به نقل از «همشهری آنلاین»

نفس‌های تازه هامون

تاریخ انتشار: ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۷۸۱۲۹۳۵

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، دریاچه و تالاب بین‌المللی هامون بزرگترین دریاچه آب شیرین و سومین دریاچه بزرگ ایران پس از خزر و ارومیه، هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست ‌کره در ایران است.

تالاب بین‌المللی هامون واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان از سه دریاچه کوچک به نام‌های هامون پوزک، هامون سابوری و هامون هیرمند تشکیل شده‌ و در زمان فراوانی آب به هم می‌پیوندند و دریاچه مشترک هامون بین افغانستان و ایران را تشکیل می‌دهند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون و رودخانه‌های خاش‌رود، فراه، هاروت‌رود، شوررود، حسین‌آباد و نهبندان به هامون می‌ریزند.

وسعت دریاچه هامون در زمان پرآبی  پنج هزار و ۶۶۰ کیلومترمربع است که از این سطح  سه هزار و ۸۲۰ کیلومترمربع متعلق به ایران و بقیه متعلق به افغانستان است.

دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند است و این وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای کل سیستم به وجود آورد.

تالاب هامون در چهارمین کنگره جهانی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره که روزهای پایانی سال ۹۴ در لیما پایتخت پرو برگزار شد، توسط یونسکو به‌ عنوان ذخیره‌گاه زیست ‌کره ثبت شد و بدین ترتیب تعداد ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره در ایران به ۱۲ مورد افزایش یافت.

در ادبیات و اساطیر ایران باستان دریاچه هامون به همراه رودخانه هلمند (هیرمند) در یک جایگاه خاص به ویژه در آخر زمانشناسی زردشتی قرار دارد.

تالاب بین المللی هامون در زمان پرآبی یکی از تالابهای مهم دنیا و بزرگترین دریاچه آب شیرین در سراسر فلات ایران محسوب می شود.

قطع کامل آب رودخانه هیرمند سبب خشکیدن تالاب بین المللی هامون شده و در ۲ دهه گذشته بستر خشکیده این تالاب به محل تاخت و تاز برخی خودروها، چرای دام ها و برداشت شن از آن به دور از چشم ماموران و در نهایت به کانون ریزگردها تبدیل شده بود.

بارندگی‌های خوب در حوضه آبریز هیرمند و هامون سبب جاری شدن سیلاب در رودخانه هیرمند تنها شاهرگ حیاتی سیستان و آبگیری بخش هایی از تالاب شد که این امر خوشحالی صیادان و کشاورزان و دامداران را در پی داشت.

نام دریاچه هامون در اوستا کانس اویا یا کس‌اُیا یا کَنسو، در پهلوی کیانسی یا کیانسیه یا کیانسه و در شاهنامه فردوسی دریاچه زره و در نوشته‌های فارسی زرتشتی کانفسه آمده ‌است.

دشتمال به سیلاب‌های ناشی از بارندگی در دشت و روان شدن آن به سمت رودخانه ها و زمین های کشاورزی و روستاهای مسیر گفته می شود.

آبگیری هامون و ایجاد آینده‌ای روشن برای کشاورزان و صیادان سیستانی

شماری از کشاورزان و صیادان منطقه سیستان با ابراز خرسندی از احیا دوباره بخش‌هایی از هامون بعد از ۲۰ سال خشکسالی، حیات هامون را بازگشت زندگی به جامعه صیادی و کشاورزی این منطقه دانستند.

هادی سرگزی یکی از شهروندان سیستانی گفت: آبگیری هامون و احیا نیزارهای آن نه تنها نشاط و شادمانی را برای مردم به ارمغان آورده بلکه مهم‌تر از همه سبب کاهش گرد و غبار و تلطیف هوا شده است.

وی افزود: هیرمند رگ حیات سیستان و هامون است و مردم این منطقه با جاری شدن آب در این رودخانه جانی دوباره گرفتند و چنانچه این روند ادامه داشته باشد زمینه مهاجرت معکوس را فراهم می کند.

حسین صیادی نیز بیان کرد: با آبگیری هامون و رهاسازی بچه ماهی از طریق اداره شیلات امید به آینده روشن برای صیادان منطقه افزایش یافته است.

وی افزود: احیای تالاب هامون باعث بازگشت پرندگان مهاجر به این منطقه و حیات دوباره سیستان می‌شود.

یکی از کشاورزان سیستانی نیز اظهار کرد: جاری شدن آب در رودخانه ها و کانال‌های آبرسانی منطقه موجب سرسبزی سیستان و رونق کشاورزی شده است.

غلامعلی میرحسینی افزود: امیدوارم جریان آب در رودخانه هیرمند تداوم داشته باشد در غیر این صورت با فرارسیدن فصل تابستان و گرما و بادهای ۱۲۰ روزه دوباره خشکسالی دامنگیر مردم منطقه می شود.

یکی از شهروندان زاهدانی نیز گفت: تالاب هامون در زمان آبگیری نقش تلطیف کننده هوا را ایفا می کند که تاثیر آن نه تنها بر سیستان بلکه زاهدان و برخی شهرستان های دیگر استان احساس می شود.

حمیدرضا میر با ابراز خرسندی از آبگیری تالاب هامون از مسئولان استان و کشور خواست تا با پیگیری حق آبه ایران و هامون از خشک شدن مجدد این تالاب جلوگیری کنند.

عباسعلی شیبک نیز بیان کرد: سیستان که در گذشته‌های نه چندان دور به انبار غله ایران شهرت داشته است در ۲ دهه گذشته به دلیل خشکیدن رودخانه هیرمند و به دنبال آن تالاب هامون سال‌های خشکی را پشت سر گذاشته است.

وی افزود: از آنجایی که اقتصاد و معیشت مردم سیستان با جریان آب هیرمند و تالاب هامون گره ‌خورده است بنابراین جاری شدن آب امسال موجب شد تا کشاورزان سطح بیشتری از مزارع خود را زیر کشت گندم ببرند.

رهاسازی یک میلیون بچه ماهی در تالاب هامون

مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان (آب‌های داخلی) گفت: با احیای بخشی از تالاب هامون در چند مرحله یک میلیون بچه ماهی سفید در این تالاب رهاسازی شد. بچه ماهی سفید سیستان از گونه‌های بسیار ارزشمند تالاب بوده که با ۲ دهه خشکسالی اخیر نسل آنها در معرض خطر قرار گرفته است.

عیسی میرانی شاهرودی بیان کرد: رهاسازی بچه ماهی سفید با همکاری اداره حفاظت محیط زیست انجام شد. رهاسازی بچه ماهی سفید به اشتغال جوامع صیادی و رونق حرفه صید و صیادی کمک می‌کند.

احیای تالاب هامون، احیای زندگی و هزاران شغل بومی در منطقه

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز بیان کرد: صدها ساعت برنامه تخصصی و کارشناسی در زمینه احیای تالاب هامون تنها در این اداره کل که گاهی بصورت شبانه روزی ادامه داشته، به لطف الهی به ثمر نشسته و امروز برنامه احیای تالاب هامون با رشد چشمگیری به پیش می رود.

وحید پورمردان گفت: پس از تهیه برنامه مدیریت جامع تالاب هامون و تهیه و ابلاغ برش‌های اجرایی که وظایف عمده و زیربنایی آن بر عهده حفاظت محیط زیست استان و کشور در چهار کمیته بین‌المللی، منطقه‌ای، کشوری و استانی تعیین شد، این اداره کل به مطالعه تک تک مسیرهای انتقال آب به تالاب هامون، ظرفیت‌های آبگیری، نقاط بحرانی، کانون‌های گرد و غبار و نقاط نگهداشت آب در این تالاب با سه امکان نگهداشت طولانی مدت آب، احیای پوشش گیاهی و احیای پتانسیل‌های حیات وحش منطقه با اولویت کنترل گرد و غبارها  اقدام کرد.

همچنین ایجاد هوای پاک برای تمامی ذینفعان شروع به برنامه‌ریزی بررسی میدانی و استفاده از دانش روز دنیا و تجربیات بومیان منطقه  هم از دیگر مواردی بود که این اداره کل انجام داد.

وی افزود: نخستین گام در برنامه احیای تالاب هامون جذب اعتبارات مورد نیاز و شروع پروژه لایروبی مسیرهای متعدد انتقال آب حاصل از بارندگی و دشتمال‌های منطقه به تالاب بود، که این اداره کل چندین پروژه بزرگ و حیاتی را در این زمینه به اجرا در آورده و حتی با وجود آب در برخی مسیرها هنوز این اقدام با جدیت تمام در حال پیگیری و انجام است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان تصریح کرد: محیط زیست استان پس از مطالعات متعدد و بررسی‌های میدانی ۲ پروژه بزرگ نهال‌کاری به منظور تثبیت گرد و غبار در بستر تالاب هامون را در کنار لایروبی‌های تخصصی برای انتقال آب به این کانون‌ها و ایجاد پوشش گیاهی خودرو و بومی منطقه برای کنترل این پدیده انجام داده است.

وی ادامه داد: گشت و کنترل‌های بی‌وقفه یگان حفاظت محیط زیست شهرستان زابل که گاهی به‌دلیل وسعت منطقه و بزرگی کار، با همکاری یگان‌های حفاظت محیط زیست سایر شهرستان ها و اداره کل انجام می‌شود، به‌صورت شبانه روزی و با انجام بیتوته‌های بلند مدت در منطقه، ایجاد گشت‌های سیار محسوس و نامحسوس و استفاده از توان پهبادی یگان حفاظت محیط زیست به‌صورت گسترده در حال انجام است و توانسته مراقبت و حفاظتی مناسب از تالاب داشته باشد تا پوشش گیاهی و گودال آب های پیش‌بینی شده برای احیای تدریجی تالاب هامون در یک برنامه بلند مدت  به نتیجه دلخواه برسد.

پورمردان گفت: انتقال حداکثری روان آب‌ها و دشتمال‌های منطقه نتیجه صدها ساعت کار کارشناسی و میدانی است که این اداره کل با انجام لایروبی‌های تخصصی در مسیرهای شناسایی شده برای انتقال آب در طول سالیان گذشته انجام داده و نتیجه آن را امروز با انتقال بیشترین میزان آب به تالاب هامون شاهد هستیم.

وی افزود: از سال ۹۷ برای اولین بار در تاریخ محیط زیست استان علاوه بر ذینفعان تالاب هامون (کشاورزان، دامداران، صیادان) اقدام به تعیین و در نظر گرفتن منافع ذینفعی جدید کردیم، ذینفعی بنام مردم ساکن در مرکز و حاشیه شهر زابل که علیرغم اینکه بهره برداری مستقیم از تالاب ندارند اما همواره هوای گاه مطبوع و گاه گرد و غباری آن را تنفس کرده‌اند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: پس از گذشت ۲ سال از این هدف‌گذاری اداره کل، تلاش برای ایجاد مقدماتی برای تامین هوای پاک که دربرگیرنده منافع همه چهار گروه ذینفع تالاب هامون است با مدیریت صحیح سیلاب ورودی بسیار موثر واقع شده زیرا شاهد کاهش چشمگیر طوفان های گرد و غبار در شمال استان هستیم.

وی اظهار کرد: احیای تالاب هامون در سیستان به معنی احیای زندگی و هزاران شغل بومی در منطقه است و این اداره کل بی وقفه و با تمام توان کارشناسی و اجرایی خود این موضوع را پیگیری می‌کند.

کد خبر 507492 برچسب‌ها استان سیستان و بلوچستان

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: استان سیستان و بلوچستان تالاب بین المللی هامون سیستان و بلوچستان احیای تالاب هامون حفاظت محیط زیست رودخانه هیرمند تالاب هامون بچه ماهی سفید دریاچه هامون اداره کل گرد و غبار انتقال آب ذخیره گاه جاری شدن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۷۸۱۲۹۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تالاب انزلی، میزبان بیش از هزار پرستوی دریایی

تورج صادقی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان گفت: بیش از هزار قطعه پرستوی دریایی تیره در غرب تالاب انزلی در چندین کلونی بزرگ حدود ۱۰۰ آشیانه ساختند. 

او با بیان اینکه این گونه پرنده به صورت کلونی در غرب تالاب بندر انزلی زادآوری دارند، افزود: عمق مناسب آب، پوشش گیاهی مطلوب و زنجیره غذایی کامل باعث به وجود آمدن بستری مناسب برای لانه گزینی این پرنده‌ها شده است.

معاون محیط زیست گیلان همچنین تصریح کرد: کارشناسان همزمان با زادآوری پرستو‌های دریایی، کار حلقه گذاری جوجه‌های این پرنده‌ها را آغاز می‌کنند.

پرستوی دریایی تیره با گونه‌ای پرستوی دریایی از تیره کاکاییان است. این پرستوی دریایی پرنده‌ای پرجنب و جوش است که برای به دست آوردن غذا شیرجه رفته و آن را می‌قاپد.

این پرنده اغلب در آب‌های داخلی زندگی می‌کند و در زمستان‌ها نیز گاه به صورت گذری در کرانه‌های دریا‌ها دیده می‌شود و بر علف‌های شناور روی آب در تالاب‌ها آشیانه می‌سازد.

تالاب انزلی، زیستگاه گونه‌های آبزیان، پرندگان و گیاهان نایاب در شهرستان بندر انزلی در ۴۰ کیلومتری غرب مرکز استان گیلان واقع شده است.

این تالاب بین المللی از جمله تالاب‌های دریایی - ساحلی ایران است که در کنار ارزش و اهمیت برای زمستان گذرانی پرندگان، مهمترین زیستگاه جوجه‌آوری پرندگان آبزی در استان گیلان است.

باشگاه خبرنگاران جوان گیلان رشت