Web Analytics Made Easy - Statcounter

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: بی‌شک حضرت زهرای مرضیه (س) به قدری دارای مقام رفیع هستند که پیامبر اکرم (ص) که خود سرآمد خلقت هستند همیشه دست مبارک حضرتش را می‌بوسیدند و می‌فرمودند: «من از فاطمه بوی بهشت را استشمام می‌کنم» و همیشه به استقبال فاطمه می‌رفتند؛ این حرکت و احترام از شخص پیامبر (ص) برای هیچ شخصیتی دیده نشده است که این امر به خاطر عزت و احترامی که فاطمه (س) داشتند بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این سندیت در باب شهادت مظلومانه حضرت زهرا (س) این سؤال در ذهن ایجاد می‌شود که با توجه به وجود چنین مقام رفیع و اینکه فرزند پیامبر بزرگوار امت اسلامی بودند پس چرا مظلومانه و این چنین به شهادت رسیدند؟

حضرت زهرا (س) در طول حیات بسیار کوتاه خود مدافع ولایت بود نه اینکه چون همسر ایشان حضرت امام علی علیه السلام جانشین برحق پیامبر و پدر بزرگوارشان بود بلکه ایشان با توجه به شرایطی که زنان در اجتماع آن زمان با آن مواجه بودند به شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه خود بلوغ فکری داشتند و از ولایت امت اسلامی تا شهادت دفاع کردند.

دفاع برحق و خطبه‌های آتشین حضرت خطاب به دشمنان ولایت و حکمرانی حضرت علی (ع) و موضع‌گیری ایشان باعث شد که نوعی بغض و کینه در دل کسانی که با جانشینی حضرت امیرالمؤمنین (ع) مخالف بودند ایجاد شود و این کینه باعث شد مظلومانه این بانوی دو عالم را به شهادت برسانند.

همه ابعاد زندگانی حضرت فاطمه زهرا (س) از همسرداری، تربیت فرزند و عفاف و حجاب تا زندگی اجتماعی باید برای زنان امروز الگو باشد و در عصر کنونی سیره سیاسی و دفاع جانانه ایشان از مقام ولایت و آگاهی به امور سیاسی باید بیشتر مورد بررسی و از سوی بانوان ما موشکافی شود.

خطبه حضرت زهرا (س) اسلام را در طول تاریخ حفظ کرد

آیت الله العظمی مکارم شیرازی طی سخنانی با اشاره به مقام بالای حضرت فاطمه (س) اظهار داشته است: در میان فضائل حضرت زهرا (س) خطبه‌های ایشان و از جمله خطبه فدک بسیار مهم است. در این خطبه مسائل زیادی مطرح شده است. اگر شرح‌های متعددی در مورد این کتاب نوشته شود، بسیار بجا است.

این مرجع تقلید شیعیان اظهار داشت: در طول تاریخ این خطبه بود که اسلام را حفظ کرد.بخشی از خطبه فلسفه احکام است. محال است خدا بدون مصالح و مفاسد احکامی را بیان کرده باشد. حضرت زهرا (س) در همین خطبه بر اساس مصالح و مفاسد احکامی را بیان کرده است.

ضرورت معرفت و تأسی به سنت و سیرت حضرت زهرا (س)

آیت الله العظمی جوادی آملی نیز در سخنانی به مناسبت سالروز شهادت حضرت صدیقه طاهره (س) اظهار داشته است: گرامیداشت سالروز شهادت سیده نساء عالمیان (س) برای آن است که به آن حضرت تأسی کنیم، آن‌گاه در ماتم آن حضرت هم اشک بریزیم و ثواب ببریم.

وی با بیان اینکه عمده آن است که به سیرت و سنّت آن حضرت آشنا بشویم و عمل کنیم، ادامه داد: سیرت و سنت آن بانو در توحید او و در استقامت او است یعنی او موحد کامل بود و پایدار تام؛ هم در مسئله دینی خود مشکل علمی نداشت، هم در مسئله منش و گرایش و عمل مشکل عملی نداشت. انسان یک بخشی به نام اندیشه دارد، یک بخشی هم به عنوان انگیزه؛ نه بیش از این دو بخش برای بشر هست و نه کمتر از این.

با گریه بی‌معرفت، با گریه بی پایداری ممکن است انسان بخشی از ثواب را ببرد، اما به جایی نمی‌رسد

این مفسر قرآن کریم در بخشی دیگر از سخنان خود اظهار داشت: اگر گفتند سالگشت شهادت این بانو را گرامی بدارید، تنها برای سینه زدن و مرثیه خواندن و اشک ریختن نیست [بلکه] این در صف نعال وظیفه است؛ این جزء ده درصد است، آن نود درصد وظیفه ما پیروی اندیشه عالمانه آن حضرت، پیروی انگیزه مخلصانه آن حضرت است، آن ده درصدش گریه کردن است.

آیت الله جوادی آملی تصریح کرد: با گریه بی‌معرفت، با گریه بی پایداری ممکن است انسان بخشی از ثواب را ببرد، اما به جایی نمی‌رسد که فرشته بر او نازل بشود و ما می‌توانیم به جایی برسیم که ملائکه بر ما نازل بشوند، این وعده را خدا به ما داده است.

حقایق وجودی حضرت زهرا (س) معرفی نشده است

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی نیز طی نوشتاری تأکید کرد: در فضائل حضرت زهرا (س) و شعب وجودی آن حضرت هر چه بخواهیم بگوییم، اگر عمر دنیا را هم داشته باشیم، نمی‌توانیم آن را به پایان برسانیم.

این مرجع تقلید شیعیان ادامه داده است: وجود مبارک حضرت رسول اکرم صلوات الله علیه و آله پدر بزرگوار آن حضرت هم اراده داشتند که ایشان را به همگان و آیندگان معرفی کنند، ولی اوضاع و احوال آن دوره و عدم قابلیت مردم این را اجازه نمی‌داد تا حقایق وجودی حضرت زهرا سلام الله علیها معرفی شود.

وی تصریح کرد: تا آنجایی هم که رسول خدا صلی الله علیه و آله ایشان را معرفی کردند، نشان‌دهنده مقام والا و الهی ایشان است. همین روایت مشهور «إِنَّ فَاطِمَةَ بَضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِی» که به تعابیر و الفاظ متعدد و در موارد مختلف از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم صادر شده و در کتب شیعه و اهل سنّت روایت شده است نشان از مقام بسیار بلند و والای ایشان دارد.

مواضع سیاسی فاطمه زهرا (س)

یک کارشناس مذهبی در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: شخصیت صدیقه طاهره حضرت زهرا (س) شخصیتی است که باید در همه جوانب و ابعاد از زاویه فرهنگی، اجتماعی، فردی و سیاسی و معنوی مورد بحث قرار گیرد و دایره این ابعاد به قدری بالا است که از اندیشه ما خاکیان فراتر است؛ وجود مقدس و نورانی حضرت از مصادیق بارز ثقلین و محور و کانون ثقل کبیر است و عقل بشری از درک این مراتب ناتوان است.

حجت الاسلام علیرضا رکن‌آبادی می‌افزاید: مواضع حضرت صدیقه طاهره (س) در برابر کارگزاران سقیفه و دشمنان امامت به‌رغم اینکه از سوی بعضی از پژوهشگران می‌کوشند آن را یک دعوای مالی تفسیر کنند مسئله‌ای صد درصد سیاسی و دفاع از حرمت ولایت و امامت امیرالمومنان (ع) بوده است.

به گفته وی، قیام و اعتراض صدیقه طاهره (س) تنها بر سر فدک و یا مسائل مالی و غصب حق ایشان نبوده هرچند استدلال‌های حضرت در مورد فدک و ارث طبق خطبه‌ها و استدلال فراتر از فدک بوده و عمده بحث تنها خلافت بر حق و جانشینی رسول خدا (ص) است.

خطبه فدکیه و دفاع جانانه از ولایت

یکی از اساتید حوزه و دانشگاه نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: در خطبه فدکیه حضرت زهرا (س) اگر دقت کنیم در فرازهایی از آن به طور متعدد درباره مسائل ولایت و سیاست مطالبی وجود دارد نه اینکه ایشان در راه دفاع از همسر خود و اینکه حضرت علی علیه السلام به عنوان شوی حضرت زهرا (س) حق جانشینی دارند بلکه ایشان مظلومانه از ولایت امت اسلامی و جانشینی و خلافت پیامبر (ص) مردم را آگاهی دادند و در این راه هم به شهادت رسیدند.

از دیدگاه حضرت فاطمه (س) بزرگ‌ترین انحراف، انحراف از جانشینی منتصب به خدا و رسول خدا بود

حجت الاسلام محسن غرویان بیان می‌کند: از این رو در این خطبه‌ها به قابلیت‌ها و شایستگی‌های امیرالمؤمنین (ع) و مسئله غدیر خم استناد شده که در خطبه‌های ایشان بر مسئله بزرگ سیاسی و ولایت برحق علی علیه السلام و جریان حماسی غدیر خم اهمیت داده شده است؛ خطبه فدکیه مشتمل بر معارف عمیقی از قرآن و سنت مانند مدرسه‌ای از معارف اسلام است که در طول تاریخ از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است.

به گفته وی، از دیدگاه حضرت فاطمه (س) بزرگ‌ترین انحراف، انحراف از جانشینی منتصب به خدا و رسول خدا بود که خسارتی جبران ناپذیر بر جامعه اسلامی وارد کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: حضرت زهرای مرضیه (س) با توجه به عمر بسیار کوتاه خود به مسائل سیاسی و اجتماعی آن زمان شاید هم فراتر از زمان خود آگاهی و بلوغ فکری داشتند لذا باید ایشان برای مسئولان و بانوان ما الگو باشند.

به گفته وی، زنان جامعه امروز باید با الگو گرفتن از حضرت زهرا (س) در دفاع از ولایت و شهادت در این راه به مسائل سیاسی و اجتماعی خود آگاه باشند و همیشه پا به پای مردان در صحنه‌های سیاسی و اجتماعی حضوری چشمگیر داشته باشند.

کد خبر 4839008

منبع: مهر

کلیدواژه: شهادت حضرت زهرا س استاد حوزه و دانشگاه شهادت حضرت فاطمه س بارش برف دهه فجر بوشهر شیراز گرگان تعطیلی مدارس ایلام سیل سیستان و بلوچستان شهرکرد قزوین انتخابات 98 خطبه های نماز جمعه بیرجند یاسوج

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۷۰۳۲۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روایت تاریخ از کارنامه روحانیت

حضرت امام‌خمینی (ره) با توجه به شرایط سیاسی ــ اجتماعی ایران، از همان اولین روز‌های حضورشان در حوزه علمیه قم و خصوصا پس از پاسخ‌نگرفتن اعلامیه معروف‌شان درسال۱۳۲۳ که برای برانگیختن مردم مسلمان علیه رژیم شاه صادر شده بود، به این نتیجه رسیدند که پرورش و تربیت طلاب، روحانیون و مدرسین آگاه و مبارز برای این حوزه می‌تواند بستر مناسب رشد اسلام و شناساندن صحیح آن به توده‌های مردم باشد؛ مردمی که پس از شناخت اسلام آن‌گونه که هست، قطعا به رهبری روحانیت مبارز، علیه رژیم ستم‌شاهی و اربابان غربی‌اش قیام خواهند کرد و پایه‌های ظلم و جور را برخواهند انداخت.

به همین علت همان‌طور که در سند ساواک هم آمده بود، امام در حوزه به تدریس فلسفه و فقه و اصول و اخلاق و تالیف مشغول گردیدند و از محضر ایشان روحانیون بسیاری برخوردار شده و درس گرفتند، روحانیون و طلابی که هریک بعد‌ها از مبارزین و انقلابیون فعال در پیشبرد نهضت و انقلاب اسلامی بودند. امام از سال‌ها قبل درس اخلاق را به منزله مدرسه‌ای برای آماده‌ساختن طلاب جوان جهت مبارزه پیگیر و خستگی‌ناپذیر شروع کرده بودند و از این راه به سایر طبقات و اقشار اجتماعی نیز آگاهی سیاسی می‌بخشیدند.

درواقع دیدگاه‌های سیاسی خود را در این درس‌ها مطرح می‌کردند. بسیاری از روحانیون مبارز ازهمین کلاس اخلاق حضرت امام، درس مبارزه و انقلاب را آموختند و بعد از آن وارد عرصه نهضت شدند. در شرایطی که اهم فعالیت حضرت امام‌خمینی (ره) درسال‌های مابین۱۳۰۰هجری شمسی که به حوزه علمیه قم آمدند وتحصیل خود راپی گرفتندتا۱۳۴۰ که به‌طورعلنی وارد مبارزات سیاسی شدند، پیرامون فراگیری و تدریس علوم مختلف اسلامی و فقهی و تربیت و پرورش شاگردان و روحانیون وطلاب مبارز می‌گذشت؛ یعنی مبارزه ریشه‌ای و مبتنی بر پایه‌های محکم ایدئولوژیک، آگاهی‌های تاریخی ــ اجتماعی و سیاسی، اما در همان دوران هم از موضعگیری‌های سیاسی در موارد تعیین‌کننده غافل نبودند.

در طول نهضت ملی شدن صنعت نفت، امام بیشتر به پیگیری مسائل حوزه و کار تدریس و تالیف و مشاوره با آیت‌ا... بروجردی و تقویت دستگاه مرجعیت مشغول بودند. ایشان در اندیشه اصلاح حوزه بودند، اگرچه در کنار آن سال‌های پرحادثه‌ای می‌گذشت؛ جنجال قرارداد کنسرسیوم، درگیری‌های حزب توده، ترور‌ها و اختلافات جناح‌های ملی و مذهبی نهضت و... ولی به‌دلیل عدم همراهی آیت‌ا... بروجردی با آیت‌ا... کاشانی، حوزه علمیه قم و روحانیونش تقریبا از این جریانات به دور بود.

امام خمینی (ره) و ولایت 
حضرت امام‌خمینی (ره) با توجه به تجارب تاریخی اسلام خصوصا در تاریخ معاصر و مبارزات موثر علما و روحانیونی همچون مرجع تقلید میرزای شیرازی در نهضت تنباکو و ملا محمدکاظم آخوند خراسانی و آیات دیگر در نهضت عدالت‌خانه و انقلاب مشروطیت، همچون سیدجمال‌الدین اسدآبادی دریافته بودند مبارزات مردم مسلمان ایران علیه استبداد و استعمار تنها در زمانی به نتیجه خواهد رسید که از بنیانی دینی برخوردار بوده و با رهبری و هدایت روحانیت و به‌خصوص مرجعیت اسلام انجام پذیرد. طبعا آن روحانیتی که بتواند مردم مسلمان را هدایت کرده و درعین‌حال از تفکر عمیق دینی و پشتوانه علمی اسلامی نیز برخوردار باشد، بایستی در حوزه‌های علمیه تربیت می‌شد و از دریای علم و معرفت اسلامی سیراب می‌گردید. 

پس نخستین شرط تربیت چنین روحانیتی، رشد و بقای حوزه علمیه قم در مقابل سیل بنیان‌کن تهاجم فرهنگی استعمارگران و فشار و زور رژیم پهلوی بود که از زمان تاسیس، بنا به اساس طرح صهیونیستی بنیادگذاری‌اش، انهدام حوزه‌های دینی را در دستورکار خویش قرار داده بود. در شرایطی که برنامه‌های ضداسلامی و سرکوب و اختناق رضاخانی، حوزه علمیه قم را به نهایت ضعف رسانده و در آستانه اضمحلال قرار داده بود، امام ضرورت حضور مرجعی جامع‌الشرایط را برای مرجعیت عامه و ریاست حوزه علمیه قم احساس می‌کردند.

ضرورتی که پس از درگذشت آیت‌ا... العظمی حاج‌شیخ‌عبدالکریم حائری‌یزدی، تقریبا بدون پاسخ مانده بود و حضور مراجع ثلاث یعنی آیت‌ا... سیدمحمد حجت و آیت‌ا... سیدصدرالدین صدر و آیت‌ا... سیدمحمدتقی خوانساری نتوانسته بود وحدت حوزه را دربرابر هجوم بی‌امان دشمنان دین و کشور حفظ نماید. امام بحق می‌دانستند که با حوزه‌ای متزلزل، آسیب‌پذیر و ضعیف نمی‌توان با توطئه‌های اسلام‌زدایی استعمار و رژیم شاه مقابله نمود و فقیه جامع‌الشرایط، باشهامت و آگاهی را می‌طلبد تا با تبدیل آن حوزه علمیه آشفته به پایگاهی استوار برای پرورش اندیشمندانی وارسته و اسلام‌شناسانی فرهیخته و پاکباز، کانون گرم نهضت اسلامی را جهت رویارویی با خطر‌هایی که اسلام و استقلال کشور را تهدید می‌کند، برپا سازد.

از همین رو بود که حضرت امام (ره) درسال۱۳۲۳ به‌عنوان یکی از شخصیت‌های مطرح حوزه علمیه قم، برای یکپارچه کردن حوزه تحت‌زعامت مرجعی واحد، در دعوت آیت‌ا... بروجردی به قم نقش اصلی را ایفا کردند و پس از درگذشت آیت‌ا... سیدابوالحسن اصفهانی (مرجع تقلید شیعیان در کاظمین) در۱۳آبان۱۳۲۵ و حاج‌آقا حسین قمی‌طباطبایی (سرپرست حوزه علمیه نجف) در ۱۷ بهمن همان سال، بیشترین تلاش را جهت مرجعیت عامه آیت‌ا... بروجردی به عمل آوردند. سابقه مبارزاتی آیت‌ا... بروجردی علیه رضاخان و حرکتش از بروجرد به‌منظور سرنگونی حکومت ضداسلامی رضاخان از نگاه امام پنهان نبود و این‌که خود مرحوم بروجردی به مناسبتی اظهار کرده بود: «من هرگز در قبال خلافکاری‌ها و قانون‌شکنی‌های دستگاه حاکمه ساکت نمی‌نشینم.» 

وهمین موضوع به زندان افتادن ایشان منجر شد، مد نظر امام قرار داشت. ازهمین رو حضرت امام (ره) اطمینان داشتند حضور آیت‌ا... بروجردی در صدر حوزه علمیه قم می‌تواند وحدت و یکپارچگی لازم را در حوزه علمیه قم پدید آورده، قوام و استحکام لازم را به آن ببخشد و در برابر هجمه شاه و اعوان و انصارش بیمه‌اش سازد. امام‌خمینی (ره) در تمام دوران زعامت آیت‌ا... بروجردی بر حوزه علمیه قم، کوشش فراوانی به خرج دادند که علی‌رغم موانع و دشواری‌های متعددی که پیرامون آیت‌ا... بروجردی قرار داشت، حقایق را به گوش آن مرحوم برسانند، اوضاع و شرایطی را که در کشور جریان دارد و نقشه‌های گوناگونی که از سوی رژیم شاه و اربابان خارجی‌اش علیه اسلام و استقلال ایران طرح می‌شود را به ایشان اطلاع دهند و تا آنجا که ممکن است او را از جریان امور آگاه سازند.

آیت‌ا... بروجردی نیز به نظرات و پیشنهادات امام توجه می‌کرد و به ایشان اعتماد و اطمینان ویژه‌ای داشت و در مواقع حساس با امام تماس گرفته و مشورت می‌کرد. حاج‌آقا روح‌ا... (عنوانی که امام در آن زمان در حوزه علمیه به آن معروف بودند) به مثابه نماینده و مشاور سیاسی آیت‌ا... بروجردی، یکی از مورد اعتمادترین علمای حوزه نزد ایشان به‌شمار می‌آمدند. چنانچه بار‌ها از سوی آیت‌ا... بروجردی به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار به ماموریت‌های مهمی رفتند ازجمله هنگامی که رژیم قصد برپایی مجلس موسسان و تغییراتی در قانون‌اساسی همچون تفویض اختیار انحلال مجلسین به شاه را داشت، حضرت امام به‌عنوان نماینده آیت‌ا... بروجردی علاوه‌براین‌که با منوچهر اقبال، نخست‌وزیر وقت دیدار نمودند، ماموریت یافتند با شاه ملاقات کرده و نگرانی‌های حوزه علمیه قم را از این تغییرات اعلام کنند. حتی در سفری که آیت‌ا... بروجردی به مشهد داشت، امام را به‌جای خود، مسئول اداره حوزه کردند، درحالی‌که افراد مسن‌تر و معروف‌تری همان زمان در حوزه علمیه قم حضور داشتند.

سندی از ساواک نشان می‌دهد که وقتی خبرنگار مجله ترقی در سال ۱۳۳۱ (دوران صدارت دکتر مصدق) سراغ آیت‌ا... بروجردی می‌رود تا از ایشان درباره کشته‌شدگان تظاهرات همان سال بپرسد، آیت‌ا... بروجردی در پاسخ اظهار می‌دارد که بروید از نماینده رسمی من، آیت‌ا... خمینی سؤال کنید که خبرنگار نشریه یادشده با حضرت امام تماس می‌گیرند. امام ضمن این‌که در آن شرایط و علی‌رغم تاکید آیت‌ا... بروجردی بر کناره‌گیری از مسائل سیاسی، جهت حفظ وحدت حوزه علمیه قم تحت زعامت مرجعیتی واحد، نهایت سعی خود را برای حفظ احترام و روش‌های آیت‌ا... بروجردی مبذول می‌داشتند، اما درعین‌حال به‌دنبال برنامه درازمدت خویش جهت سامان‌یافتن حوزه علمیه قم در سال ۱۳۲۸ با همراهی برخی دیگر از مدرسین حوزه، طرح اصلاح حوزه را با هدف ایجاد نظم و تشکیلات، به آیت‌ا... بروجردی ارائه کردند که به علت مخالفت برخی از اطرافیان ایشان، به انجام نرسید. 

اما سؤال مهم که اغلب در ذهن برخی پرسشگران مطرح می‌شود، آن است که چرا امام‌خمینی (ره) در دوران حیات آیت‌ا... بروجردی، نهضت خود را آغاز نکردند (چنانچه نخستین موضعگیری‌های علنی سیاسی امام علیه رژیم شاه پس از وفات آیت‌ا... بروجردی اعلام می‌شود). چرا علی‌رغم ناسازگاری برخی مواضع سیاسی و اجتماعی امام‌خمینی با آیت‌ا... بروجردی، هیچ‌گاه آن مواضع را آشکار نساختند.

منبع: جام جم

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی

دیگر خبرها

  • برنامه‌های حرم رضوی به مناسبت شهادت حمزه سیدالشهدا(ع)
  • روایت تاریخ از کارنامه روحانیت
  • تربیت شاگرد و روحانی مبارز
  • تنها بانویی که فرمانده‌ی سپاه پاسداران شد
  • درباره اولین شهید ترور جمهوری اسلامی ایران
  • یادواره شهدای فردو در حرم حضرت فاطمه معصومه (س) برگزار می‌شود
  • پوستر | رابطه با اسرائیل حرام است
  • یادواره شهدای فردو در حرم حضرت فاطمه‌ معصومه(س) برگزار می‌شود
  • مراسم عزاداری شهادت حضرت حمزه و حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در قم برگزار می‌شود
  • برگزاری مراسم گرامیداشت ایام رحلت حضرت عبدالعظیم با شعار «جهاد و شهادت»