به نقل از «فارس»

زنگ هشدار جمعیت در اصفهان/بحران اقتصادی تا ضعف روابط اجتماعی در جامعه پیر

تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۸۸۷۴۹۹

پیری جمعیت در اصفهان صدای مسؤولان شهری را هم درآورده و کارشناسان را به هشدار درباره تبعات اقتصادی و اجتماعی تک‌فرزندی واداشته است.

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، تصویر ذهنی مردم از خانواده تغییرات بسیاری در طول زمان داشته است، دهه پنجاه خانواده‌ها پرجمعیت بودند و هر فرزند تعداد زیادی خواهر و برادر داشت اما رفته رفته بُعد خانوار کاهش یافت تا جایی که امروز بسیاری از خانواده‌ها فرزندی ندارند یا تک فرزند هستند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این کاهش بُعد خانوار باعث شده تا نگرانی‌ها درباره آینده جمعیت در اصفهان افزایش یابد و شاید به همین دلیل است که شهرداری در حال مناسب‌سازی شهر برای سالمندان است، علیرضا صادقیان، معاون برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اصفهان پیش از این در گفت‌وگو با رسانه‌ها عنوان کرده بود: کلانشهر اصفهان با بیش از دو میلیون نفر جمعیت به سمت سالمندی شتاب گرفته است، با افزایش امید به زندگی در بین شهروندان و کاهش زاد و ولد، روند شهر به سمت کهن‌سالی پیش می رود و بر این اساس باید نیازهای سالمندان در شهر زیست پذیر در نظر گرفته شود.

پیری جمعیت حوزه‌های بسیاری را تحت تأثیر قرار می‌دهد اما کارشناسان جمعیت بر این باورند که بحران پرداخت حقوق بازنشستگی در سال‌های آینده به یکی از چالش‌های اصلی حاکمیت تبدیل خواهد شد، بر اساس آمار نسبت جمعیت در سن کار به بازنشستگان 13 به یک است که با تداوم شرایط فعلی این نسبت تا 30 سال آینده به 2 به یک تغییر می‌کند، به عبارت دیگر تا حدود سال 1430 یک سوم جمعیت کشور بازنشسته خواهند بود و این یعنی نسبت جمعیت حق بیمه‌پرداز به جمعیت مستمری بگیر شدیداً در حال کاهش است.

بدون شک روابط بین فردی در سایه تغییرات جمعیتی دچار دگرگونی می‌شود و فرزندانی که در سایه شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» از نعمت خواهر و برادر محروم هستند روحیات متفاوتی با نسل‌های قبل از خود خواهند داشت.

گذار ساختار جمعیتی استان اصفهان طی سال‌های ۹۵-۱۳۴۵ 

 

گذار ساختار جمعیتی استان اصفهان طی سال‌های ۹۵-۱۳۴۵

کودکانی که تک فرزند خانواده هستند معمولاً در فرآیند اجتماعی شدن با مشکلاتی مواجه می‌شوند، کودکی که در خانواده تنهاست فرصت یادگیری اصول روابط اجتماعی کمتری دارد، به عنوان مثال می‌توان به دعواهای خواهر و برادری یا بین چند برادر اشاره کرد که در خانواده‌های چند فرزندی عادی است، در همین دعواها و جدل‌هاست که کودکان یاد می‌گیرند که در مواجه با مشکلات چگونه با دیگران رفتار کنند اما کودکی که خواهر و برادری ندارد چنین تجربیاتی کسب نخواهد کرد.

پدر و مادری که فقط یک فرزند دارند نگرانی‌های بیشتری نسبت به والدین در خانواده‌های چند فرزندی خواهند داشت، چرا که آن‌ها باید زمان و انرژی بیشتری را برای نگهداری و مراقبت فرزندانشان بگذارند اما در خانواده‌ای که هر فرزند برادر و خواهر داشته باشد مراقبت از فرزند کوچک‌تر به خواهر یا برادر بزرگ‌تر واگذار می‌شود.

رضاعلی نوروزی، دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، دانشیار و عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: کسانی که دیر نسبت به فرزندآوری اقدام می‌کنند فاصله سنی بیشتری با فرزندانشان خواهند داشت و صبر و حوصله کمتری به خرج می‌دهند، در مقابل فردی که در ابتدای سنین جوانی ازدواج می‌کند و بچه‌دار می‌شود پرانرژی و شاداب است و توان بدنی بیشتری دارد.

عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان ادامه داد: فاصله سنی عدم درک متقابل را در پی دارد، موضوع تنها چالش توان فیزیکی نیست بلکه این افراد در فهم موضوعات دچار مشکل می‌شوند، شاید گفته شود که در گذشته مادران در سنین پایین ازدواج می‌کردند اما فرزندآوری را تا سن چهل سالگی ادامه می‌دادند، در این جا باید گفت که تربیت و نگهداری فرزند در گذشته با کمک برادر و خواهرهای بزرگ‌تر او بوده است.

نقش پررنگ والدین در نبود خواهر و برادر

وی خاطرنشان کرد: وقتی ازدواج دیر انجام شود و بُعد خانواده کاهش یابد نقش پدر و مادر بسیار پررنگ می‌شود، به عبارت دیگر با تغییر سبک زندگی معادلات را به هم ریخته‌ایم که در نتیجه آن با وجود فراهم بودن امکانات بیشتر برای فرزندان رشد آن‌طور که باید اتفاق نمی‌افتد.

عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان افزود: اگر بخواهیم محصول تربیت فرزند در سبک زندگی جدید را تشریح کنیم باید گفت کودکان و نوجوانان فعلی همچون گوجه‌های گلخانه‌ای هستند که ظاهر زیبایی دارند اما طعم ندارند در مقابل کودکان تربیت شده در خانواده‌های پرجمعیت همانند گوجه‌های بوته‌ای هستند که اگر چه روی خاک رشد می‌کنند و ممکن است لکه هم داشته باشند اما خوش طعم هستند، کودکی که در فضای طبیعی رشد کند تاب‌آوری بیشتری در برابر مشکلات دارد، سخت‌کوش‌تر است و حتی از لحاظ جسمی سالم‌تر است.

وی تصریح کرد: وقتی جمعیت خانواده کم شد کودک تک فرزند با پدر و مادری مواجه است که بزرگسال هستند و با مسائل منطقی برخورد می‌کنند اما کودکی که خواهر و برادر کوچک‌تر یا بزرگ‌تر دارد با آن‌ها گلاویز می‌شود و یاد می‌گیرد که تحمل بیشتری داشته باشد.

نوروزی با اشاره به این که بازی‌ها به دو گروه باقاعده و بی‌قاعده تقسیم می‌شوند، بیان کرد: بچه‌ها تا قبل از ۹ سالگی باید بازی بی‌قاعده انجام دهند، در حالی که وقتی کودک تک فرزند خانواده است با پدر و مادری بازی می‌کند که بازی باقاعده انجام می‌دهند و ذهن کودک دچار چالش و اعوجاج می‌شود، اما این مشکل در خانواده‌ای که دو فرزند دو و شش ساله دارند مطرح نیست.

عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان تشریح کرد: وقتی خانواده سه نفره است روابط محدود به اضلاع مثلث می‌شود و فرزند تنها روابط بین خودش و والدین به اضافه رابطه والدین با یکدیگر را می‌بیند اما در خانواده‌ای که دو فرزند دارند هر کدام از کودکان دو برابر خانواده تک فرزندی رابطه تجزبه می‌کنند، به همین ترتیب هر چه تعداد اعضای خانواده بیشتر شود روابط پیچیده‌تر و فهم فرزندان از خودشان بهتر می‌شود چون روابط بیشتری را تجربه می‌کنند.

دعوای خواهر و برادری آموزنده است/تک فرزندها کلاه سرشان می‌رود

وی تأکید کرد: در حوزه علوم رفتاری دعوای بین خواهر و برادر را سازنده می‌دانیم، ممکن است تصور کنیم دعوای بین فرزندان نشان‌دهنده اشکال است اما تا جایی که بچه‌ها به هم آسیب نمی‌زنند باید اجازه داد تا دفاع ازخود و صحبت کردن را یاد بگیرند که منجر به قوی‌تر شدن آن‌ها خواهد شد اما کودکی گه فرصت تجربه این شرایط را ندارد چگونه می‌تواند این آموزش‌ها را فرابگیرد؟ در نتیجه آمورش گلخانه‌ای خواهد شد و در آینده در جامعه سر کودک کلاه خواهد رفت.

نوروزی عنوان کرد: مثال دیگر در این زمینه درختان پارک و جنگل است، درخت‌های پارک با وجود این که شهرداری سالیانه میلیاردها تومان برای آن‌ها هزینه می‌کند غالباً کج هستند اما درختان جنگل که کسی از آن‌ها مراقبت نمی‌کند و به آن‌ها کود نمی‌دهد همواره صاف رشد می‌کنند، چرا که درختان جنگل برای رسیدن به نور راهی جز رشد مستقیم ندارند، خانواده پر جمعیت هم به همین شکل است اگر کودکی بیش از حریم خودش کاری انجام دهد دیگران به او یاد می‌دهند که وارد سرزمین آن‌ها شده و در نتیجه کودک به درستی رشد می‌کند.

فرزندآوری و امیدبخشی به زنان

عضو هیأت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: فرزندآوری برای خانم‌ها بسیار امیدبخش است، با وجود بیماری افسردگی پس از زایمان، خودکشی در مادرانی که فرزندی دارند به ندرت گزارش می‌شود، انگیزه زوجین برای تلاش بسیار افزایش می‌یابد، گاهی مشکلات اقتصادی عامل ازدواج نکردن یا بچه‌دار نشدن عنوان می‌شود در حالی که بچه‌دارشدن دغدغه کار و تلاش را بیشتر می‌کند و جای هراس نیست، جوانی که تنهاست مسؤولیتی ندارد اما جوانی که ازدواج کرده مسؤولیت بیشتری دارد پس بهتر برنامه‌ریزی می‌کند.

نرخ موالید در کشور ما تابع شرایط اقتصادی نبوده است

امیر حسین بانکی‌پور فرد، نماینده مردم اصفهان و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی است که پیش از نمایندگی با کتاب‌هایش در حوزه خانواده شناخته می‌شد، وی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس عنوان کرد: در دوران پس از انقلاب روزهایی با شرایط بسیار دشوار اقتصادی و امنیتی پشت سر گذاشته‌ایم اما با نگاهی به سیر تغییرات جمعیت می‌بینیم که این دشواری‌ها زندگی طبیعی مردم را متوقف نکرده و آمارهای جمعیتی در آن سال‌ها نشان از متوقف نشدن زاد و ولد دارد.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: بخشی از این مسأله به اعتقادات مردم مبنی بر این که هر آن کس که دندان دهد نان دهد بازمی‌گردد، همه ما این تجربه را داریم که اگرچه در ظاهر فرزندآوری به معنای افزایش هزینه است اما در عمل سطح زندگی بهتر می‌شده و برکت مال افزایش پیدا می‌کرده است.

وی با اشاره به این که تورم اگرچه با افت و خیز همواره وجود داشته گفت: نرخ موالید در کشور ما تابع شرایط اقتصادی نبوده اما ممکن است شیوع بیماری کرونا این مسأله را تحت‌الشعاع قرار دهد، منکر تأثیر استرس‌ها بر جامعه نیستم اما همانطور که فهمیدیم نمی‌توان یک ماه در خانه ماند و بیرون نرفت بلکه باید ضوابط بهداشتی را رعایت کرد، باید بدانیم که ناچار به زندگی با کرونا هستیم، قرار نیست کرونا مسیر طبیعی حیات را مختل کند، باید مسیر زندگی را هرچند با سختی بیشتر طی کنیم.

بانکی‌پور فرد گفت:گروه‌هایی که کمک‌های معیشتی میان مردم توزیع می‌کردند در ابتدا فقط مواد غذایی توزیع می‌کردند اما وقتی متوجه شدند که بیماری بیش از چند ماه در کشور شایع خواهد بود به سمت تهیه جهیزیه برای جوانان رفتند و در موضوع ازدواج و فرزندآوری نیز باید شاهد چنین صحنه‌هایی باشیم.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: دولت و به طور کلی حاکمیت باید با قوانین بیمه‌ای و اصلاحات بودجه‌ای به سمت حمایت از خانواده برود و در طرف دیگر خیران باید به جوانانی که قصد ازدواج دارند کمک کنند.

کرونا و بحران اقتصادی موضوعاتی گذرا هستند که بشر از آن‌ها عبور خواهد کرد اما آثار و تبعات پیری جمعیت تا دهه‌ها یک جامعه را تحت تأثیر قرار خواهد داد و در نتیجه همین کاهش رشد جمعیت اقتصاد کشور تنزل پیدا می‌کند، چرا که با نبود نیروی کار سرعت رشد تولید ناخالص داخلی کاهش خواهد یافت و باید دید نمایندگانی که پیگیر تشکیل کمیسیون خانواده در مجلس نشدند چه برنامه‌ای برای پیشگیری از تبعات آن خواهند داشت.

انتهای پیام/۶۳۱۱۳/ج۳۰/

منبع: فارس

کلیدواژه: اصفهان خانواده کودک والدین خواهر و برادر خانواده ها تک فرزند سال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۸۸۷۴۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

۳۵ درصد از قانون جوانی جمعیت اجرا شده

به گزارش جام جم آنلاین، صابر جباری در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش مشکلات اقتصادی قانون جوانی جمعیت را با حاشیه نبرده است؟ توضیح داد: مسائل اقتصادی در این بین بی‌تاثیر نیستند، زیرا خانواده‌ها باید بتوانند به راحتی از پس هزینه‌های فرزندآوری برآیند. اما در این بین ما فقط با مشکلات اقتصادی رو به رو نیستیم و باید به مسائلی مانند تغییر سبک زندگی نیز بپردازیم.

وی ادامه داد: برای نمونه بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی استان‌های برخوردار کشور نرخ رشد موالید کمتر از برخی استان‌های کم برخوردار است.

 رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در پاسخ به پرسش دیگر جام جم‌آنلاین مبنی بر اینکه آیا قانون جوانی جمعیت بدرستی اجرا می‌شود؟ نیز بیان کرد: این قانون به طور کامل اجرایی نشده و حدود ۳۵ درصد آن اجرایی شده است.

جابری درباره اینکه آیا شاهد افزایش شیب کاهش نرخ موالید در کشور هستیم؟ نیز توضیح داد: نرخ موالید کاهشی است. اما شیب کاهشی آن در سال‌های اخیر کمتر شده است. برای نمونه سال ۹۸ در مقایسه با ۹۷ حدود ۱۲۰ هزار کاهش موالید را شاهد بودیم در سال ۹۹ این آمار به حدود یکصد هزار رسید. اما با اقدامات انجام شده در سال ۱۴۰۲ این عدد به حدود ۱۷ هزار رسیده است. 

‌وی ادامه داد: افزون بر این روند زایمان سوم، چهارم و پنجم نیز در کشور افزایشی شده است. به همین دلیل می‌توان گفت قانون جوانی جمعیت بالاخره جواب داده است.
رییس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت یادآور شد: علاوه بر این شاهد افزایش میزان موالید در سنین ۲۰ تا ۲۴ سال و ۲۵ تا ۲۹ سال نیز هستیم.

جابری تاکید کرد: البته هنوز با شرایط ایده‌آل فاصله داریم و باید شرایطی ایجاد کنیم که نرخ موالید افزایشی شود.