به نقل از «ایران آنلاین»

جای خالی ها احساس می‌شود

تاریخ انتشار: ۲۸ دی ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۵۵۴۱۱۳

نهمین دوره جایزه استاد مجتبایی در حالی با معرفی آثار برگزیده به کار خود پایان داد که فعالان عرصه فرهنگ و هنر آن را از معدود جوایزی می‌دانند که موفق به کسب اعتباری همگانی شده است. جایزه‌ای که به گواه شرکت‌کنندگان دوره‌های مختلف، آمده تا بار بخشی از کم‌کاری و نقصی را که متوجه نظام دانشگاهی است به دوش بکشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هدایت دانشجویان به سوی مسیر صحیح
در میان جوایز متعددی که چه در عرصه دولتی و چه خصوصی شاهد برگزاری آنها هستیم کمتر رویدادی است که موفق به کسب اعتباری همگانی شود و شاید همین مسأله جایزه استاد مجتبایی را از دیگر جوایز متفاوت کرده است. فتح‌الله مجتبایی، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی که او را به عنوان یکی از چهره‌های شاخص عرفان و فلسفه شرق می‌شناسند، درباره چرایی برپایی این جایزه به «ایران» می‌گوید: «مهم‌ترین هدف در برپایی این جایزه تشویق دانشجویان دوران دکتری به تألیف رساله‌هایی روشنگر و ماندگار است.»
همان‌طور که پیش‌تر هم در فراخوان این جایزه منتشر شده، جایزه استاد مجتبایی به رساله‌های دکتری در دو رشته «زبان و ادبیات فارسی» و «ادیان و عرفان» تعلق دارد. این چهره پیشکسوت ادیان و عرفان که سال 1350 موفق به کسب دکتری از دانشگاه هاروارد شد، توضیح می‌دهد: «دوره نخست برپایی این جایزه با بررسی تنها سه-چهار رساله دکتری همراه بود اما نهمین دوره در حالی برگزار شد که هیأت داوران با بیش از چهل اثر روبه‌رو شدند.»
با وجود همه نقدهایی که متوجه رشته‌های علوم انسانی و وضعیت کیفی رساله‌های دکتری و حتی پایان‌نامه کارشناسی ارشد است مجتبایی تأکید دارد تعداد آثار قابل تأمل در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده؛ او می‌گوید: «اگر شرایط و امکانات مالی اجازه می‌داد به تعداد بیشتری از آثار جایزه اهدا می‌شد چراکه در این دوره حداقل پنج-شش رساله دکتری در سطح بسیار خوبی از استانداردهای مورد نظر ما قرار داشتند.»
این عضو هیأت علمی بنیاد دایرةالمعارف بزرگ اسلامی از وضعیت حاکم بر دانشگاه‌ها، بویژه در ارتباط با رشته‌های یادشده گلایه‌مند است و تصریح می‌کند: «نقدی که متوجه سرفصل‌های دانشگاهی و از سویی سیاست‌گذاری‌های مدیریتی است از این نشأت می‌گیرد که متأسفانه رؤسای دانشکده‌هایی نظیر ادبیات هیچ‌گاه ادبیاتی نبوده‌اند. البته شرایط در ارتباط با سایر رشته‌های علوم انسانی هم به همین منوال است.»
مجتبایی یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش کارکرد مثبت دانشکده‌های ادبیات را در جای خالی بزرگانی همچون بدیع‌الزمان فروزان‌فر، جلال‌الدین همایی و پرویز ناتل‌خانلری می‌داند و تأکید می‌کند که دهه‌هاست از وجود چنین افرادی محروم شده‌ایم و عجیب نیست که شاهد افت کیفی سطح دانش فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم انسانی باشیم.
معیاری برای انجام کار صحیح علمی
سعید پورعظیمی که با رساله «تصحیح دیوان عارف قزوینی و تحقیق در احوال وی» موفق به کسب عنوان برگزیده بخش زبان و ادبیات فارسی شده است، به «ایران» می‌گوید: «برای این جایزه در مقایسه با دیگر رویدادهای فرهنگی از جهات مختلفی می‌توان تمایز قائل شد، نخستین دلیل اعتبار آن خود حضور جمعی از چهره‌های شاخص در هیأت داوری است که در رأس آنها خود استاد مجتبایی قرار دارد.»
به گفته این نویسنده که پیش‌تر هم شاهد انتشار آثاری درباره شاعرانی همچون شاملو از او بوده‌ایم یکی از مهم‌ترین وجوه شرکت در این جایزه برای فارغ‌التحصیلان دوره دکتری این است که قادر به اطلاع از عیار کار خود خواهند بود. چه برگ برنده‌ای بالاتر از اینکه من بدانم اثرم در دست چنین استادان شاخصی بررسی شده است؟ از این طریق موفق به اطلاع از وضعیت علمی خود خواهم شد که به نظرم این مهم‌ترین انتظاری است که می‌توان از حضور در هر رویداد علمی داشت.»
پورعظیمی وضعیت حاکم بر دانشگاه‌ها را نیز یکی از مشکلات اساسی عنوان می‌کند و تأکید دارد: «متأسفانه بسیاری از جلسات دفاع امروزه به تعارف‌ها و رودربایستی‌های میان استادان سپری می‌شود؛ خود من بارها شاهد بوده‌ام پایان‌نامه یا رساله‌ای که از اساس مشکل داشته چطور بر مبنای همین نان قرض دادن‌ها نمره‌ای بالا دریافت کرده است. این فاجعه گریبان نظام دانشگاهی‌مان را گرفته است، حداقل درباره رشته تحصیلی من که وضع به همین منوال است.»
برگزیده نهمین دوره جایزه مجتبایی ادامه می‌دهد: «از طریق برگزاری چنین جوایزی می‌توان معیاری برای کار درست علمی در اختیار دانشجویانی قرار داد که دغدغه کار علمی دارند، اتفاقی که باید در دانشگاه شاهد وقوع آن باشیم که متأسفانه نیستیم و در عوض با خیل بی‌شماری از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها روبه‌رو می‌شویم که حتی به اعتبار منابع مورد استفاده آنها هم نمی‌توان اعتماد کرد. افرادی که رساله‌های آنها در همان مرحله نخست داوری ریزش کرده متوجه می‌شوند که باید به دنبال افزایش سطح استاندارد کار بروند که این اتفاق مهمی است.»
او رواج بی‌اخلاقی را یکی دیگر نقاط ضعف نظام دانشگاهی می‌داند و از مهم‌ترین مصداق‌های آن را استادانی می‌داند که دانشجویان خود را وادار به درج نام خود در مقاله‌های تألیفی شان می‌کنند. به عقیده پورعظیمی یکی دیگر از گرفتاری‌های رشته زبان و ادبیات فارسی این است که استادانی که همه ترم تحصیلی از آثار بزرگانی همچون سعدی و مولانا و... می‌گویند دچار رقابتی غیراصولی با یکدیگر شده‌اند و برای راهنمایی یا مشاوره رساله‌ای بیشتر یا حتی درج اجباری نام خود در مقاله‌های دانشجویان علیه یکدیگر حرف می‌زنند و اقدام می‌کنند.
ضعف در منابع تحقیقاتی و سرفصل‌های دانشگاهی
محمد صبایی با رساله «مسیح شناسی در سنت مسیحی و اسلامی با تأکید بر آرای رودولف بولتمان و مولانا جلال‌الدین بلخی» که برگزیده بخش «ادیان و عرفان» این دوره است، به «ایران» می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین موانعی که من و دیگر دانشجویان رشته ادیان و عرفان با آن روبه‌رو هستیم سرفصل‌های غیراصولی است که دانشگاه پیش روی دانشجویان و استادان گذاشته است.»
او تأکید می‌کند دانشجویان در حالی مشغول به تحصیل در این رشته می‌شوند که اغلب استادان آنان به غیر از عده‌ای معدود، حتی رشته دانشگاهی شان ادیان و عرفان نیست. از سوی دیگر صبایی فقدان توجه به سرفصل‌های مرتبط با ادیان مختلف را یکی از آسیب‌های جدی متوجه این رشته می‌داند.
این پژوهشگر ادامه گفته‌هایش را با این نقد همراه می‌کند که طی تمام سال‌هایی که از ابتدای سال 1385 تا همین سال گذشته صرف تحصیل در این رشته کرده با چند واحد کامل درسی درباره ادیان مسیحیت، یهودیت و حتی دین زرتشتی روبه‌رو نشده است. صبایی می‌گوید: «چطور می‌شود من فارغ التحصیل این رشته باشم اما در دسترسی به منابع قابل قبول درباره عرفان این ادیان با بیشترین مشکل روبه‌رو باشم و دانشگاه هم تأثیر مثبتی در حل آن با درنظر گرفتن منابع درسی لازم به جای نگذارد.»
او فقدان منابع معتبر به زبان فارسی را از مهم‌ترین موانع پیش روی هم رشته ای‌های خود می‌داند و ادامه می‌دهد: «برای جبران این فقدان ناچار به برقراری تعامل با دوستان خارج از کشور و کمک گرفتن از افرادی شدم که خارج از نظام دانشگاهی بودند؛ متأسفانه در دانشکده‌هایمان با ضعفی جدی در دسترسی به منابع قابل قبول مواجه هستیم. البته منکر وجود استادان شاخص نیستم اما مسأله اینجاست که آنها هم نظیر دانشجویان قربانی این سیاست گذاری‌های اشتباه شده‌اند و چاره‌ای جز پیروی از سرفصل‌های اجباری ندارند.»‌

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۵۵۴۱۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نیاز جدی جامعه به نظریات بومی و کاربردی حوزه علوم انسانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ اهمیت علوم انسانی به بعد ذهنی، فکری، روانی و معنوی انسان مربوط می‌شود. هر چه این بعد از انسان بودن و نیاز‌های مربوط به آن بیشتر مورد نظر باشد، علوم انسانی نیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ بنابراین اگر علوم انسانی را به معنای دیگر علوم فرهنگی بنامیم؛ زیرا فرهنگ عامل اصلی رشد و کمال انسان تلقی می‌شود، پس علوم انسانی به‌طور عام کلمه، علومی هستند که با چگونگی رشد و کمال و پیشرفت انسان سروکار دارند؛ بنابراین به میزانی که این امور در زندگی انسان اهمیت دارد، به همان میزان علوم انسانی نیز اهمیت می‌یابد این بخش از علوم انسانی با روان و ذهن و فکر انسان و یا به عبارتی دیگر با نیاز‌های معنوی انسان سروکار دارد.

روند کنونی پیشرفت کشور نشان می‌دهد نیاز جدی به نظریات بومی و کاربردی در حوزه علوم انسانی به شدت در فضای مدیریتی جامعه احساس شده و نقطه تمرکز علمی کشور به‌زودی به رشته‌های علوم انسانی منتقل خواهد شد. به همین دلیل می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده نزدیک شاهد مطالبه و توجه جدی همه حوزه‌های اجرایی و مدیریتی کشور، به متخصصان و صاحب‌نظران رشته‌های مختلف علوم انسانی خواهیم بود.

این امر موجب تخصصی شدن رشته‌های علوم انسانی و توسعه حوزه‌های میان‌رشته‌ای در فضای دانشگاهی بوده و دانش‌آموزانی که در چند سال آتی در این رشته‌ها مشغول به تحصیل خواهند شد، بار سنگینی بر دوش دارند.

اگر کمی به فضای تحولات علمی ایران توجه کنیم و ساختار سیاست‌های کلانی که در فضای علمی در مراکز مدیریتی ایران در حال تصویب هستند را مورد بررسی قرار دهیم به‌وضوح می‌توان نشان داد که کشور، به شکلی همه جانبه به سمت تمرکز بر علوم انسانی و تلاش برای جنبش و تحول علمی در این حوزه پیش می‌رود؛ بنابراین می‌توان امیدوار بود که در بازه ده ساله آینده، جایگاه این علوم در فضای علمی کشور کاملاً متحول شده و طبعاً شاهد فضایی بسیار پرشور در حوزه علوم انسانی باشیم.

بر همین اساس به سراغ رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی بجنورد رفتیم و درباره فعالیت‌های دانشکده علوم انسانی این واحد دانشگاهی به گفت‌وگو نشستیم.

رؤیا افراسیابی عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی و رئیس دانشکده علوم انسانی واحد بجنورد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا در پاسخ به سؤال دانشکده علوم انسانی شامل چه رشته‌های می‌شود، بیان کرد: در دانشکده علوم انسانی بیش از ۵ هزار و ۳۰۰ دانشجو در ۱۷ رشته مختلف در مقاطع گوناگون از کاردانی تا دکتری مشغول تحصیل هستند. رشته‌های پرطرفدار این دانشکده شامل روانشناسی در همه مقاطع تحصیلی (در مقطع دکتری شامل رشته‌های روانشاسی تربیتی، روانشناسی عمومی و مشاوره)، رشته علوم تربیتی در همه مقاطع (گرایش ارشد برنامه‌ریزی درسی و گرایش ارشد و دکتری مدیریت آموزشی)، رشته آموزش ابتدایی در مقاطع کاردانی، کارشناسی ناپیوسته، رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی در همه مقاطع (گرایش ارشد و دکتری فیزیولوژی ورزشی و ارشد حرکات اصلاحی)، رشته حقوق، رشته مدیریت بازرگانی در همه مقاطع تحصیلی (ارشد مدیریت بازرگانی و دکتری مدیریت دولتی-مدیریت منابع انسانی)، علوم قضایی، حسابداری و. است.

آنا: دانشجوی دختر از رشته‌های علوم انسانی بیشتر استقبال می‌کند یا دانشجوی پسر؟

افراسیابی: با توجه به شرایط عمومی جامعه، وضعیت اشتغال عموماً بیشتر دانشجویان دختر جذب دانشگاه‌ها می‌شوند و این امر در دانشگاه آزاد اسلامی و دانشکده علوم انسانی هم مستثنی نیست.

آنا:‌ امکانات آموزشی و کمک‌آموزشی در دانشکده در چه سطحی است؟

افراسیابی:  کلاس‌های دانشکده مجهز به دیتا پروژکتور هستند از دیگر امکانات می‌توان به کتابخانه، لابراتوار زبان برای استفاده دانشجویان زبان انگلیسی، سالن اجتماعات دانشکده برای برگزاری کارگاه‌ها و سمینارها، اتاق دفاع برای برگزاری جلسات دفاع دانشجویان تحصیلات تکمیلی، سوله‌های ورزشی و همچنین کارگاه روانشناسی برای دانشجویان رشته روانشناسی اشاره کرد.

این دانشکده دارای دو فصلنامه علوم تربیتی و تاریخ است. همچنین انجمن‌های علمی و کانون‌های فرهنگی در رشته‌های مختلف توسط دانشجویان و با مساعدت و مشارکت استادان شکل گرفته و دانشجویان در آنها مشغول فعالیت هستند که این امر منجر به پویایی و نشاط در دانشجویان می‌شود.

آنا:‌ اکنون چگونه از پایان‌نامه‌های تحقیقاتی یا ایده‌های کارآفرینی حمایت می‌شود؟

افراسیابی:  برای انجام بهینه پایان‌نامه‌ها و استفاده از نتایج کاربردی آنها، ارتباطات خوبی با نهاد‌ها و سازمان‌های مختلف وجود دارد و برخی از پایان‌نامه‌ها در قالب طرح‌های پژوهشی به حل مشکلات سازمان‌ها کمک می‌کنند.

آنا:‌ تعداد استادان عضو هیئت علمی دانشکده شما چقدر است؟

افراسیابی:  تعداد ۳۰ عضو هیئت علمی در دانشکده علوم انسانی مشغول به فعالیت و تدریس هستند.

آنا:‌ با توجه به اهمیت رشته‌های علوم انسانی در سطح کشور وضعیت این رشته را در سطح استان و دانشگاه آزاد استان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

افراسیابی:  دانشجویی که به درستی در فضای آموزش علوم انسانی تربیت شده باشد، دارای ذهنی چندبعدی و توانمند در حوزه‌های مختلف خواهد بود که با ورود به هریک از رشته‌های دانشگاهی مرتبط با علوم انسانی، می‌تواند موفق و منشأ اثر باشد. به‌ویژه برای بانوان که حضور اجتماعی آنان در حوزه‌های کلان و زیربنایی بیشتر مثمر ثمر است، ورود به علوم انسانی، بسیار راهگشا خواهد بود.

با توجه به رشته‌های پر متقاضی و ارائه خدمات مناسب، امکانات آموزشی و پژوهشی و استادان توانمند رشته‌های دانشکده علوم انسانی از مقبولیت شایسته‌ای در سطح استان برخوردار بوده و افزایش آمار ثبت‌نام در رشته‌ها خود گویای جایگاه عالی این دانشکده در سطح استان است.

آنا:‌ درباره طرح‌های پژوهشی، کتاب، مقالات و پایان‌نامه‌های اعضای هیئت علمی و دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده و جایگاه پژوهشی آن در دانشگاه توضیحی ارائه فرمایید؟

افراسیابی: هر ساله اعضای هیئت علمی این دانشکده قرارداد‌هایی را در قالب طرح‌های پژوهشی با سازمان‌های مختلف منعقد می‌کنند و ارتباط خوبی بین اعضای هیئت علمی و بخش تحقیق و توسعه سازمان‌های مختلف استان وجود دارد.

درباره ظرفیت همکاران و دانشجویان این دانشکده همین بس که اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی این واحد هر ساله در زمره پژوهشگران برتر استان قرار می‌گیرند و هر ساله مقالات علمی و علمی پژوهشی توسط استادان در مجلات معتبر داخلی و خارجی چاپ می‌شوند که خود در معرفی توان علمی همکاران و دانشجویان نقش مؤثری دارد.

آنا:‌ آیا به نظر شما دانشگاه توانسته در رسالت خود مبنی بر تأثیرگذاری علمی و فرهنگی در سطح استان موفق باشد و در این زمینه چه پیشنهادی دارید؟

افراسیابی: یکی از مهم‌ترین پیامد‌های دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان سازمان اجتماعی، تغییر در بافت اجتماعی و فرهنگی شهر‌هایی است که دانشگاه در آن تأسیس شده این دانشگاه توانسته در افزایش مشارکت زنان در جامعه، بهبود روابط اجتماعی بین مردم و افزایش گرایش به ادامه تحصیل بین دانش‌آموزان تأثیرگذار باشد.

به‌طور کلی امید به بهبود وضعیت زندگی بین مردم افزایش یافته و به نظر می‌رسد که این عامل موجب کاهش مهاجرت شهروندان به شهر‌های دیگر به امید زندگی بهتر، شده است. دانشگاه باعث ارتباط بهتر بین افرادی که زبان و گویش‌های مختلفی دارند، شده و دانشجویان این دانشگاه به‌عنوان سفیران فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و علمی در سطح جامعه توانسته‌اند نقش مؤثری در حفظ آداب‌ورسوم، ورزش‌های سنتی و باستانی، همسو شدن با تغییرات فرهنگی با حفظ سنت‌ها، مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی در قالب جهاد سازندگی، مددکاری اجتماعی و فعالیت‌های خیرخواهانه، برگزاری مناسبت‌های مذهبی و فرهنگی داشته باشند.

آنا: سخن آخر...

افراسیابی: انجمن‌های ورزشی در زمره انجمن‌های فعال دانشجویی هستند که توسط خود دانشجویان اداره می‌شود و برنامه‌های مفرح ورزشی در قالب طبیعت‌گردی و مسابقات ورزشی در رشته‌های مختلف را برنامه‌ریزی و برگزار می‌کنند. تعدادی از دانشجویان این رشته تحصیلی عضو تیم‌های مختلف ورزشی استان و تیم ملی کشور در رشته‌های مختلف هستند که حائز مقام‌های قهرمانی در سطح ملی و بین‌المللی در رشته‌های مورد فعالیت خود هستند که خود برگ زرینی در عملکرد بهینه رشته‌ها و گرایش‌های مختلف دانشکده علوم انسانی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد باشد.

گفت‌وگو از لادن لنگری

انتهای پیام/