چرا اطلاعات تاریخی درباره امام هادی(ع) محدود است؟
تاریخ انتشار: ۸ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۰۵۹۴۳۰
امام هادی علیهالسلام طبق نقلی در سال ۲۱۲ و طبق نقلی دیگر در سال ۲۱۴ هجری قمری در یکی از روستاهای اطراف مدینه متولد شدند. ایشان در سال ۲۲۰ و در پی شهادت امام جواد علیهالسلام در سن ۶ یا ۸ سالگی به امامت رسیدند. حدود بیستویک سال در مدینه بودند و سپس با توجه به نامهنگاریهای بریحه -امامجماعت حرم- با متوکل خلیفهی عباسی و توصیهی او که: «اگر به حرمین نیاز داری، علی بن محمد را از آنجا بیرون ببر که او مردم را به خود میخواند و عدهی بسیاری از او تبعیت کردهاند» و با توجه به گزارشهایی که از ارتباط امام با وکلایشان در مدینه داشتند، به دستور خلیفه ایشان را به سامرا منتقل کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اعتراف جنیدی
درست است که امام هادی علیهالسلام در سن هشت یا شش سالگی به امامت رسیدند، اما با توجه به سابقهای که از به امامت رسیدن امام جواد علیهالسلام در همین سنین وجود داشت، این مسأله در زمان امام هادی علیهالسلام با چالش جدی مواجه نشد. در زمان امام جواد علیهالسلام بحثها و تزلزلاتی برای بسیاری از رجال شیعه دربارهی امامت ایشان پیش آمد، اما بهمرور و با روشن شدن زوایای امر و یقین آنان به عصمت امام و اینکه امامِ خردسال، پاسخگوی معضلات و سؤالات و مشکلات مردم بود، در همان زمان این مسأله در بین شیعیان حل شد. به همین خاطر امامت امام هادی علیهالسلام در این سنین برای شیعیان پذیرفتهشده بود و تقریباً عموم شیعیان پس از شهادت امام جواد علیهالسلام امامت امام هادی علیهالسلام را پذیرفتند و آن مشکلات سابق دیگر به وجود نیامد.
مظلومِ پیروز؛ استاد و شاگرد
در برخی روایات ما اشاره شده است که دستگاه خلافت، یکی از عالمان سنیمذهب آن زمان به نام جنیدی را مأمور تدریس به امام هادی علیهالسلام میکنند. آن طور که پیدا است، دستگاه خلافت وقتی دید پدر حضرت از دنیا رفته و ایشان هم سن کمی دارند، در پی این برآمد که ایشان را تحت تعلیماتی قرار دهد که مطابق میل این دستگاه پرورش یابد. اما همین جنیدی پس از مدتی چنان محو علم و شخصیت امام خردسال شد و تحت تأثیر ایشان قرار گرفت که شیعه شد و گفت: ایشان علوم و معارفی دارد که من خودم باید از ایشان بهره ببرم.
امام هادی علیهالسلام معاصر بودند با دوران خلافت خلفایی مثل معتصم و واثق عباسی. این دو خلیفه از نظر فکری مثل مأمون، معتزلیمسلک بودند. به همین خاطر فشارها علیه امام هادی علیهالسلام نسبت به زمان امام جواد علیهالسلام مقداری کمتر بود. لذا امام هادی علیهالسلام از این فرصت استفاده کردند و با توجه به فعالیتهای ارزشمند و بسیار دقیق و حسابشدهای ائمهی پیشین علیهمالسلام برای ترویج مکتب حقهی اهل بیت علیهمالسلام، امام هادی علیهالسلام هم توانستند بهخوبی این تلاشها را پیش ببرند و به ثمر برسانند.
* مراقبت شدید دستگاه خلافت
امام هادی علیهالسلام هنگامی که در مدینه بودند، با ارسال نمایندگان خود به اقصینقاط عالم اسلام، بذر تشیع را که ائمهی پیشین علیهمالسلام کاشته بودند، به درختی پرثمر تبدیل کردند. در واقع تشیع در عصر ایشان به قدری گسترش یافت که امام لازم دیدند برای هماهنگی و هدایت شیعیان و پاسخگویی به مسائل شرعی و ابهامات معرفتی در اصول دین و همچنین حل معضلات کلامی، نمایندگانی را در بین آنها قرار دهند. این نمایندگان هم این مسائل را پاسخ میدادند و هم رهنمودهای امام برای شیعیان را به آنها میرساندند و هم وجوهات شرعی را جمعآوری میکردند و برای امام میفرستادند. از جملهی این وکلا میتوان به «علی بن جعفر»، «حسن بن عبدوده»، «علی بن بلال» و «ابوعلی بن راشد» اشاره کرد. علی بن جعفر همان کسی است که کارگزاران متوکل عباسی او را بازداشت و زندانی کردند و پس از تحمل سالها حبس، امام هادی علیهالسلام به او دستور دادند که به مکه برود و در حرم مقیم شود.
امام با این وکلا نامهنگاری میکردند و نامهها را افراد بسیار مطمئنی و با رعایت جوانب امنیتی و حفاظتی رد و بدل میکردند. نامهها عمدتاً حاوی دستورهای امام و خط مشیهای کلی ایشان برای نمایندگان بود. بعضی از این وکلا افرادی بودند که عالم و شاگرد و صحابهی امام محسوب میشدند. بسیاری از آنان به نیابت از امام پاسخگوی مسائل شرعی بودند. حتی برخی از آنان در حدی بودند که امام به دیگر نمایندگان خود میفرمودند که اطاعت از این شخص، اطاعت از من و نافرمانی از او نافرمانی از من خواهد بود. اینها در واقع حلقهی وصل تودههای شیعه با امام هادی علیهالسلام بودند. همچنین این وکلا نقش مهمی در اقناع شیعیانی داشتند که با توجه به سن کم امام در هنگام به امامت رسیدن، دچار تردید نسبت به ایشان شده بودند.
بالاخره این ارتباطات سازمانیافته از چشم دستگاه خلافت مخفی نماند و منجر به تبعید امام به شهر سامرا شد. وقتی هم که متوکل عباسی در جایگاه خلافت نشست، سعی کرد با اقتدار بیشتری نسبت به دوران برادرش –الواثق بالله– خلافت را اداره کند. لذا برخی وکلای امام را در شهرهای مختلف شناسایی و دستگیر کردند و برخی را به زندانهای طولانیمدت انداختند. امام هادی علیهالسلام پس از دستگیر شدن یکی از وکلایشان، بلافاصله وکیل دیگری را معین میکردند تا ارتباط بین امت و امام قطع نشود. در این زمان که امام در سامرا تحت مراقبت شدید بودند، وکلای ایشان با رعایت مسائل حفاظتی و امنیتی و بعضاً حتی در قالب دستفروشی و دورهگردی با امام ارتباط برقرار میکردند و رهنمودهای لازم را شفاهاً از ایشان دریافت میکردند.
عامل چهارم آن است که بیشتر مورخان به مسائل سیاسی و عرصهی سیاست عالم اسلام توجه داشتند. مثلاً بیشترین اطلاعات ما از زندگانی پر برکت امام رضا علیهالسلام مربوط به آن مقطع کوتاه ولایتعهدی ایشان است. چون ولایتعهدی یک مسألهی سیاسی بوده است.
همین ارتباطات هم تحت مراقبت شدید مأموران دستگاه خلافت بود. مأموران اطلاعاتی دستگاه که از این ارتباطات بو برده بودند، بارها ذهن خلیفه را نسبت به امام بدبین کردند؛ میگفتند که ایشان ارتباطات مشکوکی دارد، اموالی به ایشان میرسد و افراد را در شهرهای مختلف هدایت میکند. آنها میگفتند که حضرت فقط به مسائل شرعی و احکام نمیپردازد، بلکه مشغول فعالیتهای سیاسی و تدارک یک مخالفت منسجم با نظام حاکم است. خلیفه نیز تحت تأثیر این گزارشها و در چندین نوبت دستور داد تا غافلگیرانه به منزل امام یورش ببرند و آن را بازرسی کنند تا بلکه اموال یا اسلحهای بیابند و بهانهای برای برخورد با امام به دست آورند. اما هر بار که به خانهی امام حمله بردند، با هوشیاری امام ناکام شدند. به هر حال امام هادی علیهالسلام با مشکلات بسیار و در حالی که تحت مراقبت شدید دستگاه خلافت عباسی بودند، به هدایت جامعهی شیعیان پرداختند و امور شیعیان را پیش بردند.
* چرا اطلاعات ما درباره امام هادی کم است؟
اما عوامل مختلفی دست به دست هم دادهاند و باعث شدهاند که اطلاعات ما دربارهی ائمهی اطهار و بهویژه سه تن از این بزرگواران بسیار محدود باشد؛ یعنی امام جواد، امام هادی و امام عسکری علیهمالسلام. در واقع ما نسبت به این دورهی زمانی دچار فقدان اطلاعات کافی هستیم. مهمترین دلایل این محدودیت اطلاعات تاریخی دربارهی زندگانی این سه امام و بهویژه امام هادی علیهالسلام از این قرار است:
نخست: عمر کم این بزرگواران. مدت عمر ایشان در قیاس با دیگر ائمه علیهمالسلام کمتر بود و همین مسأله در محدود بودن اطلاعات ما از این بزرگواران مؤثر بوده است. این موضوع در مورد امام جواد و امام عسکری علیهماالسلام نیز صدق میکند. امام جواد علیهالسلام را در سن بیستوپنج سالگی به شهادت رساندند و امام عسکری علیهالسلام را در سن بیستوهشت سالگی.
عامل دوم، محصور بودن ایشان است. این امامان ما در حصر و تحت کنترل شدید بودند و به طور طبیعی مردم نمیتوانستند با ایشان ارتباط برقرار کنند. در نتیجه مطالبی هم که از ایشان مورد ثبت و ضبط قرار گرفته، اندک و محدود است. حتی وکلای امام هادی علیهالسلام و کسانی که رابط آن بزرگوار با مردم بودند، در قالب چهرههای ناشناس مانند دستفروش و دورهگرد و با احتیاط بسیار به خانهی حضرت میآمدند و سؤالات خود را میپرسیدند و از آن حضرت کسب تکلیف میکردند.
حتی با وجود «زراقی» که حاجب و وزیر خلیفه و از شیعیان نفوذی به دستگاه خلافت بود، باز هم ارتباط با امام هادی علیهالسلام بهراحتی صورت نمیگرفت. تا آنجا که نقل شده یکی از یاران امام برای اینکه از حال امام خبر بگیرد، نزد حاجب آمد، اما نمیدانست که حاجب شیعه است. صبر کرد تا اطراف حاجب خلوت شود. حاجب که منظور او را فهمید و به او گفت: آمدهای تا از مولایت خبر بگیری؟ او پاسخ داد که مولای من خلیفه است. حاجب گفت: ساکت باش. من هم عقیدهی تو را دارم و این امام بزرگوار امام من و تو است. آن صحابی امام گفت: من خوشحال شدم وقتی دیدم حاجب هم شیعه است. بعد صبر کردند تا فرصت مناسبی فراهم شود. سپس حاجب او را همراه پسربچهای نزد امام فرستاد. وقتی امام علیهالسلام به سؤالات او پاسخ دادند، به او گفتند که بهسرعت از آنجا بیرون برو، زیرا بودنت در آنجا برایت خطر دارد.
حضرت آیتالله سبحانی: در حقیقت امامت استمرار مقام نبوت است و تمام مسئولیتهایی که بر عهدهی پیامبر بوده، همهی آن مسئولیتها بر عهدهی امام نیز میباشد، با این تفاوت که نبیّ مورد وحی است و وحی الهی بر او نازل میشود و پایهگذار دین است، اما امام مورد وحی نیست. [متن کامل]
بنابراین ارتباط با امام هادی علیهالسلام حتی با وجود شیعیان نفوذی در دستگاه خلفای عباسی بهسختی صورت میگرفت و با خطرات بسیاری همراه بوده است. همین مسأله باعث شده که اطلاعات تاریخی چندانی از ایشان ثبت و ضبط نشده باشد.
عامل سوم این است که تواریخ را عمدتاً افراد غیر شیعه نوشتهاند و اساساً زمانه، زمانهی شیعیان نبود. حکومت عباسی با قدرت و قوت بر امور نظارت میکرد و بسیاری از مورخان تنها به شرطی میتوانستند دست به قلم ببرند که چیزی بنویسند که دستگاه خلافت میخواهد. بنابراین یا باید باب میل آنها مینوشتند یا اینکه چیزی نمینوشتند و مثلاً از مسألهای صرف نظر میکردند. هر مسألهای که دستگاه خلافت خوشش نمیآمد و از جمله هرگونه تبلیغ دشمنان دستگاه و ترویج آیین آنان نباید ثبت و ضبط میشد. بنابراین اگر هم کسی میخواسته مطالبی را از اهل بیت علیهمالسلام و بهخصوص در این موقع از امام هادی علیهالسلام ثبت و ضبط کند، از ترس دستگاه خلافت از این کار منصرف میشد.
عامل چهارم هم آن است که بیشتر مورخان به مسائل سیاسی و عرصهی سیاست عالم اسلام توجه داشتند. مثلاً بیشترین اطلاعات ما از زندگانی پر برکت امام رضا علیهالسلام مربوط به آن مقطع کوتاه ولایتعهدی ایشان است. چون ولایتعهدی یک مسألهی سیاسی بوده و به دستگاه خلافت هم مرتبط میشده، مورد توجه قرار میگرفته و راجع به آن قلمفرسایی میشده است. اما ما در مورد بقیهی عمر مبارک امام در دوران امامت ایشان اطلاعات چندانی نداریم و بهندرت مطالبی در این دوره در تاریخ وجود دارد. بنابراین با توجه به آن که امامان ما و از جمله امام هادی علیهالسلام در عرصهی خلافت و حکومت حضور نداشتند، مطالب مربوط به ایشان هم از طرف مورخان به صورت مفصل مورد ثبت و ضبط قرار نگرفته است.
/6262
کد خبر 1357695منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: امام هادی ع شیعه تاریخ اسلام امام هادی علیه السلام امام جواد علیه السلام علیه السلام علیهم السلام دستگاه خلافت مراقبت شدید اطلاعات ما ثبت و ضبط ی شیعیان علی بن ی امام
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۰۵۹۴۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دستاوردهای سپاه بر کسی پوشیده نیست
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان چهارمحال وبختیاری ،، سردار علی محمد اکبری به مناسبت فرارسیدن دوم اردیبهشت سالروز تأسیس سپاه در گفتگو با خبرنگار ما گفت: یکی از دستاوردهای مهم انقلاب اسلامی تشکیل نهادهای نوپا خصوصا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که بر کسی پوشیده نیست؛ چرا که در بیان امام راحل(رحمت الله علیه) است که سپاه نور چشم انقلاب است و " اگر سپاه نبود کشور هم نبود."
فرمانده سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام افزود: اینها همه از آینده نگری امام راحل بود که ارموز ثمرات سپاه پاسدران انقلاب اسلامی فراگیر و فرامرزی شده و خارج از مرزهای جمهوری اسلامی هم مشهود است.
سردار علی محمد اکبری ادامه داد: دستاوردهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برگرفته از رسالت پاسداری است که حفظ انقلاب ودستاوردهای آن بعهده سپاه می باشد.
وی با اشاره به نقش سپاه در حفظ انقلاب ودستاوردهای آن در مقابله با گروهک های متعدد ضد انقلاب، دوران دفاع مقدس، حفظ و حراست از مرزهای جمهوری اسلامی و برقراری امنیت پایدار، اظهار کرد: خیلی از مردم با نیروهای متعدد هوایی، دریایی، زمینی و سازمان مقاومت بسیج ونیروی قدس سپاه آشنایی کامل دارند.
سردار اکبری، حفظ و انسجام و آموزش مردمی در قالب بسیج را یکی از رسالت های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برشمرد و گفت: سپاه مکمل کار دولتهاست و از همان ابتدای انقلاب هرجایی که باری بر زمین بوده، سپاه در میدان بوده است.
فرمانده سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام افزود: در مسایل طبیعی و غیرطبیعی مانند سیل، زلزله، بیماری های واگیر و ... نقش سپاه را می بینید. در خصوص اقتصاد مقاومتی، در خصوص مسایل فرهنگی و اجتماعی و دفاعی، سپاه ید طولایی دارد.
این مقام ارشد نظامی استان چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام هم از ابتدای شکل گیری در استان چهارمحال و بختیاری در قالب نواحی شهرستان های مختلف و یگان مردم پایه تیپ ۴۴ قمربنی هاشم علیه السلام، در دوران دفاع مقدس، برقراری امنیت پایدار ودفاع از حرم آل الله کارنامه بسیار درخشانی دارد.
سردار اکبری تصریح کرد: سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام در بحث های دفاعی، امنیتی، محرومیت زدایی، سازندگی و ...، با ارتباط با مردم و بسیجیان و گروه های جهادی همیشه پای کار بوده و آمادگی جانفشانی هم برای دفاع و هم برای امنیت را دارد.
وی، با اشاره به محبوبیت و بسیج وسپاه نزد مردم ولایتمدار استان چهارمحال و بختیاری، در راستای اجرای مأموریت ها و مقابله با فتنه های مختلف و برقراری امنیت پایدار ، اظهار کرد: مردم استان چهارمحال و بختیاری ۲۵۰۰ شهید گرانقدر را تقدیم انقلاب اسلامی کرده اند و همراهی و همدلی مردم ولایتمدار استان چهارمحال و بختیاری زبانزد خاص و عام است.
سردار اکبری، یادآوری کرد: سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام در بعد محرومیت زدایی و کمک به مردم استان، تاکنون بیش از ۷۵۰۰ سری جهیزیه کامل و بیش از ۱۴۲۰ میلیارد تومان کمک های نقدی و غیرنقدی در بحث بیماری کرونا در خدمت مردم عزیزمان بوده است.
وی از فعالیت و خدمت رسانی قرارگاه های مختلف پیشرفت و آبادانی، امام حسن مجتبی علیه السلام، سازندگی و ... با مسئولیت های متعدد در استان چهارمحال و بختیاری خبرداد و افزود: یکی از رسالت های سپاه در زمینه مسایل اجتماعی است که ما در ارتباط با جوانان و نوجوانان، و پایه سازی بعنوان تعلیم و تربیت، قرارگاه صالحین را داریم که با همه مردم در سنین مختلف ارتباط دارد و به دنبال تربیت نسل جوان طراز انقلاب هستیم.
سردار اکبری، گفت: در مسایل آسیب های اجتماعی و مسئله عفاف و حجاب هم معاونت اجتماعی در سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام فعال است و بیشتر سعی بر اقناع سازی و بصیرت افزایی داریم و به عزیزانی که مسئولین مستقیم دارند و عزیزان فراجا هم کمک می کنیم.
وی با اشاره به نقش سپاه در دفاع از مرزهای کشور، گفت: دفاع از مرزهای جمهوری اسلامی کلا بعهده نیروهای مسلح است و از طرفی حفاظت از بعضی مرزها بعهده نیروی زمینی سپاه است که تیپ مردم پایه ۴۴ قمربنی هاشم علیه السلام استان چهارمحال و بختیاری هم در شمالغرب، جنوب غرب و جنوب شرق، مأموریت های بسیار ارزشمندی داشته است.
فرمانده سپاه حضرت قمربنی هاشم علیه السلام با اشاره به تحقق وعده صادق در عمل به فرمان رهبرمعظم انقلاب اسلامی و تنبیه رژیم صهیونیستی، گفت: وعده صادق در راستای پشیمان کردن دشمن بود که عزیزان هوافضای سپاه با پشتیبانی سایر نیروهای مسلح انجام دادند و معادلات نظامی دنبا را به هم زد.
سردار اکبری، گفت: نظام جمهوری اسلامی در عملیات وعده صادق از کمترین ظرفیت خود مقابل آمادگی کامل دشمن استفاده کرد، که الحمدالله باعث شد اقتدار نظام و انقلاب اسلامی و سپاه پاسداران برای دنیا ثابت شود.
46
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1897712