مواجهه امام رضا(ع) در مناظرهها با اندیشهها بود نه افراد/ غرض از گفتوگو باید دستیابی به زندگی مسالمتآمیز باشد
تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۴۵۷۶۴۹
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: شیوه امام رضا(ع) در مناظره ها مبتنی بر اندیشه طرف مقابل است نه با افراد. به بیان دیگر ایشان به جای ملامت کردن اشخاص و متهم کردن آنها به بی اخلاقی و یا بی عقلی و یا صفات مذموم، اندیشههای آنها را نقد میکند.
قدس آنلاین: دهه کرامت ده روز مابین ولادت حضرت معصومه(س) و ولادت امام رضا(ع) است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
زندگی حضرت فاطمه معصومه(س) و زحماتی که ایشان در راه رسیدن به برادر و امام خود متحمل شدند به ما درس برادری و اخوت میدهد. ایشان جان خود را در راه برادری و اخوت بذل کردند و ما میدانیم یکی از مهمترین مسائلی که پیامبر اکرم(ص) همواره بر آن تأکید داشتند همین مسئله برادری و پیمان مودت و اخوت بود؛ مسئلهای که مایه کرامت انسان است.
شعار کلی دهه کرامت امسال "خدمت کریمانه؛ همدلی به رسم اهل بیت(ع)" است و هریک از روزهای این دهه نیز با عنوان خاصی نامگذاری شده است به همین مناسبت گفت و گویی را با حجت الاسلام محراب صادقی نیا استاد حوزه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ارتباط با فضایل امام رضا(ع) و مناظره ها و مباحثاتی که ایشان با دانشمندان و علمای ادیان دیگر داشته اند انجام داده ایم که در ادامه جزئیات آن را می خواینم.
حجت الاسلام صادقینیا در ارتباط شیوه گفتوگو و مناظرههای امام رضا و شرایط دوره زندگی ایشان گفت: علی رغم آنکه انتظار می رود در دوره صدر اسلام، هنگام نزول قرآن کریم و کمی پس از آن در روزگار ائمه علیهم السلام گفتوگوهای بین اسلام و ادیان مختلف نسبت به جهانی که ما امروز در آن زندگی میکنیم خشونت آمیزتر باشد اما وقتی به تاریخ صدر اسلام نگاه میکنیم میبینیم که گفتوگوها به ویژه از ناحیه مسلمانها و ائمه با سایرین همراه با مهربانی، عطوفت و منطق عقلانی حاکم بر گفتوگوست.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: نمونههای بارز گفت وگوهای مسالمتآمیز، گفت وگوهایی است که از امام رضا(ع) با پیروان دیگر ادیان و حتی با زنادقه و بیدینها برای ما حکایت شده است. آنچه در این گفتوگوها چشم گیر است، آنکه امام(ع) تسلط فوق العادهای بر منابع دیگر ادیان به ویژه یهودیان و مسیحیان دارند و از درون مایه آن منابع آگاهی دارند، لذا در مناظره ها پیروان ادیان دیگر را به منابع اصیل خودشان ارجاع میدادند و برایشان شاهد مثال میآوردند. نکته دیگر مواجهه امام رضا(ع) با اندیشه هاست نه با افراد. به بیان دیگر ایشان به جای ملامت کردن اشخاص و متهم کردن آنها به بی اخلاقی و یا بی عقلی و یا صفات مذموم، اندیشههای آنها را نقد میکند و دیگری را با اندیشهای که دارد میپذیرد و نقد درون دینی میکردند. این دو ویژگی مهم در گفت و گوهای امام رضا(ع) برجسته است.
وی تصریح کرد: اگر بخواهیم به زبان امروزیها صحبت کنیم باید گفت که مشخصه بارز گفت و گوی امام رضا(ع) در مواجهه با دیگران دو گام را دارد؛ گام اول از جاکندگی فرهنگی به این معنا که امام(ع) با نقد اندیشه آنها مستند بر منابع دینی خودشان آنها را از جایی که هستند بیرون کرده و اصطلاحا آنها را از تصلبی که به باروهای خود دارند جدا و با ایجاد تردید و شک نسبت به اعتقاداتشان مواجه میکند. گام دوم کاشت فرهنگی یا جا اندازی فرهنگی است؛ به گونه ای که میفرماید اکنون که اعتقادات شما با ابهام روبه رو و نادرست است، پس میتوانید اینگونه باور داشته باشید. گویی پیروان سایرادیان مانند درختها و گلهایی هستند که امام رضا(ع) آنها را از یک خاک نامرغوب میکند و در یک خاک مرغوب غرس میکند. این ادبیات مخصوص مناظره امام رضاست، در این ادبیات نه توهین و درگیری وجود دارد و نه دارای متغیرهایی غیر از خیرخواهی و مصلحت اندیشی است. بنابراین این گفت و گو میتواند سمبل و نمونهای باشد برای پیروان همه ادیان به ویژه ماکه از شیعیان ایشان هستیم.
حجت الاسلام صادقی نیا در پاسخ به این سوال که چرا علی رغم آنکه ما اینچنین الگویی را داریم اما حتی در سطح خانواده نه فقط جامعه یا بینالملل، وقتی بحثی رخ میدهد کار به منازعه کشیده و صبرمان لبریز می شود گفت: اگر بخواهیم اهمیت کار امام رضا(ع) را درک کنیم باید روی این نکته تمرکز کنیم که جهانی که ایشان در آن زندگی میکرد با جهانی که ما امروز در آن زندگی می کنیم، بسیار متفاوت بود. جهان امام رضا یک جامعه مکانیکی ساده بود که بر پایه مشابهت مبتنی بود و تفاوت مذهبی را بر نمیتابید، به همین خاطر هرکس تلاش می کرد تا دیگران را مشابه خود کند؛ در آن فضا ادبیات امام رضا(ع) دیگر پذیرانه و مسالمتآمیز توأم با احترام است، اما جهان امروز یک جهان متکثر و باصطلاح ارگانیک است و برپایه پذیرش تفاوت ها شکل گرفته است، مشابهت بین افراد را لازم نمیداند و معتقد است افراد علیرغم تفاوتهایشان میتوانند براساس تقسیم کار پیشرفته جامعهای مدرن را شکل دهند.
استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: اما اینکه چرا گفت و گوهای امام رضا(ع) در آن شرایط مسالمت آمیز و مبتنی بر احترام بود اما در جامعه امروز علی رغم پذیرش تفاوت ها اختلافات موجب درگیری و دعوا و خون ریزی میشود، دلیل آن وجود متغیرهای مزاحم است، یعنی متغیرهایی که ورود میکنند و یک گفت و گو را از چارچوب دوستانه خارج می کنند که ممکن است این متغیرها تاریخی، عاطفی، اقتصادی، سیاسی و یا به گونهای دیگری باشد. برای مثال وقتی در یک خانواده میان دو برادر اختلاف ایجاد می شود نتیجه آن قهر است، اینجا یک متغیر مزاحمی وجود دارد و مثلا ممکن است اصرار یک طرف بر موضع خود به درگیری یا تخاصم ختم شود. در سطحی کلانتر وقتی در جامعه ما نظر گروه سیاسی الف با گروه سیاسی ناسازگار است اما میتوان با گفتوگو آن را حل کرد، به جای آن به درگیری و لفاظی ختم میشود، دلیل آن وجود متغیرهایی مانند منافع سیاسی است و عدهای وارد عمل شده میان این دو گروه و اجازه نمیدهند میان آنها گفت و گو شکل بگیرد.
وی ادامه داد: از جمله دیگر متغیرها، قضاوت، مداخله دیگران، منافع شخصی و مسائل عاطفی موضوعاتی هستند که گفتوگوها را به چالش میکشند. افزون براین ناقص بودن پروسه اجتماعی شدن ما نیز یک مانع است؛ به بیان دیگر شهروندان ما به گونهای تربیت نشدهاند که مناسب زیستن در جامعه امروز باشند؛ ما همانطور که یاد میگیریم چگونه صحبت کنیم باید یاد بگیریم که چگونه می توان با یکدیگر اختلاف عقیده داشته باشیم. این را ما نه در مدرسه یاد میگیریم نه در خانه و نه در دانشگاه. هیچ وقت یاد نمیگیریم که چگونه با یکدیگر مخالفت و نظر هم را رد کنیم بدون آنکه کار به دعوا ختم شود و چون یاد نمیگیریم، فکر میکنیم باید هر اختلافی به درگیری و خشنوت ختم شود. نکته دیگر اینکه در پروسه اجتماعی شدن ما این خلأ وجود دارد که نمی پذیریم که در جامعه ما تکثری از افراد وجود دارد، یعنی تلویزیون ما به گونهای صحبت میکند که گویی همه آدم ها یکی هستند، کتاب های ما جوری می نویسند که گویی همه مردم مثل هم هستند و در مدارس به شکلی تربیت می شویم که گویی هیچ تفاوتی میان افراد نیست، حال آنکه باید بپذیریم ما همه مثل هم نیستیم و هنگامی که این را پذیرفتیم می بینم که تفاوت به مفهوم دعوا و اختلاف نیست، تفاوت در رنگ، مذهب، رأی و.... با عنوان اختلاف ترجمه نمی شود. ما باید قبول کنیم که تفاوت ها وجود دارد و آیات قرآن هم آن را تأیید میکند که آدم ها متفاوت خلق شدهاند. در مجموع در جامعه متغیرها و کاستیهایی وجود دارد که باعث میشود معمولاً اختلافات به درگیری ختم شود در حالی که می تواند به گفت و گو ختم شود.
حجت الاسلام محراب صادقنیا در ارتباط با ملزومات و ویژگیهای یک گفتوگوی موفق توضیح داد: اگر بخواهیم براساس منطق علمی صحبت کنیم یک گفت و گوی خوب آنگونه که آقای هاور ماس تحت عنوان نظریه کنش ارتباطی مطرح می کند گفت وگویی است که بدون هیچگونه پیش داوری و قصاوت صورت بگیرد و هیچ گونه متغیر مزاحمی وجود نداشته باشد؛ البته ممکن است ما نتوانیم به این گفت و گوی ایده آل دست پیدا کنیم ولی باید تلاش کنیم که حداقل نزدیک به آن باشیم. این گفت و گوی بدون پیش فرض چند مشخصه دارد؛ از جمله انکه فاقد داوری و فاقد تلاش برای تغییر اندیشه دیگری باشد و دیگری را قبول کنیم و براساس فهم استوار است؛ یک پدر هیچ وقت پسرش را به خاطر اینکه یک کیفتی به لحاظ خلقی و جسمی دارد او را از فرزندی خلع نمی کند و با وجود این تفاوت هایی که دارد او را باصطلاح اصلاح کند. بنابراین باید تلاش کنیم خود را معرفی کنیم و نباید به گونه ای باشد که هدفمان اقناع طرف مقابل باشد و کاری نکنیم او برنجد. غرض از گفت و گو در دنیای جدید در درجه اول تغییر رفتارها و رویه ها نیست، بلکه غرض دست یابی به یک زندگی مسالمتآمیز است.
انتهای پیام/
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: امام رضا ع مناظره های امام رضا دهه کرامت مسالمت آمیز حجت الاسلام امام رضا ع گونه ای اندیشه ها مناظره ها دهه کرامت گفت و گوی تفاوت ها گفت و گو ختم شود علی رغم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۴۵۷۶۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نوه امام خمینی: اندیشههای امام بهطور هدفمند تحریف میشود /یک مورخ باید شجاع باشد و از پروپاگاندای رسانهای نترسد
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حجتالاسلام و المسلمین مرتضی اشراقی صبح دیروز در مراسم رونمایی از کتاب «چالشهای تاریخی» با تقدیر از عباس سلیمی نمین به خاطر تألیف این کتاب، گفت: امروز با توجه به گسترش فضای رسانهای و مجازی و به تبع آن، خبررسانی و انتشار اخبار در این فضا و اثرگذاری آن بر روی افکار عمومی، حقایق وقایع در بعضی از اوقات به صورت وارونه نمایش داده میشود و در واقع قلب حقیقت پیش میآید و بالتبع آن تحریف در یک واقعه رخ میدهد.
آنگونه که جماران روایت کرده، نوه امام خمینی(س)، با اشاره به برنامهریزی معاندین انقلاب برای تحریف اندیشههای حضرت امام، تأکید کرد: امروزه متأسفانه شاهد آن هستیم که زندگی شخصی، سیاسی و اجتماعی حضرت امام به صورت هدفمند تحریف شده و به جامعه عرضه میشود. نمونههای بسیاری را هم در شبکههای مجازی و هم رسانههای معاند شاهد هستیم.
وی با بیان اینکه امروز بسیاری از ابعاد شخصیت حضرت امام همچنان ناشناخته است، افزود: در واقع نسل کنونی انقلاب، به خصوص نسل نوجوان و جوان، امام را به درستی نمیشناسند و عظمت امام را درک نکردهاند. لذا وظیفه همه ماست که امام را، همان امامی که فی الواقع بودند، معرفی کنیم و نگذاریم منحرفان و مخالفان نظام، امام را تحریف کنند. در اینجا وظیفه یک مورخ جلوگیری از تحریف چنین شخصیتی است.
اشراقی با تأکید بر اینکه یک مورخ باید شجاع باشد و از پروپاگاندای رسانهای نترسد، اظهار داشت: تحریف امام، تحریف انقلاب و تحریف جمهوری اسلامی و تحریف اسلام ناب محمدی(ص) است. رهبر معظم انقلاب بارها فرمودند که در مقابل شبیخونهای فرهنگی دشمن باید برنامه داشت چون آنان نیز با برنامه و هدفمند هجمه فرهنگی انجام میدهند. به همین دلیل ما نیز باید برنامه داشته باشیم و یکی از مهمترین کارهایی که ما میتوانیم در مقابل هجمه فرهنگی دشمن انجام دهیم، «جهاد تبیین» است؛ جهاد تبیین در خصوص انقلاب، امام و دفاع مقدس.
وی تأکید کرد: یکی از وظایف مهم مورخ «جهاد تبیین» است؛ تبیین حقیقت انقلاب و نظام و اینکه عده ای از معاندین در فضای رسانهای و فضاهای مجازی با هزینههای فراوان به دنبال تطهیر رژیم فاسد پهلوی هستند. این گروه به دنبال وارونه نشان دادن حقیقت هستند؛ اینجاست که باید مورخ جلوی این تحریف آشکار تاریخی را بگیرد و نگذارد استکبار رسانهای به اهداف خود برسد.
نوه امام خمینی(س)، یادآور شد: تا کنون چندین مستند برای تحریف انقلاب و امام توسط رسانههای بیگانه ساخته شده است. ما چقدر توانستهایم پاسخ آنان را بدهیم؟ چقدر در جهاد تبیین موفق بودهایم؟ چند مستند موفق در پاسخ به شبههافکنی بیگانگان درست کردهایم؟ مراقب باشیم که دشمن با برنامه به جنگ انقلاب آمده است و ما هم باید برنامه داشته باشیم.
وی با بیان اینکه وظیفه یک مورخ «تبیین حقایق» است، افزود: تاریخنگاری یک هنر است و مورخ یک هنرمند که با قلمش هنر خود را به منصه ظهور میرساند و قلمی که جلوی تحریف را بگیرد و در جهت تبیین حقایق به نگارش در آید، «قلم مقدس» است.
اشراقی با اشاره به آیه ۷۱ سوره آل عمران، گفت: امروز دشمنان قسم خورده انقلاب برای هجوم فرهنگی به کشور، به صورت آگاهانه و هدفمند اندیشههای امام را تحریف میکنند. امروز شاخص و ملاک حقیقت اندیشههای حضرت امام، رهبر معظم انقلاب هستند و یک مورخ انقلابی وظیفه دارد برای جلوگیری از تحریف اندیشههای امام به شاخص و ملاک رجوع نماید و نگاه به کلام رهبری داشته باشد.
وی یادآور شد: امام خمینی(س) ۲۵ دی ماه ۶۷ در نامهای به سید حمید روحانی نوشتند و او را مکلف به تدوین تاریخ انقلاب کردند. برای جلوگیری از تحریف تاریخ انقلاب، امام در این نامه میفرمایند «شما به عنوان یک مورخ باید توجه داشته باشید که عهدهدار چه کارِ عظیمی شدهاید. اکثر مورخین، تاریخ را آن گونه که مایلند و یا بدان گونه که دستور گرفتهاند مینویسند، نه آن گونه که اتفاق افتاده است... از شما میخواهم هر چه میتوانید سعی و تلاش نمایید تا هدف قیام مردم را مشخص نمایید... شما باید نشان دهید که چگونه مردم، علیه ظلم و بیداد، تحجر و واپسگرایی قیام کردند و فکر اسلام ناب محمدی(ص) را جایگزین تفکر اسلام سلطنتی، اسلام سرمایه داری، اسلام التقاط و در یک کلمه اسلام آمریکایی کردند».(صحیفه امام، جلد ۲۱، صفحه ۲۳۹)
نوه امام خمینی(س)، با بیان اینکه مقام معظم رهبری در مسیر حضرت امام دستور به جهاد تبیین دادهاند، اظهار داشت: ما امروز میبینیم در رسانههای معاند، هدف اصلی قیام مردم که رسیدن به استقلال سیاسی، نظامی و اجتماعی بوده است را قلبگونه تفسیر میکنند. امروز کدام کشور مانند جمهوری اسلامی ایران است که از لحاظ سیاست خارجی و نظامی، کاملا استقلال داشته و وابسته به بلوک شرق و غرب نباشد؟! تبیین چنین مسألهای وظیفه همگانی و به خصوص خواص است.
وی حضرت زینب(ع) را بزرگترین جهادگر تبیین تاریخ اسلام دانست.
اشراقی در پایان سخنان خود به مساله روز جهان اسلام، فلسطین پرداخته و گفت: تاریخ را مورخین نمیسازند؛ بلکه تاریخسازان میسازند. امروز مردم مظلوم و سرافراز غزه تاریخساز یک حماسه عظیم هستند؛ حماسه پیروزی خون بر شمشیر، حق بر باطل و نور بر ظلمت؛ و بر مورخین فرض است که وقایع دردناک غزه را بدون کوچکترین تحریف به رشته تحریر در آورند. مورخ یک جهادگر تبیین است و هرگز نباید از پروپاگاندای رسانهای بترسد و مهمترین ویژگی یک مورخ شجاعت است و شجاعت او اثر مستقیم بر قلم او دارد.
اشراقی در پایان تأکید کرد: متأسفانه در بحث جهاد تبیین برای جلوگیری از تحریف تاریخ انقلاب در فضای مجازی مناسب عمل نکردهایم و باید با برنامهریزی دقیق و مدون بتوانیم این کمکاری را جبران کنیم.
۲۷۲۱۸
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899389