به نقل از «خبرگزاری آریا»

گفت و گو با ساسان شاه ویسی؛ کارشناس اقتصاد بین الملل: درخواست وام 5 میلیاردی ایران از صندوق بین المللی پول چه می شود؟

تاریخ انتشار: ۶ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۰۷۵۵۴۱

خبرگزاری آریا- بازار آریا- خانم کریستا جورجیِوا، اقتصاددان و مدیر عامل مجارستانی صدوق بین المللی پول در اواسط اسفند 1398 اعلام کرد که این صندوق 50 میلیارد دلار به کشورهای با درآمد پایین برای مقابله با ویروس کرونا کمک می کند.

به سرعت عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی ایران در روز 16 اسفند، درخواست وام 5 میلیارد دلاری ایران را به صندوق توسعه بین المللی پول ارائه کرد و در ویدئو کنفرانسی با رئیس این صندوق، بر ضرورت دریافت این وام تاکید کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بیش از دو ماه از ارائه درخواست ایران گذشته و این صندوق با توافق ایران موافقت نکرده است. در این میان، برخی اقتصاددانان و کارشناسان نسبت به اخذ وام خارجی مخالفت کرده اند. یکی از این مخالفان، ساسان شاه ویسی است که دکترای اقتصاد انرژی" target="_blank">انرژی دارد.

«بازار آریا» با دکتر شاه ویسی گفت و گو کرده تا علل و دلایل این مخالفت به طور دقیق به بحث گذاشته شود.

*****

*بعد از این شیوع ویروس کرونا مشکلاتی را ایجاد کرد آقای همتی رئیس بانک مرکزی، به نمایندگی از ایران از صندوق بین المللی پول درخواست که یک وام 5 میلیارد دلار از این صندوق دریافت کند.

یکی از کسانی که از گرفتن وام از این صندوق مخالف کردند، جنابعالی بودید. چطور شد شد که شما مخالفت کردید و این مخالف بر چه اساس بود؟

-استفاده از منابع خارجی، جهت، استعداد و در عین حال ساختار مورد نیاز خودش را می خواهد. دولت ما در برنامه ریزی های اقتصادی" target="_blank">اقتصادی از سال گذشته و در وهله اول بودجه مصوب کشور، چیزی به اسم وام خارجی تعریف نکرده است ولی یکباره با توجه به بحران های اقتصادی" target="_blank">اقتصادی یا با توجه به سوء مدیریت، قصد می کند با یک ارتباط گیری سیاسی، منابع خارجی را به عنوان وام یا تسهیلات خارجی دریافت کند.

این در شرایطی است که صندوق بین المللی پول، حداکثر پولی که با توجه به شاخص ها، مدل ها و نحوه توزیع اعتبارات، به یک کشور نیازمند داده، یک میلیارد دلار بوده است.

در عین حال، ما درخواست وام اضطراری کرده ایم. در مدل درخواست وام اضطراری، این صندوق در حد 80 یا 100 یا 200 میلیون دلار وام اعطا می کند و در بهترین حالت به پاکستان بوده که حدود یک میلیارد دلار است. البته تا کنون هم چیزی به پاکستان پرداخت نشده و اعطای وام، برخی الزامات دارد.

به نظر من، در ابتدا دریافت چنین وامی و با چنین کارکردی، اشتباه است. بالاخره کسانی که از بودجه ارتزاق می کنند تعبیرشان این است که چنین اتفاقی رخ می دهد. اساساً دولت بدون این که با مجلس هماهنگ کرده باشد و بدون این که در برنامه پیش بینی شده باشد، این کار را انجام داده است.

*به غیر از این مواردی که مطرح کردید، چه نکات دیگری قابل طرح است؟

-در مرداد سال 1398 آقای دکتر جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری، در نشستی برای تقدیر از پیشکسوتان و بازنشستگان بود، اعلام کردند خیال تان راحت باشد که ما امروز در بالاترین سطح ذخایر ارزی کشورمان هستیم.

در همان موقع، در گزارش های صندوق بین المللی پول در مورد منطقه خاورمیانه یا آسیای جنوب غربی آمده بود که ایران سومین کشور بعد از عربستان و امارات از لحاظ داشتن ذخایر ارزی است.

*حدس می زدید که با همین وضعیت که اعلام شده ایران ذخایر ارزی بالایی دارد، صندوق بین المللی پول به ایران وام بدهد؟

-خیر. اولاً حرف من این است که ما خودمان منابع داریم و اگر خودمان داریم چرا از منابع خودمان استفاده نمی کنیم. دوم این که اگر نداریم آن منابعی که داشته ایم در چه جایی مصرف شده. در ضمن، اگر این وام داده شود، قرار است در کجا خرج شود.

وقتی که شما مجلس را در جریان نگذارید و وقتی که تبصره ها و بندهای بودجه را عوض کنید و خودتان درخواست وام کنید، مگر مجلس با چنین دریافتی موافقت کرده است؟ این است که این نوع کارها عموماً یک پروپاگاندا و کار تبلیغاتی می شود.

من یادم هست آقای دکتر طیب نیا در دوره وزارت گفتند مذاکرات برجام جواب داده و ما الان امکان داریم که تا 70 میلیارد دلار فاینانس کنیم. من همان روز این نوع اظهار نظر را نقد کرده و گفتم وقتی ما خودمان پول داریم چرا اصرار داریم فاینانس بگیریم.

الان هم دولت تمایل دارد منابع نقد شونده کشور را هدایت کند و منابع را به سمت بورس هدایت کرده و بورس دارد لبریز می شود. در این حوزه هم، بعدها یک چالش دیگر به وجود خواهد آمد.

*حدود 22 درصد آمریکا در صندوق بین المللی پول حق رای دارد و اروپا 27 درصد و حق وتو دارند. بر اساس یک توافق نانوشته رئیس این صندوق از ابتدای تاسیس در سال 1946 فقط از کشورهای اروپایی بوده و در مقابل، رئیس بانک جهانی، معمولاً آمریکایی است.

در وضعیتی که دولت آمریکا با هر اقدام ایران مخالفت می کند، آیا نیاز بود که شما با گرفتن وام مخالف کنید؟

 

-من با اقدام دولت مخالفت می کنم و با آمریکا کاری ندارم. من سوال می کنم که چرا شما اصلاً می خواهید وام بگیرید و ما با شخص، مخالفت نداریم.

دولت جمهوری اسلامی ایران، در شرایط بحران کرونایی، درخواست یک وام می کند. ما سوال می کنیم که چرا و دولت هم باید دلیل داشته باشد. مگر دولت، یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی نگرفته است چه شد و آیا به کسی جواب داد.

مخالفت من، مخالفت با اقدام است. اصل موضوع، یک موضوع فنی است و این که بعداً چه اتفاقی می افتد، این هم یکی از دلایلی است که مخالفین این روند، مطرح کردند.

در همان زمان، وقتی که این مخالفت ها مطرح شد، آقای نهاوندیان (معاون اقتصادی" target="_blank">اقتصادی رئیس جمهور) در گفت و گوی ویژه خبری شبکه دوم حضور پیدا کرده و از این فرصت به عنوان یک انگیزه که ما می توانیم اقتصادمان را نجات بدهیم، یاد کردند.

با همه احترامی که برای ایشان و دانش و تجربه شان دارم اما قابل قبول نیست که ما بگوییم این کارها را انجام دادیم و اگر آن منابع هم بیاید چه کار می کنیم.

*وقتی که ایران درخواست وام اضطراری از صندوق بین المللی پول کرده، این نوع وام در جایی باید دقیقاً مصرف شود؟

-یک بار بحث اضطرار، در مورد تولید ماسک بود و این تولید به درخواست وزیر بهداشت بود. بعداً وزیر بهداشت گفتند کمک هایی که می آید و پول هایی که صرف واردات و خرید می شود، به وزارت بهداشت نمی رسد. نامه هم به آقای رئیس جمهور و وزیر صنعت و معدن نوشتند.

حرف این است که وقتی وام بگیرید ساختار فنی و تکنیکی جذب این منابع را دارید؟ از ابتدای انقلاب تا به امروز که 40 سال گذشته است، بارها از این منابع گرفته شده و معلوم نیست چه بلایی سرشان آمده است.

سوال این است که آیا نمی دانستند بر اساس الزامات کمک های اضطراری، این نوع سقف دارد و یک نظام و چک لیست دارد. این طور نیست که برویم درخواست وام بدهیم و بعد بگوییم تحریم های ظالمانه را بردارید و آنها بردارند. به قول شما آنها با حق وتویی که دارند، مخالفت می کنند.

اگر اقدامی بر اساس نظام تدابیر انجام شود باید تمام جوانب آن در نظر گرفته شود. در حالی که ما منابع داخلی داریم و بر اساس قانون بودجه، اجازه صدور اوراق خزانه و مشارکت بانک ها را داریم. چرا دولت برای خودش، از مردم قرض نمی کند.

دیدگاه من این است که بعضی از اولویت ها، برخی از فرصت ها را کنار می گذارند. ما از خیلی از کشورها می توانیم درخواست کمک کنیم و همین الان می توانیم از عربستان درخواست کمک کنیم. بالاخره ما آن 22 درصد حق رای آمریکا را می بینیم یا نمی بینیم.

 

*لیست اولیه پرداخت وام صندوق به کشورهای نیازمند در همان اسفند 1398 منتشر شد. اسامی برخی کشورهای آفریقایی و آسیایی مثل نپال و افغانستان مطرح شده بود و واقعاً از لحاظ اقتصادی اقتصادی ضعیف هستند. کمک ها در حد 100 میلیون دلار و کمتر بود.

این که ایران، یک دفعه درخواست 5 میلیارد دلاری برای دریافت وام می دهد و آقای همتی می گوید امیدواریم صندوق به مسئولیت خودش و به سرعت عمل کند چگونه قابل تحلیل است؟

 

-به خاطر این بود که ما سقف سرمایه ای که در صندوق داریم، این مبلغ است و ما می خواستیم یکباره از حداکثر مبلغی که می توانیم وام بگیریم استفاده کنیم.

در سایت صندوق بین المللی پول هم درج شده که ما حدود 5 میلیارد دلار در این صندوق داریم. دولت، نظرش این بوده که از دامنه سقف موجودی خودش بتواند استفاده کند.

*هنوز درخواست وام 5 میلیارد دلاری ایران هنوز مورد پذیرش قرار نگرفته است. در وضعیت بجرانی فعلی که کشورهای زیادی گرفتار آن هستند، آیا ایران باید چنین عددی را مطرح کرد و چنین درخواستی منطقی بوده؟

-به نظر می رسد این اولویت هایی است که دولت تشخیص می دهد. انتقاد من این است که اگر قصد ما گرفتن وام بود، نباید عدد و رقم مطرح می کردیم. دوم این که اگر هم می خواستیم این موضوع را مطرح کنیم باید دیپلماسی اقتصادی ما اجازه می داد این کار را انجام بدهیم.

به صرف این که این درخواست را داشته باشیم و به خاطر این که با آن موافقت نمی شود، از آن به عنوان یک اهرم سیاسی استفاده کنیم که کشورهای ظالم اجازه نمی دهند، شاید این هم یک انگیزه باشد و من دقیقاً نمی دانم.

*جنابعالی گفته اید که اخذ وام از صندوق بین المللی، زمینه ساز مداخلات در امور داخلی ایران است. در عین حال این صندوق در اواخر فروردین امسال اعلام کرد که به زمان طولانی تری برای بررسی درخواست ایران لازم دارد. در حالی که این صندوق تصویب کرده که در ارتباط با همین موضوع کرونا به پاکستان یک میلیارد و 380 میلیون دلار وام بدهد.

در نهایت و با توجه به امکاناتی که ایران دارد و دولت هم یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی برای مقابله با کرونا برداشت کرده است، آیا فکر می کنید صندوق بین المللی پول، چنین رقمی یا کمتر را تصویب کند و به ایران وام بدهد؟

-چیزی که من پیش بینی می کنم این است که خیلی بعید است. از این جهت که اولاً این مبلغ در دامنه کمک های فوری و اضطراری صندوق نمی گنجد.

دوم این که ایران، جزو اولین کشورهایی است که هر روز رئیس جمهورش می گوید ما خیلی سریع از بحران کرونا خارج شویم و آن را مدیریت کنیم و به سایر کشورها الگوی مدیریت بحران می دهیم.

اگر ما خودمان را جای رئیس صندوق بین المللی پول بگذاریم این سوال مطرح می شود که پس ایران این پول را برای چه کاری می خواهد.

در شرایطی که تقریباً بیش از 75 درصد دنیا دچار بحران است، این فرصت را به ایران نمی دهند که فرصت رقابتی پیدا کند. اگر ما مثل بریتانیا، اسپانیا، ایتالیا و آمریکا، به خاطر کرونا روزانه هزار نفر کشته می دادیم، شاید این احتمال وجود داشت که به ایران وام بدهند اما وقتی که خودمان داد می زنیم که تمام شد و مدیریت کردیم، وام نمی دهند.

البته اداره کردن بحران، فقط آمپول زدن نیست و اداره کردن شامل اداره معیشتی، اداره امنیتی، اداره فرهنگی و اداره حکمرانی است. به نظر می رسد ما از بحران کرونا خارج شده ایم و لذا خیلی بعید است که اولاً خارج از قاعده و ثانیاً در این اندازه به ایران وام بدهند.

منبع: خبرگزاری آریا

کلیدواژه: گفت و گو صندوق بین المللی پول صندوق بین المللی وام 5 میلیارد میلیارد دلار ایران وام درخواست وام یک میلیارد بر اساس کمک ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۰۷۵۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همه درخواست‌های وام‌های دانشجویی دانشجویان علوم پزشکی در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ پرداخت شد

رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت گفت: همه درخواست‌های ودیعه مسکن، وام ازدواج و تولد فرزند ویژه دانشجویان علوم پزشکی در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ پرداخت شد.

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، علی اکبر محمدی، رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت به نقل از مفدا با بیان این خبر افزود: صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت در راستای حمایت از دانشجویان متاهل و اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ همه درخواست‌های ودیعه مسکن، وام ازدواج و تولد فرزند ویژه دانشجویان دانشکده‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور را بدون محدودیت پوشش داد.

وی خاطرنشان کرد:یک هزار و ۲۱۶ نغر به مبلغ ۷۷۱ میلیارد و ۹۶۱ میلیون و ۴۵۸ هزار و ۳۱۳ ریال ودیعه مسکن و همچنین یک هزار و ۹۹۵ نفر به مبلغ ۴۹۸ میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال وام ازدواج و ۳۸۰ نفر به مبلغ و ۲۳ میلیارد و ۵۲۰ میلیون ریال وام تولد فرزند دریافت کردند.