به نقل از «همشهری آنلاین»

آشنایی با آداب و رسوم ماه رمضان در زنجان

تاریخ انتشار: ۶ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۷۲۱۳۲۵

همشهری آنلاین: مردم استان زنجان، ماه رمضان را به ۳ قسمت ۱۰ روزه تقسیم می‌کردند. برای هر یک تعبیری داشتند. آنان دهه اول را «یوقوشا داشینان چیخماق» یعنی حرکت در سربالایی تند کوه با بار سنگ، دهه دوم را «یوقوشا کرپیجینن چیخماق» یعنی بالارفتن از دامنه کوه با بار خشت و روزه‌داری در دهه سوم را «انیشه قاشماق سو ایچماق کیمیندی» یعنی پایین آمدن از دامنه کوه مثل آب خوردن تعبیر می‌کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این وجود زنجانی‌ها مانند همه مردم کشور با رسم‌های خاصی به استقبال ماه رمضان می‌روند و یک ماه روزه‌داری می‌کنند. مردم این استان از گذشته رسم‌هایی برای این ماه داشتند که اکنون برخی فراموش شده و برخی هنوز اجرا می‌شوند.

روزه و روزه‌داری از نگاه اهل بیت (ع)

رسم اوباشدانلیق

«ذبیح‌الله شاهمحمدی»، پژوهشگر فرهنگ عامه زنجان درباره یک رسم قدیمی مربوط به ماه رمضان گفته است: انجام رسم بیدار باش، کوبیدن در خانه‌ها و شلیک توپ‌های مشقی از شیوه‌های اطلاع‌رسانی مردم برای وقت سحر بود. بعدها که کارخانه کبریت‌سازی زنجان احداث شد، متصدی سوت این کارخانه با نواختن آن،  زمان سحر و حتی افطار را به اطلاع عموم می‌رساند. همچنین زمانی که بلندگو، رادیو و ساعت نبود،  عده‌ای روی پشت بام‌ها می‌رفتند، با صدای بلند به خواندن مناجات می‌پرداختند و مردم را بیدار می‌کردند.

رسم افطاری و سحری

زنجانی‌ها برای افطاری اهمیت خاصی قائلند و با سلیقه تمام هر شب آن را انجام می‌دهند. حال این افطاری چه بخواهد به صورت میهمانی باشد، چه به‌صورت خانوادگی و خودمانی. همچنین برای سحر هم تدارک لازم را می‌بینند. آش کشک، آش ترش، شیربرنج، آش بلغور، تاس کباب، فرنی، کله پاچه، حلوا، آبگوشت کوفته، کله‌جوش، پیاز آب، سوپ، رنگینک و انواع خورشت‌ها از غذاهایی است که برای افطاری و سحری پخته می‌شود. در سفره مردم زنجان نمک جایگاه ویژه‌ای دارد که قبل از بازکردن افطار با انگشت کمی نمک می‌خوردند و در آخر هم با کمی حلوا دهان خود را شیرین می‌کنند. از دیگر آیین‌های ماه رمضان در زنجان، بردن افطاری به خانه نوعروس بود که این رسم امروزه بیشتر در قالب دعوت خانواده عروس و اطرافیان آنان به افطاری اجرا می‌شود.

نان مخصوص ماه رمضان

چای چورکی (نون چایی) نان مخصوصی که در این ماه زینت‌بخش سفره‌های زنجانی‌هاست. نان چایی از آرد، آب، شیر، شکر، تخم مرغ، روغن مایع و کنجد در اندازه‌های کوچک در قنادی‌های زنجان پخت می‌شود.

مراسم شب‌های قدر

زنجانی‌ها شب‌های نوزدهم و بیست و یکم ماه رمضان را عزاداری‌ می‌کنند و مراسم ‌شب‌های قدر را با خواندن دعای جوشن کبیر، دعای فرج امام زمام (ع) و ابوحمزه، اقامه نماز هفت قل‌هواللهی در مساجد و تکایا بر پا می‌دارند.

فضیلت شب‌های قدر

دوختن کیسه لعن ابن مجلم مرادی

دوختن کیسه لعن ابن مجلم مرادی یکی از رسوم قدیمی بانوان زنجانی در ماه رمضان بود. این آیین در روز بیست هفتم ماه مبارک رمضان انجام می‌شد و بانوان هنگام دوختن این کیسه با هر سوزنی که در پارچه فرو می‌کردند بر ابن ملجم مرادی، قاتل امیرالمؤمنین علیه السلام لعنت می‌فرستادند.

برات کیسه‌سی

«برات کیسه‌سی» همان آیین دوختن کیسه برات در آخر ماه رمضان است. در این رسم برخی بانوان زنجانی به تعداد اعضای خانواده این کیسه را می‌دوزند. معمولا مادر خانواده این کیسه‌ها را در مسجد و بین ۲ نماز ظهر و عصر با پارچه‌ سفید و نخ و سوزن کارنکرده می‌دوزد و یک سکه‌ پول در آن قرار می‌دهد بعد آنهار را هنگام افطار بین اعضای خانوده پخش می‌کند.

عید فطر

زنجانی‌ها معمولا آخرین شب ماه رمضان به خانه کسی نمی‌روند. آنها صبح زود برای اقامه نماز عید به مسجد و مصلی می‌روند. آنها برای این روز  رسم‌های ویژه خود را دارند. خیلی از خانواده‌ها در زنجان عید فطر را بهترین زمان برای بردن خلعت و هدیه به خانه عروس می‌دانند.

قره‌بایرام

قره‌بایرام از رسوم زنجانی‌ها در روز عید فطر است. در این رسم  افرادی که عزیزانشان به تازگی از دست داده‌اند در خانه شان را برای ورود اقوام و آشنایان که به دیدن آنان می‌آیند، بازمی‌گذارند. این دید و بازدید حتی در روزهای دیگر نیز ادامه دارد.

بهترین اعمال در شب و روز عید فطر کد خبر 503648 برچسب‌ها مجله رمضان مجله سفر به استان زنجان

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: زنجانی ها عید فطر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۷۲۱۳۲۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انطباق آداب غذاخوردن ائمه اطهار با علوم پیشرفته تغذیه

پس از انقلاب صنعتی، در تمام رویکرد‌ها و رویه‌های مردم انقلاب صورت گرفت. پیشرفت صنایع، فناوری و ارتباطات به دنبال خود، سطح رفاه را ارتقاء بخشید و به تدریج این رویکرد از نیاز‌های اولیه «بخورم» و «بپوشم» به «چه بخورم» و «چه بپوشم» و «چگونه تفریح کنم» دچار استحاله شد. هرچند این سبک زندگی همیشه در بین اندک قشر مرفه جوامع وجود داشت، اما در دوران مدرن به عموم جوامع تسری یافت. امروزه تغذیه و آداب غذاخوردن به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها بدل شده، پیشرفت علوم پزشکی، تغذیه و علوم مرتبط با این مقوله هر روز در حال بالا بردن سطح استاندارد‌ها و نُرم‌های سبک زندگی و سلامت هستند. 

نکته موضوع این بحث معطوف به دستورات، شیوه، سیره و سبک زندگی پیامبر اسلام و ائمه معصوم است که احادیث ایشان از ابتدا در دستور رفتار و کردار مسلمانان و رهروان دین مبین اسلام قرار گرفته است. اما خارج از دایره مسلمانان همواره بوده و هستند کسانی که می‌خواهند دستورات اسلامی را در ظرف و مقیاس علوم محسوس و قابل پایش و ارزیابی در آزمایشگاه و با آزمون و خطا را به چالش بکشند. اما دین مبین اسلام همواره جلوتر از علم است و بسیاری موارد بر علوم مشهود گشته و بخشی هنوز فراتر از حد دانش امروزیست.

اما اینجا می‌توان علی‌رغم این مهم که اصول دین تحقیقی و فروع دین تقلیدی هستند و بنابر مصالح انسان‌ها صادر شده‌اند، دید که علم امروز بشر تازه دارد به صحت برخی از دستورات اسلام می‌رسد و نشان دهنده این مساله مهم است که دستورات دین مبین اسلام بی نقص و به غایت فراتر از علم روز هستند و زمانی که احکام الهی و دستورات ائمه به مسلمانان ابلاغ می‌شده، دو اصل مهم در ذات دستورات بوده، اول انجام و تمکین دستورات به نیت قربه الی الله و دوم هم برای زندگی و زیست سالم انسان‌ها.

یک نمونه که برای همه آشناست اینکه در حدیث آمده «ناخن‌های خود را کوتاه کنید تا شیطان زیر آن رشد نکند» که زبان علم امروز می‌گوید ناخن‌ها را کوتاه کنید تا میکروب زیر آن جمع نشود و سلامتی شما را به خطر بیاندازد، که البته این تنها بُعد مادی دستورات، احادیث و روایات اسلامی است که به فراخور زمان و مکان در سیره مسلمانان فرهنگ‌سازی و نهادینه شده است.

با ذکر این مقدمه سراغ سخنان گهربار پیامبر اسلام و ائمه اطهار می‌رویم تا هرآینه با خواندن هر دستور، علاوه بر بعد والای معنوی، نکته علمی پزشکی و تغذیه‌ای آن در ذهنتان متبادر شود:

حضرت علی (ع) می‌فرمایند: زندگی را برای خوردن مخواه؛ بلکه خوردن را برای زندگی بخواه.
*یکی از ده‌ها نکته مثبت این روایت امام علی (ع) بر اهمیت تغذیه، اجتناب از پرخوری و شکم‌بارگی و اهمیت به سلامتی با به اندازه و مناسب خوردن غذا اشاره دارد و اجتناب از چاقی و مضرات بی‌شمار آن که علم پزشکی روز دنیا صد‌ها بیماری و عارضه را در همین خصوص به اثبات رسانده و امروزه یکی از مهم‌ترین مباحث پزشکی و تغذیه‌ای دنیا محسوب می‌شود.

 روایات شستن دست‌ها پیش و پس از غذا:

پیامبر خدا (ص): شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، شفایی برای تن و مایه برکت در روزی است.

پیامبر خدا (ص): شستن دست‌ها پیش از غذا، فقر را دور می‌کند و شستن دست‌ها پس از غذا، اندوه را می‌راند و چشم را سلامت می‌دهد.

پیامبر خدا (ص): اگر کسی از شما در حالی که خوابید که در دستانش بوی گوشت بود و آن را نشست و آنگاه عارضه‌ای به وی رسید، مبادا جز خویش را نکوهش کند.

حضرت علی (ع): شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، موجب فزون شدن عمر است و سبب زدودن چربی از جامه‌هاست و دیده را جلا می‌دهد.

امام صادق (ع): دستهایتان را پیش و پس از غذا بشویید چرا که فقر را می‌برد و بر عمر می‌افزاید.
(در علوم نوین، شستشوی دست‌ها یکی از عوامل اصلی جلوگیری از ورود میکروب به دستگاه گوارش محسوب می‌شود)

گذاشتن سبزی در سفره

پیامبر خدا (ص): سفره‌هایتان را به سبزی آذین کنید، زیرا آن، همراه با گفتن بسم الله، شیطان را می‌راند.
(امروزه تاثیرات متعدد خوردن سبزیجات و مواد حاوی فیبر و ده‌ها ویژگی آنها را در علم تغذیه به اثبات رسیده است)

امام صادق (ع): هر چیزی زیوری است و زیور سفره، سبزی است.

درآوردن کفش‌ها

رسول خدا (ص): به هنگام غذا، کفش‌هایتان را درآورید چرا که این، رفتاری زیباست.

رسول خدا (ص):، چون غذا نهاده می‌شود، کفش‌های خود را درآورید، زیرا این کار، موجب آسایش بیشتر پاهایتان است.

بر زبان آوردن نام خدا

رسول اکرم (ع): هر غذایی که بر آن نام خدا برده نشود، درد است و هیچ برکتی در آن نیست.

امام علی (ع): در سفارش‌های خود به کمیل: به گاه غذا خوردن، از آن کسی نام ببر که با وجود نام او، دیگر هیچ دردی زیان نمی‌رساند و نامش، شفای همه بیماری‌ها و ناتن‌درستی‌هاست.

خوردن با دست راست

مسند ابن حنبل به نقل از عایشه: پیامبر خدا دست راست خود را به خوردن و برآوردن نیاز‌های دیگر خویش اختصاص داده و دست چپ را به زدودن آلودگی‌ها، واگذارده بود.

آغاز کردن غذا با نمک و به پایان بردن آن با نمک یا سرکه

پیامبر خدا (ص): هر کسی که غذای خود را با نمک آغاز کند وبا نمک به پایان ببرد، از هفتاد و دو درد- که جذام و برص (پیسی) از آن جمله است - در امان می‌ماند.
(مصرف به اندازه نمک علاوه بر طعم غذا در بحث غدد بسیار اهمیت دارد مادامیکه کمبود ید می‌تواند به بروز بیماری‌هایی ازجمله پرکاری و کم‌کاری تیروئید بیانجامد)

امام صادق (ع): بنی اسرائیل، غذا را با سرکه آغاز می‌کردند و با آن نیز به پایان می‌بردند؛ ولی ما با نمک آغاز می‌کنیم و با سرکه به پایان می‌بریم.

امام کاظم (ع): سفره‌ای که در آن نمک نباشد، بی برکت است. آغاز کردن غذا با نمک، برای تندرستی، بهتر است.

خوردن غذا به هنگام گرسنگی و اشتها

رسول اکرم (ص): خوردن بدون گرسنگی و خوابیدن بدون بیداری کشیدن [ و احساس نیاز به خواب]، نزد خداوند، گناهی سهمگین است.

امام علی (ع): هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیانی نرساند، تنها هنگامی غذا بخورد که گرسنه شده و معده او [ازخوراک پیشین]پاک شده باشد.

آغاز تناول با سبک‌ترین غذا

امام رضا (ع): غذای خود را با سبک‌ترین غذایی که بدنت به اندازه عادتت و بر حسب اقامتگاه و فعالیت‌ها و زمانه‌ات تغذیه می‌کند، آغاز کن.

خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن

پیامبر خدا (ص): گرمی [غذا]، برکت دارد.

المحاسن به نقل از مرازم: امام صادق (ع) برای ما غذایی گرم فرستاد و فرمود: «پیش از آن که سرد شود، بخورید چرا که این، خوش‌تر است.

برداشتن لقمه‌های کوچک و جویدن کامل

رسول خدا (ص): - در بیان آداب غذا خوردن-:، اما آداب آن، کوچک کردن لقمه و جویدن کامل است.
(علم پزشکی بر جویدن کامل غذا جهت هضم و عملکرد بهتر و جذب مواد مغذی در بحث «دایجستیو» یا گوارش تاکید دارد)

امام حسن (ع): در باره سفره، دوازده نکته است و بر هر مسلمانی لازم است که آنها را بداند. از آنها چهار چیز، واجب، چهار چیز مستحب، و چهار چیز جزو آداب است. اما آنچه از آداب است، عبارت است از: خوردن از آنچه پیش خود تو است؛ کوچک کردن لقمه؛ خوب جویدن؛ و کمتر نگریستن به چهره مردم.

دست کشیدن از غذا پیش از سیری

پیامبر خدا (ص): زمانی بخور که میل به خوردن داری و در حالی خوردن را رها کن که هنوز اشتهایت است.

امام علی (ع): هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیان نرساند، در حالی دست از غذا خوردن بکشد که هنوز میل به خوردن دارد و به آن، احساس نیاز می‌کند.

دست کشیدن بر چهره و دعا کردن پس از شستن دستان

امام صادق (ع): دست کشیدن بر چهره پس از وضو، کنجدک (کک و مک) را از میان می‌برد و روزی را افزون می‌کند.

امام صادق (ع):، چون پس از غذا دستانت را شستی، با باقی مانده آب، دستی بر چشمان خود بکش؛ چرا که مایه ایمنی از درد چشم است.

به پشت دراز کشیدن پس از غذا

امام جعفر صادق (ع): دراز کشیدن پس از غذا، بدن را چاق می‌کند، غذا را هضم می‌نماید و درد را بیرون می‌کشد.

امام رضا (ع): هرگاه چیزی خوردی، به پشت دراز بکش و پای راست خود را روی پای چپ بگذار.

پرهیز از زیاده‌روی

قرآن کریم: بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید. [سوره مبارکه اعراف، آیه ۳۱.]پیامبر خدا (ص): یکی از انواع زیاده‌روی، این است که هر آنچه را دوست داری، بخوری.

پرهیز از دمیدن در غذا

امام علی (ع): - دربار آنچه پیامبر خدا (ص) نهی فرموده است-: از این نهی کره که در غذا یا نوشیدنی بدمند.

امام علی (ع): نباید کسی بر محل سجده خود و نه در غذای خود و نه در آنچه می‌نوشد، بدمد.

پرهیز از خوردن پس از سیری

امام صادق (ع): در سه چیز، ناخشنودی خداوند است: خفتن بدون بیداری کشیدن [و احساس نیاز به خواب]، خندیدن بدون شگفتی، و خوردن پس از سیری.

پرهیز از خوردن غذای داغ

رسول اکرم (ص): غذایتان را سرد کنید تا در آن به شما برکت داده شود.

امام صادق (ع): نزد پیامبر (ص) غذای داغی آوردند. فرمود: «خداوند، آتش را خوراکمان نکرده است. کنارش بگذارید تا سرد شود». پس آن را واگذاشتند تا سرد شود.

پرهیز از خفتن، بلافاصله پس از خوردن غذا
 پیامبر اعظم (ص): غذایتان را با یاد خدا و نماز، ذوب (هضم) کنید و بر آن مخوابید، که دل‌هایتان سخت می‌شود.

منبع: ایسنا

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی خواندنی‌ها