به نقل از «تسنیم»

یادداشت| توافقی که شبیه برجام نیست

تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۲۶۲۱۶

توافق‌نامه ۲۵ ساله ایران و چین، در هفته‌های اخیر به‌شدت خبرساز شده است. بازار داغ شایعات، مواضع غیرمسئولانه برخی فعالان سیاسی و عدم تبیین جزئیات از سوی دولت، فضایی ایجاد کرده که نقد منطقی در آن کمتر شنیده می‌شود. - اخبار استانها -

یادداشت ـ سید محمد بحرینیان|‌ توافق‌نامه 25  ساله ایران و چین، در هفته‌های اخیر به‌شدت خبرساز شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بازار داغ شایعات، مواضع غیرمسئولانه برخی فعالان سیاسی و عدم تبیین جزئیات از سوی دولت، فضایی ایجاد کرده که نقد منطقی در آن کمتر شنیده می‌شود. مسئله اصلی آنجاست که توافق ایران و چین، عمدتا اقتصادی و حول محور تجارت است، اما بیش از آن‌که فعالان تجاری و متخصصان اقتصاد سیاسی پیرامون آن اظهارنظر کنند، سیاسیون بر سر آن دوقطبی می‌سازند. دراین‌باره گفتنی‌هایی هست:

یک. چین، پرجمعیت‌ترین کشور دنیا، یکی از 5 عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل، یکی از دو قدرت برتر اقتصادی دنیا و شریک اول تجاری 130 کشور جهان است. از همین رو، طبیعی است که یکی از انتخاب‌های اول هر دولتی برای تجارت خارجی، چین باشد. بااین‌وجود، به نظر می‌رسد دولت ایران از ظرفیت همکاری با چین به‌قدر کافی بهره نبرده است. هرچند دولت ایران همواره نیم‌نگاهی به چین داشت، اما پس از شکست برجام و خروج آمریکا از آن و همچنین عدم تحرک اتحادیه اروپا درزمینهٔ سازوکار مالی جایگزین، خوش‌بین‌ترین افراد به غرب نیز سر را به‌طرف شرق گردانده‌اند.

توافق جامع با چین، هرچند اشکالاتی دارد که در ادامه خواهد آمد، اما در شرایط فعلی تصمیمی منطقی و سیاستی راهبردی است. طبق اعلام سخنگوی وزارت خارجه، بعد از تصویب پیش‌نویس توافق در پکن، جزئیات بیشتری از آن در اختیار عموم قرار خواهد گرفت. باید منتظر جزئیات ماند و از اظهارات شتاب‌زده پرهیز کرد.

دو. سند جامع همکاری با چین و توافق‌نامه 25 ساله با این کشور، مسئله‌ای تخصصی است و نمی‌تواند دست‌مایه بازی‌های سطحی عالم سیاست قرار گیرد. جالب آنجاست که وقتی پیرامون این توافق در فضای مجازی جست‌وجو می‌کنیم، کمتر به اظهارنظری تخصصی و بر مبنای منافع ملی و اصول تجاری برمی‌خوریم، هرچه هست همان حرف‌های همیشگی صادق زیباکلام، علی مطهری و عباس عبدی است که هر یک به نحوی توافق را زیر سؤال برده‌اند. البته نقد به‌طورکلی مفید است، اما جالب است که حتی مطهری، شرط پذیرش چنین توافقی را تعیین تکلیف دو میلیون مسلمانی دانسته که در چین تحت‌فشار هستند. او مشخص نکرده که چگونه سال‌ها حامی توافق با آمریکایی بوده که دستش تا مرفق در خون مسلمانان منطقه بود و یادآور فجایعی همچون سرنگون کردن هواپیمای مسافربری ایرانی و تقدیر از مسئول آن جنایت است.  زیباکلام که از حامیان پر و پا قرص برجام بود، زمانی نوشت «ترامپ به برجام وفادار خواهد ماند». چندی بعد در مصاحبه‌ای گفت «مردم آمریکا نمی‌گذارند رئیس‌جمهور پس از اوباما برجام را تحت‌الشعاع قرار دهد» و البته بعدها اعتراف کرد متن برجام را نخوانده است. او امروز هم، بدون خواندن متن توافق با چین، علیه این سند همکاری توییت می‌زند و حتی کار را از این سطح فراتر برده و برخی مسئولین کشور را سرسپرده چینی‌ها و روس‌ها می‌داند.

توقع بیجایی نیست که از یک چهره سیاسی بخواهیم یک‌بار هم که شده از گذشته خود درس بگیرد و صرفا برای دیده شدن، حول هر محور تخصصی دوقطبی نسازد و موافقت و مخالفت هیجانی به پا نکند، به‌خصوص که امروز به مدد فناوری‌های ارتباطی، مواضع گذشته این چهره‌ها پیش روی‌ مردم است. از سوی دیگر به یادآوریم که پیش‌نویس این توافق در همان دولتی به تصویب رسیده که طراح برجام بوده است.سه. تنها اشکال مواضع پیش‌گفته این نیست که باعث ساخت دوقطبی کاذب بر سر مسائل تخصصی می‌شود، مسئله مهم‌تر این است که با رادیکال شدن فضا، نقدهای جدی و اساسی دیده نمی‌شود و کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد. یکی از اشکالات اساسی توافق فعلی، سرمایه‌گذاری سنگین طرف چینی در حوزه نفت و تأکید بر استخراج است، درحالی‌که سیاست کلی نظام، کاهش وابستگی بودجه به نفت و دورنمای آن، قطع کامل این وابستگی و حتی بستن چاه‌های نفت است. به نظر می‌رسد باید دو رویکرد کلی در توافق جامع با چین در نظر گرفته شود، اول آن‌که با توجه به ظرفیت ایران اسلامی و پیشرفت‌های بزرگ چین در عرصه فناوری، شیب گردش از اقتصاد نفتی به اقتصاد دانش‌بنیان تنظیم شود و ثقل توافق 25 ساله و قراردادهایی که بر اساس آن تنظیم می‌گردد، به‌جای نفت بر تولید و دانش قرار گیرد و دوم، استخراج نفت و گاز، جز در میادین مشترک که عملا عرصه رقابت است، کاملا محدود گردد.

چهار. صرف‌نظر از جزئیات همکاری 25 ساله با چین، چنین توافقی ازنظر مبنایی با برجام متفاوت است. در برجام، علاوه بر مشکلات جدی در اجرا یک خلأ اساسی در مبنا وجود داشت، به‌این‌ترتیب که طرف مقابل، نشستن دولت ایران پای میز مذاکره را مرهون فشارهای اقتصادی و تحریم‌های خود می‌دانست و به همین دلیل، حاضر نبود از این اهرم ظالمانه که آن را ابزار موفقیت خود می‌دانست دست بکشد. مذاکرات برجام و تمام موارد مشابه آن، بر روی شکافی به نتیجه می‌رسید که برونداد فشار خارجی و نمایش داخلی ضعیف در اقتصاد کشور بود و دقیقا به همین سبب است که حتی در دوره دولت دموکرات آمریکا که خود برجام را امضا کرده بود، گاه‌وبی گاه تحریم‌های جدیدی وضع می‌شد یا از همان تحریم‌های پیشین، تفسیر جدیدی به مرحله اجرا درمی‌آمد.

در توافق جامع همکاری با چین، مسئله این نیست که یک‌سوی ماجرا غنی‌سازی خود را محدود کند و سوی دیگر، تحریم‌ها را لغو کند، بلکه قرار است دو کشور به هم خدمات متقابلی ارائه کنند که بر مبنای منافع مشترک دو کشور، توان اقتصادی و تولیدی چین، موقعیت برتر ژئوپلیتیکی ایران و احیای جاده تجاری ابریشم است. همان‌قدر که مذاکره از موضع ضعف و برای کاستن از فشار محکوم‌به شکست است، مذاکره بر اساس خدمات متقابل تجاری و ایجاد آورده جدی برای دو طرف، می‌تواند فرصت محسوب شود و مفید باشد.

انتهای پیام/ش

R1377/P/S6,60/CT4

منبع: تسنیم

کلیدواژه: تحریم ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۲۶۲۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آمریکا: در حال مذاکره مستقیم با ایران درباره برجام نیستیم

«ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با خودداری از اظهارنظر درباره کانال‌های ارتباطی میان واشنگتن – تهران گفت: در حال مذاکره مستقیم با ایران درباره برجام نیستیم.

 «ودانت پاتل» معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه شنبه به وقت محلی در نشستی خبری در پاسخ به پرسشی درباره برخی گزارش‌ها درباره احیای مذاکرات رفع تحریم‌ها و مذاکرات مستقیم میان تهران – واشنگتن گفت: «من در مورد راه‌های ارتباط خود با ایران اظهار نظر نمی‌کنم، اما باید بگویم ما در حال مذاکره مستقیم با ایران در نیویورک یا هر جای دیگری در مورد برجام نیستیم.»

پیش از این، یک منبع آگاه در گفتگو با ایرنا درباره برخی ادعا‌ها درخصوص مذاکرات مستقیم نمایندگان ایران و آمریکا گفت: هیچ مذاکره مستقیمی بین ایران و آمریکا برقرار نیست و تبادل پیام‌ها صرفا در چهارچوب تعریف شده در جریان می‌باشد.

وی تاکید کرد: مذاکرات رفع تحریم با کشور‌های عضو برجام توسط علی باقری کنی به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌شود.

«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز سوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ درخصوص وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها گفت: جمهوری اسلامی ایران برای تأمین حقوق ملت، به ویژه در موضوع رفع تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران همواره از همه ظرفیت‌های دیپلماتیک خود استفاده کرده است.

او تصریح کرد: کسی که زیر میز دیپلماسی زد، نه جمهوری اسلامی ایران، بلکه آمریکا بود. شرکای آمریکا در توافق برجام هم نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند و خلاء خروج غیر قانونی آمریکا از توافق برجام را جبران کنند.

سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت: لذا جمهوری اسلامی ایران مطابق خط مشی حکیمانه‌ای که مقام معظم رهبری تبیین و امر فرمودند، در مسیر بی اثر سازی تحریم‌ها حرکت کرده و در این مسیر توفیق‌های زیادی به دست آورده است.

کنعانی ادامه داد: موضوع رفع تحریم‌های ظالمانه در حاشیه نشست‌های بین‌المللی و در دیدار با طرف‌هایی که در موضوع برجام و مذاکرات رفع تحریم‌های ظالمانه می‌توانند ایفای نقش کنند یا نقش تعریف شده و سازمانی دارند مطرح می‌شود، دیدگاه‌ها شنیده می‌شود و دیدگاه‌های جمهوری اسلامی ایران ارائه می‌گردد.

منبع: ایرنا

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل ایران