ارمنی ها چطور سر از شمیران درآوردند؟
تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۹۲۵۶۸۱
همشهری آنلاین/ راحله عبدالحسینی: آن روزها مستوفی‌الممالک مأمور بود شمال تهران را آباد کند. رد قنات ها و زمین‌های حاصلخیز شرق روستای اوین شمیران را گرفت و در حد فاصل این محدوده تا ونک فعلی بنای عمران و آبادی را گذاشت. ماجرای کلیسای میناس مقدس که جزو آثار ملی ایران است و حکایت قلعه ارامنه در این محله از همان روزگار آغاز شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
مهاجران ارمنی
طی سال‌های میانی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، 2 فرمان صادر شد که بر آبادانی و عمران خارج از حصار ناصری دلالت داشت. نخستین فرمان خطاب به میرزا عیسی خان وزیر برای آبادانی از سنگلج تا سرآسیاب مهرآباد بود. دومین فرمان ناصرالدین شاه مهم‌تر بود و براساس آن مستوفی‌الممالک مأمور شد تا زمین‌های شمال تهران از مسیر بهجت‌آباد تا آسیاب گاو میشی(بوستان شفق امروزی) و در ادامه تا ده قدیمی ونک را سر و سامانی بدهد و آباد کند.
«مهدی اعرابی» استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و از قدیمی‌های محله اوین با استناد به کتاب «جغرافیای تاریخی تهران» اثر دکتر «منوچهر ستوده» می‌گوید: «حد فاصل شرق ونک و اوین از قدیم‌الایام مزرعه‌ای بوده که از طریق قنات آبیاری می‌شد و به همین سبب بسیار آباد بود و محصولات کشاورزی بسیاری داشت. بعدها مستوفی‌الممالک به منظور عمران و آبادانی بیشتر باعث کوچ کردن تعدادی از ارامنه را از فریدن اصفهان به این محدوده شد.» مستوفی‌الممالک اول از همه برای ارامنه قلعه‌ای ساخت تا در آن سکنی کنند. قلعه‌ای که به آرارات معروف است و این روزها اثری از آن نیست و نشان وجود قلعه را باید در کتاب‌های تاریخی دنبال کرد.
«داریوش شهبازی» نویسنده کتاب «روایت تهران» در این باره می‌گوید: «در دست‌نوشته‌های به‌جا مانده از میکائیل هارطونیان که 80 سال پیش کدخدای قلعه ارامنه بود، آمده که از 13خانواده 4 خانواده به مناطق اطراف یعنی دروس و تلو می روند. خانواده‌های باقی‌مانده نیز مدت 2سال در چادر، کنار چشمه‌ای که در محل باشگاه آرارات فعلی قرارداشته با پرورش گاو و گوسفند زندگی می‌کنند تا خانههایشان را در محل قلعه فعلی می‌سازند. مستوفی‌الممالک که مالک زمین‌ها بود آنجا را به ارامنه می‌بخشد. ارامنه خانههایشان را با خشت و گل می‌سازند و کنار هر خانه طویله هم ساخته شد. زمین‌های اطراف نیز زمین‌های کشاورزی و باغ های مستوفی‌الممالک بود که هموطنان ارامنی در آن زمین‌ها کار می‌کردند. ارامنه برای اینکه بتوانند راحت باشند دورتادور خانه هایشان دیواری می‌کشند که 4برج در 4طرف اصلی داشت. به این صورت قلعه ارامنه به عنوان اولین روستای ارمنی‌نشین نزدیک تهران شکل گرفت. داخل قلعه حدود ۵۰ خانواده ارمنی زندگی می‌کردند. شب‌ها در چوبی قلعه را می بستند و هر صبح آن را باز می‌کردند.»
جایگاه جغرافیایی قلعه ارامنه که حالا دیگر از آن نشانی نیست از شمال به اوین، از شرق به خیابان ولی عصر(عج)، از جنوب به یوسف آباد و از غرب به شیخ بهائی و زمین‌های ده ونک منتهی می‌شود.
کلیسای میناس مقدس
ارامنه ساکن در قلعه آرارات برای عبادت و انجام فرائض دینی و مذهبی خود دست به کار ساخت کلیسا می‌شوند. کلیسای «میناس» که همچنان در محله آرارات به چشم می‌خورد و مورد تقدس است سال 1240هجری شمسی به دستور مستوفی‌الممالک داخل قلعه ساخته شد. در ساخت این کلیسا و تأمین وسایل اولیه آن نیز خود مستوفی‌الممالک بی‌اثر نبود. به گفته شهبازی مستوفی الممالک یک صلیب به کلیسا هدیه می کند که هنوز هم در کلیسا وجود دارد و روی آن «مستوفی الممالک، کلیسای ونک، شهرذیقعده الحرام، سنه ۱۲۷۸» حک شده‌است. در حیاط کلیسا اتاقک هایی وجود داشت که مدرسه ارامنه در آنجا تشکیل می شد. شهبازی می‌گوید: «نخستین معلم‌های مدرسه به ترتیب عبارت بودند از هوانس هوانسیان، وروریان خورن، واهاک آواکیان و لیدوش آواکیان. اکنون در کلیسا مدرسه‌ای وجود ندارد و بیشتر اتاقک‌ها خالی هستند. در 2 اتاقک نیز خادم‌های کلیسا زندگی می‌کنند.»
گذر جاده توسعه از دل قلعه
اعرابی می‌گوید: «ارامنه برای گذران زندگی روزمره خود در زمین‌های کشاورزی مشغول کشت و زرع بودند و آب مورد نیاز هم از قنات قاسم‌خانی تأمین می‌شد که آب بهاره‌اش حدود 5 سنگ بود و تکافوی آبیاری همه زمین‌ها را می‌کرد.» وضعیت زندگی و امرار معاش ارامنه سال‌های سال به همین منوال ادامه داشت تا اینکه زمزمه‌های توسعه شهری و ایجاد جاده از میدان ونک به ده ونک به گوش رسید. به این ترتیب زمین‌های کشاورزی ارامنه و نیز دیوارهای قلعه به تدریج از بین رفت و اکنون هیچ اثری از آن اراضی حاصلخیز و باغ‌های کوچک نیست. استادیوم آرارات که امروزه مورد استفاده هموطنان ارمنی و برخی مجتمع‌های مسکونی که مهمترین آن برج آفتاب است در بخش شرقی قلعه ارامنه واقع شده. اعرابی درباره ساکنان قدیمی محله آرارات می‌گوید: «مهاجران اولیه قلعه در قید حیات نیستند. ولی بازماندگان آنها کمابیش در این محدوده ساکن هستند. استخر بزرگی جلوی یک مهمانخانه در شمال قلعه ارامنه وجود داشت که به رستوران تبدیل شده‌است.» محله آرارات در منطقه 3 شهرداری تهران، 383 هزار مترمربع وسعت دارد. این محله از شمال به بزرگراه چمران، از شرق به بزرگراه کردستان، از جنوب به بزرگراه همت و از غرب به خیابان شیخ بهائی منتهی می شود و در دل خود تاریخی به قدمت یک قرن دارد.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: منطقه ۳ همشهری محله زمین های کشاورزی مستوفی الممالک زمین ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۹۲۵۶۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
همه چیز درباره قلعه جنی کیش
به گزارش بازرگانی خبرگزاری مهر، مسافرانی که قصد سفر به کیش را دارند و در میان جاهای دیدنی آن جستجو کرده‌اند، حتماً نام قلعه جنی کیش را هم شنیده‌اند. اگر شما هم در نظر دارید که با خرید بلیط کیش رهسپار این جزیره زیبا در آب‌های خلیج فارس شوید، برای مطالعه مطلب زیر همراهمان باشید.
قلعه جنی کیش کجاست؟قلعه جنی یکی از مقاصد تفریحی و البته ماجراجویانه جزیره کیش در استان هرمزگان است که به دلیل ماهیت رازآلود و وهمناک خود و افسانه‌هایی که بین مردم محلی رواج دارد، بین گردشگران و به ویژه جوانان محبوب شده است.
این جاذبه که در غرب جزیره کیش واقع شده، درگذشته کاربری نظامی داشته، اما به دلیل مرگ مشکوک چند سرباز خالی از سکنه شده است. همچنین شایعات و گزارش‌هایی از دیده شدن اشباح و اجنه و شنیده شدن صداهای هولناک از آن شنیده می‌شود و مدت‌هاست که دیگر هیچ استفاده‌ای ندارد. در ادامه با داستان‌ها و روایت‌هایی که باعث شده‌اند این قلعه به نام قلعه جنی‌ها معروف شود، آشنا می‌شویم.
داستان قلعه جنی کیشبسیاری از مسافرانی که با بلیط تهران کیش به این جزیره سفر می‌کنند، علاقمند به داستان‌های قدیمی و ماوراءالطبیعه هستند. دراین‌میان، برخی از آنها که شجاعت به خرج داده و پا به قلعه متروکه جنی گذاشته‌اند، از صداهای وهمناکی گفته‌اند که پیرامون قلعه به گوش می‌رسد؛ صداهای ناله مانندی که از دل چاه آب این قلعه شنیده می‌شود، صدای پا و حرکات مختلف، صدای همهمه و زمزمه و صداهایی که هر یک می‌توانند ترس را مثل خوره به جان آدم بیندازند! تجربه برخی دیگر از افراد، از سنگینی فضای داخل قلعه و همچنین دیدن سایه‌ها و اشباح عجیب و غریب حکایت دارد.
ماجرای قلعه جنی کیش به دو داستان مرموز و ترسناک برمی‌گردد که بین مردم محلی رواج دارد. هر دوی این روایت‌ها از شوم بودن و بروز اتفاقات ماوراء الطبیعی در این نقطه از جزیره حکایت می‌کند.
روایت اول که تقریباً بیشتر اهالی جزیره آن را باور دارند، داستان مرگ مشکوک ۴ سرباز در این قلعه است. این قلعه تا حدود دهه ۴۰ شمسی به عنوان یک دژ نظامی کاربرد داشت و مقر ژاندارمری جزیره کیش یا پاسگاه هنگ مرزی به حساب می‌آمد؛ اما یک روز صبح، زمانی که سربازان برای تعویض شیفت به قلعه آمدند، با جسد ۴ سربازی مواجه شدند که برای کشیک شبانه در قلعه حضور داشتند. اجساد این چهار سرباز در وضعیت عادی نبود و به شکل عجیبی سیاه و کبود شده بود. در چهره‌های سربازان مرده نشانه‌های ترس و وحشت ناگهانی به وضوح مشاهده می‌شد و هیچ توجیهی برای اتفاقی که رخ داده بود، وجود نداشت. تنها مسئله‌ای که همه به آن باور داشتند، این بود که اتفاقی غیرطبیعی و هولناک در شب گذشته به وقوع پیوسته است.
پس از این اتفاق بود که سربازان و فرماندهانشان دیگر حاضر به ماندن در این مکان مخوف نشدند. به این ترتیب این دژ قدیمی تخلیه و ماجرای سربازان کشته شده، به اصلی‌ترین ماجرایی تبدیل شد که جن‌زدگی این مکان را تأیید می‌کرد.
داستان دوم که به اندازه داستان سربازان ترسناک نیست، اما در ذهن مردم محلی جا افتاده، آن داستان راننده‌ای است که ناخواسته به عروسی جنیان رفت. از قرار معلوم، یک راننده تاکسی مسافری را برای بازدید از کشتی یونانی به این محل رسانده و سپس زمانی که در انتظار بازگشت مسافرش بوده، سری هم به قلعه جنی می‌زند. در این زمان که حوالی غروب آفتاب بوده است، راننده تاکسی داستان ما متوجه برپا شدن سوروسات عروسی و بساط جشن و پایکوبی در قلعه جنی شده و در اوج شگفتی متوجه می‌شود این جشن، نه عروسی انسان‌ها که عروسی جنیان است؛ چرا که شرکت‌کنندگان عروسی همگی لباس‌های بلند سفیدرنگ به تن کرده و البته به جای پای آدمیزاد، سم داشتند! این روایت را راننده تاکسی برای اهالی جزیره تعریف می‌کند که به عنوان روایتی از تسخیرشده بودن قلعه جنی کیش در ذهن مردم می‌ماند.
بسیاری معتقدند این روایت‌ها صرفاً زاییده ذهن مردم است و صرفاً به دلیل رازآلود بودن برای مردم جذابیت پیدا کرده و افراد مختلف به آن دامن زده‌اند. از سوی دیگر برخی معتقدند حتی اگر الان هم به قلعه جنی بروید، شاهد برخی اتفاقات غیرطبیعی خواهید بود و حتماً دلیلی برای این روایت‌های ترسناک وجود دارد.
تاریخچه قلعه جنی کیشاز همه این حرف‌ها که بگذریم، بد نیست بدانیم اساساً تاریخچه قلعه جنی کیش چیست و علت ساخت آن چه بوده است. اگرچه درباره تاریخ ساخت و قدمت این قلعه اطلاعات دقیقی در دست نیست؛ اما بیشتر کارشناسان معتقدند که در زمان حمله پرتغالی‌ها به خلیج فارس و جزیره هرمز، در قرن هفدهم ساخته شده و از همان ابتدا کاربری نظامی داشته است. البته برخی نیز معتقدند نقشه و معماری این قلعه به ساختمان‌های دهه ۲۰ و ۳۰ شمسی شبیه‌تر بوده و قدمت این قلعه کمتر از آن است که به دوران حمله پرتغالی‌ها برسد.
آنچه در مورد آن اتفاق نظر وجود دارد، این است که این بنا با اهداف نظامی ساخته شده و معماری آن به گونه‌ای است که برای دیده‌بانی، تیراندازی و استقرار تک‌تیراندازها و نگهبانی تناسب دارد.
داخل قلعه جنی کیشبرای اینکه بتوانید از قلعه جنی در کیش و بخش‌های داخلی آن تصور بهتری داشته باشید، بد نیست به پلان و طرح این بنا اشاره کنیم. ساختمان قلعه جنی، برخلاف بسیاری از قلعه‌های تاریخی که بناهایی مدور هستند، به شکل مستطیل طراحی شده و در دو نقطه روبروی هم، دارای دو برجک بزرگ و وسیع است که برجک‌های دیده‌بانی و تک‌تیراندازی هستند.
دیوارهایی که دورتادور این قلعه را احاطه کرده، دیوارهایی بسیار مستحکم هستند که باعث می‌شدند نفوذ به قلعه دشوار باشد. به علاوه یک باغچه کوچک در مرکز قلعه دیده می‌شود. در داخل قلعه نیز چندین اتاق تودرتو و اتاق‌هایی به شکل L وجود دارد و برای دسترسی به بالاترین نقطه برجک‌ها هم راه‌پله‌هایی قدیمی ساخته شده است.
ورود به قلعه جنی کیش در شببازدید از قلعه جنی‌ها کیش در شب و ورود به آن در ۲۴ ساعت شبانه‌روز امکان‌پذیر است. شما می‌توانید بدون هیچ مشکل و هزینه‌ای از آن دیدن کنید. بازدید در شب نیز بدون مانع است؛ اما بسیاری از افراد معتقدند بعد از غروب آفتاب حضور در این قلعۀ تسخیرشده، کاری مخاطره‌آمیز بوده و ممکن است به رویارویی با اجنه منجر شود. البته قسمت ورودی قلعه مسدود شده است؛ ولی تقریباً به راحتی می‌توانید از موانع و بلوک‌های مسدودکننده عبور کنید و وارد قلعه شوید.
قلعه جنی در غربی‌ترین نقطه جزیره کیش، در جاده جهان، در نزدیکی کشتی یونانی، کمی قبل از رسیدن به آخرین میدان قرار دارد. برای رسیدن به این نقطه می‌توانید از تاکسی‌ها یا وسایل حملونقل عمومی جزیره که به مقصد کشتی یونانی حرکت می‌کنند، استفاده کنید. همچنین، باتوجه‌به فاصله ۱۰ دقیقه‌ای این جاذبه با فرودگاه کیش، می‌توانید بازدید از آن را به آخرین روز سفر خود منتقل کنید و پس از تماشای آن، با بلیط کیش تهران ارزان به پایتخت بازگردید.
سفر هوایی به جزیره کیش با بلیط هواپیما ارزان تریپقطعاً سفر به جزیره کیش، هزینه‌های خود را دارد؛ اما با خرید بلیط هواپیما ارزان می‌توانید در مدیریت بودجه سفر خود تا حد زیادی صرفه‌جویی کنید. آژانس هواپیمایی تریپ با ۱۸ سال تجربه در حوزه توریسم، ارزان‌ترین بلیط هواپیما را به تمامی فرودگاه‌های داخلی و فرودگاه‌های بین‌المللی خارجی ارائه می‌کند. شما می‌توانید با مراجعه به www.trip.ir پرواز موردنظر خود را با قیمتی مناسب رزرو کنید.
این مطلب، یک خبر آگهی بوده و خبرگزاری مهر در محتوای آن هیچ نظری ندارد.
کد خبر 6086236
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت