به نقل از «شبستان»

فرا اخلاق؛ عرصه‌ای مغفول در مطالعات و پژوهش‌ها/ پیوند فلسفه اخلاق و معرفت‌شناسی از معبر یک کتاب

تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۸۱۴۲۷۲

حجت‌الاسلام محمدی‌منفرد با اشاره به انتشار کتاب «توجیه باور اخلاقی»، گفت: در این اثر به مباحث مختلف اخلاقی پرداخته شده از جمله فرا اخلاق که در کشور ما کمتر به آن توجه می‌شود.

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: چندی قبل کتاب «توجیه باور اخلاقی» به قلم حجت الاسلام «بهروز محمدی منفرد» روانه بازار نشر شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نویسنده در این اثر در پی پاسخ به شکاکیت در این زمینه و طرح نظریه‌ای جامع در حوزه ساختار توجیه باور اخلاقی است؛ چراکه با نبود دیدگاهی جامع در حوزه توجیه باورهای اخلاقی، ناهنجاری‌های اخلاقی در قلمرو عمل توجیه عقلانی می‌یابد و بسترساز اباحی‌گری با پشتوانه عقلانی می‌شود؛ یکی از دلایل اهمیت این پژوهش پاسخ به شکاکیت و جلوگیری از اباحی‌گری در حوزه اخلاقیات است.

 

بر آن شدیم مباحث و ابعاد مختلف این اثر را در گفت وگو با حجت‌الاسلام «محمدی منفرد» به بحث و بررسی بگذاریم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:

 

حجت الاسلام «محمدی منفرد» با بیان اینکه در حوزه «فرا اخلاق» در کشور ما یا کار نشده یا بسیار اندک کار شده است، اظهار کرد: حوزه مطالعاتی من فلسفه اخلاق است و همین امر یکی از عواملی بود که سبب شد دست به نگارش این اثر بزنم. کتاب «توجیه باور اخلاقی» در واقع پیوندی را میان معرفت شناسی و فلسفه اخلاق ایجاد می کند.

 

این عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: در این کتاب می خواهیم مباحث معرفت شناختی، حقایق و گزاره های اخلاقی را فهم کنیم. البته در مسیر نگارش کتاب مشکلاتی هم وجود داشت که در مقدمه آن اشاره داشتم. گاهی به برخی نظریه ها از جهت محدودیت های زمانی و حجم اثر به صورت کلی اشاره شده است.

 

وی ادامه داد: البته تلاش کردم که همه دیدگاه ها به صورت دقیق بررسی شود با این وجود هرکدام از فصل ها خود امکان این را داشتند که اثر مستقلی باشند و البته به این موضوع نیز اشاره داشته ام. مثلا انسجام گرایی اخلاقی می تواند کتاب مستقلی باشد. 

 

حجت الاسلام محمدی منفرد افزود: در نگارش این اثر از منابع لاتین استفاده کردم و سعی کردم دیدگاه های مهمترین فیلسوفان در حوزه فلسفه اخلاق را مطرح کنم، اما همان طور که اشاره کردم اولا فرصت ما کم بود و در وهله دوم سیاست های پژوهشگاه اجازه نمی داد که بیش از این حق مطلب را ادا کنم، ضمن اینکه کتاب هایی از این دست عموما در ویرایش با مشکلاتی مواجه اند، به هر صورت من در ویراست جدید مشکلاتی که بعضا وجود داشت را حل کردم.

 

 
وی تصریح کرد: در گام نخست این اثر، معرفت شناختی اخلاق تحلیل مفاهیم شد؛ بنابراین بخش اول کتاب بحث از امکان معرفت و پاسخ به شکاکان معرفت شناسی اخلاق است. در گام دوم سراغ نظریه های توجیه باور اخلاقی می رویم که یکی از مهمترین نظریات بحث مبنا گرایی اخلاقی است و در ادامه انسجام گرایی و سپس زمینه گرایی ساختار توجیه بررسی شده است.

 

این پژوهشگر گفت: البته مبناگرایی را بر اساس رویه خاصی بررسی کرده ام. مبناگرایی هنجاری یا مبناگرایی طبیعت گرا تعریف هایی دارد که به آنها پرداخته ام تا در نهایت به این نتیجه برسیم که بهترین دیدگاه برای توجیه باور اخلاقی یا بهترین نظریه برای توجیه نظریه اخلاقی چیست. در واقع می خواهم بگویم که حرکت ما از امکان معرفت می آید و بعد نظریه های مقابل توجیه باور اخلاقی، نیز بیان می شود و زمانی که مشخص می کنیم که توجیه باور اخلاقی  امکان پذیر است سراغ نظریه هایی می رویم که به این مولفه پرداخته اند.

 

گفتنی است کتاب «توجیه باور اخلاقی» به قلم بهروز محمدی منفرد و توسط اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ۴۰۴ صفحه و به قیمت ۲۸ هزار تومان در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است.

 

پایان پیام/248

منبع: شبستان

کلیدواژه: کتاب حجت الاسلام معرفت شناسی فلسفه اخلاق فرا اخلاق نظریه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۸۱۴۲۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

لحظه دوست داشتن و دوست داشته شدن، لحظه واقعی زندگی است

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت حکمت الله ملاصالحی عصر روز سه شنبه چهارم اردیبهشت ماه در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

یکی از سخنرانان این مراسم اصغر دادبه، استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی بود که به دلیل عدم حضور در جلسه ویدئوی کوتاهی برای این نکوداشت تهیه کرده بود و در بخشی از این مراسم پخش شد.

دادبه گفت: من اندکی فلسفه می‌دانم، او برای شنیدن پیام مام وطن بسیار آماده‌تر از کسانی است که با فلسفه آشنایی ندارند. من با آنکه شیفته شعر هستم اما می‌گویم بی فلسفه هرگز نمی‌توان زیست و در هیچ زمینه‌ای کاری جدید انجام داد.

وی افزود: آشنایی من با ملاصالحی بسیار کهن است و مام میهن ما در بسیاری از دوران‌ها دلش خونین بود و فرزندانش دل خونین او را التیام داده‌اند. یکی از این فرزندان حکمت‌الله ملاصالحی است.

استاد فلسفهٔ اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی سپس ادامه داد: آن همه کوشش برای توضیح تاریخ ایران برای تبیین این معناست که بگوئیم، فلسفه هنر برای چیست و چگونه به امروزمان مدد می‌رساند. به نظر من تخت جمشید، خرد مجسم ایرانی است. روح حکمت ایرانی در تخت جمشید حاضر است. پیام مام میهن به نیکی از سوی حکمت‌الله ملاصالحی شنیده شده است و او به مدد فلسفه باستان‌شناسی را تبیین می‌کند.

دیندار آزاده و با کرامت

محمد رضا زعیم حسینی عضو انجمن علمی باستان شناسی که اجرای این مراسم را هم به عهده داشت در بخش پایانی مراسم گفت: بنده نزدیک به سه دهه است که در فضای غیرآکادمیک با آقای ملاصالحی معاشرت دارم. ایشان آن گونه زیسته که می‌اندیشد و آنگونه می‌اندیشد که زیسته است. متأسفانه در فضای دانشگاهی ما خیلی از دانشگاهی‌ها به حقیقت متعهد نیستند بلکه به نظریه‌ها و روش‌هایشان متعهد هستند. آقای ملاصالحی کسی است که به حقیقت متعهد است وکمتر دانشگاهی‌ ای این چنین است. علاوه بر این نگاه جامع ایشان به ایران خیلی مهم است. از این جهت که نگاه ایشان به ایران یک ویژگی هولوگرامیکی دارد به این معنا که ایران منهای یک اپسیلون، ایران نیست.

وی افزود: کلام آقای ملاصالحی فریاد رسای همه ایران دوستان در برابر حماقت‌هایی است که می‌خواهند ایران را از پا در بیاورند. صدای ایشان فریاد رسای انسان ایرانی برای شرافتمندانه زیستن است. حکمت الله ملاصالحی یک دیندار همراه با آزادی، عدالت و کرامت است.

احساس شرم و علو را توأمان دارم

اما آخرین سخنران این مراسم حکمت الله ملاصالحی، استاد تمام دانشگاه تهران و مدرس مدعو دانشگاه آتن بود. وی در سال ۱۳۹۴ چهارمین نشان دکتر عزت‌الله نگهبان را دریافت کرد.

ملاصالحی در پایان این مراسم ضمن تشکر از حاضرین و سخنرانان گفت: هیچ وقت اندازه الان خجالت نکشیده بودم. من بسیار شرمم شد چون مهترانی در مجلس درباره منِ کهتر سخن گفتند و صفت نیک خودشان را به من نسبت دادند. من حتی در حد یک دانشجوی کوچک هم نیستم. از خانم آموزگار که در محضرشان طلبگی کردم بسیار تشکر می‌کنم. همچنین از آقای دادبه که از دوران دانش آموزی استاد من بودند تشکر می‌کنم، از ایشان هم بسیار چیزها آموختم. صدای آقای صدوقی سها را برای اولین بار در رادیو فرهنگ شنیدم و همیشه دوست داشتم ایشان را ببینم و بعد از دیدارمان از ایشان هم بسیار آموختم. همچنین از آقای رحمتی قرآن و عرفان بسیار و از آقای بهشتی که یک ذهن ریاضی و هندسی دارند بسیار آموختم. بنده بارها خواستم که این مراسم برگزار نشود اما آقای زعیم قبول نکردند و زعامت جلسه را به عهده گرفتند.

وی افزود: حس و کششی در لایه‌های زیرین هستی ما به سوی دوست داشتن و دوست داشته شدن است که هر بار خیزش می‌کند در درون ما چنان حس سروری ایجاد می‌شود که فکر می‌کنیم معنای واقعی زندگی همان لحظه است. بنده زمانی که در یونان درس می‌خواندم متوجه شدم که در فلسفه و حکمت این حس چقدر وسیع است. بنابراین بنده علیرغم همه خجالتی که کشیدم احساس علّو هم می‌کنم.

این باستان‌شناس پیشکسوت در ادامه به موضوع فلسفه هنر و مقوله زیبای شناسی پرداخت و گفت: زیبایی شناسی مقولات زیادی دارد اما زیبایی و جلال دو عنصر اصلی آن هستند. زیبایی یعنی تناسب میان ماده و صورت با معنا و جلال یعنی تقابل میان صورت و معنا. متأسفانه ما نام معماران تخت جمشید را نمی‌دانیم اما می‌دانیم که یکی از شاهکارهای معماری ایران است. چون هر دو مقوله زیبایی، جلال را یکجا دارد. این ظرافت در معماری بارگاه امام رضا هم دیده می‌شود.علاوه بر اینکه، این تقابل و تناسب در موسیقی ایرانی هم وجود دارد.

ملاصالحی بیان کرد: حالا اگر از این منظر به محفلی که امشب برایم برگزار شد نگاه کنیم بهتر می‌توانید متوجه احساس شرم، علّو و شعف بنده شوید.

در پایان این مراسم با حضور همسر ملاصالحی و پیشکسوتان حوزه باستان شناسی، جوایز و یادگاری‌هایی از طرف خانه اندیشمندان علوم انسانی و سایر مراکز و انجمن‌های علمی که در برگزاری این مراسم نقش داشتند به حکمت الله ملاصالحی اهدا شد.

کد خبر 6087873 سارا فرجی