به نقل از «الف»

وضعیت فعلی بازار نفت برای عربستان قابل تحمل نیست

تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۴۶۴۱۴۶

 عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی گفت: در شرایط فعلی سرمایه گذاری ها بر روی افزایش تولید نفت و انرژی های دیگر بسیار کاهش یافته است و این بعد از عادی شدن شرایط جهان و رونق گرفتن اقتصاد می تواند مشکل ساز شود. 

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بازار نفت پس از اجلاس اخیر اوپک و عدم توافق کشورهای غیراوپک برای کاهش تولید نفت، آغاز جنگ قیمتی از سوی عربستان و در نتیجه رها شدن بازار از یک سو و شیوع ویروس کرونا و تأثیر آن بر تقاضای جهانی نفت، شاهد افت کم نظیر قیمت نفت بوده و چشم انداز روشنی برای این بازار وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با سیدغلامحسین حسن تاش، عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بین المللی انرژی در این خصوص به گفت وگو پرداخته ایم.

تسنیم: عوال موثر بر کاهش قیمت نفت را چه می دانید؟

حسن تاش: قبل از هر چیز باید توجه داشت که نفت خام ( و فرآورده های آن) یک کالای ضروری است و منحنی تقاضای آن شیب بسیار کمی دارد و تقریبا عمودی است. ویژگی این گونه کالاها این است که واکنش قیمت نسبت به اضافه عرضه بسیار زیاد است؛ یعنی درصد کمی کمبود عرضه می توان موجب درصد بالایی افزایش قیمت شود و بالعکس، بنابراین وقتی با مثلا 10 درصد اضافه عرضه قیمت 200 درصد سقوط می کند، نباید تعجب کرد.

نکته بعدی این که از قبل، قابل پیش بینی  بود که در سال 2000 میلادی مسیر قیمت جهانی نفت نزولی است؛ چرا که پیش بینی ها نشان می داد که اضافه عرضه نفت خام در سطح جهان در این سال بیش از اضافه تقاضای آن است؛ یعنی حتی اگر پدیده کرونا بر جهان حاکم نمی شد، کاهش قیمت جهانی نفت قابل انتظار بود. حال پدیده کرونا هم مزید بر علت شد. کرونا رکود در اقتصاد جهانی را تشدید کرد؛ بخش قابل توجهی از حمل و نقل را متوقف کرد و تقاضای جهانی نفت را بیش از آنچه که قابل پیش بینی بود کاهش داد و درست در همین بحبوحه  و در همین شرایط،  توافقات اوپک پلاس هم شکست خورد و کشورهای محوری در این توافق تصمیم  گرفتند تولید نفت خام خود را افزایش دهند. بنابراین عرضه جهانی بسیار بیشتر از تقاضا است و طبیعی است که قیمت کاهش بیابد و سقوط کند.

    اگر روند قیمت ها را در یکی دو ماه اخیر و بعد از شدت گرفتن پدیده کرونا بررسی کنیم به نظر می رسد سطح قیمت بیست دلار سطح یا آستانه مقاومت است؛ یعنی در این سطح بخشی از تولیدات از بازار خارج می شود و تعادل نسبی بر قرار می شود.

تسنیم: با توجه به عوامل موثر بر افت قیمت نفت، احتمال افت بیشتر قیمت و رسیدن آن به زیر 20 دلار وجود دارد؟

حسن تاش: این احتمال را نمی توان از نظر دور داشت، اما این مساله بستگی زیادی به شناخت از ساختار هزینه های تولید و خصوصا هزینه های عملیاتی یا جاری تولید دارد؛ به این معنا که طبیعتا اگر قیمت نفت در سطحی قرار بگیرد که بعضی از تولید کنندگان نفت خام حتی هزینه های عملیاتی خود را بازگردانند، طبیعتا تولیدشان را متوقف می کنند. باید توجه داشت که تولید کننده ای که هزینه های سرمایه گذاری را انجام داده است و به قول معروف هزینه حفر چاه و ساختن تاسیسات از کیسه اش رفته است، حالا تصمیم گیری اش در مورد ادامه یا توقف تولید نفت خام به هزینه های عملیاتی اش بر می گردد.

هزینه های تولید هر بشکه نفت یا قیمت تمام شده هر بشکه نفت در میادین مختلف نفتی جهان بسیار متفاوت است و همچنین در نفت‌خام های متعارف و غیر متعارف متفاوت است. طی سال های گذشته به تدریج با پیر شدن میادین متعارف یا مرسوم نفتی، هزینه تولید این میادین بالا رفته و برعکس با توسعه فناوری، هزینه های تولید نفت خام های غیرمتعارف یا غیرمرسوم پائین آمده است. متاسفانه استخراج منحنی عرضه کل نفت خام جهان کار بسیار دشواری است؛ چون  برآیند منحنی عرضه صدها میدان است، ولی اگر چنین منحنی استخراج شود می توان پیش بینی کرد که در چه  سطحی از قیمت چقدر از عرضه کم می شود؛ یعنی چه میادینی دیگر تولیدشان به صرفه نخواهد بود و از دور تولید خارج خواهند شد. من دسترسی به چنین منحنی  عرضه ای ندارم ولذا آستانه نهائی کاهش قیمت را نمی دانم، ولی اگر روند قیمت ها را در یکی دو ماه اخیر و بعد از شدت گرفتن پدیده کرونا بررسی کنیم به نظر می رسد سطح قیمت بیست دلار سطح یا آستانه مقاومت است؛ یعنی در این سطح بخشی از تولیدات از بازار خارج می شود و تعادل نسبی بر قرار می شود.

    در این وضعیت ویژه حتی توافق اوپک پلاس هم کفایت نمی کند؛ چون در شرایط فقدان تقاضای کافی، رقابت بین نفت خام های مرسوم و غیر مرسوم بسیار شدید شده و هر کسی تولیدش را کم کند، جا را برای رقیب باز می کند ولذا باید همه با هم توافق کنند. 

 تسنیم: آیا برگزاری نشست اضطراری اوپک می تواند کمکی به ترمیم قیمت ها کند؟

حسن تاش: الان سال هاست که با ظهور پدیده نفت شِیل، جنگ یا رقابت دیرینه اوپک و غیر اوپک به جنگ یا رقابت نفت خام های مرسوم و غیر مرسوم (متعارف و غیرمتعارف) تبدیل شده است و در این رقابت جدید اوپک به تنهائی نمی تواند نقش چندانی داشته باشد و شاید به همین دلیل بود که بعضی کشورهای عمده غیر اوپک نیز با اوپک کنار آمدند و اوپک پلاس شکل گرفت. بنابراین الان هم اوپک به تنهائی نمی تواند موثر باشد و اگر همانند دو سه سال گذشته کشورهای بزرگ تولید کننده قبل از اجلاس اوپک با هم توافق کنند و اجلاس اوپک پلاس تشکیل شود، می تواند موثر باشد؛ وگرنه اتفاقی نمی افتد. اما الان کار به جایی کشیده است که حتی توافق تولیدکنندگان نفت مرسوم و غیرمرسوم لازم آمده ولذا می بینید که با تماس سه جانبه ایالات متحده از یک سو و عربستان و روسیه و اعلام توافق ضمنی بین اینها برای کاهش تولید،  قیمت ها قدری افزایش یافت. یعنی در این وضعیت ویژه حتی توافق اوپک پلاس هم کفایت نمی کند؛ چون در شرایط فقدان تقاضای کافی، رقابت بین نفت خام های مرسوم و غیر مرسوم بسیار شدید شده و هر کسی تولیدش را کم کند، جا را برای رقیب باز می کند ولذا باید همه با هم توافق کنند.

تسنیم: عربستان تا چه زمانی می تواند با قیمت های پایین و عرضه بیشتر، ادامه دهد؟ ممکن است با عقب نشینی عربستان از موضع فعلی خود، شاهد افزایش قیمت نفت باشیم؟

حسن تاش: اقتصاد عربستان یک اقتصاد وابسته به نفت است. البته عربستان ذخایر ارزی و دارایی خارجی قابل توجهی دارد؛ ولی هم ارزش آنها سقوط کرده، هم در این شرایط قابل بهره برداری نیست. عربستان در دو سه سال اخیر کسری بودجه داشته است و تلاش عربستان برای عرضه بخشی از سهام شرکت آرامکو هم هر بار به مشکلی برخورد کرد و  حالا هم با مشکل کرونا برخورد کرده است. هزینه های این کشور هم  خصوصا در شرایطی که خود را درگیر توسعه طلبی و جنگ یمن کرده است، بسیار بالا است. بنابراین، این وضعیت برای عربستان قابل دوام نیست. به نظر من عربستان با افزایش تولید خود و کمک به سقوط بیشتر قیمت نفت خواسته است غیر اوپکی ها و تولیدکنندگان نفت غیرمرسوم را تحت فشار قرار دهد که وارد همکاری جدی تری برای کنترل بازار بشوند و آماده توافق است .

البته در هر حال تا زمانی که  سایه کرونا از جهان بطور کامل رفع نشود و اوضاع جهان عادی نشود، نمی توان انتظار بازگشت قیمت جهانی نفت به سطوح سال های گذشته را داشت. البته این را هم باید توجه داشت که در شرایط فعلی سرمایه گذاری ها بر روی افزایش تولید نفت و انرژی های دیگر بسیار کاهش یافته است و این بعد از عادی شدن شرایط جهان و رونق گرفتن اقتصاد می تواند مشکل ساز شود؛ اما من بعید می دانم که دنیای بعد از کرونا به وضعیت همان دنیای قبل از کرونا برگردد و احتمالا جامعه بشری در رفتارهایش و از جمله رفتارهای مصرفی و مسرفانه اش و در برخوردش با طبیعت تجدید نظر خواهد کرد.

منبع: الف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۴۶۴۱۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت نفت با بستن تنگه هرمز

میرقاسم مومنی، اظهار داشت: اگر احتمالا تنگه هرمز بسته شود قیمت نفت را به شدت بالا خواهد برد، به طوری که مسدود شدن این مسیر حتی اگر برای چند روز هم باشد قیمت نفت را ۳۰ تا ۴۰ درصد بالا می‌برد.

به گزارش ایلنا، وی در ارزیابی تاثیر عملیات موشکی ایران علیه مواضع رژیم صهیونیستی بر بازار و قیمت نفت اظهار داشت: ایران با توجه به حمله خلاف عرف دیپلماتیک و قوانین بین المللی و کنوانسیون ژنو به کنسولگری ایران در دمشق یک دفاع و واکنش قانونی انجام داد، اما باتوجه به این مسئله که خارمیانه و خلیج فارس مرکز و قلب تپنده تولید نفت و گاز جهان است قیمت نفت بالا رفت.

وی افزود: واکنش بازار و قیمت نفت به اتفاقات اخیر طبیعی است، اما این نوسانات مقطعی است و قیمت نفت رشد زیادی نخواهد داشت. چون کشور‌های غربی و مصرف‌کننده همواره به دنبال این بوده‌اند که قیمت نفت بالا نرود ضمن اینکه بالا رفتن قیمت چندان به نفع صادرکنندگان نیز نخواهد بود. به همین جهت ممکن است قیمت‌ها تغییراتی داشته باشد، اما نه تداوم دارد و نه پایدار خواهد بود.

این کارشناس حوزه انرژی گفت: موضوع عرضه و تقاضا تغییر چندانی نمی‌کند، اما موضوع اصلی تاثیر تلاطمات منطقه‌ای بر نرخ بیمه‌های حمل و نفتکش‌ها است، زیرا شرکت‌های بیمه‌ای قواعد خاصی برای زمان و مسیر‌های خاص و شرایط اضطراری دارند، در مسیر‌هایی که امکان خطر و تهدید وجود دارد حق بیمه‌ها را بالا می‌برند و این هزینه بیمه اضافی بر قیمت نفت تاثیر خواهد داشت.

وی درباره بروز تنش در تنگه هرمز و تاثیر آن بر قیمت نفت نیز تاکید کرد: در شرایط کنونی بعید است تنگه هرمز بسته شود، چون کشور‌های حوزه خلیج فارس و همچنین ایران به این مسیر برای صادرات نفت نیاز دارند و به همین دلیل بستن تنگه زمانی انجام می‌شود که یک برنامه بلندمدت در دستور کار باشد و در شرایط فعلی این اتفاق نمی‌افتد.

مومنی خاطرنشان کرد: اگر احتمالا تنگه هرمز بسته شود قیمت نفت را به شدت بالا خواهد برد، به طوری که مسدود شدن این مسیر حتی اگر برای چند روز هم باشد قیمت نفت را ۳۰ تا ۴۰ درصد بالا می‌برد.

وی یادآور شد: در هر حال نوسان قیمت در شرایط کنونی موقتی است و بهای نفت چندان هم بالا نخواهد رفت.

محمدعلی خطیبی هم در همین خصوص به ایلنا گفت: تنش‌های اخیر بین ایران و اسرائیل و حملات موشکی تاثیر چندانی روی بازار نفت نداشته، چون بخش عرضه و تقاضا را تحت تاثیر قرار نداده و بیشتر تاثیر روانی روی بازار دارد، تاثیر روانی هم بعد از مدت کوتاهی از بین می‌رود و دوباره بازار به روال عادی خود بازمی‌گردد.

وی افزود: در کل تنش‌های مقطعی تاثیر روانی دارد و باتوچه به اینکه درگیری اخیر هیچ یک از عوامل عرضه و تقاضا را تحت تاثیر قرار نداده تاثیر خاصی روی قیمت و بازار ندارد و تنها جو روانی ایجاد کرده است.

این کارشناس حوزه انرژی گفت: احتمال تنش در تنگه هرمز و فشار روی تردد نفتکش‌ها بازار و قیمت را دچار نوسان خواهد کرد یعنی اگر محدودیت‌هایی روی عبور و مرور نفتکش‌ها ایجاد شود تغییراتی بوجود می‌آید، چون مستقیما عرضه را دچار اختلال خواهد کرد و نتیجه اینکه قیمت را افزایش می‌دهد و در این بین بیشتر بازار مصرف اروپا را دچار تکانه خواهد کرد.