فریاد اعتراض ایرانیان به تبعید علما از عراق
تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۰۸۳۷۵
ﭘﻴﺮوزی ﻣﺘﻔﻘﻴﻦ در ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎنی اول باعث ﺳﻘﻮط اﻣﭙﺮاﺗﻮری ﻋﺜﻤﺎنی و ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻗﻠﻤـﺮو آن به ﻋﺮاق، ﺳﻮرﻳﻪ، ﻣﺼﺮ، ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن و ﻟﺒﻨﺎن شد. در چنین شرایطی انگلیسی ﻫـﺎ ﺗـﻼش وسیعی ﺑـﺮای ﻗﺒـﻀﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻋﺮاق ﺑﻪ دﺳﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻮد، آﻏﺎز ﻛﺮدﻧﺪ. ﻫﻢزﻣﺎن ﺑـﺎ اﻧﺠـﺎم ﻣﺒﺎﺣـﺚ ﻃـﻮﻻنی در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲﻫﺎی ﺑﻴﻦ المللی ﭘﺲ از ﺟﻨﮓ، درﺑﺎره ﻧﺤﻮه اداره سرزمین های اﺷﻐﺎلی، انگلیسیﻫﺎ در ﺑﻴﻦاﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺗﺤﻜﻴﻢ اﺳﺘﻴﻼی ﺧﻮد و اداره آﻧﺠﺎ ﺳﺮﮔﺮم ﺑﻮدﻧﺪ.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در اوایل ۱۲۹۹ خورشیدی ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺳﻦ رﻣﻮ، ﻗﻴﻤﻮﻣﻴﺖ اﻧﮕﻠیس ﺑﺮ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ، آﻏﺎز و ﻧﺎم آﻧﺠـﺎ رﺳـﻤﺎً ﻋﺮاق ﺷﺪ. از اﻳﻦرو در ﻋﺮاق ﻧﻬﻀﺘﻲ ﻣﺮدمی ﺑﻪ رﻫﺒﺮی ﻣﺮاﺟﻊ ﺷـﻴﻌﻪ ﻋﻠﻴـﻪ ﻗـﻮای اﺷﻐﺎﻟﮕﺮ اﻧﮕﻠﻴﺲ آﻏﺎز ﺷﺪ و ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺷﻴﻌﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲﻫﺎ ﺣﻜﻢ ﺟﻬـﺎد ﺻـﺎدر ﻛﺮده و ﺧﻮد ﻧﻴﺰ در ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺣﻀﻮر ﻳﺎﻓﺘﻨد. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن، ﺻﺪور ﻓﺘﻮا از طرف آﻳـت اللهﺷﻴﺮازی و دﻳﮕﺮ ﻋﻠﻤﺎ، ﻧﻘﻄﻪ عطفی در ﺷﺮوع ﻣﺒﺎرزات روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷـﻴﻌﻪ ﺑـﺎ اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲﻫـﺎ در ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ داشت. ﺑﺮ اﺳﺎس این ﻓﺘﻮا، ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺟﺰ ﻣـﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺣـﻖ ﻧﺪاﺷـﺖ ﺑـﺮ ﻣـﺴﻠﻤﺎن حکومت کنند. به همین دلیل هم دولت انگلیس و دست نشاندگان آنها در عراق سختگیری هایی نسبت به علما اعمال می کردند که مهمترین آن تبعید علما بود.
تبعید علمای عراق توسط انگلیس
عراق در ۲۰ آبان ۱۲۹۹ خورشیدی با قیمومت جامعه ملل تحت کنترل انگلیس درآمد و آنها «فیصل یکم» را به‌عنوان حاکم عراق انتخاب کردند. سید ابوالحسن اصفهانی و علما دیگر نقش مقابله‌گرانه با قیمومیت را ادامه دادند و بیعت با ملک فیصل اوّل را رد کردند. ملک فیصل به منظور قانونی جلوه دادن حاکمیت خود اعلام برگزاری انتخابات کرد اما علما چون می‌دانستند، وی دست نشانده انگلیس است با انتخابات فرمایشی مخالفت و آن را تحریم کردند که به تبعید برخی از علما منجر شد. دولت عراق عکس‌العمل نشان داد و آیت‌الله مهدی خالصی را که انتخابات را تحریم کرده بود، تبعید کرد. در اعتراض به تبعید وی، میرزای نائینی، آیت‌الله ابوالحسن اصفهانی و میرزا علی شهرستانی راهی ایران شدند.
انعکاس تبعید علما در میان مردم ایران
در ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪن اﻳﻦ اﺧﺒﺎر ﺑﻪ ﺗﻬﺮان، ﻫﻴﺠﺎنی در اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮدم اﻳﺠﺎد ﺷﺪ. اﺧﺒﺎر از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻠﮕﺮاف ﺑﻪ دیگر ﻋﻠﻤﺎی اﻳﺮان اﻃﻼع داده و ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﺻـﺤﻨﻪ ﺗﻈـﺎﻫﺮات ﺿـﺪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺷﺪ. اﻗﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮدم ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺒﺎل از ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه رﻓﺘﻨﺪ. در ﺗﻬـﺮان و ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﻬﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﺎزارﻫﺎ ﺗﻌﻄﻴﻞ و ﺗﻈﺎﻫﺮاتی ﺑﺮ ﺿﺪ اﻧﮕﻠﻴﺲ و در ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻋﻠﻤﺎی ﻧﺠـﻒ ﺑﺮﭘﺎ ﺷﺪ. ﻛﺎﻻﻫﺎی اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺗﺤﺮﻳﻢ و در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻫﺎیی ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ از طرف ﻋﻠﻤـﺎی اﻳﺮان ﻧﺸﺮ ﻳﺎﻓﺖ. از دوﻟﺖ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﺷﻤﻦ ﺷﻤﺎره ﻳﻚ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪ.
ﺗﺒﻌﻴﺪ ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ اﻳﺮان، ﻣﻮج ﮔﺴﺘﺮده ای از اﻋﺘﺮاﺿﺎت را درمیان روﺣﺎﻧﻴﻮن به وجود آورد. در اﻳـﻦ ﻣﻴـﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎتی ﺑﺮخی از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺣﺎﺿﺮ در ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺑـﻪوﻳـﮋه آﻳـﺖ الله زاده ﺧﺮاﺳـﺎنی و ﻧﻴـﺰ ﻋﻠﻤﺎی تهران نقش و تاثیر مهمی در گسترش موج اعتراض ها در سراسر ایران داشت.
بنابراین روﻳﺪادﻫﺎی ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ در اﻳﺮان، اﻧﻌﻜـﺎس ﺷـﺪﻳﺪی ﻳﺎﻓﺘـﻪ ﺑـﻮد و ﺳـﺒﺐ اﻗﺪاﻣﺎتی ﻋﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻫﺎ در ﺑﻐﺪاد شد. از آن ﺟﻤﻠﻪ می ﺗﻮان ﺑـﻪ ﺻـﺪور ﺑﻴﺎﻧﻴـﻪای از طرف ﺟﺎﻣﻌﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺗﻬﺮان، در اواﺳﻂ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ۱۳۰۱ خورشیدی اﺷﺎره ﻛﺮد. در بخشی از اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴـﻪ، از ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻳﺮانی ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ «درﺻﺪد اﻋﺘﺮاض ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﻌﺪﻳﺎت اﺳﺘﻘﻼل و ﺷﻜﻨﺎﻧﻪ اﺟﺤﺎﻓﺎت ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ اﻳﻦ دوﻟﺖ ﺟﺎﺑﺮ و ﺟﺎﺋﺮ ﺑﺮآﻣﺪه و ﺑه وﺳﻴﻠﻪ اﺣﺘﺠﺎﺟﺎت ﻗﺎﻃﻌﻪ ﺷـﺪﻳﺪاﻟﻠﻬﺠﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻣﺸﻲ و ﺗﻀﻴﻴﻘﺎت ﺧﺎﻧﻤﺎن وﻳﺮان ﻛﻦ را ﺑـﺮای ﻣﺤـﻮ ﺣﻴـﺎت ﻳـﻚ ﻣﻠـﺖ ﺿـﻌﻴﻔﻪ ﺳﺘﻤﺪﻳﺪه اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﻮده اند، ﭘﺮوﺗﺴﺖ ﻧﻤﻮده و ﺛﺎﻧﻴﺎً محض حفظ حوزه اسلام و شرافت دﻳﺎﻧـﺖ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻢ و ﻓﺮﻳﻀﻪ اول ﻫﺮ ﻣﺆﻣﻨﻲ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻣﻌﺎوﻧﺖ و اﻣﺪاد ﺑﺮ اﻋﻮان اﺳﻼمی به هر نحوی که باشد حاضر شده».
اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ ﺗﺒﻌﻴﺪ و ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻋﻠﻤﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان، ﺧﺘﻢ نمی ﺷﺪ، ﺑﻠﻜﻪ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن‌ها ﻧﻴـز ﺑﺎزﺗﺎب وسیعی پیدا کرد. ﻋﻠﻤﺎی ﺷﻴﺮاز ﺑﺎ ارﺳﺎل ﺗﻠﮕﺮافی ﺑﻪ رﺋﻴﺲاﻟﻮزرأ، وزﻳﺮ ﺟﻨﮓ و وزﻳـﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ ﻧﮕﺮانی ﺧﻮد را از وﺿﻌﻴﺖ آﻳﺖ اللهﺧﺎﻟﺼﻲ اﻋـﻼم کردند.
همچنین بخشی از ﻋﻠﻤﺎی اﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻋﻠﻤﺎی ﺷﺎفعی ﻛﺮدﺳﺘﺎن، ﺿﻤﻦ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎ و ﻧﺎﻣﻪﻫﺎیی ﺑﺎ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻴﻌﻪ اﺑﺮاز ﻫﻤﺪردی و از ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻧﮕﻠﻴﺴﻲها اﺑـﺮاز ﺗﻨﻔﺮ کردند.
در مجموع بنابه گزارشی در اواخر تیرماه «در بعضی ولایات هیجان شدیدی بروز نموده و درصدد بعضی اقدامات بوده اند ولی برحسب تلگرافات هیات دولت از بعضی اقدامات جلوگیری شده و وعده دولت را منتظرند» تا اینکه سرانجام علما وارد قم شدند و شیخ عبدالکریم حائری یزدی از آنها استقبال کرد.
عکس العمل روزنامه
در آن زمان روزنامه ها نیز نسبت به تبعید علما عکس العمل نشان دادند در همین خصوص روزنامه «ایران» گزارش داد که اتحادیه تـجار بـه هـیات دولت «پیـشنهاد تـحریم امـتعه انگلیس در ایران» را ارایه کرده است. علاوه بر این، مقالاتی نیز در اعتراض به تبعید علما در جراید چاپ شد. از آن جمله در روزنامه «کار» مقاله «فجایع انگلیسی‌ها، تبعید علمای بین النـهرین» چاپ شد.
چاپ مقالات علیه تبعید علما به ایران در شماره‌های بعدی روزنامه کار ادامه یافت. این روزنامه در سرمقاله «جنایت بالای جنایت» می نویسد: در شهرهای مقدس کربلا و نجف یک نفر هم از روحانیون باقی نمانده است. ایـرانی‌ها را بـه ایران و روحانیون اعراب را هم به حجاز تبعید کرده‌اند که بهتر بتوانند مقاصد شوم خودشان را با بستن قرارداد با اهالی بین النهرین انجام بدهند. انگلیسی ها علمای اسلام ما را از امکان مقدسه و از مـراکز اسـلام تبعید مـی‌نمایند برای آنکه به آنجاها میسیونرها و مبلغین نصرانیت را فرستاده و اساس اسلامیت را از خود مرکز آن خراب نمایند.
همچنین در بخشی از سـرمقاله ۱۶ تیر «شفق سرخ» با عنوان «تبعید روحانیون» آمده است: من مـی‌خواهم از دول مـتمدنه اروپا بـپرسم که این سیاست انگلیس در قاموس تمدن آنها چه نام دارد؟ آیا آزادی و حقوق ملل در نظر آنها چقدر محترم است؟ آیا مـجمع بـین المللی یعنی عدالت‌خانهء انسانیت، تجویز می‌کند که انگلستان حاکمیت خود را با خون و آتـش بـر مـلل دنیا تحمیل کند؟ آیا رؤسا و قائدین فکری ملل حق ندارند عقاید و افکار خود را بگویند و الاّ محکوم به تـبعید می‌شوند؟ آیا ملل دنیا حق ندارند، آزادی و استقلال خود را دوست داشته باشند؟
اقدامات دولت ایران
همزمان با ورود علما احساسات شدید ضد انگلیسی در ایران شدت گرفت و روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺗﺒﻌﻴﺪی ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺑﻪ ﺧﺎک اﻳﺮان، ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮایی دوﻟﺖ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨد. اﺣﻤﺪﺷﺎه و ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪق اﻟﺴﻠﻄﻨﻪ، وزﻳﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ وﻗﺖ، ﺗﻠﮕﺮافﻫـﺎی ﺧﻮﺷـﺎﻣﺪ ﺑﺮای ﻋﻠﻤﺎ ﺑﻪ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ. از ﻃﺮف دوﻟـﺖ ﺣﻜﻴﻢاﻟﺪوﻟﻪ وزﻳﺮ ﻣﻌﺎرف و ﺷﺎﻫﺰاده ﻋﻀﺪاﻟﺴﻠﻄﺎن از طرف اﺣﻤﺪﺷﺎه، ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺒﺎل از ﻋﻠﻤﺎ رواﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ.
همچنین دولت ایران مذاکراتی با ملک فیصل انجام دادند و دولت انگلیس اعلام کرد که فقط شیخ مهدی خالصی را تبعید کرده و دیگر علما در اعتراض به تبعید خالصی به ایران مسافرت کرده اند.
بازگشت علما به عراق
پس از ﻣﺬاﻛﺮاتی ﺑﻴﻦ اﻳﺮان و دوﻟﺖ ﻋـﺮاق، اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ، ﻣﻠـﻚ ﻓﻴـﺼﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎنی ﺑﺮای ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪن ﻋﻠﻤﺎ رواﻧﻪ اﻳﺮان ﻛﺮد. از آن جا که تبعید علما به زیان انگلیس و عراق تمام شد، ایادی انگلیس به تلاش برخاستند و برای پایان دادن به مساله تبعید علما به گفت وگوهایی پرداخته و علمای تبعیدی را به نجف بازگرداندند. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻠﻤﺎی ﻣﻬﺎﺟﺮ ﻣﻴﺮزا ﻣﻬﺪی ﺧﺮاﺳﺎنی ﭘﺴﺮآﺧﻮﻧﺪ ﺧﺮاﺳﺎنی و ﺷﻴﺦ ﺟﻮاد ﺟـﻮاﻫﺮی از ﻓﺮزﻧـﺪان ﺻـﺎﺣﺐ ﺟﻮاﻫﺮ را ﺑﻪ ﻋﺮاق ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ و ﺿﻤﻦ ﭘﻴﺎمی ﺑﻪ ﻣﻠﻚ ﻓﻴـﺼﻞ از وی ﺧﻮاﺳـﺘﻨﺪ ﺗـﺎ ﻣﻘـﺪﻣﺎت ﺑﺎزﮔﺸﺖ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻋﺮاق ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزند.
برچسب‌ها قم دوره قاجار دولت احمد شاه قاجار تاریخ ایران عراق نجف روزنامه ایران انگلستانمنبع: ایرنا
کلیدواژه: قم دوره قاجار دولت احمد شاه قاجار تاریخ ایران عراق نجف روزنامه ایران انگلستان قم دوره قاجار دولت احمد شاه قاجار تاریخ ایران عراق نجف روزنامه ایران انگلستان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۰۸۳۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حمایت غیرمسئولانه ازرژیم صهیونیستی چه نفعی برای دولت انگلیس دارد؟
به گزارش خبرگزاری مهر، در گفت‌وگوی تلفنی وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و انگلیس، آخرین وضعیت تحولات منطقه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
امیرعبداللهیان در این گفتگو با اشاره به آخرین وضعیت تحولات منطقه و دفاع مشروع ایران با هدف تنبیه رژیم اسراییل، اظهار داشت: بحران‌های غرب آسیا ریشه در نقش مخرب رژیم اشغالگر اسرائیل دارد.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه، نسبت به این حجم از حمایت انگلیس از جنایت رژیم صهیونیستی در کشتار کودکان و مردم بی‌گناه غزه ابراز شگفتی کرده و افزود: براستی این حجم از حمایت‌های غیرمسئولانه چه نفعی برای دولت انگلیس دارد؟
امیرعبداللهیان افزود: جای تعجب است در حالی که طی شش ماهه گذشته چندین هزار تن بمب بر سر مردم مظلوم غزه ریخته شده است، انگلیس نگران پاسخ جمهوری اسلامی ایران به حمله وحشیانه رژیم اسرائیل علیه اماکن دیپلماتیک، آن هم در چارچوب اصل دفاع مشروع وفق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد است.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران از تشدید تنش در منطقه استقبال نمی‌کند، اما در صورتی که رژیم اسرائیل بدنبال ماجراجویی باشد، پاسخ بعدی ما، فوری، قوی‌تر و گسترده‌تر خواهد بود.
دیوید کامرون وزیر امور خارجه انگلیس ضمن ابراز نگرانی از تشدید تنش‌ها در منطقه متعاقب پاسخ جمهوری اسلامی ایران نسبت به تجاوزات رژیم صهیونیستی، در خصوص تحولات غزه اظهار داشت: ما در جریان قطعنامه اخیر سازمان ملل به صورت شبانه روزی تلاش کردیم تا آتش بس ایجاد شود و به دنبال این هستیم که زندانیان دو طرف نیز مبادله شوند.
کامرون گفت: عملیات نظامی ایران بر روی اسراییل بسیار نگران کننده بود و در راستای افزایش دامنه تنش در منطقه ارزیابی می‌شود. در عین حال ما از اسرائیل خواهیم خواست دست به اقدام نزند، چرا که نمی‌خواهیم آنچه اخیراً اتفاق افتاد، دوباره و گسترده‌تر انجام شود.
در این گفت‌وگو بر اهمیت رایزنی‌های لندن و تهران تاکید شد.
کد خبر 6079206
آتشبازی اسماعیلی برای صعود به فینال