چرا جرایم سیاسی و مطبوعاتی باید در حضور هیات‌منصفه رسیدگی شود؟
تاریخ انتشار: ۹ اسفند ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۷۰۷۰۴۴۴
هیات‌منصفه به گروهی از صنوف و اقشار مختلف جامعه گفته می‌شود که به عنوان نماینده افکار عمومی، در رسیدگی به برخی جرایم تحت شرایط خاص با دادرسان دادگاه‌های کیفری همکاری می‌کنند. به گزارش «تابناک» هیات‌منصفه به جمعی از افراد سوگند‌خورده گفته می‌شود که در یک دادگاه به ارایه رسمی یک حکم بی‌طرفانه یعنی پیدا کردن واقعیت در یک مساله قضایی یا تعیین مجازات یا قضاوت می‌پردازند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در دوران مدرن نقش هیات‌منصفه در دادگاه، معلوم کردن گناهکار یا فقدان آن در یک جرم و جنایت است.
از منظر مفهومی، جرمی که ناشی از انتشار یا انعکاس در مطبوعات و رسانه‌های مرتب‌الانتشار واقع شود، جرم مطبوعاتی نامیده می‌شود.
بر اساس اصل ۱۶۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رسیدگی به جرایم مطبوعاتی علنی است و با حضور هیأت منصفه در محاکم دادگستری صورت می‌گیرد.
نحوه انتخاب، شرایط، اختیارات هیأت منصفه و تعریف جرم را، قانون بر اساس موازین اسلامی معین می‌کند.
جرم‌انگاری مسایل مربوط به سیاست و مطبوعات، در ادبیات حقوقی و نیز در فرآیند رسیدگی در کنار هم قرار می‌گیرند و هنگام رسیدگی به این نوع جرایم از طریق قانونگذار و مقام رسیدگی‌کننده، امتیاز ویژه‌ای بدان اختصاص داده شده است.
فلسفه وجود و حضور هیأت منصفه در جرایم مطبوعاتی ناشی از این تفکر است که مرتکبان این نوع جرایم، به نوعی متولی انعکاس افکار عمومی هستند؛ لذا جامعه حقوقی برای جرم‌انگاری چنین فعل مجرمانه‌ای، ملاحظات جامعه را در نظر گرفته و از حیث تفاوت ماهیت جرم مطبوعاتی با جرایم عادی به لحاظ اینکه جرم عادی عاری از هر نوع انگیزه شرافتمندانه است، جرم مطبوعاتی را واجد انگیزه شرافتمندانه دانسته و امتیاز حضور هیأت منصفه را در جلسات دادگاه الزامی کرده است.
سابقه وجود هیأت منصفه و ترکیب آن
سرآغاز انتخاب هیات منصفه در نظام حقوقی ایران به سال ۱۳۱۰ برمی‌گردد که طی ماده یک قانون انتخاب هیأت منصفه در آن سال مقرر شده بود: «رسیدگی به جرم‌های مطبوعاتی در دیوان جنایی و با حضور هیأت منصفه به عمل خواهد آمد.»
بعد از آن و همزمان با تصویب قانون اساسی، اصل ۱۶۸ قانون اساسی، تکلیف همگان را در خصوص رسیدگی به جرایم مطبوعاتی روشن کرده و موضوع حضور هیأت منصفه در دادگاه بر اساس قانون هیأت منصفه مصوب سال ۱۳۸۲ همانند اصل ۱۶۸ قانون اساسی با تصویب قانون پانزده ماده‌ای در ماده یک بار دیگر اذعان شده است که «رسیدگی به جرایم مطبوعاتی، علنی است و با حضور هیأت منصفه در دادگاه صالح صورت می‌گیرد.»
همین امر در ماده‌واحده مصوب سال ۱۳۸۳ بار دیگر تأیید و تکرار شده است سپس در سال ۱۳۸۴ قانونگذار با تصویب ماده‌واحده دیگری تحت عنوان قانون فعال کردن هیأت منصفه مطبوعات، نحوه انتخاب آن را این‌گونه بیان کرده است: «هر دو سال یک بار در مهرماه جهت تعیین اعضای هیأت منصفه در تهران، به دعوت رییس قوه‌قضاییه یا نماینده وی و با حضور ایشان یا نماینده وی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس شورای اسلامی شهر، رییس سازمان تبلیغات اسلامی و نماینده شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور و در مرکز استان به دعوت نماینده رییس قوه‌قضاییه و با حضور وی و مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی و رییس شورای شهر مرکز استان، رییس سازمان تبلیغات اسلامی و امام جمعه مرکز استان یا نماینده وی تشکیل می‌شود.»
اعضای هیات منصفه از بین چه افرادی تشکیل می‌شوند؟
اعضای هیات منصفه از بین اصناف و گروه‌های مختلف اجتماعی نظیر روحانیون، اساتید دانشگاه، دانشجویان، پزشکان، مهندسان، کارگران، کشاورزان، نویسندگان، روزنامه‌نگاران، معلمان، وکلای دادگستری، کارمندان، هنرمندان، پیشه‌وران و تجار برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند.
انتخاب اعضای اصلی و علی‌البدل هیات منصفه هر استان از بین اقشار و صنوف مختلف از طریق اعلام عمومی و جمع‌آوری تقاضا‌های داوطلبان عضویت در هیات منطفه به قید قرعه و به صورت علنی خواهد بود.
هیات منصفه هر استان در نخستین جلسه خود یکی از اعضا را برای مدت دو سال به عنوان دبیر هیات منصفه انتخاب خواهد کرد.
دبیر، مسئولیت اداره دبیرخانه را به عهده دارد. حداقل یک ماه قبل از اتمام دوره مسئولیت دبیر، دبیر جدید به وسیله هیات منصفه استان انتخاب خواهد شد.
امور اجرایی این ماده در هر استان زیر نظر رییس قوه‌قضاییه یا فردی که ایشان تعیین می‌کند و با حضور رییس شورای اسلامی استان و دو نفر از نمایندگان آن استان به انتخاب مجلس به عنوان ناظر انجام میِ‌شود. قرعه‌کشی با حضور حداقل دو نفر از ناظران معتبر است.
در نهایت قانونگذار در سال ۱۳۸۷ با تصویب یک ماده‌واحده دیگر در قالب تعیین تکلیف هیأت منصفه مطبوعات، قانون هیأت منصفه سال ۱۳۸۲ را لغو کرد و در این مورد مواد مربوط به هیأت منصفه مطبوعات را از قانون مطبوعات مصوب سال ۱۳۷۹ لازم‌الاجرا دانست و در ماده ۱۷ قانون مذکور (ماده ۳۶ الحاقی) ضمن مراجعت به تصمیم قبلی خود انتخاب هیأت منصفه در تهران را به دعوت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور رییس‌کل دادگستری استان تهران و ترکیب پیش‌گفته و در سایر استانها به دعوت مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و با حضور وی و رییس‌کل دادگستری استان و ترکیب پیش‌گفته مربوط به استان مشروط کرده است.
شرایط اعضای هیات منصفه مطبوعات
اعضای هیات منصفه مطبوعات باید مسلمان بوده، تابعیت جمهوری اسلامی ایران داشته باشند، دارای التزام عملی به قانون اساسی، حداقل ۳۰ سال سن، عدم محرومیت از فعالیت‌های اجتماعی و حداقل مدرک دیپلم یا معادل آن در علوم حوزوی باشند.
وظایف اعضای هیأت منصفه
با ملاحظه در متون قانونی مربوط به جرایم مطبوعاتی باید گفت: تنها موردی که به وظایف هیأت مزبور اشاره داشته، ماده ۱۳ قانون هیأت منصفه مصوب سال ۱۳۸۲ بوده است.
بدین صورت که پس از اعلام ختم رسیدگی بلافاصله اعضا هیات منصفه به شور پرداخته و نظر کتبی خودرا در این دو مورد که «متهم بزهکار است یا خیر؟ و اینکه در صورت بزهکاری، آیا مستحق تخفیف است یا خیر؟» به دادگاه اعلام می‌کنند.
منبع: تابناک
کلیدواژه: کروناویروس کرونا در ایران آیت الله بهجت پنومونی ملکه رنجبر لیله الرغائب معصومه ابتکار هیئت منصفه جرایم سیاسی جرایم مطبوعاتی کروناویروس کرونا در ایران آیت الله بهجت پنومونی ملکه رنجبر لیله الرغائب معصومه ابتکار فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور هیأت منصفه جرایم مطبوعاتی اعضای هیات منصفه منصفه مطبوعات قانون اساسی مصوب سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۰۷۰۴۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۲ پروژه در دامغان افتتاح می‌شود
مهدی بندرآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، از افتتاح دو پروژه در شهرستان دامغان همزمان با سفر هیأت دولت به استان سمنان خبر داد و ابراز کرد: کارخانه صنایع فروآلیاژ که یکی از مهم‌ترین صنایع مورد نیاز کشورمان محسوب می‌شود، در زمره این طرح‌ها است.
وی با بیان اینکه پست ۶۳ کیلو ولت تاریخانه دامغان نیز فردا با حضور مسئولان در شهرستان دامغان افتتاح می‌شود، افزود: بازدید قطعه اول باند دوم دامغان _ معلمان و مجتمع فولاد کویر از جمله برنامه‌های مسئولان و اعضای هیأت دولت در شهرستان دامغان است.
فرماندار دامغان با اشاره به حضور وزرا و اعضای کابینه سیزدهم در شهرستان‌های استان سمنان همزمان با سفر دوم استانی هیأت دولت به استان بیان کرد: معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور فردا مهمان مردم دامغان خواهد بود و شورای داری شهرستان با حضور وی، برگزار می‌شود.
کد خبر 6081373
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد