رشد نقدینگی تنها برای اقتصاد ایران نیست
تاریخ انتشار: ۱۷ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۴۶۷۰۹
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، حمید زمانزاده - معاون پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی درباره وضعیت امروز اقتصاد ایران و چشمانداز آن، اظهار کرد: امروز در شرایطی قرار داریم که بازارهای دارایی از جمله بازار سهام، سکه، ارز و بازار مسکن با نوساناتی با درجات مختلف مواجه هستند و از سوی دیگر بر اساس آمار بانک مرکزی با افزایش نرخ رشد متغیرهای پولی مانند پایه پولی و نقدینگی نیز مواجه بودهایم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی با بیان اینکه بررسی نمودار پایه پولی ایران از سال ۱۳۷۰ تا خرداد ۱۳۹۹ نشان میدهد که پایه پولی در اقتصاد ایران طی سالهای مختلفی ارقام بالاتر از ۳۰ درصد را تجربه کرده و حتی در نیمه دوم دهه ۷۰ تا ۵۰، درصد نیز بالا رفته است، تصریح کرد: از سال ۱۳۹۰ رشد پایه پولی در محدوده ۲۰ درصد کنترل شده بود که در چند ماه اخیر با رشد در پایه پولی مواجه هستیم و از ارقام ۳۰ درصد فراتر رفته است که این اتفاق تجربه جدید و اتفاق عجیبی در اقتصاد ایران نیست. وضعیت رشد نقدینگی در دولتهای مختلف
زمانزاده افزود: همچنین بررسی نمودار متوسط نرخ رشد نقدینگی در دولتهای مختلف نشان میدهد که در دولت سازندگی نرخ رشد متوسط نقدینگی ۲۸.۴ درصد، در دولت هفتم و هشتم نرخ رشد ۲۶.۶ درصد، در دولت نهم و دهم ۲۷.۷ درصد و در دولت یازدهم و دوازدهم ۲۵.۸ درصد بوده که پایینترین نرخ متوسط رشد نقدینگی در همه دورههای دولتهای جمهوری اسلامی پس از دفاع مقدس بوده است.
این تحلیلگر اقتصادی خاطرنشان کرد: نرخ رشد نقدینگی طی چند سال گذشته حدود ۲۰ درصد بوده و از اواخر سال ۱۳۹۸ افزایش یافته و در حال حاضر از ۳۰ درصد عبور کرده است و این یکی از دلایلی است که برخی از تحلیلگران پیشبینی تورمهای بالا را برای اقتصاد ایران میکنند، اما مسئله این است که اقتصاد جهان طی ماههای اخیر اتفاق جدیدی را از سر میگذراند و آن شوک شیوع بیماری کرونا و تبعات اقتصادی و پولی و مالی آن است.
وی افزود: بررسی روند متغیرهای پولی اقتصاد آمریکا نشان میدهد که رشد نقدینگی و پایه پولی آمریکا در سالهای گذشته به طور متوسط زیر ۱۰ درصد بوده است اما در چند ماه گذشته با شیوع کرونا روند متغیرهای پولی در اقتصاد آمریکا عوض شده و پایه پولی بعد از اینکه در هشت سال گذشته در ارقام منفی و نزدیک به صفر بود، طبق آخرین آمار در اردیبهشت ۹۹ به حدود ۶۰ درصد رسیده است.
زمانزاده ادامه داد: همزمان رشد حجم پول آمریکا در اردیبهشت به ۳۳.۸ درصد و نرخ رشد نقدینگی آمریکا نیز به بیش از ۲۳ درصد رسیده که این آمار در اقتصاد آمریکا طی دهههای اخیر بیسابقه است. بنابراین، مقایسه روندهای پولی در اقتصاد آمریکا و سایر کشورها نشان میدهد که افزایش نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی در ماههای اخیر یک روند جهانی و ناشی از تبعات اقتصادی شوک کرونا بوده و دولتها و بانکهای مرکزی به ناگزیر سعی کردهاند با اتخاذ سیاستهای انبساط پولی از تعمیق رکود جلوگیری کنند.
رشد نقدینگی تنها برای اقتصاد ایران نیست
در ادامه زمان زاده تاکید کرد: بنابراین روند افزایش نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی در چند ماه گذشته روندی نیست که تنها متعلق به اقتصاد ایران باشد و تسهیلاتی که برای بحث کرونا داده شده و کسری بودجهای که به دلیل کرونا شکل گرفته و همچنین توقفی که در فعالیتهای اقتصادی به ویژه بخشهای خدماتی رخ داده موجب شده درجاتی از انبساط پولی توسط بانکهای مرکزی در کل دنیا در دستور کار قرار بگیرد و بانک مرکزی ایران نیز همین روند را در پیش گرفته تا بتوانیم روند مثبت رشد اقتصادی غیرنفتی در سال ۹۸ را در سال ۹۹ نیز ادامه دهیم و در عین حال مردم نیز شرایطی سختتر از آنچه گذشت را تجربه نکنند.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: مقایسه دو نمودار نرخ رشد نقدینگی و نرخ تورم نشان میدهد که از اواخر سال ۱۳۹۶ با خروج آمریکا از برجام به دلیل نوسانات ارزی ناشی از تحریمها با سیر صعودی تورم مواجه شدیم و همزمان تا حدودی نرخ رشد نقدینگی سیر صعودی پیدا کرد اما نکته کلیدی این است که در این دوره تا اواخر سال ۱۳۹۸ نرخ رشد نقدینگی کمتر از نرخ رشد تورم بوده است و شوک نرخ ارز باعث بروز تورم در سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ بود و ارقام بالای تورم را ایجاد کرد اما به دلیل این که ناشی از رشد نقدینگی نبود، این نرخ تورم با تثبیت نسبی در بازار ارز بلافاصله شروع به کاهش کرد.
به گفته این اقتصاددان ابرتورم زمانی اتفاق میافتد که برای چند سال متمادی رشد نقدینگی و حجم پول فراتر از نرخ تورم باشد و این انباشتی که در حجم نقدینگی اتفاق میافتد باعث میشود که تورم شروع به افزایش پیدا کند و به تدریج روند تورم از کنترل خارج شود.
این کارشناس پولی و بانکی افزود: همچنین روند اجزای پایه پولی نشان میدهد که رشد پایه پولی که اخیراً اتفاق افتاده، بخشی به افزایش ذخایر خارجی بانک مرکزی بر میگردد و اینکه این رشد پایه پولی ناشی از افزایش خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی بوده، نگرانی ما را بسیار کمتر میکند و پیشبینی ما این است که این روند رشد نقدینگی و رشد پایه پولی طی ماههای اخیر تا حدودی تثبیت شود و بعد از آن به احتمال زیاد با روند کاهشی مواجه خواهد شد و به زیر ۳۰ درصد باز خواهد گشت.
تورم ایران ناشی از رشد نرخ ارز است نه نقدینگ
وی خاطرنشان کرد: بررسی نمودار نقدینگی حقیقی یا تورمزدایی شده نیز نشان میدهد که طی سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ این شاخص سیر صعودی داشته اما از ابتدای سال ۱۳۹۷ که شوک ارزی پیش آمد، نقدینگی حقیقی با سیر نزولی مواجه شده و در چند ماه اخیر مقدار اندکی افزایش یافته است که این نشان میدهد رشد نقدینگی نه تنها پیشران تورم نبوده است بلکه عقبتر از تورم است.
زمانزاده با تاکید بر اینکه روند کلهای پولی اقتصاد ایران در شرایط فعلی هیچ آثاری از بروز تورمهای بالا را از خود نشان نمیدهد و اگر بازار ارز به ثبات نسبی که طی دو سال اخیر داشت بازگردد، هیچ نگرانی در خصوص افزایش تورم نخواهیم داشت، گفت: حتی اگر شوک ارزی هم داشته باشیم، صرفاً با افزایش موقتی نرخ تورم مواجه خواهیم شد و این امر نمیتواند اقتصاد ایران را به سمت تورمهای بالا پیش ببرد بلکه آنچه منجر به ایجاد ابرتورم میشود این است که سالهای متمادی نرخ رشد نقدینگی به صورت قابل ملاحظهای بالاتر از نرخ تورم باشد.
دستیابی به تورم ۲۰ تا ۲۴ درصدی در نیمه دوم ۱۴۰۰
وی در پایان سخنانش تاکید کرد: روند متغیرهای پولی و روند بازارهای دارایی نشان میدهد که با وجود نوساناتی که ایجاد شده اگر فکر کنیم که این افزایش ۱۰ تا ۱۵ واحد درصد در رشد متغیرهای پولی که عمدتاً به دلیل مدیریت تبعات اقتصادی شوک شیوع کرونا بوده میتواند اقتصاد ایران را به سمت تورمهای بالا پیش ببرد، به بیراهه رفتهایم. در مجموع و با وجود روندهای جاری متغیرهای پولی و مالی، نه تنها بحث تورم بالا منتفی است بلکه ما همچنان این امکان را داریم که به هدفگذاری ۲۰ تا ۲۴ درصدی تورم که بانک مرکزی اعلام کرده هرچند با چند ماه تاخیر، در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ دست پیدا کنیم.
منبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: بازار سهام قیمت طلا قیمت لوازم خانگی سهام عدالت نرخ رشد نقدینگی نشان می دهد متغیرهای پولی اقتصاد آمریکا رشد نقدینگی رشد پایه پولی تورم های بالا اقتصاد ایران پایه پولی پایه پولی بانک مرکزی چند ماه زمان زاده نرخ تورم ۳۰ درصد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۴۶۷۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چاپ اسکناسهای درشت تورمزا است؟
به گزارش تابناک، تجارت نیوز نوشت: البته پیگیریهای اولیه از بانک مرکزی حاکی از آن است که در حال حاضر طرحی در این خصوص وجود ندارد. با توجه به کاهش ارزش اسکناسهای کنونی در مبادلات، وجود اسکناسهای درشت که قابلیت پوشش معاملات را داشته باشد، یک ضرورت محسوب میشود؛ موضوعی که در تمام اقتصادهای دنیا نیز وجود دارد و تنها در اقتصادهای با تورم چندرقمی که برای مبادلات روزانه نیاز به حجم بالایی از اسکناس است، پول کاغذی از معاملات حذف شده است. برخی منتقدان عنوان میکنند که چاپ اسکناس درشت باعث افزایش حجم پول میشود؛ درحالیکه این امر یک موضوع فنی است و هیچ اثری بر متغیرهای پولی و تورم ندارد. درحالیکه بیارزش شدن اسکناس و ایرانچکهای موجود هزینه چاپ آنها را افزایش داده، مقتضی است سیاستگذار با چاپ اسکناس و ایرانچکهای درشتتر، نسبت اسکناس در معاملات روزانه کشور را به سطح استاندارد جهانی افزایش دهد.
به دنبال برخی گمانهزنیها در رابطه با انتشار ایرانچکهای ۵۰۰ هزارتومانی از سوی بانکمرکزی، «دنیایاقتصاد» این موضوع را از این نهاد پیگیری کرد که مطابق این پیگیریها بهنظر میرسد بانکمرکزی هنوز تصمیمی برای رونمایی از اسکناسهای جدید ندارد. فارغ از درست یا نادرستبودن این خبر، به نظر میرسد اقتصاد ایران در شرایطی قرار دارد که انتشار اسکناسهای درشت در آن یک ضرورت بهشمار میرود.
روز گذشته خبری در پایگاه خبری «اقتصاد آنلاین» منتشر شد که از برنامه بانکمرکزی برای ورود ایرانچکهای ۵۰۰هزارتومانی به بازار خبر میداد. پیگیریهای «دنیایاقتصاد» از بانکمرکزی نشان میدهد سیاستگذار پولی کشور هنوز تصمیمی برای افزایش ارزش اسمی اسکناسهای موجود در بازار ندارد. بااینحال بسیاری از کارشناسان بر جای خالی اسکناسهای درشت در اقتصاد ایران تاکید میکنند. یکی از دلایل این موضوع این است که طی سالهای گذشته، با افزایش تورم، هزینه چاپ برخی از اسکناسهای موجود از ارزشریالی آنها پیشیگرفته و عملا چاپ اسکناس جدید را غیراقتصادی میکند.
افت ارزش اسکناسهای موجود
به عبارت دیگر، طی دهه۹۰ با افزایش مداوم تورم و جهشهای ارزی که رخداد، قدرت خریدریال در مقابل سایر ارزها، افت شدیدی را تجربه کرد. برای مثال در مهرماه سال۹۷ که بزرگترین شوک ارزی تاریخ اقتصاد ایران رخداد، رشد نقطهبهنقطه دلار در داخل کشور ۲۷۱درصد بودهاست، یعنی ارزش این اسکناس خارجی در مقابل ریال حدود ۳برابر شد و هر دلار از ۴هزارتومان به ۱۴هزار و ۷۰۰تومان رسید. امروز نیز با درشتترین اسکناس موجود که همان اسکناس ۱۰۰هزارتومانی است، تنها میتوان کمی بیش از یک دلار و نیم خریداری کرد. همین موضوع ضرورت چاپ اسکناسهای درشت را پررنگتر میکند. در همین رابطه یکی دیگر از مشکلاتی که ریزبودن اسکناسها در ایران بهوجود میآورد، تا حدودی جنبه اجتماعی دارد. بارها دیدهشده افرادی از خارج کشور به ایران سفر میکنند و قصد تبدیل پول خود بهریال را دارند، برای مثال به ازای یک اسکناس ۱۰۰دلاری یا ۱۰۰یورویی، حجم بالایی اسکناسریالی دریافت میکنند که همین موضوع میتواند به وجهه بینالمللی اقتصاد ایران ضربه وارد کند. بهدنبال این موضوع در صورتیکه اسکناسهای درشت چاپ شوند این مساله تا حدودی کمرنگ خواهد شد.
غیراقتصادیبودن چاپ اسکناسهای ریز
از سوی دیگر، یکی از مواردی که این مشکل در آن مشهود است، معضل تامین اسکناس خودپردازهاست. در مواقعی که تقاضاها افزایش مییابد، مانند روزهای پایانی سال، بارها پیشآمده که متقاضیان به خودپردازهای متعددی مراجعه کردهاند و با نبود اسکناس مواجه شدهاند. در بسیاری از مواقع هم اسکناسهای ریز در خودپردازها وجود نداشته و تنها اسکناسهای ۵۰ و ۱۰۰هزارتومانی موجود است. بانکمرکزی در همین رابطه تاکید کردهاست که در بسیاری از موارد، هزینه چاپ برخی اسکناسها از ارزش آنها بیشتر شده و به همین دلیل چاپ اسکناس جدید دیگر صرفه اقتصادی ندارد. در چنین شرایطی چاپ اسکناس درشت میتواند این مساله را برطرف کند. یکی از ابهاماتی که در این رابطه میتوان به آن اشاره کرد، امکان ردیابی معاملات افرادی که به قصد اخلال در بازارها فعالیت میکنند با اسکناسهای ریز است. در پاسخ به این ادعا باید گفت کسانی که در بازار فعالیتهای سفتهبازانه انجام میدهند، حجم بالایی معاملات دارند که در عمل نمیتوانند از اسکناس استفاده کرده و معاملات خود را بهصورت نقدی انجام دهند، بنابراین این ایراد به چاپ اسکناس درشت نیز بلاموضوع است.
چاپ اسکناس درشت تورمزاست؟
اما شاید بتوان مهمترین مخالفتی را که با انتشار اسکناسهای جدید مطرح میشود تورمزابودن آن عنوان کرد. در همین رابطه برخی این نگرانی را مطرح میکنند که چاپ اسکناسهای جدید میتواند اثرات تورمزا برای اقتصاد داشتهباشد. دلیل این ادعا اثر نقدینگی در افزایش تورم بهعنوان یک موتور اصلی رشد سطح عمومی قیمتها مطرح میشود. در رابطه با این موضوع باید تاکید کرد که از سال۱۳۹۹که اسکناس جدیدی در اقتصاد ایران رونمایی نشدهاست، همچنان شاهد رکوردشکنیهای تورمی بودهایم.
از سوی دیگر بسیاری از اقتصادهای پیشرفته که اسکناسهای درشتی در آنها مبادله میشود، تورمهای پایینی دارند، بنابراین نمیتوان گفت این اقدام میتواند به رشد تورم دامن بزند. بهعبارت دیگر، آنچه میتواند روند تورمی فعلی را مهار کند، توجه به بیانضباطی مالی و بودجهای دولت، کاهش هزینهها و بهطور کلی مقابله با کسریبودجه است. همچنین لازم است در همین راستا اصلاحات گسترده در نظام بانکی صورت پذیرد تا خلق نقدینگی و تشدید تورم از این مسیر کنترل شود. بهعبارت دیگر آنچه موافقان انتشار اسکناسهای جدید و درشت بر آن تاکید میکنند این است که عوامل اثرگذار بر تورم را باید در جای دیگری ردیابی کرد و این اقدام نمیتواند بر افزایش تورم اثرگذار باشد. د ر حال حاضر به نظر نمیرسد اقتصاددانان ارتباطی میان تورم با ارزش اسکناسها پیدا کرده باشند.