مصر و سلفی‌گری؛ رهبران قاهره به‌سوی الگوی سعودی می‌روند؟
تاریخ انتشار: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۷۶۳۶۴۶
سلفی‌ها در میان اهل تسنن جهان عرب به یکی از جریان‌های غیرقابل‌انکار مذهبی و سیاسی تبدیل شده‌اند و ارزیابی تحولات کشورهای عربی، بدون درک این جریان امکان‌پذیر نیست. این جریان در کشوری چون مصر از پتانسیل و نقش بالایی برخوردار است و نقشش پس از سقوط نظام «حسنی مبارک» در تحولات سیاسی و اجتماعی این کشور به تدریج در حال افزایش بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بده‌بستان نظام مصر و سلفی‌ها
تشکل‌های سلفی مصر که پیش از سال ۲۰۱۱ میلادی تنها در زمینه تبلیغات دینی و آموزش‌های سلفی فعالیت داشتند و به جذب نیرو می‌پرداختند، پس از انقلاب در مصر به فعالیت‌های سیاسی روی آوردند.
این گروه‌ها توانستند در زمانی کوتاه سرمایه اجتماعی و تبلیغی خویش را که مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی و مؤسسات خیریه بودند به سرمایه‌ای سیاسی مبدل سازند. تعداد جنبش‌های سلفی مصر پس از انقلاب ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ رو به فزونی نهاده و با جذب نیروهای بیشتر پیکره اجتماعی خویش را تقویت کردند و پیروزی‌هایی را نیز در انتخابات مختلف مصر کسب کردند و پتانسیل و نقش بالای خود را در تحولات این کشور نشان دادند.
پس از سقوط دولت اخوان المسلمین در مصر، حکومت «عبدالفتاح سیسی» تمام تلاش خود را در راستای حذف اخوان از عرصه سیاسی مصر به کار گرفته و این حزب را در انزوای مطلق و رو به نابودی قرار داده است. از طرفی با توجه به شمار فراوان هواداران اسلام‌گرایان در مصر و لزوم خط‌دهی به توده‌های اسلام‌گرا به وسیله مؤسسات و احزاب منتسب به آنان، نیاز به جایگزین برای اخوان در این کشور به‌وضوح درک می‌شود. در این میان، سلفیان مصر که پس از انزوا و اخراج اخوان از عرصه سیاسی مصر، خود را یکه‌تاز میدان اسلام‌گرایان در مصر می‌بینند، در بحبوحه فشار بر اخوان، با استفاده از این فرصت، درصدد برآمده‌اند تا توده‌های اسلام‌گرای مصر و همچنین عرصه‌ای را که از حضور اخوان تهی شده است در اختیار گیرند و منتسب به خویش سازند. سلفیان مصر پس از سقوط اخوان، عرصه را برای گسترش فعالیت‌های خویش مهیا دیدند و درصدد برآمدند تا گفتمان دینی و فضای اسلام‌گرایی در مصر را در اختیار گیرند.
از دید طیفی از ناظران احزاب سلفی مصر پس از کودتا علیه مرسی به یک بده بستان سیاسی با السیسی پرداخته‌اند و در دوران ریاست‌جمهوری وی به دنبال دستیابی هر چه بیشتر به پایگاه‌های قدرتند. به عنوان نمونه می‌توان به سخنان «محمد الاباصیری» یکی از چهره‌های بارز حزب سلفی «النور» اشاره کرده که اعلام کرده است: «حزب النور در صدد است اکثریت پارلمان آینده مصر را از آن خود کند. سلفی‌ها در انتخابات ریاست جمهوری مصر در منبرهای مسجد به تبلیغ السسی پرداختند و انتظار می‌رود در اقدامی متقابل به آنها نیز اجازه داده شود که در مساجد به ترویج نامزدهای خود برای انتخابات مجلس بپردازند. هدف ما این است که بعد از اینکه به پارلمان آینده مسلط شدیم بتوانیم دولتی سلفی نیز تشکیل دهیم.»
حزب النور به ویژه شاخه سیاسی آن در اسکندریه موسوم به «دعوت سلفی» تمایل بسیاری دارد که اخوانی‌ها قلع و قمع شوند و در نتیجه، این حزب بتواند میراث اخوان المسلمین را تصاحب کند و خود را جانشینی برای اخوان المسلمین قرار دهد. در این راستا احزاب سلفی تلاش بسیاری می‌کنند که در دولت السیسی مشارکت داشته باشند و این دولت را آغاز برای اجرای نظریات افراطی خود در تفسیر شریعت اسلامی می‌دانند. این دقیقا همان هدفی است که آنها از همان روزهای اولیه حرکت‌ها علیه اخوان المسلمین و حکومت آنها در ژوئن ۲۰۱۳ در پیش گرفتند و با همین دیدگاه بود که دست از حمایت خود از اخوان و حکومت آنها برداشتند.
افق پیش روی دولت عبدالفتاح السیسی و نظامیان مصر در مواجهه با سلفیان
دولت عبدالفتاح سیسی در پی ساختاری سلفی است که بتواند اسلام‌گرایان مصر را به دور از اسلام سیاسی اخوانی در فضای اسلام جدای از سیاست قرار دهد. بهترین الگوی تجربه‌شده از دید نخبگان سیاسی قاهره در عصر حاضر، اسلام وهابیت درباری در عربستان سعودی است که شاخه‌هایی را نیز در میان سلفیان مصر به خود اختصاص داده است.
تفاوت مهم جنبش‌های سلفی در مصر با جماعت اخوان المسلمین در این است که سلفیان از تعدد احزاب و جنبش‌ها و مؤسسات برخوردارند و حتی در بعضی جهات از نظرات و عملکردهای کاملاً متفاوتی بهره می‌جویند. از این‌رو، مواجهه با سلفیان در مصر بسته به رویکرد اعتقادی و سیاسی آنان است. به‌عنوان مثال سلفیان مدخلی که با عنوان «مدخلیه» یا «جامیه» شناخته می‌شوند، نه‌تنها هیچ خطری برای دولت سیسی ندارند بلکه با دیدگاهی برگرفته از وهابیان درباری عربستان سعودی، بازویی حمایتی برای حاکمان عرب محسوب می‌شوند.
حزب «النور» سلفی وابسته به جنبش «الدعوة السلفیة» را می‌توان یکی از مهمترین و گسترده‌ترین جنبش‌های سلفی در مصر دانست که در انتخابات مجلس در سال ۲۰۱۱ میلادی پس از اخوان المسلمین بیشترین کرسی‌ها را به خود اختصاص داد. حزب النور سلفی که فعال‌ترین حزب سیاسی سلفیان در مصر محسوب می‌شود، در انتخابات اخیر ریاست جمهوری، با حمایت آشکار از عبدالفتاح سیاسی سرسپردگی خود به حاکمان را نشان داد.
در مقابل، عبدالفتاح السیسی نیز با نزدیک شدن انتخابات مجلس مصر، حمایت خود را از حزب النور اعلام و از موجودیت این حزب دفاع کرد چرا که در قانون اساسی جدید مصر آمده است که هیچ حزب اسلامی حق فعالیت در فضای سیاسی مصر را ندارد. این قانون یکی از موادی بود که قانون اساسی جدید مصر را به کام اسلام‌گرایان تلخ کرد و هنگامی که زمزمه‌هایی مبنی بر اسلامی بودن حزب النور به گوش می‌رسید، عبدالفتاح سیسی با تصریح به اینکه حزب النور یک حزب سیاسی با ریشه‌های دینی است نه یک حزب دینی، آشکارا حمایت خود را از موجودیت حزب النور سلفی اعلام کرد که این اقدام وی مورد استقبال مقامات این حزب قرار گرفت و البته حزب النور را بیش از پیش وام‌دار سیسی و دولتش کرد.
به نظر می‌آید آنچه در مصر در حال رخ دادن است، این است که دولت مصر از لحاظ رفتار با سلفیان و اسلام‌گرایان به الگوی عربستان سعودی روی آورده و دقیقاً سیاست سعودی را در قبال اسلام‌گرایان و سلفیان پیش رو دارد.
----------
منابع:
۱: مجله سیاست دفاعی، سال بیست‌وسوم، شماره ۹۲، پاییز ۱۳۹۴، «نقش نظامیان در روند بیداری اسلامی مصر»، (file:///C:/Users/Sayna/Downloads/۴۰۲۹۲۱۳۹۴۹۲۰۶.pdf)
۲: تارنمای «قنطره»، ۲۴ فوریه ۲۰۱۴ م، اشرف الشریف، «تحولات السلفیین فی مصر: التسییس مفکک الأیدیولوجیا»، (https://ar.qantara.de/content/lslfywn-fy-msr-thwlt-lslfyyn-fy-msr-ltsyys-mfkk-lydywlwjy)
۳: روزنامه القدس العربی، ۱۷ می ۲۰۱۴، «السلفیون المصریون منقسمون حول دعم السیسی»، ( http://www.alquds.co.uk)
برچسب‌ها اخوان المسلیمن عبدالفتاح السیسی مصر قانون اساسی وهابیتمنبع: ایرنا
کلیدواژه: اخوان المسلیمن عبدالفتاح السیسی مصر قانون اساسی وهابیت اخوان المسلیمن عبدالفتاح السیسی مصر قانون اساسی وهابیت اخوان المسلمین اسلام گرایان حزب النور جنبش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۷۶۳۶۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مسیر فعلی مونوریل قم توجیه ترافیکی ندارد
به گزارش خبرنگار مهر، مجید اخوان ظهر چهارشنبه در نشست خبری به مناسبت روز شورا در جمع اصحاب رسانه استان قم گفت: بودجه شهرداری قم در سال جاری رشد خوبی داشته است هر چند که این بودجه پاسخگوی نیازهای مجموعه مدیریت شهری در حوزه های مختلف از جمله عمرانی نیست.
رییس کمیسیون برنامه و بودجه و سرمایه‌گذاری شورای اسلامی شهر قم گفت: تلاش شده تا تعرفه ها و دریافت عوارض به صورت معتدل صورت گیرد تا از این بابت فشار زیادی بر شهروندان وارد نشود.
وی بودجه امسال شهرداری قم را ۱۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: از این میزان ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه جاری شهرداری قم است که مشمول حقوق کارکنان و سازمان های همانند آتش نشانی می شود.
اخوان ادامه داد: هزینه نگهداری شهر قم هزار میلیارد تومان است و روزانه ۳ میلیارد تومان هزینه رفت و روب فضای شهری و فضای سبز قم می شود.
وی گفت: سرانه بودجه عمرانی برای هر شهروند قمی ۱۰ میلیارد تومان است و در مجموع ۱۱ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان هزینه عمرانی پیش بینی شده است.
رییس کمیسیون برنامه و بودجه و سرمایه‌گذاری شورای اسلامی شهر قم در ادامه بیان کرد: دولت قصد ندارد برای دو خط موازی حمل و نقل شهری اعتباری جداگانه اختصاص دهد.
وی افزود: با این اوصاف خط دوم متروی قم حذف می شود و مونوریل جایگزین آن خواهد شد.
اخوان اضافه کرد: مونوریل قم هیچکدام از خیابان های اصلی شهر را پوشش نمی دهد در حالی که پروژه مترو اینگونه نیست.
وی تاکید کرد: در حالی مونوریل توجیه پذیر خواهد بود که از پردیسان به سمت حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها ادامه یابد اما مسیر فعلی از پارک سوار شمالی تا حرم مطهر بار ترافیکی شهر را برنخواهند داشت.
کد خبر 6087962
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت