نگهداری نسخه‌های خطی «شیخ شهاب‌الدین سهروردی» در یکی از موقوفه های آستان قدس
تاریخ انتشار: ۸ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۷۹۲۴۳۱
مجموعه‌ای از آثار خطی «شیخ شهاب‌الدین سهروردی»؛ فیلسوف نامدار ایرانی قرن ششم هجری قمری در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک بزرگترین موقوفه فرهنگی آستان قدس رضوی در تهران نگهداری می‌شود.
به گزارش قدس آنلاین، این مجموعه خطی ارزشمند شامل تعدادی از آثار تألیف شده «شهاب‌الدین یحیی بن حبش بن امیرک ابوالفتوح سهروردی» ملقب به شهاب‌الدین، شیخ اشراق، شیخ مقتول و شیخ شهید در محورهای موضوعی فلسفه اسلامی، عرفان، شعر فارسی و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
آثار شیخ اشراق گنجینه ملک به خط‌های نسخ، نستعلیق و شکسته‌نستعلیق بر روی کاغذهایی از جنس ترمه، فستقی، فرنگی و... نوشته و با میشن لایی یشمی، میشن قهوه‌ای مقوایی ضربی، تیماج قهوه‌ای ضربی، مقوای ابری و... مجلد شده است.
ازجمله این آثار می‌توان به نسخه‌های «هیاکل النور» و «شرح حکمه الاشراق» با محوریت اشراق و فلسفه اسلامی و نسخه «دعوات الاسماء» با محوریت نام‌های خداوند و دعاها که در دوره صفویه نگاشته شده است، اشاره کرد.
«کلمات ذوقیه و نکات شوقیه»، از دیگر آثار خطی شیخ اشراق با موضوع فلسفه اسلامی به شمار می‌رود که به خط نستعلیق بر روی سه برگ در دوره تیموریان کتابت و با تیماج مشکی ضربی مجلد شده است.
نسخه خطی «شرح قول رسول‌الله (ص)» نیز با محوریت نقل و قول‌های حضرت محمد (ص) توسط محمد بن احمد علوی اردکانی بر روی کاغذ ترمه نخودی رنگ در قرن ۹ قمری و دوره تیموریان کتابت شده است.
همچنین می‌توان از دو نسخه خطی «رساله عرفانیه فی الریاضه و الخلوه» و «تحفه» که با موضوع عرفان بر روی کاغذهای نخودی رنگ در قرن ۱۱ قمری و در دوره صفویه نوشته‌شده است، نام برد.
نسخه «شرح اسماءالله» نیز از نسخه‌های تألیفی سهروردی گنجینه ملک است که قدمت آن به قرن ۱۳ قمری و دوره قاجار می‌رسد. این اثر با خط نستعلیق در ۸۵ برگ ۱۵ سطری نوشته و با میشن مشکی مجلد شده است. عنوان، نشان و جدول‌های رسم شده در متن آن نیز به شنگرف است و مُهر «علی بن باقر حسینی» در آن به چشم می‌خورد.
از دیگر آثار این فیلسوف می‌توان به دو نسخه «وصیه شهاب الدین سهروردی» و «وصایا السهروردی» با موضوع وصیت‌نامه سهروردی به زبان عربی اشاره کرد که قدمت آنها به دوره صفویه برمی‌گردد. این دو نسخه خطی به ترتیب به خط‌های نسخ و نستعلیق در پنج‌برگ ۱۱ سطری و دو برگ ۲۱ سطری نخودی رنگ در سده‌های دهم و یازدهم قمری کتابت شده است. جلد نسخه وصایا السهروردی به ترنج و سرترنج نیز مزین است.
همچنین در برخی از نسخه‌های ادبی گنجینه خطی کتابخانه ملی ملک، اشعاری از شهاب‌الدین سهروردی قابل‌بررسی است. به‌طور نمونه از نسخه فارسی «اشعار» متعلق به سال ۱۳۰۳ قمری و نسخه‌ای با محوریت «شرح اصطلاحات دیوان سهروردی» که در قرن ۱۱ قمری در اصفهان کتابت شده است، می‌توان نام برد.
در حال حاضر نزدیک به ۲۰ هزار عنوان نسخه و رساله خطی اعم از آثار قرآنی، فلسفی، ادبی، طبی و... متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی اسلام در گنجینه کتابخانه ملی ملک؛ یکی از شش کتابخانه بزرگ کشور در حوزه نسخه‌های خطی نگهداری می‌شود. برخی از این آثار نفیس در تالارهای موزه ملی ملک نخستین موزه وقفی- خصوصی کشور در معرض نمایش قرار دارد.
همچنین در راستای حفظ نسخه‌های خطی گنجینه ملک و ارائه خدمات بهتر به محققان داخلی و خارجی، تمامی این نسخه‌های خطی فهرست‌نویسی و دیجیتال‌سازی شده است.
کتابخانه و موزه ملی ملک در سال ۱۳۱۶ خورشیدی بر حرم مطهر رضوی وقف‌شده است و در حال حاضر در تهران، میدان امام خمینی، سردر باغ ملی، خیابان ملل متحد (میدان مشق) قرار دارد. علاقه‌مندان در حال حاضر با توجه به بحران کرونا در کشور می‌توانند با مراجعه به وبسایت این موقوفه به نشانی www.malekmuseum.org از خدمات غیرحضوری آن بهره‌مند شوند.
منبع: آستان نیوز
انتهای پیام/
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: سهروردی نسخه های خطی موقوفه های آستان قدس موزه ملی ملک شهاب الدین سهروردی موزه ملی ملک نسخه های خطی بر روی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۷۹۲۴۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شاخصه‌های هنر انقلاب در دانشگاه درست تعریف نشده است
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی دانشگاه سوره، دومین نشست پژوهشی هفته هنر انقلاب اسلامی به میزبانی دانشکده هنر و معاونت پژوهشی دانشگاه سوره به دبیری مهران هوشیار و سخنرانی سمیه رمضان ماهی، محمد حسین ناصر بخت، مهدی خانکه در سالن کنفرانس ساختمان مرکزی این مجموعه آموزشی برگزار شد.
در ابتدای نشست مهران هوشیار مقدمه‌ای پیرامون موضوع هفته هنر انقلاب ارایه داد.
زکیه سادات طباطبایی عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی و معاون پژوهشی دانشگاه هم گفت: این چهارمین سالی است که هفته هنر انقلاب را با حضور استادان داخل و خارج از دانشگاه برگزار می‌کنیم و امیدواریم سخنرانی‌های این مجموعه جلسات به صورت کتابی مدون تهیه و در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد.
وی افزود: ما به عنوان یک نهاد دانشگاهی می‌توانیم با سایر نهادها ارتباط خوبی برقرار کرده و سعی بر تربیت هنرمند تزار انقلاب اسلامی کنیم. اگر بخواهیم این موارد را دسته‌بندی کنیم برخی از این پژوهشکده‌ها به دوره قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد.
عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی در ادامه یادآوری شد: در دهه ۶۰ دوره دوم برای ترویج انقلاب اسلامی است. از سویی دوره سوم را برخی دوره پسا انقلاب اسلامی بررسی کرده‌اند، چراکه شاخه هنر بعد از انقلاب بررسی شده اما موضوع اصلی شاخصه‌های انقلاب است. شاخصه‌های انقلاب و هنر انقلاب هم به صورت دقیق و یکسان جایی معرفی نشده است و نیاز است یک نهاد دانشگاهی آنها را بازتعریف کند.
هنرمند آینده را روایت می‌کند
محمدحسین ناصر بخت مدرس و پژوهشگر حوزه تئاتر هم در جریان برگزاری این نشست پژوهشی گفت: با پدیده هنری به عنوان یک پدیده منفعل برخورد می‌شود. به عنوان مثال ممکن است در یک دوره با هنرمندی روبه‌رو شویم که تابع هرم اجتماعی موجود نبوده بلکه نقیضه آن هم باشد. این هنرمند فقط حال را توصیف نمی‌کند بلکه آینده را روایت می‌کند. مثلا وقتی مکبث یا مولیر را مطالعه می‌کنیم نقیضه جامعه خود را گزارش می‌دهند. اینها حامیان و پایه‌گذاران جامعه آینده خود هستند.
وی افزود: هنر نمایش هنری گروهی است، گاهی جامعه نیاز دارد تا با هنری مانند تئاتر خود را نشان دهد چنان که از همان ابتدا در جامعه ایران تئاتر با پدیده‌های سیاسی مانند دوران مشروطه گره خورده است. ما ناخواسته تئاتر را به عنوان یک پدیده اجتماعی بررسی می‌کنیم و این مسیر همچنان نیز ادامه دارد.
ناصربخت تاکید کرد: در دهه پنجاه اتفاقات و تحولات اقتصادی اجتماعی سربلند کرد و روشن فکران بعد از رخوتی که درگیرش شده بودند نگاه‌های انتقادی در تئاتر را مطرح کردند؛ از طرفی دولت نیز کوشید تا سازمانی برای تئاتر ایجاد کند. در فضاهای آکادمیک نیز، فارغ التحصیلانی با گرایش‌های مختلف وجود داشته و با وجود تفاوت‌ها، تئاتر نیز به فعالیت خود ادامه داد و کم کم وارد دوره بعد از انقلاب شد. در این دوره با شعار تئاتر برای همه روبه‌رو می‌شویم و هنر با رویکرد اجتماعی و سیاسی هویدا می‌شود. البته در دهه شصت موضوع تئاتر به سمت جنگ سوق می‌یابد. از اواخر این دهه این شعار گسترده‌تر شده و تا پایان دهه ۷۰ منجر به تشکیل ۳۳۰ انجمن نمایش در شهرها می‌شود.
ناصربخت، تعدد جشنواره‌های تئاتر و ساخته شدن سالن‌های نمایش در دانشگاه‌ها و به دنبال آن رشد نیروی انسانی در تئاتر را مثبت برشمرد و افزود: اکنون این استقبال گسترده‌تر شده است. به واقع تشکیل و چگونگی سازماندهی و رشد جشنواره‌ها و آموزش تئاتر از حوزه‌هایی است که پس از انقلاب تغییر اساسی داشته است.
سنت سرنوشت انسان را مشخص کرده است
سمیه رمضان ماهی عضو هیات علمی و مدیر تحصیلات تکمیلی دانشگاه سورهم در ادامه این نشست گفت: از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۹ نقاشی های انقلاب بیشتر می‌شود با وجود اینکه متاثر از چپ است. البته من براین باورم انقلاب از گفتمان مدرنیته بیرون می‌آید و این سنت است که سرنوشت انسان را مشخص کرده است. درحالی که گفتمان مدرنیته برای سوژه یک مرجعیت شناخته شده است و یک شأن انتخاب‌گری یافته و باورهای مذهبی، جایگاه اجتماعی پیدا کردند.
این استاد دانشگاه سوره بیان کرد: برخی بر این باور هستند که هویت منفعل است و مانند پاندول در حرکت است. قالب‌هایی مانند دولت، حاکمیت و قدرت به هنر هویت می‌دهد چرا که هویت یک عنصر منفعل است. یعنی در مسائلی مانند انقلاب که یک قدرت بیرونی غیر رسمی، می‌خواهد قدرت حاکم را تغییر دهد.
رمضان ماهی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: این رویکرد در زمینه زنان بهتر شکل می‌گیرد و همیشه دغدغه من نیز بوده است. هنر سنتی نه به معنای مذهبی بلکه سوژه زن در جامعه مثلا پیشا قاجار بررسی می‌شود. ابن سینا یا خواجه نظام الملک یا برخی دیگر در این حوزه تعارفی از زن ارایه داده‌اند.
وی تصریح کرد: در دوره‌هایی از تشویق زنان به بی‌حجابی یا تشویق به یادگیری سواد و مانند آن گذر می‌کنیم. در زمان انقلاب با حضور افرادی مانند علامه طباطبایی، یا شهید مطهری نگاه به زن دگرگون می‌شود. گفتمانی که در آثار هنرمندان مشاهده می‌کنیم گواه این است که زن در آن، عنصر پر رنگی است، پشتیبان مردی است که به جنگ می‌رود همان‌طور که رنگ سرخ نشانه شهادت و امام حسین (ع) است. اصولا در این تصاویر عناصری مانند گل لاله، چادر زنانی است که تصویر پسر دارند.
دانشگاه سوره هنر انقلاب اسلامی را تبیین کرد
مهدی خانکه استادیار گروه صنایع دستی به موضوع بررسی تدوین و تبیین هنر انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: ماهیت تبیین وابسته به تعریفی است که از آن می شود. یکی از رسالت های دانشگاه سوره تببین همین تعاریف است.
وی با اشاره به تعاریف و مباحثی که رمضان ماهی مطرح کرد، افزود: تعاریف بسیار خوبی از نقش بانوان در هنر اسلامی ارائه شد. اصولا در انقلاب سیر تکوین تشیع را مشاهده می کنیم و شناخت انقلاب بدون شناخت سیر تکوین تشیع امکان پذیر نیست.
این استاد دانشگاه سوره توضیح داد: همواره در طول تاریخ سعی شده که این موارد تجلی پیدا کنند و افرادی مانند ابن سینا، فارابی ابوریحان بیرونی جایی احساس می‌شود که از گفتن برخی مسائل پرهیز می‌کنند. اما در دوران صفویه فضا و بستری ایجاد می‌شود که بذر تشیع امکان باروری پیدا می‌کند و افراد می‌توانند به راحتی حرف‌هایشان را بزنند. در همین دوره آثار شاخصی در مورد هنر شکل می‌گیرد که شاهد بروز آنها در دوران صفویه هستیم. این شکوفایی و توجه به هنر حکمی تداوم دارد.
خانکه در ادامه گفت: واقعه انقلاب اسلامی پیرامون مفاهیم قدسی ثابته‌ای است که در قرآن مطرح شده است. این مباحث چیزهایی نبوده که تا پیش از این پشت تریبون‌ها اظهار کنند. از این منظر این مفاهیم قدسی در یک اتفاقاتی رونمایی می شود. مثل آثار هنرمندانی مانند استاد فرشچیان و اثر معروف «شهید». به واقع شهدا در آثار دیگر هنرمندان انقلاب اسلامی قابل مشاهده است.
این استاد دانشگاه سوره با اشاره به مکتب هنری آوینی تصریح کرد: شهید آوینی تلاش می‌کرد مصادیق رشادت‌های جوانمردانی که در حمله دشمن ایستادند و جان خود را گذاشتند را با واقعیتی که در جبهه‌های جنگ بود و نظیر واقعه کربلا اتفاق افتاده را نشان دهد. خیلی از جوانان با استعانت از همین مفهوم از ملیت خود دفاع می‌کنید.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های به نمایش آثار نقاشی و نگارگری با موضوع و مفهوم شهادت اشاره کرد و توضیح داد: این آثار با الهام از مفاهیم قدسی، با شهادت پیوند داده شده است. باید توجه داشته باشیم که آثار ارزشمندی در گنجینه حوزه هنری داریم و دانشجویان می توانند آنها را بررسی کنند تا اینکه به بررسی سبک‌ها و آثار هنرمندان غربی بپردازند.
خانکه در پایان گفت: دفاع مقدس فرصتی به ما داد تا مفاهیم قدسی را با نگاهی بهتر بررسی کنیم. این مفاهیم قدسی در طول تاریخ مصادیقی پیدا می‌کنند به طوری که آنها را در آثار دفاع مقدس می‌بینیم. نکته مهم اینکه نهایت تجلی گاهِ مفهوم قدسی شهادت، همواره یک سرش واقعه کربلا است و ردپایی از آن دارد.
در پایان این نشست به پرسش‌های حاضران پاسخ داده شد.
کد خبر 6081669
فوری/ انفجار در مناطق مرکزی ایران / اسرائیل به ایران، عراق و سوریه حمله کرد