به نقل از «ایسنا»

پیشنهادی برای مدیریت بازار سکه

تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۱۱۶۰۶۸

درحالی که قیمت بسیاری از کالاهای سرمایه ای از جمله سکه در روزهای اخیر سیر صعودی داشته است، برخی افراد بر این باورند که گرانی سکه فارغ از عوامل کلیدی مانند انتظارات تورمی، نرخ دلار و طلای جهانی، به دلیل ابزار مالی گواهی سپرده سکه طلا است که یک کارشناس اقتصادی به بانک مرکزی پیشنهاد کرد از فرصت گواهی سپرده و قرارداد آتی سکه برای مدیریت بازار استفاده شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مصطفی صفاری در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه بانک مرکزی فرصتی مناسب در اختیار دارد تا با بهره‌گیری از ظرفیت گواهی سپرده سکه و راه‌اندازی مجدد قرارداد آتی سکه در بورس کالا بدون نیاز به ضرب سکه، بازار را مدیریت کرده و عموم سرمایه‌گذاران را به سمت این معاملات شفاف هدایت کند، اظهار کرد: نگاه غیر مدرن موجود به بازار خرید و فروش کالاها از جمله سکه باعث شده از ظرفیت های بورس کالا به اندازه نیاز استفاده نشود و شاهد برخی اظهارنظرهای غیرکارشناسی درخصوص ابزارهای مالی باشیم. بانک مرکزی، متولی بازار سکه و طلا بوده و اگر ایرادی در مدیریت این بازار است بانک مرکزی باید پاسخگو باشد.

وی ادامه داد: موضوعی که در ارزیابی گرانی سکه باید به آن توجه کرد، نقش نهاد بزرگی به نام بانک مرکزی است که ضرب و عرضه سکه را برعهده دارد. عملکردی که بانک های مرکزی در کشورهای جهان انجام می‌دهند با عملکرد کنونی این نهاد در ایران متفاوت است، کشورهای توسعه یافته جهان به جای نگه داشتن مردم در صف‌های طولانی خرید فیزیکی سکه، این کالا را در قالب اوراق سپرده و از طریق بورس‌های خود عرضه می‌کنند و خرید و فروش فیزیکی سنتی را حذف کرده‌اند. متاسفانه بانک مرکزی کشورمان از چنین راهکارهای موثری استفاده نمی کند و حتی شنیده ها از مخالفت بانک مرکزی با معاملات گواهی سکه حکایت دارد.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه بانک مرکزی متاسفانه، سال ٩٧ نیز مشابه این اقدام را با قرارداد آتی طلا انجام داد، گفت: در آن زمان  با استدلال های واهی و غیرکارشناسی، گرانی طلا را گردن آتی سکه طلا انداختند و الان هم با دلایل نادرست مشابهی، گرانی سکه را به گواهی سپرد سکه نسبت می دهند و این در حالی که مستند و دلیل قانع کننده ای برای اثبات ادعای خود ندارند. باید توجه کنیم بورس کالا یک بستر شفاف مهیا کرده تا گواهی سپرده سکه با سهولت و به شیوه ای مطلوب معامله شود که از طریق این ابزار می توان وضعیت بازار و عرضه و تقاضا را بدون ضرب سکه را بهبود داد و یا بالعکس، با برنامه ریزی و راهبرد غلط ، آن را فلج کرد. در مجموع باید گفت اگر روند تخریب این ابزار مالی ادامه یابد، این اشتباه بزرگ بازهم به نام بانک مرکزی ثبت می شود.

صفاری ادامه داد: اصل ماجرا این است که باید از بازار سنتی فاصله بگیریم و مدرن شویم اما بانک مرکزی ایران هنوز مدرن نشده است. کجای دنیا ، طلا و سکه فیزیکی معامله می شوند؟ در اغلب کشورها شاهد سپرده طلا و قرارداد آتی طلا هستیم که مبنای معاملات هستند. طلا، کالایی خوردنی و مصرفی نیست، بلکه کالایی سرمایه ای برای مهار تورم است. اگر طلا و سکه به صورت سپرده معامله شوند و فرد با یک برگ کاغذ مطمئن، خرید خود را انجام دهد باعث خواهد شد این کالای سرمایه ای نیز در بانک مرکزی باقی بماند. عرضه فیزیکی طلا به مردم و  نگهداری آن مثلا در منازل، همه جای دنیا منسوخ شده اما متاسفانه هنوز در ایران رواج دارد.

وی با تاکید بر اینکه باید با اصول عملکردی و تجارب بورس های موفق دنیا را بررسی و از نقاط قوت آنها را در ذهن و اجرا بپذیریم، گفت: اگر بورس لندن و شیکاگو را ببینید متوجه خواهید شد که هنوز چقدر نگاه اغلب مسئولان ما به خرید و فروش طلا، سنتی است. این نگاه ناکارآمد باید تغییر کند. ما باید از ابزارهای نوین اقتصادی مانند قرارداد آتی سکه و سپرده طلا استفاده کنیم. در دوبی سپرده طلا در بانک‌ها به عنوان وثیقه اعتبار دارد اما در ایران آنقدر مدرن نشده ایم که از این امکانات استفاده کنیم و متاسفانه سیستم بانکی مدرنی نداریم. البته شروع این اقدامات از سوی بورس کالا نویدبخش است اما تاکید می کنم که بانک مرکزی فرصتی مناسب در اختیار دارد با بهره گیری از ظرفیت گواهی سپرده سکه و راه اندازی مجدد قرارداد آتی سکه بدون نیاز به ضرب سکه، بازار را مدیریت کرده و عموم سرمایه گذاران را به سمت این معاملات شفاف هدایت کند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: سکه بانک مرکزی اقتصاددان قرارداد آتی سکه گواهی سپرده سکه بانک مرکزی بورس کالا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۱۱۶۰۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

زایش ۴ درصد تورم با افزایش ۱۰ درصدی قیمت دلار

آفتاب‌‌نیوز :

وحید شقاقی شهری در گفتگو با ایلنا درباره تکرار خطای بازگرداندن ارز ترجیحی به اقتصاد ایران علیرغم اجرای پرهزینه جراحی اقتصادی دولت سیزدهم، اظهار داشت: معتقدم در حال حاضر سه دسته اقتصاددان وجود دارد، دسته اول معتقدند بازار آزادی برای ارز وجود ندارد و بازار آزاد فعلی مصنوعی و غیر واقعی است و با ادبیاتی مثل بازار تلگرامی از بازار آزاد ارز یاد می‌کنند. رئیس کل بانک مرکزی هم جزو این دسته از اقتصاددان‌ها قرار می‌گیرد و طبق اظهاراتش می‌بینیم که به‌هیچ وجه حاضر نیست که بازار آزاد را به رسمیت بشناسد.

وی ادامه داد: رییس کل بانک مرکزی در مصاحبه اخیر هم حتی بحث افزایش قیمت بازار آزاد را موکول به گزارشگر صدا و سیما می‌کند و می‌گوید باید به مردم آگاهی بدهید و اطلاع‌رسانی کنید که قیمت‌های بازار این‌هایی نیستند که مردم با آن قیمت خرید و فروش می‌کنند. 

این کارشناس اقتصادی افزود: در دسته اول، برخی اقتصاددانان به دلیل شرایط تحریمی تشکیل بازار آزاد ارز را غیر ممکن می‌دانند. حتی در درون دولت هم‌اکنون برخی اشخاص هستند که در گذشته نظر می‌دادند و مدام تاکید می‌کردند که با ارز پاشی به میزان اندک، می‌توانیم قیمت دلار را بسیار پایین آورده و تعیین کنیم. حتی در بین اقتصاددانان نهادگرا همچنان می‌گویند تعیین نرخ دلار در اختیار بانک مرکزی است و خود بانک مرکزی گران فروشی می‌کند.

شقاقی شهری با اشاره به گروه دوم و سوم از اقتصاددان‌ها گفت: دسته دوم، اقتصاددان‌هایی هستند که بازار آزاد را قبول دارند، اما سهم بازار آزاد را در ایران، بسیار اندک می‌دانند و دسته سوم هم اقتصاددان‌هایی هستند که بازار آزاد ارز را در اقتصاد ایران قبول دارند.

وی با بیان اینکه فارغ از صحت و سقم نظریات دیگران، به بازار آزاد ارز اعتقاد دارم، اظهار داشت: معتقدم یکی ازوظایف مهم دولت‌ها این است که شرایط بازار را فراهم کنند و تا حد امکان تلاش کنند شرایط بازار برای همه کالا‌ها فراهم شود. در ذهنیتم چند اصل موضوع در اقتصاد وجود دارد؛ مبتنی بر شرایط اقتصاد ایران هم بازار آزاد ارز را می‌پذیرم و هم سهم این بازار را اندک نمی‌دانم. حداقل بیش از ۳۰ درصد مبادلات تجاری و بحث حفظ قدرت خرید مردم به بازار آزاد وابسته است. ارز حاصل برای مبادلات تجاری به ویژه در واردات غیر رسمی از این بازار تامین می‌شود و حفظ قدرت خرید با این بازار مرتبط است.

این کارشناس اقتصادی گفت: از آنجایی که اتفاقا بازار آزاد سهم بزرگی در اقتصاد دارد، علامت هم صادر می‌کند. برای مثال روزانه ممکن است در تهران و سطح کشور طبق گزارش مرکز لرزه‌نگاری تعداد زیادی زلزله نیم تا یک و نیم ریشتری رخ دهد که احساس نمی‌شوند، اما معمولا زلزله‌های بالای چهار تا پنج ریشتر شوک برانگیز، نگران کننده و علامت دهنده است.

وی ادامه داد: به گروه دوم اقتصاددانان که سهم بازار آزاد را اندک می‌دانند، می‌گویم که اگر این سهم اندک بود، طبیعتا بازار مانند زلزله‌های کم ریشتر باید هیچ علامتی از آن نمی‌گرفت، اما از آنجایی که کالا‌ها و خدمات مختلف از بازار آزاد ارز علامت می‌گیرند، نمی‌توان اثر بازار آزاد را نادیده بگیریم.

زایش چهار درصد تورم با ۱۰ درصد افزایش قیمت دلار بازار آزاد

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بر اساس مطالعاتم در ۱۲ سال گذشته، هر ۱۰ درصد افزایش پایدار سه ماهه در قیمت دلار بازار آزاد، منجر به چهار درصد تورم شده است، تاکید کزد: اگر افزایش نرخ بازار آزاد سه ماه ماندگاری داشته باشد، با فرض ثابت بودن سایر عوامل چهار درصد به تورم نقطه به نقطه اضافه می‌کند. در یک تا دو ماه اخیر، حدود بیش از ۲۰ درصد ارزش پول ملی کاهش یافته و قیمت دلار بالا رفته است. نرخ بازار آزاد از حدود ۵۰ هزار تومان، اکنون به بیش از ۶۲ تا ۶۳ هزار تومان رسیده یعنی عملا بیش از ۲۰ درصد کاهش ارزش پول ملی داشتیم و هشت درصد به تورم نقطه به نقطه اسفند ماه اضافه خواهد کرد.

شقاقی شهری گفت: بنابراین، همان‌طور که گفته شد، درطول ۱۲ سال گذشته قیمت کالا و خدمات کاملا از بازار آزاد ارز تاثیر پذیرفته‌اند و ما نمی‌توانیم این واقعیت را کتمان کنیم.

وی با اشاره به تجربه‌های شکست خورده قیمت‌گذاری دستوری و تخصیص ارز ترجیحی بیان کرد: این تصمیمات سرشار از رانت بود و ما این تجربه‌های منفی را هم داریم و همین اخیرا چای دبش یک تجربه علنی است که درباره اختلاف قیمت دلار مرکز مبادله و بازار آزاد چای رخ داد.

شقاقی شهری گفت: هم‌اکنون در حوزه واردات فساد بزرگی در حال رخ دادن است. اکنون قیمت دلار در مرکز مبادله حدود ۴۱ هزار تومان است، در بازار آزاد بالای ۶۰ هزار تومان است. این دو نرخ بیش از ۵۰ درصد اختلاف دارند و فاصله آن‌ها با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی خیلیزیاد است.

وی توضیح داد: وقتی کالا‌هایی که ارز ترجیحی گرفته‌اند را نگاه می‌کنیم، انگار که اصلا ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت نکرده‌اند واگر از مرکز مبادله یا بازار آزاد ارز می‌گرفتند، عملا نرخ یکسانی برای این کالا‌ها تعیین می‌شد. انگار نه انگار که ارز ارزان برای برخی کالا‌ها داده شده است.

رانت بزرگ واردکنندگان با افزایش شکاف قیمتی

این کارشناس اقتصادی با اشاره به وجود نظام سه نرخی برای ارزگفت: اختلاف قیمت‌ها در این سه نرخ در حال افزایش است و یک رانت بزرگ درکشور برای واردکننده در حال شکل گرفتن است، به این ترتیب عطش واردات رو به افزایش است.

وی افزود: هر کس برای واردات ارز دریافت کند، رانت بزرگی نصیبش خواهد شد. برای هر دلار حداقل ۲۰ هزار تومان رانت نصیب واردکننده می‌شود. پیش‌بینی‌ها نشان دهنده روند افزاینده این رانت است. واردکننده می‌تواند کالا وارد کند و چند ما آن را نگه دارد و رانت بیشتری نصیبش شود.

شقاقی شهری با بیان اینکه با ارز ترجیحی، رانت بزرگی نصیب واردکننده می‌شود، اظهار داشت: این تجربه را درباره ارز ۴۲۰۰ دولت گذشته داشتیم، اما اصرار به تکرار این موضوع داریم. اخیرا برای ارز مسافرتی دیدیم که چه فاجعه‌ای رخ داد. مردم به سفر خارجی هجوم بردند و دلیلش این بود که با این ارز ارزان حداقل بخش عمده‌ای از هزینه سفرشان رایگان حساب می‌شد.

وی افزود: به همین دلیل امسال یکی از سال‌هایی بود که بسیاری از مردم تلاش کردند که به کشور‌های همسایه بروند و یک خروج شدید ارز رخ داد. همچنین خود بانک مرکزی وقتی حراج سکه را برگزار کرد، با قیمت‌های بسیار بالا این کالار را ارزشگذاری می‌کرد.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: مجموعه مسایل تشریخ شده نشان می‌دهد که نظام سه نرخی ارز پایدار نمی‌ماند و به نفع بازار آزادشکسته خواهد شد. اصرار بیش از حد بانک مرکزی، جز اتلاف منابع، رانت و انحراف منابع، چیزی عاید کشور نخواهد کرد.

وی یادآور شد: ما این تجربه را بار‌ها و بار‌ها شاهد بودیم. بانک مرکزی باید تلاش کند که در محدوده و کرانه بازار آزاد مداخله کند. مانند همان اتفاقی که آقای همتی رییس کل قبلی بانک مرکزی همین کار را انجام داد. او هم اوایل مقاومت می‌کرد، اما با مشورت اقتصاددان‌ها دریافت که تجربه اندوخت که در کرانه بالا و پایین بازار آزاد مداخله کند.

شقاقی شهری بیان کرد: آقای همتی در یک شرایط بسیار سخت کشور یعنی در دوران ریاست جمهوری ترامپ، نفت زیر ۳۵ دلار و کرونا توانست یک آرامش نسبی به بازار ارز دهد. با وجود اینکه نرخ ارز روند صعودی خود را طی می‌کرد، اما با تلاطم اندک و شیب ملایم این مسیر طی و فضای رانت و انحراف منابع کم شد.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی با مسیری که طی می‌کند تبعات بسیار سنگین‌تری بر اقتصاد ایران وارد می‌شود، تاکید کرد: ما کارشناس‌های اقتصادی مدام هشدار می‌دهیم و گوشزد می‌کنیم که راهبرد بانک مرکزی اشتباه است. قرار بود مرکز مبادله بتواند با آزادی عمل قیمت‌گذاری را انجام دهد، اما اکنون می‌بینیم که عملا این اتفاق نمی‌افتد و این موضوع روشن است. واردات غیر رسمی زیادی داریم، خروج سرمایه بالایی داریم. بخشی از مردم دلار را به‌عنوان یک ابزار حفظ قدرت خرید می‌دانند، این سه عامل موجب شده است که همچنان تقاضای ارز در بازار آزاد بیشتر باشد و تمام رخداد‌های بین‌المللی و داخلی اتفاقا روی بازار آزاد اثرگذار هستند.

وی یادآور شد: دوستانی که فکر می‌کنند این بازار تلگرامی است، پاسخ دهند که چرا از خرداد تا بهمن سال گذشته این بازار هیچ گونه افزایشی نداشت و حدود همان ۵۰ هزار تومان در نوسان بود.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: پاسخ این پرسش نشان می‌دهد برخی استدلال‌ها درست نیست و ما همچنان به دلیل عدم فهم درست در اقتصاد ایران و تجربیات کشور، مسیر اشتباهی را طی می‌کنیم که تبعاتش مدام خود را به اشکال و انحای مختلف نشان می‌دهد و اتلاف منابع سنگینی در کشور در کنار رانت‌های بزرگی به اقتصاد ایران تحمیل خواهد کرد.