به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

۱۰ یار ایرانی باقرالعلوم (ع)؛ از سرخس تا بوشهر

تاریخ انتشار: ۶ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۰۳۰۶۱۸

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، دوران امامت امام محمدباقر (ع)، دوران شکوفایی دانشگاه اهل‌بیت (ع) محسوب می‌شود؛ عصری که در آن اختناق حاکم بر دوره امامت سیدالساجدین (ع)، تا حدی کاهش یافت و فضا برای عرضه معارف ناب اسلامی، فراهم شد. رونق گرفتن علم حدیث، با صدور فرمان کتابت روایات از سوی عمر بن عبدالعزیز، خلیفه اموی، زمینه را برای گفتگو در این عرصه فراهم کرد و خاندان عصمت و طهارت، به عنوان جانشینان بلافصل رسول‌خدا (ص) و میراث‌داران علم الهی آن حضرت، دایره‌ای گسترده از طالبان علوم نبوی را زیر بال و پر خود گرفتند و به این ترتیب، دوران رونق علم و دانش دینی و غیردینی در جهان اسلام، آغاز شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این شرایط بود که تلاش‌ها و مجاهدت‌های امام چهارم (ع) به ثمر نشست و پس از شهادت آن حضرت، در حلقه درس فرزند بزرگوارش، امام باقر (ع)، هزاران نفر از طالبان علم، زانوی ادب و شاگردی زدند. ایرانیان نیز، به عنوان قومی صاحب فرهنگ و پیشینه تمدنی کهن که اسلام را با دل و جان پذیرفته بودند و در راه نشر معارف آن از جان مایه می‌گذاشتند و از هیچ فرصتی برای غنا بخشیدن به گنجینه دانش خود نمی‌گذشتند، حاضر نبودند این فرصت طلایی را از دست بدهند. به همین دلیل، در میان شاگردان برجسته امام باقر (ع)، که شیخ توسی در کتاب ارجمند «رجال» خود، تعداد آن‌ها را ۴۶۲ مرد و دو زن آورده است، رجال خوش‌قریحه‌ای از سرزمین ایران نیز، حضور داشتند؛ مردانی که گستره جغرافیایی زادگاه آن ها، از بوشهر در جنوب‌غربی ایران امروز تا سرخس، در شمال‌شرقی آن امتداد داشت و تعدادی از آن ها، در محدوده سرزمینی ایران بزرگ و در مناطقی مانند خراسان، سیستان، مدائن و کوفه سکونت داشتند. به مناسبت سالروز ولادت باسعادت حضرت امام محمدباقر (ع)، در نوشتار پیش رو، به معرفی تعدادی از این یاران ایرانی می‌پردازیم و یادآوری می‌کنیم که به احتمال زیاد، جمع یاران ایرانی باقرالعلوم (ع)، بیش از این تعداد است و شاید، در صفحات تاریخ، نام و تبار برخی از آن بزرگان، به بوته فراموشی سپرده شده باشد.

خراسان و سیستان
خراسان بزرگ و سیستان، از دیرباز بخشی از خاک ایران بوده و در محدوده جغرافیای تمدن ایرانی قرار داشته‌است. دوری این دو بخش از مرکز خلافت اموی، یعنی دمشق، باعث تمرکز افراد و جریان‌های مخالف دستگاه خلافت در آن می‌شد. چنان‌که مشهور است گروهی از خوارج در سیستان موضع گرفتند و بسیاری از شیعیان نیز، به خراسان آمدند. در میان یاران امام محمدباقر (ع)، نام چهار نفر به چشم می‌خورد که از این دو خطه برخاسته‌اند:

۱- داود بن ابی‌هند سرخسی: وی از شاگردان بسیار مشهور امام باقر (ع) و از راویان مشهور حدیث بود. ذهبی زادگاه وی را شهر مرو در ۴۰۰ کیلومتری مشهد می‌داند. پیشه داود، خیاطی بود. او مدتی در بصره ساکن شد، به همین دلیل برخی به وی بصری نیز می‌گویند. آقابزرگ تهرانی در کتاب ارجمند «الذریعه» بر شیعه امامی بودن داود تصریح دارد. وی از علما و زهاد بزرگ دوران خود بود و ظاهراً کتابی از او با نام «تفسیر ابن‌ابی‌هند» باقی مانده است. وی در سال ۱۴۰ هـ. ق، در مسیر حج، دار فانی را وداع گفت.

۲- حبیب سجستانی: درباره زندگانی وی اطلاعات چندانی در دست نیست. حبیب اصالتاً از اهالی سجستان نبود، اما به دلیل سکونت در این منطقه به سجستانی مشهور شد. وی روایاتی را از امام محمد باقر (ع) نقل کرده که در کتاب‌های روایی مشهور، از جمله «من لا یحضره الفقیه»، آمده است. ۳- ابوخالد کابلی: ابوخالد کابلی وردان، یکی از اصحاب مشهور امام سجاد (ع) و امام باقر (ع) بود. وی را اصالتاً از اهالی کابل یا هرات می‌دانند که در آن زمان، در گستره جغرافیایی خراسان بزرگ و بخشی از سرزمین ایران واقع بود. ابوخالد به دلیل جانبداری از اهل‌بیت (ع) تحت تعقیب قرار گرفت و حتی مدتی در مکه مخفی شد. طبق گزارش فضل بن شاذان، ابوخالد از معدود افرادی بود که در ابتدای دوران امامت امام سجاد (ع) به هواداری از آن حضرت پرداخت و بعدها، در زمره شاگردان مشهور و خاص امام باقر (ع) قرار گرفت. تاریخ وفات ابوخالد معلوم نیست. ۴- یزید بن محمد نیشابوری: پدر وی از اهالی نیشابور بود، اما یزید، خود در کوفه متولد شد. درباره زندگی او، اطلاعات دقیقی نداریم. وی روایاتی از امام محمدباقر (ع) نقل کرده است.

بوشهر و مدائن
شهر بوشهر که در گذشته «سیراف» خوانده می‌شد، یکی از کانون‌های پرورش استعداد‌های علمی برجسته در تاریخ ایران بوده است. البته نباید فراموش کرد که به لحاظ جغرافیایی، سیراف باستانی با بوشهر کنونی تطبیق ندارد. برخی از برجسته‌ترین یاران امام محمد باقر (ع)، به این شهر منسوبند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت. از سوی دیگر، مدائن و شهر‌های اطراف آن که پس از اسلام به عراق عرب شهره شد نیز، مرکز اقامت و زندگی ایرانیانی بود که دل در گرو مهر اهل‌بیت (ع) داشتند و خوشه‌چین معرفت آن بزرگواران به حساب می‌آمدند که در ادامه، به معرفی آن‌ها نیز، می‌پردازیم.

۱- حماد بن ابی‌سلیمان: حماد، از ایرانیان مقیم کوفه بود. آورده‌اند که پدرش پیش از اسلام، در زمره فرماندهان اصفهان بوده و بعد‌ها به اسارت درآمده و سر از کوفه درآورده است. منابع شیعی، حماد را به وثاقت و پرهیزکاری ستوده‌اند. او افزون بر شاگردی امام باقر (ع)، افتخار حضور در مجلس درس امام صادق (ع) را هم داشت. تعداد احادیثی که حماد از این دو امام همام نقل کرده، بسیار است. حماد در سال ۱۲۰ هـ. ق درگذشت.

۲- محمد بن اسحاق: محمد را اصالتاً خوزستانی دانسته‌اند، اما برخی مورخان معتقدند که زادگاه وی، عین‌التمر بوده است. او نویسنده نخستین کتاب مغازی است که با عنوان «سیره ابن‌اسحاق» شناخته می‌شود. محمد یکی از شاگردان باقرالعلوم (ع) بود و از محضر ایشان، کسب فیض کرد.

۳- سُدیر بن حُکیم سیرفی: وی در کوفه به دنیا آمد و از اصحاب و شاگردان امامان سجاد، باقر و صادق (ع) بود. عموم علمای رجالی شیعه، او را به درستی و ثقه بودن، ستوده‌اند.

۴- بشر بن ابی‌عقبه مدائنی: او در نزدیکی مدائن زاده شد و نسبی ایرانی داشت. شیخ توسی، بُشر را از اصحاب امام محمد باقر (ع) می‌داند که از آن حضرت حدیث نقل کرده‌اند. ۵- بسام بن عبدا... سیرفی: وی نیز منسوب به سیراف بود و دیر زمانی در محضر امام باقر (ع) کسب علم کرد.

۶- جراح مدائنی: از اهالی مدائن و یکی از راویان حدیث از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بود.

منبع: خراسان

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: ولادت امام محمد باقر امام محمد باقر امام محمدباقر امام محمد امام باقر نقل کرده آن حضرت بن ابی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۰۳۰۶۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ارسال ۳۰ اثر ادبی به کنگره ملی امام‌زادگان محروق(ع) نیشابور

          به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی،   حجت‌الاسلام محمد احمدزاده در جمع خبرنگاران افزود: آیین پایانی کنگره ملی امامزادگان در نیمه اول تیرماه سال ۱۴۰۳ همزمان با مراسم سالروز ورود امام رضا(ع) و روز ملی حدیث سلسله‌الذهب در محل بقعه امام‌زادگان محمد محروق و ابراهیم علیهما السلام برگزار خواهد شد.   وی با اشاره به وجود ۳۰۵ بقعه متبرکه در خراسان رضوی گفت: از مجموع کل بقاع متبرکه استان، یک پنجم آن در نیشابور قرار دارد و از این تعداد چند امام‌زاده از جمله امامزاده محمد محروق(ع) دارای شهرت بین‌المللی است و یکی از وظایف ما شناساندن گوهر‌هایی است که در بقاع متبرکه مدفون هستند که متأسفانه شناسایی کافی در سطح جامعه از آنها وجود ندارد.   احمدزاده با بیان اینکه در نیشابور امام‌زادگان و نیز شخصیت‌‌های مذهبی بی‌نظیری همچون امامزاده محمد محروق(ع)، امامزاده ابراهیم(ع)، بانو بی بی شطیطه و جناب فضل بن شادان نیشابوری مدفون هستند که باید به آنها پرداخته شود، ادامه داد: امامزاده محروق(ع) شخصیت ممتازی است و تنها امام‌زاده‌ای است که امام رضا(ع) در مسیر حرکت خود از مدینه به مرو، زمانی که به نیشابور رسیدند، فرمودند: مخدوم ما اینجا مدفون است، باید به زیارت ایشان برویم و این نشان از شخصیت والای امامزاده محمد محروق و جایگاه ایشان دارد.    وی گفت: امامزاده محروق شخصیتی مجاهد، شهادت‌طلب و مؤثر بودند و از جمله الگو‌هایی است که باید ایشان را بشناسیم و به آنها ادای احترام کنیم و لازم است یک کار علمی گسترده در این خصوص انجام شود که برای بالا بردن جنبه علمی این کنگره و ایجاد اشتیاق دانشجویان و علاقه‌مندان جهت ارائه مقاله به کنگره، این مقالات در سامانه ISC که پایگاه استنادی علوم جهان اسلام است ثبت شده و تاکنون بیش از ۲۵ پژوهشگر بنیاد پژوهش‌ها به این همایش مقاله ارسال کرده‌اند.   احمدزاده ادامه داد: عناوین فراخوان آثار علمی شخصیت‌شناسی امام‌زادگان محمد محروق و ابراهیم، هدف امام رضا(ع) از زیارت امام‌زاده محمد محروق(ع)، نقش علویان و به‌ویژه امام‌زادگان محمد محروق و ابراهیم علیهما السلام در ارتقا فرهنگ و تمدن نیشابور و نقش بقعه امام‌زادگان محمد محروق و ابراهیم علیهما السلام در کاهش آسیب‌های اجتماعی و... است.    مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی گفت: عناوین مقالات علمی دریافتی که تاکنون رسیده شامل بررسی نسب و شخصیت امام زاده محمد محروق علیهما السلام، واکاوی حضور امام زاده محمد محروق(ع) در قیام ابوالسرایا، بررسی و تحلیل تدوام نسل امام‌زاده محروق و... است. عناوین فراخوان در بخش ادبی نیز در چهار محور شامل شخصیت، کرامت، زیارت و شفاعت امام‌زادگان محمد محروق و ابراهیم (ع) و تاکنون بیش از ۳۰ شعر از هنرمندان و شاعران دریافت شده است.    احمدزاده بیان کرد: در بخش عکس، هنرمندان می‌توانند عکس‌های قدیمی، جدید، مراسم‌ مختلف در آستان مقدس امامزاده و ... را به دبیرخانه ارسال کنند، همچنین در بخش گرافیک و چندرسانه‌ای هنرمندان می‌توانند آثار خود را در قالب فیلم کوتاه و موبایلی، مستند و نماهنگ ارسال کنند.   مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان رضوی گفت: دبیرخانه مرکزی کنگره در مشهد واقع در اداره کل اوقاف و امور خیریه استان و دبیرخانه شهرستان واقع در اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان نیشابور است و علاقه‌مندان می توانند آثار خود را تا ۱۵ اردیبهشت ماه به نشانی پست الکترونیکی farakhan@mahrogh و www.mahrogh.ir ارسال بکنند.