هگمتانه؛ ارثیه مادها در مسیر جهانی شدن
تاریخ انتشار: ۳۰ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۸۳۵۵۱
هگمتانه پایتخت مادها، پایتخت تابستانی هخامنشیان و ساتراپ‌نشین ماد از هخامنشیان تا ساسانیان بود که یونانیان آن را اِکباتان می‌خواندند.
این شهر کهن، نخستین پایتخت ایران بوده و به همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا و شوش در خوزستان، از معدود شهرهای باستانی جهان است که همچنان زنده و مهم مانده است.
برخی از منابع بنیانگذاری ماد را سال ۷۰۸ پیش از میلاد به مرکزیت هگمتانه و توسط دیاکو ذکر کرده اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تپه هگمتانه که باستان شناسان آن را پهناورترین تپه باستانی ایران می دانند به عنوان ارثیه ای از این شهر کهن در فهرست آثار ملی جای گرفته و ثبت آن در فهرست آثار جهانی چند سالی است که در دست پیگیری است.
اما هنوز باستان شناسان در پی کشف راز و رمز این تپه هزار لای اسرار آمیز هستند و در چند فصل مختلف آن را کند و کاو کرده اند تا پاسخ هایی قاطع و روشن برای تمدن بشری بیابند.
آیا هگمتانه همان شهر زیبا و افسانه‌ای مادهاست؟
آیا نشانه ای از آن حصارهای هزار تو و برج و باروهای بلند و معماری شگفت انگیزش باقی مانده است؟
در گمانه زنی‌های جدید بخشی ازحصارهای اطراف هگمتانه و برج و باروهای آن مورد بررسی قرار گرفت، این تحقیقات به طور ویژه در خیابان آسفالته که در وسط عرصه هگمتانه واقع شده متمرکز شد که با بخشی از آثار برج و بارو و حصارهای و معماری مرتبط با آن بود مواجه شدیم هر چند در هنگام احداث این خیابان بخشی از آثاراز بین رفته است اما بقایای آن هنوز پابرجا بود که در این کاوش به آنها دست یافتیم.
همین سوالهاست که برای بیست و دومین بار گروهی از باستان شناسان را به همدان کشاند و لایه ای دیگر از این تپه هزار رنگ را کنار بزنند شاید نشانه ای از ماد رخ بنماید و جهانیان را شگفت زده کند.
در این باره با علی مالمیر مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان به گفت و گو نشستیم و او به پرسش های خبرنگار ایرنا پاسخ داد.
هدف از کاوش در تپه باستانی هگمتانه چیست و ماحصل آن چه بود؟
تپه هگمتانه که منتسب به دوران اشکانی و دارای معماری منظمی است که در کاوش های گوناگون باستان شناسی در پی کشف حقایقی از دوران مادها و هخامنشی در این اثر تاریخی هستیم و تحقیقات و کاوشهای پیشین نیز بر این هدف متمرکز بوده است.
در گمانه زنی‌های جدید بخشی ازحصارهای اطراف هگمتانه و برج و باروهای آن مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیقات به طور ویژه در خیابان آسفالته که در وسط عرصه هگمتانه واقع شده متمرکز شد که با بخشی از آثار برج و بارو و حصارهای و معماری مرتبط با آن بود مواجه شدیم.
هر چند در هنگام احداث این خیابان بخشی از آثار از بین رفته است اما بقایای آن هنوز پابرجا بود که در این کاوش به آنها دست یافتیم.
بر اساس معماری های بدست آمده انتظار نتایج خوبی از کاوشهای تپه داریم به شرطی که این تکاپو مستمر باشد می توانیم حلقه های مفقوده درباره قدمت این اثر و اینکه آیا هگمتانه همان دست سازه پرآوازه مادهاست یا نه پاسخ قطعی بدهیم.
چرا کاوش ها مقطعی است و اعتبار کافی برای آن هرسال پیش بینی نمی شود؟
هزینه کاوشهای باستان شناسی در قیاس با طرح های عمرانی هزینه بر نیست اما هنوز کاوش ها در اولویت قرار نگرفته و آنگونه که باید مورد توجه نبوده است.
چنانچه در سرفصل بودجه استانی یا ملی و یا پژوهشگاه برای این موضوع اعتباری اختصاص یابد بی تردید می توان سالانه چهار تا پنج فصل کاوش اجرا کنیم و زودتر به اطلاعات لازم دست پیدا کنیم.
در شرایط کنونی با محدودیتهای جدی روبرو هستیم و کاوش ها برآورده کننده توقع های ما نیست که این موضوع نیازمند توجه ویژه مسوولان محلی و کشوری است.
ماحصل کاوشها در روند ثبت جهانی تپه هگمتانه تاثیری دارد؟
بی تردید نتایج کاوشها ثبت جهانی را تسهیل می کند و بسیار موثر است زیرا وقتی اطلاعات ما درباره یک اثر تاریخی بیشتر و جامع باشد بهتر می توانیم از آن دفاع کرده و توجه جهانیان را به آن معطوف سازیم و به طور حتم اثری که شاخصتر باشد در اولویت یونسکو قرار می گیرد.
چه بسا انتشار نتایج کاوش ها و اطلاعات جدید از این اثر نظر اندیشمندان و مورخان جهان به ویژه اساتید فعال در یونسکو را جلب کرده و تپه هگمتانه را در کانون توجه جامعه جهانی می نشاند و این همان خواسته دیرین ماست که راه جهانی شدن این اثر را هموار می کند.
پرونده ثبت جهانی تپه هگمتانه در چه مرحله ای است؟
پرونده ثبت جهانی تپه هگمتانه با چارچوبی جدید از اواخر سال گذشته با همکاری معاونت میراث وزارتخانه کلید خورد و در این چارچوب تپه هگمتانه و ارتباط آن با بافت تاریخی شهر همدان بررسی و تکمیل می شود، کارشناسان و محققان بر این باورند که قسمتهایی از این اثر تا محدوده شهر ادامه دارد که هنوز ناشناخته است، از اینرو بازار قدیمی همدان، میدان و بناهای تاریخی واقع شده در این محدوده نیز به این پرونده افزوده شده است.
پرونده ثبت جهانی تپه هگمتانه با چارچوبی جدید از اواخر سال گذشته با همکاری معاونت میراث وزارتخانه کلید خورد و در این چارچوب تپه هگمتانه و ارتباط آن با بافت تاریخی شهر همدان بررسی و تکمیل می شود.
از آنجا که کارشناسان و محققان بر این باورند که قسمتهایی از این اثر تا محدوده شهر ادامه دارد که هنوز ناشناخته است، از اینرو بازار قدیمی همدان، میدان و بناهای تاریخی واقع شده در این محدوده نیز به این پرونده افزوده شده است.
به اعتقاد باستان شناسان و مورخان ارتباط محکمی بین تپه و شهر وجود داشته که هنوز هم این پیوند استوار و پابرجاست و نمی توان عرصه واقعی آن را تخمین زد.
تپه باستانی هگمتانه برخلاف سایتهای تاریخی مانند تخت جمشید که در محدوده جغرافیایی مشخص و مربوط به یک دوران تاریخی است، شهری است که بیش از سه هزار سال حیات داشته و قدمت دارد و در اعصار مختلف محل استقرار بوده و همین تداخل دوره های تاریخی کاوشها را طولانی و پیچیده کرده است.
اما حفظ پیوند این اثر با بافت قدیمی شهر فصل جدیدی به روی تپه باستانی هگمتانه گشوده شده که در فرآیند ثبت جهانی آن بسیار اثرگذار است.
برچسب‌ها همدان یونسکو باستان شناسیمنبع: ایرنا
کلیدواژه: همدان یونسکو باستان شناسی همدان یونسکو باستان شناسی ثبت جهانی تپه هگمتانه باستان شناسان بخشی از آثار تپه باستانی واقع شده کاوش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۸۳۵۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محله‌های همدان قدیم مرز بندی داشتند / در کاوش از میدان مرکزی همدان هیچ گنجی یافت نشد
به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از همدان، رضا نظری ارشد عضو هیئت علمی گروه تاریخ و باستان شناسی در گفت‌گو با ایسکانیوز همدان، در رابطه با دلیل نام گرفتن شهر همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران، اظهار داشت: شهر همدان اولین پایتخت جهان بوده است و اولین حکومت رسمی و ملی در همدان تشکیل شده است و مادها این امپراطوری بزرگ را بوجود آوردند و این موضوع پیش مقدمه ای شد، برای پیدایش امپراطوری هخامنشی و به همین دلیل هگمتانه که مکانی مناسب از نظر جغرافیا و آب فراوان محلی برای گردآمدن مادها شد.عوامل زیادی باعث شدند که شهر همدان منطقه استراتژیکی خاصی در آن زمان باشد، که به عنوان پایتخت انتخاب شد. به همین دلیل شهر همدان لقب پایتخت تاریخ و تمدن ایران را به خود گرفت.
مدرس دانشگاه با اشاره به محلهای اصیل و قدیمی شهر همدان عنوان کرد: ما در دوران قاجار در شهر همدان، حدوداً چهل منطقه قدیمی داشته ایم که طبق اسناد و مدارک مکتوب به این نتایج دست یافته ایم. در سفرنامه‌های دوران اسلامی، افراد جغرافی نگار اطلاعات بسیار مناسبی در دست ما قرار دادند، به طوری که حتی نقشه و آداب رسوم و اماکن شهر همدان را با جزئیات رسم و یا بیان کردند. به عنوان نمونه در دوران قاجار فردی به نام آبراهام جکسون، استاد دانشگاه نیویورک دانشگاه کلمبیا که در سال ۱۹۰۳ میلادی به ایران سفر می‌کند و کتابی به نام ایران در گذشته ها را می‌نویسد و جالب است در این کتاب نقشه ای از شهر همدان را رسم کرده و نام منطقه های مختلف را ثبت کرده است. اسامی ماننده محله توت قمی‌ها که همان سریخچال امروزه است یا محله حاجی که در گذشته محلی برای جمع شدن حجاج قبل از سفرشان بوده است یا موارد دیگری ماننده محله بختیاری‌ها، صابونی‌ها، جولان، ورمزیار، زندی‌ها، یهودیان، ارمنیان، قصابان، جراحان(راسته حسین خانی)، شالبافان، قاشق تراشان، دورود آباد( بین النهرین)، آقاجانی بیگ و نظر بیگ و دره مراد بیگ
وی ادامه داد: در کتاب‌های سفرنامه جکسون آمده که شهر همدان، در هر محلهای مرزبندی داشته است و برای رفتن به محله ای دیگر باید افراد از کدخدای محله اجازه می‌گرفتند و بعد می‌توانستند وارد آن بخش شوند.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، در رابطه با تاریخچه گویش و لهجه همدانی بیان کرد: پیشینه گویش همدانی به زمان قبل از اسلام برمی‌گردد و متعلق به دوران ساسانی است. در دوره ساسانی، مردم ایران زبان و خطی به نام پهلوی داشتند که بعدها با زبان لری بومی همدانی ترکیب شده که در اشعار باباطاهر به طور کامل آمده است و ترکیب این دو گویش، لهجه شیرین همدانی را بوجود آورده است.
سرپرست کاوش هگمتانه درباره شایعه مدفون شدن گنج‌های تاریخی در زیر المان میدان امام خمینی(ره) افزود: میدان امام همدان اولین میدان در ایران می‌باشد که با نظام شهرسازی خاصی به صورت دایره ای متحدالمرکز با شش خیابان انشعابی ساخته شده است. محوریت شهر همدان با میدان است و شهرداری همدان قصد داشت تغییراتی در المان میدان امام انجام دهد که با گودبرداری‌هایی که بصورت اتفاقی در آن قسمت انجام شد، یکسری آثار تاریخی از دوران ماد ها، هخامنشیان، سلوکیان و اشکانیان در آنجا یافت شد که عبارتند از انواع تدفین ها، تابوت ها و خمره ها و یکسری سازه های معماری و سفال هایی از دوره مادها، که نکته حائز اهمیت این است که هیچ سکه و یا گنجی در آن منطقه یافت نشده اما برای تاریخ نگاران، تمام این آثار گنج های تاریخی محسوب می‌شوند که در همان قسمت از میدان موزه ای ساخته شد و این آثار در آنجا قرار گرفت.
رضا نظری ارشد در پایان افزود: در شهر همدان، اداره میراث فرهنگی به شدت فعال است و کارهای خوبی انجام می‌دهد؛ اما برای افزایش جذب گردشگری در شهر همدان باید اقداماتی صورت بگیرد به عنوان نمونه کیفیت های اقامتگاه ها، راه های ارتباطی مناسب، کاهش تضارب آراء بین مسئولین استان، افزایش رستوران های باکیفیت، زیباسازی مناظر شهری، تبلیغات گسترده در شهر همدان که این عوامل باعث جذب توریست در منطقه می‌شود.
خبرنگار: مبینا رستگاری
انتهای خبر/
کد خبر: 1225452 برچسب‌ها همدان دانشگاه آزاد همدان دانشگاه آزاد اسلامی ایران باستان شناسی
دومین جلسه رسیدگی به اتهامات تتلو برگزار شد