ظاهرا جایی برای پیرمردها نیست
تاریخ انتشار: ۲۳ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۸۶۹۹۷۵
ساعت 24-جشنواره فیلم فجر امسال هم به پایان رسید و طبعا مانند هر دوره دیگری از این جشنواره و به‌طور کلی مانند هر جشنواره دیگری با حواشی خاص خود روبه‌رو بود. اینکه در نشست‌های خبری جشنواره امسال چه اتفاقاتی رخ داد و حواشی و جنجال‌ها از چه جنسی بود، نکته‌ای نیست که موضوع نوشتار حاضر قرار گرفته باشد.
اگر چه هر دوره‌ای به فراخور موقعیتی که به لحاظ زمانی در آن قرار دارد از رویدادها و حال و هوای حاکم بر آن سال تبعیت می‌کند و فیلم‌های به نمایش درآمده تا حد زیادی برآیند و بازتاباننده اوضاع عمومی کشور در آن سال یا - قدر متوسع‌تر اگر نگاه کنیم- سال‌های منتهی به جشنواره است، البته که امری طبیعی است و جز این اگر بود باید محل پرسش باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این‌ها را نوشتم که بگویم نوشتار حاضر اگر چه ناظر بر یکی از حواشی جشنواره امسال است اما ابدا در حیطه انواع برشمرده شده در سطرهای بالا نیست. بناست زاویه‌ای تعبیه کنیم برای دیدن و قدری درنگ بر چالشی که نه‌تنها مختص سی‌وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر نیست بلکه چه بسا اگر دقیق‌تر شویم ردی از عارضه نهفته در آن را در سایر عرصه‌ها و حوزه‌های فرهنگی و هنری این سرزمین هم می‌بینیم. در روزهایی که جشنواره امسال در جریان بود، خبرهای متعددی از نشست‌های خبری آن منتشر می‌شد حاکی از آنکه فلان یا بهمان فیلمساز نام‌آشنا هنگام اکران فیلمش مورد استهزای تماشاگران قرار گرفت و به اصطلاح عامیانه که در عنوان خبرها هم به کار رفته، «هو شد.» در اینجا ابتدا مروری می‌کنیم به این رفتار در قبال هنرمندانی که به جای نقد شدن، مسخره شدند.
مسعود کیمیایی؛ صدای ناآشنایی که نفی می‌شود
طبعا یکی از مهم‌ترین نام‌هایی که امسال هم مانند یکی دو دوره دیگر از جشنواره در سنوات گذشته در کانون رفتارهای استهزاآمیز قرار گرفت، مسعود کیمیایی بود. او امسال فیلم «خون شد» را در جشنواره داشت. فیلمی که علاوه بر لوکیشن‌هایی در سوادکوه و قائمشهر مازندران در مناطق مختلفی از تهران از جمله کوچه‌پس‌کوچه‌های خیابان ری که محله زادگاه کیمیایی است، می‌گذرد. خود کیمیایی بنا به همان روحیه شاعرمسلکی که دارد در مورد قصه فیلم به جای دادن خطی از داستان یا خلاصه قصه، با به کار بستن تخیلی که در او سراغ داریم، در این باره گفته است: «داستان خون شد به مثابه خانه‌ای قدیمی است که همه چراغ‌هایش خاموش بوده و هیچ کس نیز در اتاق‌هایش ساکن نیست در این میان یکی از ساکنان این خانه می‌آید و همه چراغ‌ها را روشن می‌کند.» فیلم اما جدای از این تشبیه مرتبط یا نامرتبط، قصه مردی به نام فضلی را به تصویر می‌کشد که به دادخواهی خانواده‌اش برخاسته و در این دادخواهی دست به کارهای خشونت‌باری از همان جنس عصیان دهه 40 و 50 و «قیصر» و ضامن‌دار می‌زند و حتی یک مورد آدم‌سوزی و چندین قتل در آن دیده می‌شود. منتقدان و مخالفان «خون شد» می‌گویند فیلم در فضایی گل‌درشت روایت می‌شود و دیالوگ‌هایی چنان ناهمخوان با فضا و حال و هوای روزگار ما دارد که مجموعه کار عوامل را به اثری نه چندان قابل اعتنا تبدیل کرده است. با این همه کسی به این نقدها خرده‌ای نمی‌گیرد. حتی دلدادگان سینمای کیمیایی که هر اثر او را در خور توجه و در صدر تولیدات آن سال قلمداد می‌کنند و معتقدند که به اصطلاح «هر چه آن خسرو کند شیرین بُود» نیز دیگر این سال‌ها کمتر گلایه‌ای از روی بر تافتن تماشاچیان امروز سینمای ایران از فیلم جدید کیمیایی ندارند. موضوع بر سر نحوه ابراز مخالفت‌ها با سینمای کیمیایی است. آنها می‌گویند کسی که کارنامه‌ای حاوی «قیصر»، «گوزن‌ها»، «دندان مار» و... دارد، چرا باید این گونه مورد بی‌احترامی قرار بگیرد و به اصطلاح «هو» شود؟ واقعیت این است که تنها مسعود کیمیایی که وجود چند فیلم بسیار قابل‌اعتنا در کارنامه‌اش حتی بر مخالفانش هم پوشیده نیست، بلکه هر فیلمسازی با هر کیفیت هنری به مجرد فیلمساز بودن و مهم‌تر از آن انسان بودن، حق مسلمی به نام «احترام عمومی» دارد. کیمیایی پیش از این نیز به خاطر فیلم‌های دیگری از جمله «متروپل» مورد این رفتار استهزاآمیز قرار گرفته بود. در اتفاقی که برای کیمیایی در جشنواره امسال افتاد، به هیچ رو اتفاق تازه و بی‌سابقه‌ای نه برای او بود و نه برای جامعه فیلمسازان ایران. پیش از این فیلمسازانی مانند داریوش مهرجویی به خاطر فیلم «اشباح»، کیومرث پوراحمد به خاطر فیلم «۵۰ قدم آخر»، رسول صدرعاملی بابت ساخت فیلم «در انتظار معجزه»، فریدون جیرانی به خاطر فیلم «پارک‌وی»، سیروی الوند بابت فیلم «این سیب هم برای تو» و... از جمله فیلمسازانی هستند که مورد رفتار مشابهی قرار گرفتند. رفتارهایی نظیر هو شدن یا کف و سوت زدن‌های عمدی برای به هم خوردن جو سالن نمایش فیلم.
شهاب حسینی؛ حرف یامین‌پور به بیانی دیگر
بخش دیگری از حواشی فیلم کیمیایی در جشنواره امسال به مخالفت شهاب حسینی با او برمی‌گردد. حسینی که خود در مقام تهیه‌کننده یکی از فیلم‌ها در نشست خبری حضور یافته بود، در بخشی از حرف‌هایش که با مسائل اجتماعی پیوند خورده بود، تلویحا تعریضی هم به اقدام مسعود کیمیایی که امسال تصمیم گرفته بود به جشنواره نیاید، داشت. حسینی حرفش این بود که کیمیایی چون می‌داند فیلمش مورد توجه قرار نمی‌گیرد و مخالفت‌ها با آن در جشنواره بالا خواهد گرفت، تصمیم گرفته به جشنواره نیاید اما تظاهر به این کرده است که نیامدنش را به مسائل اجتماعی و سیاسی کشور ربط بدهد.
حرف‌های این بازیگر سرشناس علیه کیمیایی، همان حرف‌هایی بود که پیش از این چهره اصولگرایی چون یامین‌پور درباره اقدام کیمیایی زده بود. با این تفاوت که یامین‌پور از عبارت «نان بازوی خودت را بخور» خطاب به کیمیایی استفاده کرده بود اما حسینی با به کار بردن ضرب‌المثل «روغن ریخته را خرج امام‌زاده کردن» در توصیف کار کیمیایی، درصدد استهزای این فیلمساز پیشکسوت برآمد. حرف‌های حسینی واکنش‌های زیادی را بین هنرمندان و اهالی سینما به دنبال داشت. از آن میان می‌توان به حرف‌های منیژه حکمت، فیلمساز اشاره کرد که گفته «آقای حسینی هنوز حرف زدن و ادب نیاموختی» یا یغما گلرویی ترانه‌سرا که با عبارت «سنگ مفت، گنجشک مفت» به او کنایه زده و همین طور حامد اسماعیلیون، نویسنده که در واکنش به ادعای او مبنی بر در کنار مردم بودن و اشاره به وقایع اخیر کشور، گفته: «ما خودمان راه سوگواری را بلدیم.» جواد نوروزبیگی، تهیه‌کننده «خون شد» هم به شدت از حرف‌های حسینی علیه کیمیایی انتقاد کرد و گفت: «گویا صندلی خالی آقای کیمیایی هم برای بعضی‌ها مساله شده است.»
دعوت تلویحی حاتمی‌کیا به کناره‌گیری
از فیلمسازی
فیلمساز دیگری که نشست خبری فیلمش در جشنواره امسال با حواشی مشابهِ فیلم کیمیایی روبه‌رو شد، ابراهیم حاتمی‌کیا بود. او که امسال بیستمین فیلم بلند سینمایی خود را با نام «خروج» به جشنواره آورده بود، بابت این فیلم مورد انتقاد قرار گرفت. نوع و جنس رفتارها در قبال فیلم حاتمی‌کیا یا به گونه‌ای بود که او را نیز عصبانی کرد و برخلاف کیمیایی که اصلا در جشنواره حضور نداشت تا واکنشی به موضوع نشان بدهد، حاتمی‌کیا دقایقی طولانی را به پاسخ به خبرنگارانی اختصاص داد که از فیلمش انتقاد کرده بودند. گرچه لحن انتقاد به فیلم حاتمی‌کیا به اندازه انتقادها و «هو» کردن‌های این سال‌های سینمای ایران از جمله در برابر فیلم امسال کیمیایی تند نبود اما یکی از انتقادها به او که با لحنی کنایی و وامدار دیالوگی از فیلم «آژانس شیشه‌ای» به حاتمی‌کیا گفته بود «دهه شما گذشته» بسیار مناقشه‌برانگیز شد. از درستی یا نادرستی این حرف درمی‌گذریم که خود فرصت دیگری می‌طلبد و بهانه مستقلی؛ چیزی که در گزاره آن خبرنگار خطاب به حاتمی‌کیا نهفته بود، دعوت تلویحی او بود به کناره‌گیری از فیلمسازی. آنچه باز مانند واکنش‌های تمسخرآمیز به فیلم کیمیایی در این اظهارنظر راجع به فیلم حاتمی‌کیا نیز مشهود است، خشونت و تخریبی است که در این گزاره وجود دارد. اینکه فیلمسازی با سابقه حاتمی‌کیا که تعدادی از فیلم‌های ماندگار و به یادماندنی سینمای چهار دهه گذشته ما را ساخته به خاطر فیلمی که شاید در قواره آثار مهم کارنامه‌اش نباشد، در مقابل اظهارنظری چنین خشن و عصبی قرار بگیرد، نشان از چه چیزی جز همان روحیه سلبی و قائل به حذف ما دارد که دست بر قضا در این سال‌ها روز به روز بیشتر شده است؟ اگر چه ممکن است به حاتمی‌کیا مانند هر فیلمساز دیگری انتقاداتی وجود داشته باشد و موضع‌گیری‌های بعضا تند و عصبانی او در مقابل اظهارنظرهای مخالفانش در سال‌های اخیر منتقدان پر و پاقرصی داشته باشد اما این ربطی به نوع مواجهه با او از جنسی که در نشست خبری فیلم «خروج» شد، ندارد. تو گویی مرز میان انتقاد با تخریب و نقد با تمسخر روز به روز در حال کمرنگ شدن و از بین رفتن است. انگار ضرورت است که برگردیم و یک سری از مفاهیم را که گویا در نظام فکری ما اهالی فرهنگ به اشتباه جا افتاده و مورد غلط‌خوانی واقع شده، بازخوانی کرد. سینمای یک کشور برآیندی از وضعیت عمومی آن کشور باید باشد و سینمای ایران امروز مانند سایر حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی ما نیازمند نقد و تحلیل است. نیازی که دستیابی به آن از رهگذر شفاف‌سازی مرز میان نقد و غرض، نقد و تخریب و نقد و بی‌احترامی می‌گذرد. آن وقت شاهد فضایی خواهیم بود که صرف عوض شدن سلیقه‌های یک نسل، منجر به تخریب هنرمندانی از نسل گذشته توسط آنها نمی‌شود و شاهد نسل تازه نفس، خلاق و بی‌عقده‌ای خواهیم بود که همیشه جایی برای پیرمردها دارند.
منبع: روزنامه اعتمادمنبع: ساعت24
کلیدواژه: جشنواره امسال فیلم حاتمی کیا مسعود کیمیایی سینمای ایران فیلم کیمیایی حاتمی کیا خاطر فیلم سال ها قرار گرفت یامین پور نشست خبری فیلم ها آن سال اگر چه خون شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۸۶۹۹۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پردیس آسمانه هنر ایران افتتاح می‌شود/ جشنواره فجر معماری امسال برگزار می‌شود
به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسه امروز مدیران وزارت ارشاد با معماران در ساختمان وزارتخانه اظهار کرد: جشنواره معماری فجر، امسال به جشنواره‌های دیگر فجر افزوده می‌شود.
وی افزود: سند ملی معماری امروز تحویل شورای عالی انقلاب فرهنگی شد که تحولات بزرگی را رقم خواهد زد.
اسماعیلی همچنین درخصوص طرح ویژه وزارت ارشاد عنوان کرد: دهه فجر ساخت بنای آسمانه هنر ایران آغاز می‌شود، که برای این طرح بنای ده هزار متری با مجموعه زیربنایی ۱۲۰هزار متری پیش بینی شده است.
همچنین ایجاد دبیرخانه هنر معماری و حکم دکتر محمدخوانی هم امروز ارایه شد، این دبیرخانه امسال شروع بکار خواهد کرد.
انتهای پیام/
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد