Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «ایمنا»
2024-03-29@14:18:54 GMT

خواجه نصیرالدین طوسی، بنیان گذار علم مهندسی

تاریخ انتشار: ۴ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۰۱۱۱۵۸

خواجه نصیرالدین طوسی، بنیان گذار علم مهندسی

۵ اسفند، زادروز دانشمند بزرگ ایرانی، خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس است.

به گزارش ایمنا بیش از هفت‌صد سال از درگذشت دانشمند بزرگ ایرانی خواجه نصرالدین طوسی می‌گذرد اما هنوز هم دستاوردهای علمی این دانشمند ایرانی محل رجوع است. خواجه نصرالدین طوسی از بزرگ‌ترین فلاسفه و ریاضی‌دانان و دانشمندان ایرانی است که پس از بزرگانی مانند فارابی، ابوریحان بیرونی، ابوعلی سینا و رازی ظهور کرد، روز پنجم اسفندماه در تقویم رسمی کشور ایران به‌عنوان روز بزرگداشت خواجه‌نصیرالدین طوسی از دانشمندان بزرگ ریاضیات و هندسه روز مهندس نام‌گذاری شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

زندگینامه خواجه نصیرالدین طوسی

ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی مشهور به خواجه‌نصیرالدین طوسی شاعر، فیلسوف، متکلم، فقیه، دانشمند، ریاضی‌دان و منجم ایرانی سده هفتم است که در ۵ اسفند سال ۵۷۹ هجری شمسی برابر با سال ۵۹۷ هجری قمری در توس متولد شد و به القابی مانند نصرالدین، محقق طوسی، استاد البشر و خواجه شهرت دارد. او بیشتر عمر خویش را صرف پیشرفت علمی کشور کرد و از علمای بزرگ ریاضی، نجوم و حکمت ایران در قرن هفتم و نیز از وزرا آن عصر است.

درباره زادگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی اختلاف است بعضی کتاب‌ها و منابع پدر وی را شیخ وجیه الدین محمد بن حسن از بزرگان و دانشوران قم می‌دانند اما در بعضی منابع پدر او را زاده روستای جهرود ساوه می‌دانند که به همراه خانواده برای زیارت امام هشتم شیعیان به مشهد عازم می‌شود و پس از زیارت، در هنگام بازگشت به علت بیماری همسرش، دریکی از محله‌های شهر توس مستقر می‌شود و پس از چندی به درخواست اهالی محل علاوه بر اقامه نماز جماعت در مسجد، به تدریس در مدرسه علمیّه مشغول می‌شود. خواجه نصیر در ایام اقامت پدر در آنجا متولد شد.

خواجه طوسی در کودکی و نوجوانی پس از خواندن و نوشتن، قرائت قرآن، قواعد زبان عربی و فارسی، معانی و بیان و حدیث را نزد پدرش آموخت. پس‌ازآن به توصیه پدر، نزد دایی‌اش نورالدین علی بن محمد شیعی که از دانشمندان نامور در ریاضیات، حکمت و منطق بود، به فراگیری آن علوم پرداخت.

وی باراهنمایی پدرش در محضر کمال‌الدین محمد حاسب که از دانشوران نامی در ریاضیات بود، به تحصیل پرداخت اما هنوز چند ماهی نگذشته بود که استاد آهنگ سفر کرد و آورده‌اند که وی به پدر او گفت: من آنچه می‌دانستم به او (خواجه نصیر) آموختم و اکنون سؤال‌هایی می‌کند که گاه پاسخش را نمی‌دانم!

پس از چندی دایی پدرش نصیرالدین عبدالله بن حمزه که تبحر ویژه‌ای در علوم رجال، درایه و حدیث داشت، به توس آمد و خواجه در نزد او به کسب علوم پرداخت. گرچه او موفق به فراگیری مطالب جدیدی از استاد نشد، اما هوش و استعدادش باعث تعجب استاد شد به‌گونه‌ای که به او توصیه کرد تا به‌منظور استفاده‌های علمی بیشتر به نیشابور مهاجرت کند. او در شهر توس و به دست استادش نصیرالدین عبدالله بن حمزه لباس عالمان دین را بر تن کرد و ازآن‌پس به لقب نصیرالدین از سوی استادش مفتخر شد و سپس به نیشابور رفت و در آنجا به‌عنوان عالمی برجسته شهرت یافت.

وی پس از تحصیل در نزد دانشمندان نیشابور به ری رفت، سپس قصد سفر به اصفهان کرد اما در بین راه، پس از آشنایی با میثم بن علی میثم بحرانی به دعوت او و به‌منظور استفاده از درس خواجه ابوالسعادات اسعد بن عبدالقادر بن اسعد اصفهانی به شهر قم رفت. سپس از قم به اصفهان و ازآنجا به عراق رفت.

خواجه نصیرالدین و مغولان

خواجه‌نصیرالدین طوسی مدتی در دستگاه اسماعیلیه در دژ الموت بود و هنگام حمله هلاکوخان مغول به ایران برای نجات مسلمانان از خونریزی‌های این حاکم به خدمت او درآمد و با تدابیر خاصی از خرابی‌های شهرها و کشتار دسته‌جمعی مردم به دست هلاکوخان جلوگیری کرد. او نهایتاً هلاکو را به یورش به بغداد و سرنگونی عباسیان ترغیب نمود.

از دیگر خدمات این دانشمند ایرانی تشویق هلاکوخان به ساخت رصدخانه‌ای در شهر مراغه و ترغیب وی به زیج (جدول نجومی) جدیدی است که بعدتر به زیج ایلخانی مشهور گردید. او همچنین کتابخانه‌ای گردآوری کرد که حدود چهل هزار جلد کتاب در آن بوده است. از خواجه‌نصیرالدین طوسی تألیفات متعددی در رشته‌های علوم ریاضی، نجوم، منطق، علوم طبیعی و حکمت الهی باقیمانده است.

آثار خواجه نصیرالدین طوسی

از مشهورترین کتاب‌های خواجه‌نصیرالدین طوسی به زبان عربی می‌توان به شرح کتاب اشارات ابن‌سینا و در فارسی کتاب اخلاق ناصری اشاره کرد. دیگر آثار برجسته وی عبارت‌اند از تجریدالکلام فی تحریر عقاید الاسلام در زمینه الهیات، تذکره نصیریه در نجوم، اساس الاقباس در منطق، اوصاف الاشراف در عرفان؛ وی همچنین چندین کتاب به زبان عربی درباره منطق، نجوم و هندسه دارد.

خواجه‌نصیرالدین طوسی حدود یک‌صد و نود کتاب و رساله علمی در موضوعات متفاوت به رشته تحریر درآورده است.

وی یکی از توسعه‌دهندگان علم مثلثات است. در قرن ۱۶ میلادی کتاب‌های مثلثات او به زبان‌های اروپایی ازجمله فرانسه ترجمه گردید و هنوز مورد ارجاع و استفاده دانشمندان مغرب زمین است.

شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی

از شاگردان معروف او می‌توان علامه حلی، قطب‌الدین شیرازی، کمال‌الدین میثم بن علی بن میثم بحرانی، کمال‌الدین عبدالرزاق شیبانی بغدادی، سید رکن‌الدین استرآبادی، ابراهیم حموی جوینی، اثیرالدین اومانی، مجدالدین طوسی، مجدالدین مراغی را نام برد.

درگذشت خواجه نصیرالدین طوسی

خواجه نصیرالدین طوسی در واپسین لحظه‌های عمر خویش و هنگامی‌که در بغداد بود، به شاگردانش سفارش می‌کند که او را در کاظمین و در جوار مرقد مطهر امام کاظم (ع) و حضرت جواد (ع) دفن کنند و جمله‌ای که مبنی بر بزرگ داشتن او باشد بر سنگ‌قبرش نوشته نشود،.

شاگردان او اصرار می‌کنند تا آیه یا حداقل بیتی از اشعارشان را روی سنگ مزارش بنویسند تا آیندگان صاحب قبر را بشناسند و خواجه نصیر می‌گوید: تنها اسم مرا روی سنگ بنویسد زیرا وقتی قبر من در جوار این دو امام است شایسته نیست جمله‌ای مبنی بر بزرگداشت من روی قبر نوشته شود. اگر هم خواستید چیزی بنویسید، این آیه از قرآن کریم باشد: و کلبهم باسط ذراعیه بالوصید، سوره کهف، آیه ۱۷؛ مربوط به حکایت اصحاب کهف و سگ آنها است که در دم غار نشسته است.

کد خبر 411730

منبع: ایمنا

کلیدواژه: خواجه نصیر الدین طوسی خواجه نصیر طوسی روز مهندس خواجه نصیرالدین مهندس نصیر الدین طوسی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق خواجه نصیرالدین طوسی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۰۱۱۱۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حذف فرآیند دونقشه‌ای به نفع شهروندان است

نیکونژاد رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر یزد مطرح کرد: شورای اسلامی شهر یزد در تلاش هست تا فرآیند دو نقشه‌ای را برای صدور پروانه ساختمانی با همکاری سازمان نظام مهندسی و با هماهنگی اداره مسکن و شهرسازی و دفتر فنی استانداری حذف نماید.

او افزود: با حذف فرآیند دونقشه‌ای شهروندان برای ساخت و ساز پلاک خود، دو مرتبه هزینه نقشه را پرداخت نخواهند کرد و با سازوکار اندیشیده شده نقشه دوم را ملاک عمل قرار می‌دهند چرا که تاکنون مردم یکبار در زمان أخذ پروانه باید نقشه برای سطح اشغال ۶۰ درصد تهیه می‌کردند و در مرتبه دوم هنگام ساخت و ساز مازاد سطح اشغال ۶۰ درصد باید هزینه نقشه دوم را به نظام مهندسی یا مهندس طراح پرداخت می‌کردند که باعث ایجاد تخلفات متعدد در ساخت و ساز و بی اعتمادی مردم و ساخت ساختمان‌های ناایمن و ناپایدار می‌شد و عملا نقشه اول به هیچ دردی نمی‌خورد.

به گفته نیکونژاد: مقرر شد در این زمینه تفاهم نامه‌ای بین شهرداری و سازمان نظام مهندسی ساختمان تهیه و برای حذف فرآیند دو نقشه‌ای چاره‌ای اندیشیده شود.

رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر یزد گفت: قطعاً سهل نمودن ساخت و ساز‌های اصولی و کاهش هزینه و اتلاف وقت شهروندان موجب کاهش ساخت و ساز‌های غیر مجاز می‌شود امری که همکاری و حمایت تمامی دستگاه‌های مربوطه را می‌طلبد.

باشگاه خبرنگاران جوان یزد یزد

دیگر خبرها

  • راز یک جنایت بزرگ در دریاچه متروک
  • «سلطان رمزارز» به ۲۵ سال زندان محکوم شد
  • زمینه‌های مناسب برای حضور ایران در بازار بزرگ اسباب بازی روسیه
  • نایب قهرمانی مریم طوسی در دوومیدانی جایزه بزرگ آفریقای جنوبی
  • نایب قهرمانی طوسی در رقابت‌های دو و میدانی جایزه بزرگ آفریقای جنوبی
  • نایب قهرمانی مریم طوسی در مسابقات جایزه بزرگ آفریقای جنوبی
  • نایب قهرمانی مریم طوسی در آفریقای جنوبی
  • حذف فرآیند دونقشه‌ای به نفع شهروندان
  • رشد ۴۲ درصدی همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور
  • حذف فرآیند دونقشه‌ای به نفع شهروندان است