به نقل از «خبرآنلاین»

ماجرای اتمام حجت مهندس بازرگان با محمدرضا شاه

تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۵۹۵۷۵۸

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، محمد توسلی دبیرکل نهضت آزادی در گفت‌وگویی با اعتماد آنلاین از فعالیت‌های سیاسی قبل از انقلاب و بعد از آن سخن گفت. او خاطرات زیاد و نقدهای زیادی دارد که در این مصاحبه بخش قابل توجهی از آن را مطرح می‌کند. آنچه در ادامه می‌خوانید خلاصه کوتاهی از این مصاحبه است.

پیام بازرگان به شاه: ما آخرین گروهی هستیم که با زبان قانون با شما برخورد می‌کنیم

آیا این انتقاد را قبول دارید که سران نهضت آزادی نتوانستند جوانان‌شان را برای مبارزه با رژیم پهلوی اقناع کنند و اینکه واقعیت این است که امثال آقای بدیع‌زادگان و سعید محسن و شریف‌واقفی و دیگرانی که از نهضت آزادی انشعاب کردند و به رهبران نهضت مراجعه کرده بودند برای اینکه تغییر فاز مبارزه سیاسی به مبارزه مسلحانه اتفاق بیفتد؟

هرگز این‌طور نیست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

واقعیت تاریخی اصلاً غیر از این است. وقتی رهبران نهضت وارد زندان شدند، ۱۵ خرداد اتفاق افتاد و آن فضا که گزارش شد اتفاقاً حنیف‌نژاد هم به عنوان دانشجو در زندان بودند. خود رهبران نهضت انتظار داشتند جوانان که بیرون می‌آیند راه را ادامه دهند. خود مهندس بازرگان در دادگاه نظامی این جمله معروف را دارد که می‌گوید: ما آخرین گروهی هستیم که با زبان قانون با شما صحبت می‌کنیم و می‌گویند این پیام را به شخص اول [مملکت] برسانید.مهندس بازرگان در دادگاه اتمام حجت کرد ما آخرین گروهی هستیم که با زبان قانون با شما حرف می‌زنیم.

*این یکی از نقاط درخشان نهضت آزادی از منظر حضرتعالی است؟

بله، مهندس بازرگان اتمام حجت می‌کنند که ما آخرین گروهی هستیم که با زبان قانون با شما برخورد می‌کنیم. اگر شما ما را برنتابید، شما بر اساس گفتمانی که حاکم است با گروه‌هایی سروکار خواهید داشت که دیگر زبان قانون را به کار نخواهند برد.

*پس مبارزه نهضت آزادی با رژیم پهلوی مبارزه قانونی و سیاسی تعریف شد.

بله. این انتظار را هم داشتند که جوانان که بیرون می‌آیند خودشان راه را ادامه بدهند.

*راه خودشان؟ چه راهی؟

نگفتند چه راهی. اجازه دهید این خیلی مهم است. گفتند راه را ادامه دهید. خود حنیف‌نژاد و سعید محسن و بدیع‌زادگان که از دوستان نزدیک بنده بودند. من چون جلوتر بودم و مسئول حوزه نهضت آنها بودم با حنیف‌نژاد، سعید محسن و بدیع‌زادگان ارتباط نزدیک و مطالعات قرآنی داشتیم و آشنا هستم- البته اضافه کنم خود من سال ۴۱ برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفتم و در ایران نبودم که بحث جداگانه‌ای است که اشاره می‌کنم- ولی مجموعه اسناد تاریخی نشان می‌دهد که این دوستان ما خودشان هم نمی‌دانستند چه راهی را باید دنبال کنند. سربازی می‌روند. در سربازی متمرکز بر مطالعات می‌شوند. به دفعات نقل شده به قم نزد مرحوم دکتر بهشتی می‌روند..

بگذارید من همین‌جا یک خاطره‌ای را اضافه کنم. خود من هم در سال ۵۰ در ارتباط با کمک مجاهدین خلق همراه با مهندس سحابی بازداشت شدم. یک سال محکومیت داشتم. به خاطر انتقال نامه‌ای که به خارج ارسال شده بود. بعد از دورانی که در اوین و بعد قزل‌قلعه و بعد عشرت‌آباد و کمیته مشترک بودم ۶ ماه دوم قصر بودیم. این خاطره خیلی مهمی است به لحاظ تاریخی. وقتی ما وارد زندان شماره ۴ قصر شدیم، آنجا گروه‌های مختلف زندانی بودند. یک بخشی هم هیات‌های موتلفه بودند. آقای حاج مهدی عراقی بودند. مرحوم آیت‌الله انواری بودند. آقای بجنوری و حزب اسلامی بودند و جمعی از حزب توده بودند و دیگران و دیگران.

* توسلی در بخش دیگری از این مصاحبه به زندان‌ و احکام حبس اعضای نهضت آزادی اشاره می‌کند و می‌گوید: 

ما حدود ۱۱، ۱۲ نفر بودیم که حکم سبک، یک سال تا ۲ سال داشتیم، در زندان شماره ۴ بودیم. این خاطره خیلی فراموش‌نشدنی است که مرحوم انواری، حاج مهدی عراقی و آقای عسگراولادی که آنجا بودند، به خصوص آقای عسگراولادی، خیلی شفاف تعریف می‌کردند. وقتی آنها در ارتباط با ترور منصور در زندان بودند، انتظار داشتند که این جنبش اجتماعی با آن نگاه آنها ادامه پیدا کند. بعد از آنها عمدتاً مارکسیست‌ها زندان می‌رفتند و می‌گفتند ما مرتب شماتت می‌کردیم و این مسلمانان فلان‌فلان‌شده کجا هستند که راه را ادامه نمی‌دهند.

*اینها را عسگراولادی می‌گفت؟

بله. با کلمات خاص هم که مطرح می‌کردند شفاف می‌گفتند و واقعاً ناراحت بودند. موقعی که خبر مجاهدین خلق را می‌شنوند یک انبساط خاطر و امیدی برای آنها به وجود می‌آید و این امید را وقتی وارد زندان شدیم کاملاً نشان دادند- من در خاطراتم آوردم می‌توانید مراجعه کنید- [اینکه] چگونه در زندان شماره ۴ قصر سازماندهی کردیم و توانستیم گروه‌های اجتماعی ایجاد کنیم که حاج مهدی عراقی خاطرات خودشان را بگویند. بعضی از دوستانی که جوانان مجاهدین خلق بودند، خاطرات‌شان را بگویند. من خاطرات اروپا و آمریکا و خارج از کشور را در آنجا منتقل کردم. یک فضای آموزشی بسیار خاصی در آنجا به وجود آمد. بسیار تاریخی است که جزییاتش در خاطرات آمده است.

این را همین‌جا اضافه کنم. من در یک دیداری که از موزه قصر اخیراً داشتم، [متوجه شدم] متاسفانه در این بازسازی زندان قصر، زندان شماره ۳ و ۴ را تخریب کردند. در حالی که زندان شماره ۳ و ۴ به خصوص خاطرات تاریخی بسیار ارزنده‌ای در آن فضا بود که هم افسران حزب توده و هم دوستان موتلفه برای ما توضیح می‌دادند؛ وقتی طالقانی بازرگانی، سحابی و... در این زندان بودند، گوشه‌کنار این زندان قصر چگونه بود، کجا طالقانی نماز می‌خواند، کجا مهندس بازرگان سخنرانی‌اش را انجام می‌داد، کجا ناهار می‌خوردند، هر گوشه آنجا خاطره داشت و می‌توانستند خاطرات زندان آن دوران را احیا کنند که متاسفانه کسانی که مدیریت آن را داشتند این غفلت را انجام دادند و به جای اینکه زندان شماره ۴ را حفظ کنند، زندان شماره ۱ را حفظ کردند که آنجا بیشتر خاطراتی جز آثار ناراحت‌کننده‌ای وجود ندارد.

*منظورتان شکنجه‌گاه داخل زندان‌هاست؟

سلول‌ و جاهایی بود که طبیعی است آن‌موقع وجود داشت، اما زندان شماره ۴ که خاطرات تاریخی داشت متاسفانه از بین بردند. حرکت مسلحانه در سال ۵۴ با همکاری موساد و CIA و ساواک- همان‌طور که می‌دانیم- با شکست مواجه می‌شود. اما...

حضور دکتر سحابی و آقای فروهر در کابینه به پیشنهاد آقای خمینی بود

دولت مهندس بازرگان دولت انقلابی نیست و دولت ملی هم نیست.

بله. شورای انقلاب یک ضوابطی برای انتخاب وزرا انتخاب کرد. باید کسانی باشند که سابقه وابستگی به رژیم گذشته را نداشته باشند، مسلمانان عامل به احکام باشند، در رشته کاری هم که می‌خواهند انجام دهند خبره باشند. خب، با این شرط‌ها از کسانی که طاغوتی بودند، نمی‌توانستند از مدیران قبلی بیایند. از نیروهای جبهه ملی هم که با این مجموعه هماهنگ نبودند. خود روحانیت اصلاً آمادگی نداشتند حتی تا آبان سال ۵۸ هم هنوز آمادگی نداشتند. بعداً توضیح خواهم داد که روحانیت از همان سال‌های ۵۷، مرحوم دکتر بهشتی، دنبال قدرت و تشکیل حزب بودند. بنابراین حزب جمهوری اسلامی هم که مثل بقیه گروه‌های اجتماعی دنبال قدرت بودند هنوز سامان پیدا نکرده بودند که بخواهند وارد قدرت شوند. بنابراین آنها هم خودشان امتناع داشتند از اینکه وارد مسئولیت در دولت موقت شوند. بنابراین تمام وزرای دولت موقت پیشنهاد شورای انقلاب بوده، احکام‌شان را شخص آقای خمینی امضا کردند.

*چهره به چهره پیشنهاد چه کسی بود؟

شورای انقلاب.

*یعنی مرحوم مهندس بازرگان انتخاب کردند...

در واقع به تصویب شورای انقلاب [رسید] و احکام‌شان را خود آقای خمینی امضا کردند.

*شاید اگر هر کسی دیگر را انتخاب می‌کردند شورای انقلاب می‌پذیرفت.

کسی دیگر اصلاً وجود نداشت. بعضی افراد را خود آقای خمینی گفت بگذارید. گفتند آقای دکتر سنجابی را بگذارید. ایشان جزو پیشنهاد مهندس بازرگان نبود. گفتند آقای فروهر را بگذارید. این دو نفر با آن ضوابط نمی‌خواندند، ولی چون آقای خمینی دستور داده بودند شورای انقلاب پذیرفتند [و] دولت موقت هم پذیرفتند. آقای فروهر وزیر کار شد و دکتر سنجابی وزیر امور خارجه.

2727

کد خبر 1409030

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: مهندس بازرگان زندان شماره ۴ شورای انقلاب راه را ادامه نهضت آزادی آقای خمینی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۵۹۵۷۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پله‌های برقی تهران بالاخره نونوار می‌شود

شهردار تهران گفت: سال گذشته تعداد ۶۰ دستگاه پله برقی خریداری شد و از این ماه نصب این پله برقی‌ها آغاز شده است و تا سه ماه آینده نصب آن‌ها به اتمام خواهد رسید.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، علیرضا زاکانی امروز _ چهارشنبه بیست‌ونهم فروردین_ در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: برنامه‌ای برای واردات پله برقی از چین وجود ندارد و درواقع پله برقی تولید می‌شود.

وی افزود: سال گذشته تعداد ۶۰ دستگاه پله برقی خریداری شد و از این ماه نصب این پله برقی‌ها آغاز شده است و تا سه ماه آینده نصب آن‌ها به اتمام خواهد رسید.

شهردار تهرانه با اشاره به نصب دوربین روی لباس حریم‌بان و شهربان، خاطرنشان کرد این اقدام در راستای سامان یافتگی و ایجاد شرایط مناسب صورت گرفته است تا دستگاه‌های مسئول بتوانند نظارت بهتری داشته باشند.

زاکانی در خصوص موضع شهرداری در انتخابات مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: موضع شهرداری در انتخابات پشتیبانی است، در دوره اول براساس ظرفیت‌ها و توان پشتیبانی کردیم و در دوره دوم این وظیفه را داریم.

وی با اشاره به واردات واگن‌های مترو و اختلافات میان شهرداری و وزارت کشور، تصریح کرد: کارفرمای واردات واگن‌های مترو وزارت کشور است که ۱۰۷۱ دستگاه در دو قرارداد برای واردات انجام شد، اما اختلاف نظرها در مورد تأیید بسته ورودی از چین بود و اختلاف نظری در این باره وجود ندارد.

شهردار تهران گفت: به این قرارداد باید ظرف ۱۰ روز پاسخ داده می‌شد، اما طول کشید و مورد اعتراض مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران قرار گرفت، به هر حال این کار انجام شد.

زاکانی با اشاره به زمان واردات واگن‌ها عنوان کرد: امسال واردات واگن‌ها انجام می‌شود و طی ۴ سال واردات به اتمام می‌رسد.

کد خبر 745440