسعه‌ای آب‌بر که با شرایط کشور ما همخوانی ندارد و بر عرضه محوری متمرکز شده بسیار خطرناک است، همانند مسکنی است که قطعا نمی‌تواند راهگشا و پایدار باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: رویکرد انتقال آب چه بین حوضه‌ای و چه انتقال از دریا نه تنها توسعه پایدار نیست بلکه توسعه فقر است. از هر منظر به موضوع نگاه کنیم اجرای این پروژه‌ها بر اساس شاخص‌های عدالت اجتماعی، شرایط نگران‌کننده‌ای را ترسیم می‌کند، ما برای اجرای مگاپروژه‌های انتقال آب از دریا به کویر هزینه هنگفتی می‌کنیم، در حالی که با مدیریت تقاضا و فقط درصدی از این مبلغ می‌توانیم مسائل‌مان را حل کنیم. اصلا اینگونه نیست که مدیریت تقاضا بحث بلند مدت باشد در کوتاه مدت هم می‌توان با هزینه کمتر به اهداف مورد نظر رسید.

این پژوهشگر منابع آب خاطرنشان کرد: بسیاری اقدام انجام نشده مثل ترویج توسعه کسب و کارهای سبز، تمرکز روی آب‌اندوزی صنایع، اصلاح الگوی مصرف آب در کشور داریم که نسبت به این مگاپروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای و انتقال از دریا حیاتی‌تر هستند و هزینه زیادی هم ندارند، اما مغفول مانده‌اند.

وی یادآور شد: هزینه اجرای پروژه انتقال آب از خزر به سمنان بسیار چالش برانگیز است و این در حالی است که فقط 15 درصد از نیاز آب استان را تامین می‌کند. اگر منابع آبی که در استان وجود دارد خوب مصرف شود و فقط 15 درصد راندمان در همه بخش‌ها ارتقا یابد نیازی به اجرای این مگاپروژه و به جان خریدن تبعات محیط زیستی و اکولوژیکی آن نیست. خیلی از آثار اکولوژیکی این طرح‌ها ناشناخته است مثلا ۱۰ سال دیگر در شرایطی می‌گوییم که فوک خزری و ماهیان خاویاری از بین رفته‌اند که دیگر کاری از دستمان بر نمی‌آید.

فرزانه گفت: از نظر عدالت اجتماعی توجیه پذیر نیست که آینده کشور را به بهانه اینکه بخش خصوصی ورود می‌کند به خطر بیندازیم، عدالت اجتماعی این نیست که از ۵۰ واحد هزینه انرژی ۴۹ واحد سوبسید به بخش خصوصی بدهیم که آب را شوری‌زدایی کرده و به نقطه خاصی ببرد. مگر این سوبسید از بودجه کل کشور نیست؟ چگونه به خودمان اجازه می‌دهیم ۴۹ پنجاهم سوبسید را فقط به یک شرکت خاص برای انتقال آب به یک استان اختصاص دهیم؟ این اقدام از منظر عدالت اجتماعی با اصول بالادستی، قانون اساسی و علم مغایرت دارد.

وی افزود: مباحث علمی توسعه پایدار اصولی دارد که متاسفانه قرار نیست به اینها ورود کنیم یکی از این اصول رفاه اجتماعی است، چطور به خودمان اجازه می‌دهیم همان بلایی که بر سر مردم چهارمحال و بختیاری و اصفهان آوردیم بر سر ساکنان مازندران و سمنان بیاوریم؟ از منظر رشد اقتصادی نیز شرایط خیلی نگران کننده است با یک درصد مبالغی که برای مگاپروژه‌های انتقال آب بین حوضه‌ای و انتقال آب از دریا به مرکز کشور هزینه می‌شود، می‌توان استارت‌آپ و نوآوری برای جلوگیری از قحطی، افزودن دانایی به بخش کشاورزی و توسعه فرهنگ مصرف آب در صنایع طراحی کرد. سوال دیگر اینکه آیا در مسیر توسعه خودمان را بیشتر به مصرف منابع پایه وابسته و یا اینکه منابع پایه را حفظ می‌کنیم؟ مبنای رویکردهای عرضه محوری این است که منابع پایه را بیشتر هدر داده و به هر نحوی که شده بقیه امکانات کشور را هم بکار بگیریم که منابع پایه را بیشتر مصرف کنیم. محور چهارم اصول توسعه پایدار تبعات محیط زیستی این پروژه‌ها است که آینده تاریکی را پیش روی کشور قرار می‌دهد.

این پژوهشگر منابع آب تاکید کرد: در شرایط فعلی در برخی مناطق روستایی و شهری کشور ۲۷ درصد پرت آب داریم، بنابراین حتی برای شرب و خدمات هم به صلاح نیست که با انتقال آب مشکل را حل کنیم. در دنیا و از سال ۱۹۸۰ عرضه محوری دیگر اولویت اول نیست و رویکرهایی جایگزین شده که ما هیچگاه به آنها توجه نداریم و این یعنی ۵۰ سال عقب ماندگی.

وی متذکر شد: باید با دغدغه ملی به موضوع آب بیندیشیم، بر سر میز علم بنشینیم، به تجارب بین‌الملل با چشم باز نگاه کنیم و در خصوص آینده کشور به این راحتی تصمیم‌گیری نکنیم.

منبع: ایلنا

کلیدواژه: بخش کشاورزی شهری و روستایی قانون اساسی محیط زیست مسکن مشکلات یارانه سمنان کویر عدالت اجتماعی راندمان دریای عمان انتقال آب خزر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.ilna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایلنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۲۲۳۱۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با وجود بارش های اخیر؛ البرز همچنان عطش دارد

میهن: بارش های اخیر در اذهان عموم مردم چنین تداعی می کند که احتمالا بخشی از خشکسالی های حادث شده ترمیم شده است.

این در حالی است که بررسی شرایط اقلیمی کشور بیانگر یک توالی دوره ای ۳۰ ساله ترسالی و ۳۰ ساله خشکسالی یا کم بارشی است که استان البرز یا ایران کوچک با گستره پنج هزار و 800کیلومتر مربعی اش از این قاعده مستثنی نیست .

استان البرز اکنون تحت تاثیر تغییر اقلیم میزان بارندگی سالانه آن روند افولی را طی می کند به طوریکه در سال زراعی گذشته به نسبت سایر مناطق کشور از نزولات جوی بهره کافی نگرفته است.

طبق گزارش های رسمی دستگاه های تامین آب استان البرز، میزان دسترسی به سفره های آب زیرزمینی این استان از حدود ۲۰ تا ۴۰ متر در دهه  در حال حاضر به بین ۷۰ تا ۳۰۰ متر رسیده است.

کاهش این منابع آبی افزون بر تنش آبی، پدیده های مخرب زیست محیطی دیگری مانند فرونشست زمین، گسترش مناطق بیابانی و خشکیدگی تالاب صالحیه و در مجموع نابودی منابع آبی البرز را در پی داشته که این روند به دغدغه بزرگی برای متولیان و دست اندرکاران امور آب استان تبدیل شده است.

برداشت بی رویه آب

بررسی هریک از عوامل تشدید کننده بحران آب در البرز بیانگر انجام فعالیت های بی ضابطه و غیر اصولی در برداشت از منابع آبی و استفاده از این منابع است، اقداماتی که دود ناشی از آنها به چشم همگان خواهد رفت بدون آنکه کسی خود را در این میان مقصر جلوه دهد.

با نزدیک شدن به تابستان گرم ۱۴۰۳ و کاهش بارش برف و نبود اندوخته ناکافی برای سدها و سفره های زیر زمینی برای این استان  و تراز آبی امسال نسبت به بلندمدت منفی است.

در این سال ها دستگاهه ای اجرایی البرز پروژه های متعددی برای تامین و ذخیره سازی آب در دست اجرا قرار داده که از طرح جامع آبرسانی گرفته تا تغذیه مصنوعی دشت ها با سرعت در حال ساخت و اجرا است.

آخرین بررسی ها نشان می دهد که میزان ذخیره آبی۲ سد کرج و طالقان آنقدر کافی نیست که برای تابستان ۱۴۰۳ به آنها امیدوار بود مگر اینکه در ۲ ماه آینده نزول بیشتر رحمت الهی شامل حال این خطه و سایر مناطق کشور شود.

صرفه جویی تنها راه برون رفت از بحران

برای برون رفت از این بحران چه کاری می توان انجام داد؟ در همین رابطه داوود نجفیان مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان البرز ضمن اشاره به لزوم همکاری مصرف کنندگان در خروج از این بحران گفت: از آن جایی که بارش برف در ارتفاعات کافی نبوده و همین امر سبب شد تا میزان ذخیره این منابع آبی مناسب نباشد بر همین اساس از مردم و دستگاه های اجرایی می خواهیم تا تنش آبی را در سال جاری جدی بگیرند و به فراخور این وضعیت همکاری کنند.

 وی ادامه داد: طبق آخرین بررسی ها اکنون ۲۹ درصد ظرفیت سد کرج از آب پر است؛ در حالی پارسال در این برهه زمانی ۳۳ درصد بود.

وی افزود: ضمن اینکه اکنون نیز ۴۲ درصد ظرفیت سد طالقان آب فرا گرفته که البته نسبت به مدت مشابه سال قبل بهتر است اما با توجه به بالا بودن برداشت آب  برای حوزه جغرافیایی محدوده این سد کافی نیست.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز اظهار کرد: در این شرایط آبی باید طرح کشت تکلیفی در استان البرز اجرا شود ضمن آنکه استفاده از آب بازچرخانی شده باید جایگزین آبیاری مزارع و صنایع استان شود.

وی گفت : تاکنون منابع مناسب برای تامین آب کشاورزی از محل تصفیه خانه های البرز تامین شده که در این زمینه نیازمند همکاری دستگاههای متولی هستیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز بیان کرد: طرح تغذیه مصنوعی دشت های استان البرز با جدیت در حال اجرا است و تاکنون ۲ طرح آن با ظرفیت ۱۰۲ میلیون مترمکعب برای مهار سیلابها در دشت های فردیس و هشتگرد به بهره برداری رسیده است.و البته ۲ طرح دیگر در دشت های ساوجبلاغ و کرج در دست ساخت قرار دارد.

مدیرعامل شرکت آبفا استان البرز با بیان اینکه طی ۲ سال اخیر پروژه های متعددی از جمله تکمیل و ساخت چهار تصفیه خانه آب در استان اجرا شده است، گفت : تمام تلاش ما این است که در مناطق دارای تنش آبی مشکل را برطرف کنیم.

الزام به کاهش مصرف

از آن جایی که در حال حاضر سرانه مصرف آب در البرز بالای ۲۵۰ لیتر در شبانه روز است که طبق گفته دست اندرکاران این حوزه باید این میزان مصرف را به حدود ۱۵۰ لیتر کاهش پیدا کند فرهنگسازی می تواند در بحث مصرف آب تا حد زیادی موثر باشد

هر چند دستگاههای متولی با سرعت در حال تامین آب مناطق مختلف استان هستند اما طبیعتا صرفه جویی مهمترین اقدام برای عبور از تنش آبی است .

منبع: قدس آنلاین تکتم بهاردوست