ویروس کرونا؛ مراقب تاثیرات مخرب قرنطینه خانگی بر بهداشت روانی‌تان باشید
تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۶۰۵۲۸۳
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، با همه گیر شدن بیماری کووید ۱۹ و ضرورت تداوم حضور در خانه و حفظ فاصله اجتماعی، به ناچار الگو‌های رفتاری افراد تغییر کرده و به سوی ترک برخی عادات که بخشی از رفتار روزانه افراد جامعه بوده سوق داده میشود. این تغییر الگوی رفتاری مانند عامل فشاری عمل کرده و بهداشت روان افراد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اختلال تلابقی، ساده‌ترین اختلال روان‌پزشکی است که در نتیجه برخورد فرد با یک عامل فشار رخ داده و عملکرد او را به شکل منفی تحت تاثیر قرار می‌دهد. انتظار می‌رود که با برداشته شدن عامل فشار، فرد به عملکرد سابق خود برگردد، اما در مواردی که فشار تداوم پیدا می‌کند، می‌توان از پدیده اختلال تطابقی مزمن نیز سخن گفت. این اختلال می‌تواند مقدمه‌ای برای بروز اختلالات شدیدتر باشد. می‌توان پیش‌بینی کرد بیشتر ما در این روز‌ها درجاتی از این اختلال را داشته باشیم که به آن به عنوان بخشی اجتناب ناپذیر از شرایطی که در آن به سر می‌بریم باید نگریست و تمهیداتی در پیش گیریم که از شدت یافتن علایم پیشگیری کنند.
افسردگیتداوم لحظات تکراری ماندن در خانه، برخورد مکرر با اخباری که از بیماری و مرگ و میر سخن می‌گویند و تکراری شدن شرایط، در بعضی افراد بیانگر فضایی آخرالزمانی است که در برابر آن حس درماندگی و ناتوانی می‌کنند. احساس نداشتن کنترل بر وقایعی که پیرامون انسان جریان دارد و تجربه تنهایی به این افسردگی دامن می‌زند. برای مقابله با آن باید تمهیداتی اندیشید که در این فضا انسان‌ها را از حالت انفعالی به وضعیتی فعال سوق دهد.
نگرانی در مورد آینده و این که در نهایت چه خواهد شد برای بسیاری از افراد آزاردهنده است و می‌تواند به حملات هراس منجر شود. به ویژه که با عفونتی سر و کار داریم که از علایم اصلی آن تنگی نفس است؛ بنابراین فرد در قالب حملات هراس می‌تواند دچار نگرانی بیش از حد در مورد ابتلا به کرونا شود که خود، اضطراب او را دوچندان خواهد کرد. کرونا انسان را مجبور به تفکر در خصوص جنبه‌هایی از زندگی می‌کند که پیش از این هرگز به آنها توجه نداشت. اندیشیدن به مرگ بار اضطرابی را به انسان تحمیل می‌کند و همه به طور یک‌سان به آن پاسخ نمی‌دهند.
بیشتر بخوانید: چگونه در زمان قرنطینه عاشق بمانیم؟
اختلال وسواسی- جبریمیتوان انتظار داشت که برخی افراد دچار افکار مکرر وسواسی در مورد احتمال ابتلای خود و دیگری به عفونت شده و در این جهت با شدتی فراتر از معمول دست به ضدعفونی و پاکسازی محیط پیرامون خود بزنند که برای دیگران آزار دهنده باشد.
در اختلال خودبیمار انگاری، فرد به شکلی مکرر بدن خود را زیر ذره‌بین گذاشته و کوچکترین تغییری در آن را دال بر شروع بیماری تلقی کرده و به شکلی مکرر به آزمایشگاه، پزشک و بیمارستان مراجعه می‌کند تا از زبان متخصصان این کلمه آرام‌بخش را بشنود که چیزی نیست.
اختلالات تجزیهایاختلال تجزیه‌ای، واکنشی دفاعی در برابر فشار روانی است که فرد قادر به هضم و درک آن در برخورد اول نیست؛ چرا که شدت آن از تحمل فرد فراتر است، بنابراین برای کاستن از بار آن تلاش بر پاک کردن صورت مساله می‌کند. گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است و فرد تلاش می کند تا حد امکان آن را از ذهن خود دور کند. می‌توان پیش‌بینی کرد که این روش، تاثیر فشار روانی بر ذهن را از بین نبرده و با فردی روبرو شویم که میان دو وضعیت کرختی، منگی و بی‌خبری از یک سو و برانگیختگی، بی‌قراری، خشم و وحشت و کابوس‌های شبانه از سوی دیگر در نوسان است (در مواردی که امر سرکوب شده سر و کله خود را در ذهن آگاه فرد نشان می‌دهند که باز دوباره سرکوب می‌شوند). در همین حوزه، علایم اختلال استرس پس از آسیب PTSD نیز جای می‌گیرند. کرونا به منزله استرس شدیدی عمل می‌کند که همانند تمامی عوامل فشار شدید علایمی قابل پیش‌بینی در افراد به وجود می‌آورد. هرگاه فرد به گروه‌هایی از جامعه متعلق باشد که در معرض برخورد مستقیم با تبعات بیماری و مرگ و میر برخاسته از آن باشد احتمال بروز این علایم در وی دوچندان میشود.
بیشتر بخوانید: چند توصیه مهم برای محافظت از سلامت روان نوجوانان در ایام قرنطینه
واکنش روان‌پریشانه موقتفشار برخاسته از قرنطینه، بمباران ذهن با اخبار ناگوار و تاثیر تنهایی در برخی از افراد می‌تواند به فروپاشی موقت روانی انجامیده و رابطه آنها را با واقعیت قطع کند. بروز توهم و هذیان که گاه برپایه تصوری بیمارگون در مورد ویروس و تبعات آن است از علایم اختلال واکنش روان‌پریشانه موقت هستند.
تنهایی و بار روانی برخاسته از آن برخی افراد را به سوی تسکین خود از طریق مصرف موادمخدر و الکل سوق می‌دهد. قابل پیش‌بینی است که شیوع اعتیاد در این زمان بالا رود.
علاوه بر این موارد با گروهی از افراد سروکار داریم که پیش از این از انواع اختلالات روان‌پزشکی رنج می‌بردند و در این زمان در معرض تشدید علایم قرار دارند. این افراد که پیش از این تحت کنترل بوده‌اند نیازمند توجه ویژه هستند؛ چرا که در صورت عود، بار اضافی را بر سیستم درمانی تحمیل می‌کنند.
اهمیت پرداختن به بهداشت روان جامعه و غافل نشدن از تبعات آن در این دوران کمتر از خود عفونت نیست. اکنون با شکل‌گیری تدریجی ابر‌هایی در افق بهداشت روان جوامع روبرو هستیم که در صورت نادیده انگاشتن از طوفانی مهیب و ویرانگر در آینده خبر می‌دهند. هر کدام از اختلالاتی که به آنها اشاره شد برای پیشگیری و درمان نیازمند تمهیداتی خاص هستند که هم‌فکری و مشارکت دست اندرکاران بهداشت روان و سیاستگذاران را طلب می‌کند.
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: ویروس کرونا کرونا ویروس بهداشت روان پیش بینی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۶۰۵۲۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اجرای طرح خانواده سالم در ۳۶۰۰ مرکز بهداشت | خانواده‌ها در این طرح چه آموزش‌هایی می‌بینند؟ | انجام غربالگریِ روان برای متقاضیان
همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: هفته سلامت، مناسبتی است که هر سال از اول تا هفتم اردیبهشت، برای تاکید بر اولویت‌های ملی سلامت در کشور برگزار میشود. امسال روز پنجم این هفته (۵ اردیبهشت) به «سلامت خانواده و فرهنگ سلامت» اختصاص دارد. در این میان مهمترین مأموریت وزارت بهداشت برای دستیابی به اهداف سلامت، ارتقای سلامت خانواده است. چراکه اساس و پیش‌نیاز جامعه سالم، داشتن خانواده سالم است.
برنامه سلامت خانواده در دولت سیزدهم با رویکرد دیگری آغاز شد و طی سال گذشته در ۱۹۵ شهر اجرا شد و تلاش وزارت بهداشت این است که تا پایان دولت سیزدهم بتواند تمام شهرستان‌های کشور را تحت پوشش برنامه سلامت خانواده قرار دهد.
برنامه سلامت خانواده در حالی مورد توجه وزارت بهداشت در دولت سیزدهم قرار گرفته که پیش از این - در دهه هشتاد - برنامه پزشک خانواده در کشور اجرایی شد و تعدادی از کارشناسان معقدند که اهداف وزارت بهداشت در دولت سیزدهم برای اجرای برنامه سلامت خانواده، همان پزشک خانواده است اما با یک اسم دیگر و به نوعی موازی‌کاری محسوب میشود. عده دیگری از کارشناسان اما معتقدند برنامه جدید وزارت بهداشت درباره سلامت خانواده که قرار است از تیرماه اجرایی شود، با رویکردها و اولویت‌های کاربردی‌تری در دستور کار است.
تلاش برای ازتقای سواد سلامت خانوادهدکتر ریحانه فیاض، دکترای روانشناسی سلامت و رئیس اداره تحول دفتر سلامت روانی - اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در گفتگویی با همشهری درباره این برنامه توضیح می‌دهد و می‌گوید: افزایش سواد سلامت خانواده، یکی از موضوعاتی است که بخشی از آن بر عهده وزارت بهداشت است و ما تلاش داریم سهم خود را به درستی انجام دهیم. برای این مهم، یک بسته تهیه و تدوین کرده‌ایم که در مراحل پایانی کار است و تیرماه امسال در سراسر مراکز بهداشتی کشور اجرایی خواهد شد.
دکتر فیاض با بیان این که این بسته با نام «سبک زندگی روانی - اجتماعی سالم و برنامه خانواده منسجم و سالم» در دست تدوین است، می‌گوید: ما این برنامه را بر اساس پژوهشی که در سال ۱۴۰۲ در وزارت بهداشت انجام دادیم، تدوین کرده‌ایم. در این پژوهش، مسائل روانشناختی کشور را از ۳ روش احصا کردیم که یکی از مهمترین روش‌ها «گروه متخصص متمرکز» بوده است. در این پژوهش به یکی از مسائل مهم روانی کشور رسیدیم و آن، خانواده سالم و منسجم است. ذیل این محتوا ما افزایش مهارت‌های روابط زناشویی، مسائل خانوادگی مثل خواهر-برادری و فرزند-والدینی، حل تعارض‌های زناشویی، حل تعارضات داخل خانواده، حل تعارض‌های مرتبط با نوجوانان، آگاهی‌سازی‌های پیش از ازدواج، آگاه‌سازی افراد درباره طلاق، پیشگیری از طلاق و آگاه‌سازی خانواده‌هایی که در معرض خطر طلاق‌اند را داریم.
انجام غربالگری روان روی متقاضیانبسته آموزشی خانواده سالم و منسجم قرار است در مراکز بهداشت سراسر کشور و توسط روانشناسان و کارشناسان سلامت روان به خانواده‌های متقاشی آموزش داده شود.
رئیس اداره تحول دفتر سلامت روانی - اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در این رابطه توضیح بیشتری می‌دهد و می‌گوید: در حال حاضر ما در مناطق شهری پرجمعیت کشور حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد و در شهرهای کوچک‌تر و مناطق روستایی حدود ۸۰ درصد مراجعه به مراکز بهداشت را داریم و می‌توان از این فرصت استفاده کرد و بسته‌های آموزشی را در اختیار خانواده‌های متقاضی گذاشت.
به گفته این کارشناس‌مسئول، ابتدا یک غربالگری روانی روی مراجعینِ متقاضی انجام میشود و با پرسیدن چند سؤال مشخص میشود که آن خانواده نیازمند دریافت این بسته است یا نه. بعد از آن افراد برای دریافت بسته‌های آموزشی مثل موشن‌گرافی‌ها و کارگاه‌های ضبط‌شده و کارگاه های حضوری راهنمایی می‌شوند. تمرکز اصلی ما روی کارگاه‌های حضوری است.
دکتر فیاض با بیان این که مراقبان سلامت یا به‌ورزانِ فعال در مراکز بهداشت موظفند که در همان مرحله اول، غربال سلامت روان را برای متقاضیان انجام دهند، ادامه می‌دهد: ما ۱۸۰۰ مرکز بهداشت در سراسر کشور داریم که هر کدام یک تا ۲ روانشناس دارند که میشود ۳ هزار و ۶۰۰ نفر روانشناس ستادی و محیطی. افرادی که به این مراکز مراجعه می‌کنند، بعد از غربالگری، توسط این روانشناسان آموزش داده می‌شوند و بسته‌ها هم در اختیارشان گذاشته میشود.
افزایش سواد سلامت، وظیفه ماسترئیس اداره تحول دفتر سلامت روانی - اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در پاسخ به این سؤال که بسته خانواده سالم توسط چه کارشناسانی تدوین شده است، می‌گوید: وزارت بهداشت معمولا این گونه پژوهش‌ها را برون‌سپاری می‌کند. بسته خانواده سالم توسط متخصصان روانشناسی و مشاوره که عضو هیئت علمی هستند و در زمینه مسائل خانواده تخصص دارند، تدوین شده است.
این مسئول در پاسخ به این سؤال که آیا بسته جدید وزارت بهداشت در مقایسه با بسته‌های قبلیِ دولت‌های قبلی موازی‌کاری محسوب نمی‌شود، توضیح می‌دهد: ما این بسته را با رویکردها و اولویت‌های جدیدتر تدوین کرده‌ایم و قرار است ارائه کنیم. همان‌طور که توضیح دادم، برای تدوین آن، مسائل روز روانشناختی کشور احصا شده است. قبلا تمرکز این برنامه روی مسائلی مثل خشونت خانگی، همسرآزاری، کودک‌آزاری و مهارت‌های زندگی بود، اما ما در تدوین جدید تغییر رویکرد داده و مدل کار را هم تغییر داده‌ایم و به جای تمرکز بر همسرآزاری و ... تمرکز خود را بر خانواده سالم و منسجم، فرزندپروری و مواردی از این دست گذاشته‌ایم. و همان طور که گفتم، قرار است این بسته آموزشی با مدل کارگاهی ارائه شود.
بیشتر بخوانید؛
سیاست‌های کلی نظام سلامت 10 ساله شد اما اجرا نشد | از عقب ماندگی در حوزه پیشگیری تا غلفت از حوزه توانبخشی وسط این همه مشکلات هم می‌توانیم شاد باشیم | بعضی‌ها عادت به غر زدن دارند | عادت کرده‌ایم همیشه شاکی باشیمدکتر فیاض تاکید می‌کند: در هر حال یکی از اقدامات حوزه وزارت بهداشت، افزایش سواد سلامت است و ما هم موظفیم تلاش خود را برای اثربخشی آن انجام دهیم.
به گفته این کارشناس‌مسئول، تمرکز این بسته آموزشی در مرحله اول فعلا روی مراجعان متقاضی است اما که در مراحل بعدی قصد داریم افرادی که مراجعه نمی‌کنند را هم درگیر آموزش کنیم.
آیا این برنامه موفق میشود؟اما آیا وزارت بهداشت به تنهایی می‌تواند در ارتقای سواد سلامت خانواده قدمی بردارد و به موفقیت برسد؟ موضوعی که عده‌ای از کارشناسان می‌گویند برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع که از سال‌ها پیش آغاز شد، راه به جایی نبرد و موفق نشد. چه برسد به چنین برنامه‌ای که هم در نقطه آغاز است و هم در موازات برنامه قبلی است.
اما دکتر فیاض تاکید دارد که اثربخشی مشارکت در کارگاه‌ها و دریافت بسته‌های آموزشی قبلا در وزارت بهداشت بررسی شده و واقعا اثربخشی دارد. هرچند نقص‌هایی هم دارد. چون ممکن است به دلیل ضعف اطلاع‌رسانی و ... افراد کمتری از آن مطلع شوند. ما برنامه‌ریزی داریم که با سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌های هم رایزنی کنیم و با کمک آنها پوشش این برنامه را بیشتر کنیم و آموزش و توانمندسازی افراد و خانواده‌ها را در قالب‌های دیگر هم ارائه دهیم.
کد خبر 846677 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها پزشک خانواده سلامت وزارت بهداشت و درمان خانواده مهارت‌ها خانواده
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت