به نقل از «ایرنا»

اقتصادان: دیپلماسی فعال برای پیشگیری از خطرات پسا کرونا بکار گرفته شود

تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۱۷۷۹۸۳

سید عبدالحسین ساسان روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره زیست در دوران کرونا با اشاره به جاده ابریشم جدید، اظهارداشت: ما این جاده را از دست دادیم ولی برای پیشگیری از خطرات آینده لازم است راه دیپلماسی فعال بکار گرفته شود.

وی با بیان اینکه دیپلماسی کشورمان در ۲۰ سال گذشته خواب بود و اکنون لازم است که از خواب بیدار شود و همه موانع ارتباط با کشورهای شمال ایران را مرتفع کند، گفت: ما برای کاهش فقر باید از طریق دیپلمات‌ها وارد شویم تا با ارتباط با کشورهای شمال ایران، چند کریدور به سمت راه ابریشم ایجاد کنیم تا بتوانیم هر طور که هست از جریان کالا، سرمایه و اشتغال که در آینده جاده ابریشم ایجاد می‌کند و گسترش می‌دهد حتما برخوردار شویم و این کار را باید بدون اتلاف وقت، انجام دهیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این اقتصاددان با بیان اینکه در دنیای آینده شاید تا هفت یا هشت سال دیگر، جاده ابریشم جدیدی که توسط چین ایجاد شده است رونق بسیار زیادی می‌گیرد، تصریح کرد: اکنون تجارت و تولید بسیار زیادی در حاشیه این جاده در حال شکل‌گیری است و کشورهای بسیاری با توجه به اینکه ایجاد اشتغال برای آنها مهم است، دیپلماسی قوی بکار گرفتند تا این جاده را هرچه بیشتر به سرزمین خود نزدیک کنند یا حتی آن را از کشور خود عبور دهند درحالیکه ما روابط بسیار خوبی با چین داشتیم اما از این موضوع غفلت کردیم و دیپلمات‌های آگاه نداشتیم.

به گفته وی، دولت باید در دوران پسا کرونا، وزارت امور خارجه را از این وضعیت کنونی خارج کند و استراتژیست‌های بزرگی در آنجا مستقر کند در غیر این صورت، بیکاری و فقر کشور را به شدت گرفتارتر خواهد کرد.

وی با بیان اینکه باید امید داشته باشیم که در انتخابات در پیش روی امریکا، دولت جدیدی در این کشور سر کار بیاید و دیپلماسی ایران در این زمینه قوی‌تر عمل کند، اظهارداشت: شیوع بیماری کرونا به ما درس‌های زیادی داد از جمله اینکه همانطور که بحث بهداشت و درمان کشورها بهم گره خورد، اقتصاد دنیا بهم گره خورده و وقتی در بحث بیماری از همه کشورها اثر می پذیریم در اقتصاد هم همینطور است بهمین دلیل ضروری است که به سمت دیپلماسی فعال حرکت کنیم و از دولت و وزارت امور خارجه می خواهیم نهال دوستی بکارند.

ساسان با تاکید بر اینکه دولت‌ها باید همیشه برای بدترین شرایط برنامه‌ریزی کنند، افزود: در دوره نخست دولت آقای روحانی بودجه‌ها به شدت برای گسترش بیمارستان‌ها و خرید تجهیزات پزشکی هزینه شد که برخی از نمایندگان مجلس و حتی مردم نسبت به آن اعتراض کردند در آن روزها کسی نمی‌دانست که بیماری کرونا در پیش رو است ولی پیش بینی‌هایی که آن روزها و در زمان تصدی وزارت آقای قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت وقت می‌شد، باعث شد تا ایران در دوران کرونا در جهان، درخشش خوبی داشته باشد؛ هرچند فداکاری و تعهد کادر درمانی در این موضوع تاثیرگذار بود اما بدون شک گسترش بیمارستان‌ها و تجهیزات پزشکی در مقابله با کرونا، تاثیر انکارناپذیری داشت.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی تاکید کرد: دولت‌ها باید همیشه برای بدترین شرایط برنامه‌ریزی کرده و فرض کنند که وضعیت مخاطرات به مراتب بدتر می‌شود؛ در زمان حاضر دولتمردان باید فرض را بر این بگذارند که کرونا ۲ سال طول می‌کشد و این ویروس بعدا به اشکال دیگر جهش می‌یابد بنابراین باید خودشان را برای آن شرایط آماده کنند.

وی یکی از این شرایط که باید در نظر گرفته شود را حجم عظیم بیکاران فعلی و بیکارانی که از قبل داشته‌ایم، خواند و گفت: دست‌کم ۵۰ درصد از بیکاران در استان اصفهان دانش‌آموخته هستند که خطر انفجار بالقوه ایجاد می‌کند؛ از طرفی فقر و عواقب فقر مانند کاهش ازدواج و بچه‌دار شدن، خطرهای دیگری بهمراه دارد بهمین دلیل دولت باید به کارآفرینی دولتی بپردازد یعنی یک سری افراد نابغه را بکار گیرد تا راه‌حل‌ها یا برنامه‌های عمرانی برای نجات آینده اقتصاد از فقر و بیکاری ارایه کنند.

وی با بیان اینکه ما تنها کشوری هستیم که به آب‌های آزاد راه داریم اما برنامه‌های عمرانی در کنار این دریاها نداریم، اضافه کرد: بهمین دلیل پیشنهاد به دولت این است که سریع اقدام کرده و به عمران و آبادی جنوب ایران بپردازد؛ در آینده به احتمال زیاد صنایع غذایی بخصوص شیلات و دریایی رشد می‌یابد که بسته‌بندی آنها اهمیت خاصی دارد بهمین دلیل نیاز است که دولت با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در این زمینه وارد شود.

این اقتصادادان با تاکید بر اینکه دولت باید با بخش خصوصی وقت بگذارد و از آنها بپرسد که چه کار کنیم، ادامه داد: به عنوان مثال از آنها بپرسد که چه کار کنیم که بخش شیلات در جنوب و شمال کشور توسعه یابد؛ دولت باید کمبودهایی که برای توسعه شیلات در کشور وجود دارد را ببیند و رفع کند.

به گفته وی اقتصاددانانی که روند اقتصاد جهان را مطالعه می کنند به این نتیجه رسیدند که در آینده صنایع دریایی سالم و ارگانیک با بسته بندی بهداشتی، بازار بسیار دارد بهمین دلیل ما نباید این بازار را از دست بدهیم و تا فرصت داریم آن را در اختیار بگیریم.

این اقتصاددان درباره اینکه همه‌گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در اصفهان ایجاد کرد، اظهارداشت: کرونا به طور تقریبی به همه بخش‌های اقتصادی استان لطمه وارد کرد، به برخی از بخش‌ها بیشتر و به برخی دیگر تا حدودی کمتر.

وی، بخش‌هایی که در این بحران بطور مستقیم آسیب دیدند را رستوران‌ها، هتل‌ها، حمل و نقل، باشگاه‌های ورزشی و بدنسازی، آژانس‌های مسافرتی، کاروان های زیارتی اعم از زیارت عتبات عالیات، سازمان حج و زیارت، کاروان‌های حج، سینماها، کنسرت‌ها، تئاترها و قطار شهری(مترو) خواند و افزود: هرکدام از بخش‌های صنعتی یا خدماتی که نیازمند اجتماع انسان‌ها بودند به شدت و بطور مستقیم آسیب دیدند ولی همه صنایع استان افزون بر صنایع و بخش‌هایی که مستقیم آسیب دیدند بطور مستقیم به درجات زیاد تا کمتر آسیب دیدند حتی رسانه‌های کاغذی که در مدت قرنطینه منتشر نمی‌شدند و پس از آن با تیراژ بسیار اندک منتشر می شوند از ویروس کرونا آسیب دیدند.

ساسان ادامه داد: در استان اصفهان حدود ۶۰ هزار نفر برای بیمه بیکاری ثبت‌نام کردند که برای این استان چندان غیر منتظره نیست زیرا شهرهایی مانند اصفهان و کاشان از مراکز عمده گردشگری در کشور هستند و بنابراین بیش از سایر شهرستان‌های استان آسیب دیدند بویژه هتل‌ها، مراکز گردشگری و صنایع دستی آنها که با کاهش یا حتی عدم تقاضا روبرو شدند.

وی با اشاره به اینکه مشاغل خرده فروشی بسیار زیاد آسیب دیدند، تصریح کرد: برآورد دقیقی از میزان آسیب‌ها به تک تک سازمان‌ها و مشاغل به تفکیک استانی منتشر نشد و اگر بخواهیم شهرهای شبیه اصفهان را مقایسه کنیم، شهرداری مشهد نمونه بسیار خوبی است؛ معاونت مالی و پشتیبانی شهرداری مشهد اعلام کرد که بیش از یکهزار میلیارد تومان خسارت به این سازمان وارد شد و  شهرداری منطقه ۶ تهران که حدود یک پنجم کلانشهر اصفهان است اعلام کرد که در سال ۹۸ فقط حدود ۲۸۰ پروانه ساختمان صادر کرده درحالیکه در سال پیش از آن حدود سه هزار پروانه ساختمانی صادر کرده بود یعنی به کمتر از یک دهم رسیده است.

این اقتصاددان با بیان اینکه اصفهان جزو استان‌هایی است که بخش عمده صنایع ساختمانی آن آسیب دید، اضافه کرد: بدیهی است که تفکیک آسیب ناشی از رُکود و تحریم اقتصادی که پیش از کرونا اتفاق افتاد از آسیب کرونا که در سه ماهه آخر سال 98 روی داد نیاز به مطالعات عمیق تر و دقیق تری دارد.

وی درباره تاثیر همه‌گیری کرونا بر اقتصاد ملی توضیح داد: برآوردی بین ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار آسیب به تولید ناخالص ملی ایران پیش بینی شده است که پس از کرونا و در سال جاری وارد خواهد شد؛ این آسیب در صنعت نفت و بنزین بدنبال کاهش کار اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها مشهود بود؛ پس از آن نیز در استخراج نفت که تقاضا برای آن در سراسر جهان آسیب دید و کشورمان از این کاهش تقاضا طبیعتا زیان بسیاری متحمل شد بطوریکه حتی در برهه‌ای از زمان، قیمت نفت، منفی شد که این آسیب به بخش نفت ایران، وحشتناک بود.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی اضافه کرد: بدتر از آن در دوران پسا کرونا این است که ما معادن دیگر را جایگزین نفت کردیم و انتظار می‌رود خسارت عظیمی به معادن ایران وارد شده باشد؛ دولت برای جایگزینی درآمد از دست رفته نفت ناگزیر به اعطای تسهیلات هرچه بیشتر برای استخراج سایر معادن شده است.

وی ادامه داد: از طرف دیگر، هزینه‌های تولید در استان‌ها و سطح ملی افزایش یافته به‌عنوان مثال اداره‌ها تعطیل شدند اما باید حقوق کارکنان خود را می‌پرداختند، همچنین تعطیلی‌های ناشی از مراقبت‌ها و فاصله گذاری اجتماعی و تاثیر آن در بخش‌های مختلف مانند تعطیل شدن سرویس‌های حمل و نقل، همه و همه هزینه‌های تولید را به شدت بالا برد.

ساسان با اشاره به اینکه توان مالیاتی یا گنجایش مالیاتی به شدت در کشور پایین آمده است که بین ۲۹ تا ۳۱ درصد کاهش برای آن پیش بینی می‌شود، گفت: دولت مجبور است که این مالیات‌ها را به هر طریق ممکن وصول کند زیرا هزینه‌های بودجه را بر اساس آن مالیات‌ها پیش بینی و ایجاد تعهد کرده است.

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد کسری بودجه در سال ۹۹ بسیار زیاد خواهد بود، خاطرنشان کرد: بودجه سال ۹۹ قبل از موضوع شیوع بیماری کرونا نیز با کسری مواجه بود که هم اکنون با پایین آمدن توان مالیاتی، این کسر بودجه عمیقتر خواهد شد همچنین بسیاری از صنایع اگر بنا باشد که هزینه های بالاسری آنها مانند مالیات و بیمه افزایش یابد، احتمالا ورشکست یا حتی تعطیل می‌شوند.

این اقتصاددان درباره تغییرات پایدار ناشی از همه‌گیری کرونا، تاکید کرد: این تغییرات منجر به فقر عمومی خواهد شد؛ همه مشکلات و تغییراتی که ابعاد فقر را در کشور گسترش می‌دهند و تعمیق می‌بخشند به ناگزیر آثار و پیامدهای فقر را  در بلند مدت به بار می آورند.

وی با بیان اینکه در سال ۱۳۸۹ حدود ۸۹۰ هزار زوج در کشور ازدواج کردند اما این تعداد در سال گذشته به ۵۵۰ هزار رسید یعنی حدود ۴۰ درصد کاهش و در هر سال ۶ درصد از میزان ازدواج کاسته می‌شود، تصریح کرد: از این آمار می‌توان نتیجه گرفت که در آینده نرخ تشکیل خانواده به شدت کاهش خواهد یافت و تعداد موالید نیز کمتر خواهد شد.

به گفته وی، نمی‌توان با شعار گفتن یا روش‌ها و سیاست‌هایی مانند پرداخت یارانه، زاد و ولد را افزایش داد زیرا در این صورت فقط در روستاها یا مناطق کوهستانی که به درآمد ناشی از یارانه فرزندان خود نیاز زیادی دارند با افزایش موالید رو به‌رو خواهیم شد بنابراین کشورمان افزون بر آسیب‌هایی که از جهات گوناگون دیده است، اسیر آسیب افزایش جمعیت بدون امکانات آموزش، بهداشت و تغذیه خواهد شد.

ساسان ادامه داد: تغییرات بوجود آمده بر اثر کرونا باعث می‌شود که فقر در آینده افزایش یابد و اینقدر این وضعیت ادامه می‌یابد که در ۳۰ سال آینده، نیروی جوان کافی برای کار کردن در صنایع و کارخانه‌ها نخواهیم داشت مگر آنکه هر چه زودتر برای فقر زدایی واقعی چاره ای اندیشیده شود در غیر این صورت وقتی آمارهای کاهش ازدواج و موالید را به سال‌های آینده تعمیم می دهیم با وضعیت بسیار خطرناک روبرو می‌شویم خواه کرونا و هر عامل دیگری که فقر را افزایش دهد، آثار زیان‌باری در طول ۳۰ سال آینده از خود به جا می‌گذارد.

این تحلیلگر مسائل اقتصادی تاکید کرد که اگر برای کاهش فقر اقدامی نشود به عنوان یک ملت در معرض نابودی قرار می‌گیریم و هیچ راهی نیست جز آنکه چاره اساسی برای کاهش فقر اندیشیده شود.

وی همچنین با بیان اینکه بشریت فجایع بزرگتر از کرونا را هم تجربه کرده است، گفت: نزدیکترین آن به دوران ما، شیوع آنفلوآنزای اسپانیایی بود که پس از جنگ جهانی دوم رخ داد و این ویروس حدود یک سوم جمعیت کل جهان را دچار و گرفتار کرد و حدود ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون کشته بهمراه داشت.

ساسان افزود: اگر اکنون کرونا را با آن فاجعه مقایسه کنیم ممکن است بگوییم بحران کرونا به بزرگی فاجعه آنفلوآنزای اسپانیایی نیست اما واقعیت این است که هر بحرانی با هر اندازه‌ای که بروز کند، تغییرات اساسی در دنیا ایجاد می‌کند به‌عنوان مثال پس از فوت پیامبر اکرم (ص) و در زمان حکومت بنی امیه، جهانگشایی اعراب آغاز شد و سپاه ۲ امپراتوری بزرگ دنیا یعنی ایران پیش از اسلام و روم شرقی بدلیل شیوع بیماری‌های وبا و طاعون بشدت آسیب دیده بودند و جمعیت آنها از بین رفته بود، به همین دلیل آنها از بنی امیه شکست خوردند و این امپراتوری‌ها نابود شدند یا در مثال دیگری می توان به انقلاب مشروطیت ایران اشاره کرد که ۲ سال پس از شیوع گسترده بیماری وبا اتفاق افتاد و مقدمات این انقلاب را فراهم کرد.

وی ادامه داد: بطور قطع می‌توان گفت که کرونا آثار زیادی به بار می‌آورد که همه آنها را نمی‌توانیم پیش بینی کنیم اما برخی از مواردی که پیش بینی شده است، آسیب دیدن شدید بهداشت روانی جامعه در صدر آن می‌باشد زیرا دوران قرنطینه آثار روانی زیادی بر مردم بخصوص بر طبقه فقیر ایجاد کرده است زیرا در خانه یا آپارتمان‌های بسیار کوچک و با تعداد فرزندان زیاد، مهار و کنترل آنها بسیار دشوار بوده است.

این استاد اقتصاد، تاثیر دیگر کرونا را در افزایش مصرف آب آشامیدنی و بهداشتی عنوان و اضافه کرد: با توجه به محدودیت‌های منابع آبی در آینده به احتمال با بحران کمبود آب بویژه در شهرهایی مانند اصفهان مواجه خواهیم شد.

وی با بیان اینکه درآمد مراکزی مانند شهرداری‌ها بدلیل کاهش ساخت و سازها، پایین آمده درحالیکه مخارج آنها افزایش یافته است، تصریح کرد: بهمین دلیل شهرداری‌ها اعلام می‌کنند که برای مجوزهایی مانند پایان کار، تخفیف می‌دهند که همین تخفیف‌ها یا اصطلاحا بسته‌های حمایتی، شهرهای بزرگ را در آینده دچار مشکلات عدیده خواهد کرد زیرا با ساخت و سازهایی مواجه می‌شویم که اصول شهرسازی در آنها ممکن است رعایت نشده باشد در نتیجه خانه‌های کم کیفیت و متراکم ایجاد می‌شوند در حالیکه کرونا به ما آموخت که هرچه تراکم ساختمانی بیشتر باشد اشاعه بیماری افزایش خواهد یافت.

ساسان خاطرنشان کرد: خرده فروشی‌ها در زمان حاضر فعالیتی ندارند به همین نسبت درآمد دولت و شهرداری‌ها از محل مالیات، عوارض ارزش افزوده و درآمدهای دیگر کاهش می‌یابد.

وی با بیان اینکه تغییرات مثبتی برای همه‌گیری کرونا پیش بینی می‌شود، اظهارداشت: می‌توان آنها را فرصت‌های جدید نامید از جمله خدمات دیجیتال یا بازرگانی الکترونیک که به شدت در دنیا اوج گرفته است و حتی از فناوری‌های جدید مانند پهپادها استفاده شده که منجر به رشد این صنعت شده است؛ اگر کرونا ادامه یابد در آینده بخش بزرگی از صنعت پهپاد رشد می‌کند و بسیاری از خرده فروشی‌ها که نمی‌توانند از این پیشرفت‌ها استفاده کنند نابود شده و به دست فروشگاه‌ها یا توزیع کنندگان بزرگ می‌افتند که به وسیله پهپادها یا وسایل دیگر خدمات خود را ارایه می‌کنند.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: در دوران شیوع کرونا، دورکاری و نرم افزارهای مختلف رشد کرده و پلتفرم‌های اجتماعی بسیاری عرضه شدند که در آینده، کار آنها رونق می‌یابد و اشتغال در آنها بالا می‌رود؛ این احتمال وجود دارد که شرکت‌های دانش بنیان ایران پس از کرونا رشد کنند بویژه در زمینه ساخت تجهیزات پزشکی و پیشگیری و زمینه‌های جدیدی که در دنیا ایجاد شد مانند دورکاری ، دور درمانی و دور آموزی.

وی توضیح داد: دور درمانی مانند دورکاری است اما در بخش پزشکی به این شکل است که احتمالا نرم افزارها و فناوری‌های مراقبت پزشکی به شدت افزایش می‌یابند همانند ساعت‌های الکترونیک که بطو مرتب وضعیت سلامت افراد را گزارش می‌دهد؛ بازار این محصولات در آینده بسیار رونق می‌گیرد و هر کشوری که زودتر اینترنت را گسترده‌تر کند و دور درمانی را وارد مدار نماید، برنده است.

ساسان اضافه کرد: در آینده ویزیت پزشکان یا درمانگاه‌ها بصورت الکترونیکی خواهد بود و حتی بصورت دیجیتالی و مجازی از بیماران شرح حال گرفته خواهد شد و نسخه به داروخانه می‌رود و داروخانه‌ها می‌توانند با سرویس‌های مختلفی دارو را به دست بیمار برسانند لذا داروخانه‌ها باید خود را به پیشرفته‌ترین شبکه‌ها و پایگاه‌های دور درمانی مجهز و متصل کنند.

ویروس کرونا از زمستان پارسال از کشور چین به دیگر کشورهای جهان سرایت کرد و ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع را تحت تاثیر قرار داد.

تاکنون بیش از ۱۴۰ هزار نفر در کشور بطور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شدند و تعداد جان باختگان کرونا  افزون بر هشت هزار نفر رسیده است.

برچسب‌ها دیپلماسی ویروس کرونا اصفهان اقتصاد کرونا استاد دانشگاه پروندهٔ خبری تبعات کرونا بر اقتصاد ایران و جهان از نگاه اساتید دانشگاه

منبع: ایرنا

کلیدواژه: دیپلماسی ویروس کرونا اصفهان اقتصاد کرونا استاد دانشگاه دیپلماسی ویروس کرونا اصفهان اقتصاد کرونا استاد دانشگاه همه گیری کرونا ویروس کرونا آسیب دیدند دور درمانی هایی مانند بسیار زیاد خواهد شد پیش بینی برای آن بخش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۱۷۷۹۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توانایی واکسن سازی ایران را جهانی کردیم

همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: یکی از مؤثرترین ساختارها، واکسن نانوذره لیپیدی مبتنی بر پلتفرم mRNA بود. در ایران نیز برخی از دانشمندان به‌دنبال چنین ساختاری رفتند. دکتر سینا مظفری، متخصص ژنتیک مولکولی، یکی از این محققان بود. اگرچه با فروکش ‌کردن پاندمی کرونا نیازی اساسی برای واکسن احساس نمی‌شود، این ویروس خطرناک برای همیشه با ما هست و باید مراقب جهش‌های آن بود. از سوی دیگر، فناوری ساخت واکسن‌های کرونا می‌تواند در عرصه‌های دیگر پزشکی نیز مورد استفاده قرار بگیرد. گفت‌وگوی همشهری با دکتر سینا مظفری پیش روی شماست.

دکتر سینا مظفری، متخصص ژنتیک مولکولی

بیشتر بدانیم:

آشنایی با واکسن‌های جدید mRNA برای پیشگیری از کرونا| چشم‌انداز جدید برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها در پزشکی


ژنتیک مولکولی پایان‌بخش انتظار
بهترین وقت زدن واکسن آنفلوانزا چه زمانی است؟ چه نوع واکسنی بزنیم؟

چطور جایزه بین‌المللی کنز را دریافت کردید؟
در سال ۱۴۰۲ موفق به دریافت جایزه بین‌المللی کنز بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) به‌دلیل توسعه واکسن کرونا شدم. هرچند به‌دلیل فروکش کردن شدت بیماری‌زایی این ویروس در نوع اومیکرون و کاهش استقبال عمومی از تزریق واکسن کرونا در ایران، تولید تجاری آن در نهایت متوقف ماند.

توضیح مختصری درباره واکسن‌های کرونا بدهید.
با شیوع پاندمی کرونا، واکسن‌هایی با پلتفرم‌های مختلف برای پیشگیری از بیماری کووید۱۹ توسعه یافتند. در این میان واکسن‌های بر پایه پلتفرم نانوذره لیپیدی mRNA که با نام واکسن‌های بیونتک/فایزر و مدرنا در بین عموم شناخته می‌شوند، سرعت بالای تولید حدود ۱۰بار سریع‌تر از واکسن‌های سنتی، به‌عنوان مثال تنها در ۴۵روز در مورد واکسن مدرنا داشتند.

اثربخشی چه نوع واکسن‌هایی بیشتر بود؟
تولید محصولات دارویی بر پایه پلتفرم mRNA با استفاده از خط تولید و فرمولاسیون تقریبا مشابه، سنتتیک بودن و عدم‌نیاز به فرایندهای کشت سلولی و کاهش احتمال آلودگی‌های بیولوژیک، اثربخشی و ایمنی‌زایی بالاتری نسبت به سایر پلتفرم‌های واکسن نشان داده‌اند. موفقیت چشمگیر این پلتفرم برای توسعه سریع واکسن‌های کارآمد علیه بیماری‌های عفونی و سرطان‌ها و به‌ویژه استراتژیک بودن آن برای کشورها در رویارویی با پاندمی‌های نوظهور، محققان بسیاری را در کشورهای مختلف ازجمله آلمان، آمریکا و چین ترغیب به توسعه واکسن‌های دیگر برپایه پلتفرم mRNA کرده است.

نام این واکسن چیست و مراحل مطالعاتی آن به چه شکل بود؟
این واکسن توسط سازمان غذا وداروی ایران با نام آیریبووکس Iribovax نامگذاری شد. نکته قابل توجه درخصوص این واکسن هم این است که در آزمایش روی میمون‌های رزوس کارایی بالاتری را در خنثی‌سازی‌ ویروس کرونا در مقایسه با دیگر واکسن‌های مورد استفاده در ایران نشان داد. همچنین علاوه بر داشتن ایمنی از گسترش عفونت ویروسی حاصل از کروناویروس در ریه و سیستم تنفسی این میمون‌ها به‌طور کاملاً مؤثری جلوگیری کرد. نتایج جامع تست‌های پیش‌بالینی این واکسن در مجله علمی Journal of Controlled Release چاپ شده است. همچنین باتوجه به اهمیت به‌دست آوردن این فناوری توسط ایران و نتایج مهم آن به‌عنوان عکس جلد این مجله برگزیده شده است. قابل ذکر است که این مجله یک نشریه شناخته‌شده در علوم دارویی و بالاترین مجله علمی است که نتایج پیش‌بالینی یک واکسن ایرانی موفق به چاپ در آن شده است.

در حال حاضر تمرکز و فعالیت شما درخصوص واکسن چه بیماری‌هایی است؟
گروه تحقیقاتی ما در حال توسعه واکسن‌های چندظرفیتی علیه ویروس آنفلوآنزا و سرطان‌هایی ازجمله روده و ریه است. قابل توجه اینکه در حال حاضر تنها واکسن‌های کرونای مورد استفاده در دنیا که علیه سویه‌های جدیدتر اومیکرون (زیرسویه XBB۱.۵) کارآمد هستند واکسن‌های به‌روز شده فایزر و مدرناست که تزریق آنها به‌خصوص برای افراد بالای ۶۵سال یا مبتلا به بیماری‌های قلبی یا مشکلات سیستم ایمنی بسیار توصیه شده‌ است. علاوه براین، موج اخیر سرماخوردگی ویروسی که بسیاری را در ایران دچار بیماری‌های تنفسی کرده، براساس داده‌های اعلام شده عمدتاً به‌دلیل آنفلوآنزای فصلی بوده است و پس از آن زیرسویه جدید اومیکرون با نام JN.۱ عامل بعدی است.

اهمیت سرمایه‌گذاری در تکنولوژی mRNA درایران چقدر است؟
در ایران توسعه و پیشرفت در حوزه تکنولوژی mRNA می‌تواند به‌عنوان یک فرصت استراتژیک برای بهبود سلامت عمومی و توسعه پزشکی محسوب شود. این فناوری نه‌تنها می‌تواند برای تولید واکسن‌های mRNA در برابر بیماری‌های عفونی و سرطان‌ها و بیماری قلبی مورد استفاده قرار بگیرد، بلکه امکان توسعه داروهای نوین و درمان‌های مبتنی بر ژن‌درمانی بیماری‌های ارثی و ژنتیک همچون هموفیلی و تالاسمی را مبتنی بر استفاده از سیستم ویرایش ژنوم انسان یا کریسپر به کمک mRNA فراهم می‌کند.

در ایران چه اقداماتی برای ایجاد هماهنگی و تسهیل در روند ساخت این واکسن‌ها شده است؟
تسریع در توسعه این فناوری لازم است باید و سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت گیرد. این سرمایه‌گذاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که علم در این رشته بومی‌سازی‌ شود. برای ایجاد هماهنگی و تسهیل در فعالیت‌های مرتبط می‌توان یک مرکز تخصصی به نام «مرکز توسعه فناوری دارویی mRNA و ژن‌درمانی» ایجاد کرد؛ همانگونه که به‌عنوان مثال کشورهای پیشرفته‌ای همچون استرالیا و انگلیس به این طریق در حال سرمایه‌گذاری، انتقال و بومی‌سازی‌ این فناوری در کشورشان هستند. این مرکز می‌تواند محلی باشد که از طریق آن تحقیقات پایه‌ای و کاربردی، توسعه فناوری، آموزش و انتقال فناوری در زمینه تکنولوژی mRNA صورت بگیرد و با همکاری دولت و بخش خصوصی، محیطی مؤثر برای رشد و توسعه این حوزه فراهم شود.
ایران در حوزه تحقیقات و توسعه تکنولوژی mRNA چه جایگاهی دارد؟
با پیاده‌سازی این طرح‌ها، ایران می‌تواند در جایگاه برجسته‌ای در حوزه تحقیقات و توسعه تکنولوژی mRNA قرار بگیرد و به‌عنوان یک پایگاه در تولید و استفاده از واکسن‌های جدید و درمان‌های نوین به منافع عمومی و بهبود سلامت جامعه خدمت کند. تاکنون حمایت‌های به عمل آمده مقطعی و محدود بوده و به هیچ‌وجه قابل مقایسه با سرمایه‌گذاری‌ در دیگر کشورها نیست. بنابراین برای تجاری‌سازی در این حوزه پیشرفته علاوه بر حمایت‌های ویژه بخش دولتی، نیاز به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تولید صنعتی هم وجود دارد.

مکث
تحصیل در خارج، خدمت به کشور
سینا مظفری دوره دکتری و فوق دکتری خود را در انستیتوماکس‌پلانک آلمان در زمینه ژنتیک مولکولی و پزشکی به پایان رسانده است. او دوره دکتری را در آزمایشگاه بیوشیمی RNA ماکس‌پلانک که پیشتاز تولید و تعیین ساختار کمپلکس‌های mRNA در دنیا و صاحب امتیاز تکنولوژی interference RNA است، گذرانده و در سال ۲۰۱۳ موفق به دریافت جایزه و مدال علمی Otto-Hahn جامعه علوم پیشرفته ماکس‌پلانک آلمان در شاخه زیست‌پزشکی به‌دلیل شناسایی مکانیسم پردازش mRNA و همچنین جایزه ملی ژنتیک ایران در سال ۱۳۹۹ شده است. او همچنین برگزیده برتر جایزه بنیاد علم و فناوری مصطفی(ص) درشاخه سلامت و پزشکی در سال ۱۴۰۱ به‌دلیل ساخت واکسن نانوذره لیپیدی mRNA شده است. ضمن آنکه سرآمد علمی کشور در سال ۱۴۰۲ از نظر معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و بنیاد علم ایران نیز بوده است. دکتر سینا مظفری جوین، مقالات تأثیرگذاری هم در زمینه ژنتیک مولکولی و اصلاح بیماری‌های ژنتیک در مجله‌های علمی مطرح دنیا با ضریب اثر بالا ازجمله Science، Molecular Cell، Nature Communications، مجله آکادمی ملی علوم آمریکا PNAS و Nucleic Acids Research دارد.

کد خبر 844282 برچسب‌ها کرونا سرطان بیماری - قلبی بیماری - سرما خوردگی واکسن