به نقل از «قدس آنلاین»

گنجینه رضوی ثروت و میراث گران‌بها برای شناخت اهل بیت (ع)

تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۸۹۵۸۸

گنجینه رضوی ثروت و میراث گران‌بها در جوار حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) که آثار آن در طول سالیان و قرون متمادی توسط دلدادگان ولایت و اهل بیت (ع) اهدا شده می‌تواند به شناخت بهتر از ائمه اطهار بویژه امام هشتم (ع) کمک کند.

به گزارش قدس آنلاین، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی دارای ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار برگ سند تاریخی، ۲ میلیون نشریات ادواری، هزاران اثر موزه‌ای، ۶۵ هزار کتاب چاپ سنگی و ۱۰۶ هزار نسخه خطی نفیس و تاریخی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گنجیه حرم رضوی نشان دهنده آثاری از ارادت افراد مختلف به این امام بزرگوار است و بر همین اساس، از سال‌های گذشته، مکانی در حرم مطهر رضوی برای در معرض نمایش قرار دادن برخی از این گنجینه‌های هنری که با عشق معنوی گره خورده به نمایش درآمده است.

در قسمتی دیگر از این مکان، کتاب‌های اهدایی واقفان و همچنین آثار منتشر شده‌ای که آستان قدس رضوی تهیه کرده است، برای سهولت دسترسی علاقه‌مندان به علم و دانش در کتابخانه‌ای قرار گرفته است که از اوایل قرن ۱۴ هجری شمسی ساماندهی شده و گرچه در طول این سال‌ها محل آن بارها تغییر پیدا کرده است ولی همواره این مکان در نزدیکی مرقد عالم آل محمد (ص) قرار داشته است.

آثار منسوب به حضرت امام رضا (ع)

از جمله آثار نفیسی که در این کتابخانه وجود دارد دست‌خط قرآنی است که به حضرت امام رضا (ع) منسوب شده است، همچنین می‌توان به مجموعۀ ارزشمندی از کتب خطی نفیس با موضوع حضرت امام رضا (ع) در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نیز اشاره کرد.

مدیر ادارۀ  مخطوطات  کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی گفت: قرآن‌های منسوب به دستخط ائمۀ اطهار(ع) از نفیس‌ترین‌های گنجینۀ رضوی است که در این میان، قرآن منسوب به دستخط مبارک حضرت امام رضا (ع) در قرن سوم قمری به خط کوفی ۱۶ سطری بر پوست آهوی نباتی در ۲۷ برگ کتابت شده و جلد آن تیماج قهوه‌ای روشن است که توسط خانوادۀ مرحوم علامه سیدعلی نوری به دست حضرت آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی در سال ۱۳۳۸ خورشیدی به حرم مطهر رضوی اهدا شده است.

علی سوزنچی افزود: همچنین نسخه‌های متعدد از "رساله ذهبیه" تألیف حضرت امام رضا (ع) با موضوع پزشکی، حفظ سلامتی بدن و مزاج شناسی و همچنین استفاده از خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها به زبان عربی در گنجینۀ رضوی وجود دارد که می‌توان به نسخه‌ای از آن که توسط نادرشاه افشار اهدا شده و مربوط به قرن ۱۱ قمری است اشاره کرد.

وی ادامه داد: از دیگر آثار منسوب به حضرت امام رضا (ع) می‌توان به مسندالإمام الرضا (ع)، فقه الرضوی، فقه الرضا (ع) التکلیف و صحیفه الرضا اشاره نمود.  

مدیر ادارۀ مخطوطات آستان قدس رضوی به کتاب ارزشمند اسماءالحسنی نیز اشاره کرد و گفت: این نسخه شامل ۱۰۹ نام خداوند متعال و بیان آداب و آثار خواندن هریک از آن اسماء مقدسه به روایت حضرت امام رضا (ع) و به زبان فارسی به کتابت عبدالجبار است که در سال ۱۰۶۱ قمری به خط نستعلیق  بر کاغذ حنایی و بر ۱۴ ورق نوشته شده است.

کهن ترین تصاویر از بارگاه منور رضوی

مدیر مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی هم گفت: مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از اسناد تاریخی کهن و تصاویر تاریخی با موضوع بارگاه مطهر رضوی که قدمت آن به دورۀ قاجاریه برمی‌گردد، در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

ابوالفضل حسن‌آبادی افزود: این تصاویر شامل، مراسم سلام افراد و شخصیت‌های حکومتی در ایوان طلای حرم حضرت امام رضا (ع)، مجلس جشن بهره‌برداری از آب قنات مسجد جامع گوهرشاد در حضور نیرالدوله متولی‌باشی آستان قدس رضوی، عکس یادگاری دربانان و نگهبانان آستان قدس رضوی در جشن‌های میلاد، تصاویری از مراسم جاروکشی توسط فراشان حرم مطهر امام رضا (ع) و تعدادی از خدام و رجال، تصاویری از نقاره‌خانه حرم و نقاره‌چیان در حال نقاره‌زنی و نمای قدیم نقاره‌خانه است.

وی ادامه داد: برخی از عناوین اسناد در این موزه مربوط به مسائلی همچون مفروش‌کردن ایوان طلای نادری جهت برگزاری مجلس سلام به مناسبت سالروز میلاد حضرت امام رضا(ع)، نمونه کارت دعوت جهت مراسم جشن سالروز میلاد امام هشتم (ع) به سران و اشراف و شخصیت‌ها، هزینه‌های برگزاری مراسم جشن میلاد در ایوان طلا (نادری)، دستور مسوولان آستان قدس رضوی به تحویل‌داران مبنی بر تهیه شربت و شیرینی جهت برگزاری مجلس سلام به مناسبت سالروز میلاد حضرت امام رضا(ع)، دستور متولی‌باشی آستان قدس رضوی جهت تحویل وجه نقد و روغن چراغ جهت چراغانی هر دو صحن قدیم و جدید، حکم دربانی و متولی‌باشی افراد توسط سران کشوری در دورۀ قاجار است.

موزۀ رضوی

رییس گنجینۀ تمبر، سکه و اسکناس موزۀ آستان قدس رضوی نیز گفت: در حال حاضر بالغ بر یک میلیون و ۵۰ هزار تمبر، سکه و اسکناس نفیس با قدمتی کهن در موزۀ آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که از این میان بیش از ۶ هزار شیء نفیس شامل تمبر و اقلام پستی، اسکناس‌های ایرانی و خارجی از دوره‌های مختلف تاریخی، سکه‌هایی از ایران و دیگر کشورهای جهان با قدمتی کهن و برخی اشیای متفرقه، در معرض نمایش عموم قرار گرفته است.

محمدحسین یزدی‌نژاد افزود: در این میان سکه‌های دوران ولایت‌عهدی حضرت امام‌رضا (ع)، سکه‌های دوره ساسانی و الیمایی "تترادراخمی" با سکه‌های درشت چهار درهمی، سکۀ طلای شریف‌حسین، امیر مکه، پیش از روی‌کارآمدن آل‌سعود، اسکناس از ایران و ده‌ها کشور خارجی و سکه‌های طلای دورۀ قاجار، بخشی از اشیای ارزشمند این مجموعه است.

وی ادامه داد: از ابتدای سال ۹۹ تاکنون، باوجود محدودیت‌های کرونایی و تعطیلی موزه‌های آستان قدس رضوی، بیش از ۳۳۰ سکه، تمبر، اسکناس و اشیای متفرقه به دست عاشقان حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(ع) به این گنجینه اهدا شده است.

موزۀ تاریخ حرم

مسوول گنجینه تاریخ حرم موزه مرکزی آستان قدس رضوی نیز گفت: قدیمی‌ترین درهای نصب ‌شده در حرم مطهر حضرت امام رضا(ع) در موزۀ تاریخ حرم موزه مرکزی آستان قدس رضوی در معرض نمایش است.

علیرضا افتخاری افزود: از گذشته تا امروز بر ورودی‌های مختلف حرم مطهر رضوی درهایی نصب بوده که محل رفت و آمد زائران بارگاه رضوی یا عرض توسل آنها می‌باشد.

وی ادامه داد: از مهم‌ترین درها که اهمیت تاریخی و هنری بسیار دارد، در دارالسیاده مشهور به در "قاضی الحاجات" است که از جنس چوب منبت‌کاری و گره‌چینی در دورۀ ایلخانی ساخته شده است.

مسوول گنجینه تاریخ حرم موزه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: این در، قدیمی‌ترین در به ‌نمایش ‌گذاشته ‌شده در موزۀ تاریخ حرم مطهر رضوی است که سال‌ها در قسمت ورودی رواق دارالسیاده نصب بوده است که به سفارش نصرالله‌بن شمس‌الدین السحنابی در ابعاد ۴۶۰ در ۲۶۰ با دستان هنرمند استاد علی نجار نیشابوری ساخته شده و در سال ۷۳۵ قمری بازسازی شده است.

وی افزود: از دیگر درهای ارزشمند موجود در گنجینۀ رضوی، درِ پیش روی مبارک حضرت امام رضا (ع) به قدمت دورۀ قاجار است که توسط ناصرالدین‌شاه قاجار وقف شده است. این در دارای جنس چوبی با روکش طلا است که با روکش نقره زینت داده شده است.  

افتخاری ادامه داد: درِ دیگر این مجموعه، درِ چوبی منبّت و معرق‌کاری به سفارش محمدرضا سبزواری معروف به "مستشارالملک" است که پیش از قرار گرفتن در موزه، در ورودی مدرسۀ مستشار در صحن انقلاب نصب بوده است. این درِ چوبی منبت‌کاری و گره‌بندی ‌شده از جنس چوب شمشاد به قرن دهم هجری قمری و دورۀ صفویه بازمی‌گردد که سازندگان آن کمال‌الدین و احمد کربلایی، شاه‌حسین، استاد شمس و استاد محمد و واقف آن، عباس سلطان است.

وی گفت: این در زمانی در رواق پشت سر حضرت امام رضا (ع) قرار داشت و در مسجد بالای سر حضرت معروف به "درِ مقبرۀ خالصی"، در بالای سر حضرت نصب بوده است.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: گنجینه رضوی اهل بیت ع مرکزی آستان قدس رضوی حضرت امام رضا حرم مطهر رضوی تاریخ حرم اهدا شده نصب بوده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۸۹۵۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«وقف رضوی» راهکاری برای تحقق شعار سال 1403

وقف، یک نهاد کهن و قدیمی است که حتی پیش از اسلام وجود داشته و با زندگی مردم ارتباط مستقیم و غیرمستقیم دارد. موضوع وقف و موقوفات و بهره‌مندی جامعه اسلامی از برکات وقف بر کسی پوشیده نبوده و موضوع بحث ما هم نیست، آنچه سبب شده به موضوع وقف، اثرات و برکات آن بپردازیم، بررسی این پرسش است که نهاد وقف در تحقق شعار سال 1403 که از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» تعیین شده چه نقشی دارد؟ برای دریافت پاسخ این پرسش، پای صحبت‌های مدیر توسعه وقف و مشارکت‌های اجتماعی بنیاد بهره ‌وری موقوفات آستان قدس رضوی نشستیم. حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالرضا اصغری در یکی از روزهای پایانی فروردین سال جاری در دفتر کارش پذیرای خبرنگار قدس بود. وی همچنین عضو هیئت علمی رشته حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه علوم اسلامی رضوی است. برش‌هایی از این گپ‌وگفت صمیمانه را در ادامه دنبال کنید.

 ابتدا توضیحی در زمینه جنبه‌های مختلف مشارکت مردم در یک نهاد موقوفاتی مانند آستان قدس رضوی بیان کنید.

ابتدا باید اشاره کنم در اسلام به فعالیت‌های اقتصادی در قالب‌های مختلف ازجمله بیع، مضاربه، مساقات، مزارعه و... تأکید شده است. البته اقتصاد در اسلام، هدف نیست، بلکه وسیله‌ای است برای اداره جامعه اسلامی و انجام فعالیت‌های فرهنگی، تبلیغی، دینی و... همچنین اسلام در موضوع اقتصاد تأکید بر مشارکت همه افراد جامعه دارد و خیلی هم بر اقتصاد دولتی و حکومتی تأکید ندارد، بلکه بیشتر مردم را تشویق به فعالیت‌های اقتصادی و مشارکت در پروژه‌های اقتصادی، تولیدی و فرهنگی می‌کند.

از طرف دیگر، جلوه‌های مختلف مشارکت اجتماعی در یک نهاد موقوفاتی مانند آستان قدس رضوی می‌تواند در قالب‌های وقف، نذر، هبه و صلح انجام شود. با توجه به تأکید رهبر معظم انقلاب بر مشارکت دادن مردم در فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی کشور، بسیج همه ظرفیت‌های مردمی در جهش تولید، مردمی کردن اقتصاد و دوری دولت و حکومت از تصدی‌گری مستقیم، نهاد وقف یکی از جلوه‌های بارز مردمی کردن اقتصاد و مشارکت دادن مردم در فعالیت‌های اقتصادی است، زیرا در نهاد وقف، شخص واقف، مِلک، دارایی یا متعلقات خود را از مالکیت انحصاری خود خارج کرده و آن را در اختیار جامعه اسلامی یا در قالب وقف رضوی در اختیار نهاد آستان قدس رضوی قرار می‌دهد تا دارایی‌های مزبور در حوزه‌های مختلف تولید، اشتغال، کشاورزی، فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و دینی، سلامت و... قرار گیرد.

منظور شما این است وقف علاوه بر جنبه‌های مذهبی، دینی و اجر و پاداش اخروی، با موضوع دخالت مردم و مشارکت آنان در اداره امور جامعه و از جمله فعالیت‌های آستان قدس رضوی هم مرتبط است؟

وقف دارای آثار و برکات متعددی است. به بیان دیگر، فلسفه وقف این است واقف، دارایی خود را از مالکیت خویش خارج و در اختیار نهاد وقف قرار دهد تا نیازهای مختلفی که جامعه اسلامی در هر زمان دارد، از عواید موقوفه تأمین شود. واقف، نیازهایی که در جامعه وجود دارد را سنجیده و بر مبنای آن، نیات و اهداف خود را در وقف‌نامه تعیین و به متولی موقوفه اعلام می‌کند تا برابر نیات تعیین شده، عواید موقوفه هزینه شود. نیازهای گوناگون جامعه اسلامی عبارت‌اند از حوزه‌های سلامت، فرهنگی، اجتماعی، علم و فناوری، تبلیغ و پژوهش و آموزش، حوزه خدمات رفاهی و... . وقتی تاریخ موقوفات آستان قدس رضوی را بررسی می‌کنیم، به این شعار می‌رسیم که «وقف از سوی مردم و به نام حضرت رضا(ع) برای تأمین و رفع نیازهای مردم» انجام شده است، بنابراین وقف در آستان قدس رضوی فقط برای موضوعات مرتبط با نیازهای حرم مطهر رضوی نیست، بلکه برای رفع نیازهای مختلف جامعه ازجمله سلامت، نیازهای اجتماعی (از قبیل توانمندسازی محرومان، تأمین نیازهای دانش‌آموزان، تسهیل ازدواج جوانان، فرزندآوری و اسکان زائران کم‌برخوردار و زوج‌های جوان) و... نیز می‌تواند باشد. البته عمران و توسعه حرم مطهر امام هشتم(ع) یعنی توسعه رواق‌ها، صحن‌ها و اماکن متبرکه و همچنین خدمات‌دهی به زائران و مجاوران بارگاه مطهر امام رضا(ع) نیز نیاز به موقوفات مرتبط با آن دارد که افراد متدین و علاقه‌مند به بارگاه مطهر رضوی بخشی از اموال و دارایی خود را برای این موضوع اختصاص می‌دهند.

یکی از موارد مهمی که در «وقف رضوی» در نظر گرفته شده، احیای امر و تبلیغ محاسن کلام اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) است که در این زمینه نیز دارایی‌هایی وقف آستان قدس رضوی می‌شود.

همین جا لازم است به این موضوع اشاره کنم که در آستان قدس رضوی با شعار «همه می‌توانیم واقف رضوی باشیم» شیوه‌های نوینی برای وقف پیش‌بینی شده تا همه افراد جامعه بتوانند در ارائه خدمات به جامعه اسلامی مشارکت کنند.

از جمله این شیوه‌های نوین «وقف مشارکتی» است. برای این امر طرحی به مردم معرفی می‌شود و مردم می‌توانند با مبلغی که اعلام می‌شود، در قالب وقف به حساب ویژه وقف واریز کنند. در این صورت پرونده وقف مشارکتی تشکیل و مبلغ مزبور به طرح موردنظر اختصاص داده شده و پس از تکمیل طرح و افتتاح آن، وقف‌نامه جمعی تدوین و تنظیم می‌شود. در حال حاضر، اولویت وقف مشارکتی در آستان قدس رضوی ساخت «رواق زیرسطحی بست شیخ بهایی» در حرم مطهر امام هشتم(ع) با اختصاص حداقل مبلغ یک‌میلیون تومان و بیشتر است. هدف از این کار، مشارکت دادن مردم در توسعه فضاهای مسقف حرم مطهر رضوی و شریک و برخوردار کردن آنان از ثواب اخروی نهاد وقف و برآورده شدن تقاضای فراوان مردم در مشارکت توسعه فضاهای زیارتی مسقف و باز حرم مطهر حضرت رضا(ع) است.

 در زمینه افزایش مشارکت مردم از طریق نهاد وقف به چه موضوعاتی در آستان قدس رضوی اندیشیده‌اید؟

برای اینکه بتوانیم شعار «همه می‌توانند واقف رضوی باشند» را محقق و عملیاتی کنیم، امور مختلفی را پیش‌بینی کرده‌ایم که به اختصار به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم.

یکی از این موضوعات «تسهیل فرایند پذیرش وقف»است، یعنی تلاش شده افرادی که تمایل دارند دارایی خود را وقف کنند، با کمترین تشریفات اداری و در کمترین زمان و در سریع‌ترین شیوه، فرایند وقف انجام شود. بنابراین مردم می‌توانند تقاضاهای وقف خود را به دفاتر مشاوره وقف و نذر مستقر در حرم مطهر امام رضا(ع) و کانون‌های خدمت رضوی در استان‌های سراسر کشور و مدیریت‌های املاک و اراضی آستان قدس در استان‌های دارای موقوفه رضوی ارسال کرده و یا از طریق مراجعه به وبگاه پذیرش برخط وقف رضوی به نشانی اینترنتی Vaghf.razavi.ir تقاضای خود را در قالب وقف دارایی، وقف مشارکتی و یا وقف واحدهای اقامتی (سوئیت) در زائرسرای حضرت رضا(ع) و... ثبت کنند. این تقاضاها در سریع‌ترین زمان در کارگروه ویژه‌ای بررسی می‌شود. سپس به محضر تولیت معزز آستان قدس رضوی تقدیم و پس از تأیید ایشان، وقف‌نامه عادی و سپس وقف‌نامه رسمی و انتقال سند رسمی به نام آستان قدس رضوی تنظیم شده و فرایند پذیرش وقف تکمیل می‌شود.

موضوع دیگر «توسعه عرصه‌های متنوع وقف» است. با توجه به علاقه‌مندی همه اقشار مردم به درج نامشان در فهرست «واقفان رضوی»، عرصه‌های وقف را متنوع کرده‌ایم و مردم می‌توانند «اموال و دارایی غیرمنقول» خود (مانند منزل، آپارتمان، مزرعه، زمین، کارخانه و...) و «اموال منقول» (مانند فرش، خودرو و...)، «سهام» که قابل انتقال به نام موقوفه باشد، «پول» (در قالب‌های وقف وکالتی و وقف مشارکتی قابلیت وقف دارد)، «حقوق معنوی» (مانند حق تألیف، حق اختراع، مالکیت نشان تجاری و...) را وقف کنند. حتی اگر اموالی قابلیت وقف نداشته باشد نیز مردم می‌توانند آن را در قالب «هبه» یا «صلح» تقدیم آستان مقدس حضرت رضا(ع) کنند.

 با توجه به دامنه وسیع موضوع وقف، چگونه این موضوع می‌تواند در آستان قدس رضوی برای تحقق شعار سال جاری یعنی جهش تولید با مشارکت مردم، ثمربخش باشد؟

یکی از وظایف متولی وقف «بهره‌وری موقوفات» و «معطل نگه نداشتن موقوفه» است. یعنی باید موقوفه، مورد عمران، آبادانی و بهره‌وری بهینه قرار گیرد و «استیفای عواید» از آن شده و برابر نیات واقف نیزهزینه شود.

 بنابراین ما باید موقوفات و به‌ویژه موقوفات «غیرمنقول» از جمله زمین‌های کشاورزی، مستغلات و... را مورد بهره‌برداری بهینه قرار دهیم. این بهره‌وری بهینه، مستلزم سرمایه‌گذاری در حوزه‌های کشاورزی و تولید است که این موضوع سبب جهش تولید و مشارکت دادن مردم در قالب وقف در امر اقتصاد و تولید می‌شود. به عنوان مثال بیشتر فعالیت‌های آستان قدس رضوی در حوزه تولید در عرصه‌های گوناگون، ریشه موقوفاتی دارد، یعنی از محل عواید موقوفه یا حق تقدیمی دریافتی از واگذاری موقوفات در قالب اجاره برای کاربری‌های مسکونی و تجاری است و این خود سبب رونق اقتصادی و مشارکت دادن موقوفات در تولید و فعالیت اقتصادی و ایفای نقش در تحقق شعار سال جاری می‌شود.

محمدحسین مروج کاشانی