فعالیت‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در عرصه مطالعات معنویت
تاریخ انتشار: ۱۳ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۱۷۱۴۷۵
به گزارش خبرگزاری مهر، گروه اسلام و مطالعات معنویت، یکی از سه گروه مطالعاتی در پژوهشکده اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است؛ این گروه به‌طور رسمی از سال ۱۳۹۶ آغاز به کار کرد و ضمن تکمیل‌کردن و سامان‌دادن به چند پروژۀ سابق در این پژوهشکده و مبادرت به چاپ آنها، مانند کتاب عرفان و بایسته‌های عرفان‌پژوهی و همچنین فرهنگ آثار عرفانی، پروژه‌های دیگری نیز در دستور کار خود قرار داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بدین منظور، به گفت‌وگو با احمد شاکرنژاد «مدیر گروه اسلام و مطالعات معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» دربارۀ اهمیت پرداختن به مطالعات معنویت و نیز پروژه‌های در دست اجرای این گروه پرداختیم که متن این مصاحبه را در ذیل می‌خوانیم:
* چرا مطالعات معنویت و پرداختن به مباحث این‌چنینی در جامعۀ امروز ضرورت دارد؟
بعد از دوره‌ای مبارزه با دین و ماورا طبیعت، واژۀ معنویت، امروزه دوباره بر سرزبان‌ها افتاده و در حیطه‌های مختلف سخن از معنویت‌های جدید به میان می‌آید، اما با کمی دقت در کاربردهای متعدد این واژه، آشکار می‌شود که معنویت‌های جدید و نوظهور– که عمدتاً خاستگاه غربی دارند - بعضاً در تقابل با دین‌داری، نهادینه و یا به عنوان بدیل آن به حساب می‌آید؛ از این رو، لازم است ضمن بالابردن سواد معنوی جامعه، طبق موازین و آموزه‌های اسلام، معنویت دینی از معنویت غیردینی تفکیک و شاخصه‌ها و راهکارهای زیست معنوی در جهان مدرن ترسیم شود.
*گروه اسلام و مطالعات معنویت، در این زمینه چه آثاری تولید کرده است؟
غیر از دو کتاب «عرفان و بایسته‌های عرفان‌پژوهی» و «فرهنگ آثار عرفانی»، پروژه‌های دیگری نیز در دستور کار این گروه قرار داشته که بعضی چاپ شده و برخی در مرحلۀ نهایی و برخی دیگر نیز در حال مطالعه و اجرا هستند؛ دو مورد از این پروژه‌ها تا کنون چاپ شده که یکی از آنها، کتاب «درآمدی بر مطالعات معنویت» به کوشش حجت‌الله آزاد و اینجانب است؛ در این اثر، جمعی از معنویت‌پژوهان به ارائه مباحث خودشان در زمینۀ چیستی معنویت اسلامی، روش‌شناسی آن و مفهوم‌شناسی و مطالعات معنویت در دین‌پژوهی و جامعه‌شناسی پرداخته‌اند؛ در بعضی از مقالات این اثر هم به شاخصه‌های معنویت اسلامی و گونه‌های معنویت‌گرایی پرداخته شده است.
اثر دیگر، «معنویت‌گرایی جدید؛ مؤلفه‌های مفهومی و لوازم اعتقادی و نشانه‌های گفتمانی»، نوشته بنده است که در این کتاب، ضمن مفهوم‌شناسی معنویت در غرب، به این امر پرداخته شده که در سیر تحولات مفهومی، این واژه امروزه چه مفاهیمی دارد و بر اساس این مفهوم جدید، چه جریان‌ها و سنت‌هایی اخیراً تحت عنوان معنویت‌گرایی جدید شکل پیدا کرده است.
*آیا پروژه‌های اتمام یافته و آمادۀ نشر هم دارید؟
گروه اسلام و مطالعات معنویت پروژه‌هایی هم دارد که به احتمال زیاد در سال ۱۳۹۹ محصول نهایی آنها به فضای علمی - فرهنگی کشور ارائه می‌شود؛ سه پروژه‌ای که امیدواریم امسال به چاپ برسد، عبارتند از:
«درآمدی بر مدل‌های زیست معنوی در قرآن»؛ که به همت حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر و با نظارت محمد فنایی اشکوری در حال انجام است؛ مراحل نگارش این اثر تمام شده و ارزیابی آن هم صورت گرفته و در حال اصلاحات و اعمال ارزیابی و آماده‌شدن برای چاپ است.
«شیوه‌های مواجهۀ تبلیغی با افراد در معرض معنویت‌های نوظهور»؛ که مجری این پروژه حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مظاهری سیف و با نظارت حمزه عبدی به اتمام رسیده و بعد از سپری‌شدن ارزیابی‌های آن و اعمال نکات اصلاحی، اکنون در مرحلۀ تأیید نهایی و ارسال برای چاپ است.
«مطالعات معنویت در علوم انسانی» (مثل معنویت در جامعه‌شناسی، معنویت و روانشناسی، معنویت و علوم تربیتی، معنویت و الهیات و…)؛ این پروژه؛ مجموعه مقالاتی است که نویسندگان تلاش کرده‌اند پیشینۀ پژوهشی مطالعات معنویت در رشته‌های علوم انسانی را معرفی کنند؛ این پروژه به همت وحید سهرابی‌فر انجام و نهایی شده و ناظر آن، هادی وکیلی است و اکنون در مرحله ارزیابی نهایی قرار دارد.
*آیا نشست‌ها و همایش‌هایی هم در این خصوص برگزار می‌شود؟
دیگر پروژه این گروه، «کارگاه‌های تخصصی معنویت‌پژوهی» بوده که تا کنون پنج کارگاه در این رابطه با عنوان‌های «معنویت و جامعه‌شناسی»، «معنویت و سازمان»، «معنویت و درمان»، «معنویت اسلامی و چالش‌های جهان معاصر» و «جریان‌شناسی و ارزیابی مطالعات معنویت شیعه» و….
*لطفاً دربارۀ پروژه‌های در حال اجرا نیز توضیحاتی بفرمائید؟
در گروه اسلام و مطالعات معنویت، پروژه‌های دیگری هم تصویب شده و در حال اجراست؛ مثل پروژۀ «جریان‌شناسی منتقدین معنویت‌گرایی جدید در غرب» که مجری آن احمدرضا مفتاح و ناظر آن بهزاد حمیدیه است؛ بخش عمده‌ای از کار این پروژه انجام شده و در آن، به طور ویژه به انتقاداتی که کلیسای کاتولیک به جریان عصر جدید و معنویت‌گرایی عصر جدید داشته، پرداخته شده و آن انتقادات بازخوانی و به فارسی‌زبانان معرفی شده است.
چند پروژۀ دیگر هم در مرحلۀ عقد قرارداد است و هنوز شروع به فعالیت نکرده‌ایم. پروژه‌هایی مثل: نقد تناسخ، نقد قانون جذب، نقد خدای درون، نقد کارکردگرایی و تجربه‌گرایی در معنویت‌گرایی جدید و همچنین پروژۀ معنویت شیعی و سبک زندگی انسان معاصر که قرار است به زبان انگلیسی نگارش شود.
همچنین، پروژۀ دیگری هم با عنوان «نقد و بررسی دلالت‌های اخلاقی معنویت‌های جدید» در دستور کار قرار دارد که مجری آن حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی فصیحی و ناظر آن، حسین قلعه‌بهمن است؛ گرچه مراحل عقد قرارداد این پروژه تمام شده، اما هنوز آغاز به فعالیت نکرده است.
پروژه «گزارش تطبیقی رشد معنوی در سنت‌های دینی» هم از سابق در این مرکز کلید خورده بود، اما به خاطر چالش‌هایی که در ترسیم چارچوب‌های نظری آن وجود داشت، اجرایی نشده بود؛ قرار است در این پروژه، رشد معنوی در ادیان مختلف بررسی، نقد و ارزیابی شود؛ این پروژه در نهایت در سال گذشته با همت بهزاد حمیدیه آغاز به کار کرد و با نظارت مهراب صادق‌نیا در حال انجام است.
پروژۀ موظفی دیگری هم که در گروه اسلام و مطالعات معنویت در حال اجراست، پروژۀ «طیف‌شناسی و نقد نظریه‌ها و رویکردهای مطالعات معنویت در غرب» می‌باشد؛ مجری این پروژه، بنده هستم و نظارتش بر عهده بهزاد حمیدیه است؛ در این پروژه هم قرار است ابتدا تاریخ تحولات این نوع مطالعات، موج‌ها و جریان‌هایی که این مطالعات داشته، بررسی گردد و سپس انواع و اقسام نظریه‌هایی که در زمینۀ مطالعات معنویت جدید وجود دارد و در غرب تولید شده، طیف‌شناسی و گونه‌شناسی شده و چالش‌های آنها بیان شود.
کد خبر 5014631منبع: مهر
کلیدواژه: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی معنویت عرفان اسلامی محرم 99 امام حسین ع عاشورا تاسوعا و عاشورا معرفی کتاب ماه محرم و صفر رادیو گفتگو کربلا انجمن علوم سیاسی ایران ویروس کرونا مرکز فرهنگی شهر کتاب معرفی نشریات مراسم عزاداری ابن سینا مطالعات معنویت معنویت گرایی جدید پروژه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۱۷۱۴۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شاهد یک رویداد بین‌المللی قابل‌توجهی خواهیم بود
به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام محمدمهدی گرجیان رییس کمیته حکمت و فلسفه و عرفان جایزه جهانی صدر درباره کم و کیف آثار ارسالی به دوره نخست جایزه جهانی صدر اظهار داشت: با توجه به آیتم‌ها و فاکتورهایی که برای این جایزه در عرصه بین المللی و تأثیر در جهان اسلام و نوبودگی آن و همچنین کاربردی بودن آن لحاظ شده است، مقالات و طرح‌ها و نظریات خوبی ارسال شده و این جای امیدواری است و براساس همین نظریات ارسال شده، داوران این دوره انتخاب شده اند.
وی ادامه داد: لازم به ذکر است داوران منتخب از کارشناسان زبده و آگاه این حوزه هستند تا براساس همین تجربیات، ارزیابی‌ها بدرستی صورت بگیرد البته این دقت نظر و حساسیت بالا، سختی کار ما را بیشتر کرده است. اما بحمدالله توانستیم در ایام ماه مبارک رمضان، اکثر این مقالات را به دست داوران محترم برسانیم و بسیاری از این مقالات از سوی داوران ارزیابی و ارسال شده است.
گرجیان ضمن ابراز رضایت از آثار ارسالی در ادامه افزود: با توجه به آثار ارسال شده به نظر می‌آید با آنکه دوره نخست این جایزه است بتوانیم شاهد یک رویداد بین المللی قابل توجهی باشیم. البته ممکن است به لحاظ کمیت و تعداد اثر، سطح نظریات این جایزه چندان پربار نباشد اما همین تعداد آثار هم از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده اند. انشاالله توفیق داشته باشیم از این نظریات و طرح‌های راهبردی و کاربردی در راستای جامعه هدف استفاده کنیم و یک رهاورد خوبی داشته باشیم.
رئیس کمیته حکمت و فلسفه و عرفان جایزه جهانی صدر درباره اثرگذاری این جایزه در ارتقا نظریه پردازی در عرصه علوم اسلامی و علوم انسانی بیان داشت: تعدادی از مقالات ارسال شده در عرصه علوم اسلامی و علوم انسانی بوده و در برخی از آنها شاخصه‌های بسیار خوبی هم مطرح شده است و آن را با متخصصان اهل فن مطرح کردیم و در اختیار آنها قرار دادیم تا راهبرد خوبی برای وزارت علوم و دستگاه‌های ذی ربط باشد.
وی، حضور و همکاری نخبگان علوم اسلامی را در پیشبرد اهداف فرهنگی بسیار مهم و قابل توجه عنوان کرد و در این زمینه گفت: این موضوع بسیار مهم است و در این باره بارها صحبت‌هایی را با مسئولان امر از جمله وزارت علوم و دیگران عرض کرده ام، تا فرصتی را برای افرادی که علاقمند به مباحث علوم انسانی هستند در نظر گرفته شود تا بدین سبب این دوستان فارغ از مبحث درس، با دغدغه کاری کمتری در این زمینه فعالیت کنند. براین اساس بایستی از طرح‌ها و نظرات افرادی که در این زمینه دغدغه فکری دارند بهره برد و استقبال شود در غیر این صورت اگر بخواهیم منتظر بمانیم تا هر چند وقت یک بار یک تراوش ذهنی صورت بگیرد و آن را مطرح کنیم، به نظرم به جایی نخواهیم رسید.
او تصریح کرد: به عقیده من برای آنکه تمرکز بیشتری در این عرصه داشته باشیم، نیازمند یک نقش راه جدی تری هستیم تا این حضور تنها براساس علاقمندی نباشد و براساس اهداف واحد و مشترک این موضوعات شکل بگیرد تا به دنبال آن بتوان یک دستگاه معرفتی کاربردی و راه بردی ارائه دهیم.
گرجیان درباره فراگیرتر شدن جایزه جهانی صدر اظهار کرد: طبیعی است راه نرفته بسیاری در پیش رو داریم و برگزاری این جایزه سال اول و تجربه نخست خود را می‌گذراند اگرچه دوستانی که در این جایزه شرکت دارند تجارب جشنواره‌های بزرگ دیگری را داشته اند. مانند جشنواره فارابی، جایزه کتاب سال، جایزه خوارزمی و موارد دیگر اما در حین حال به نظر می‌رسد تمام همت دوستان دست‌اندرکار این است که مسیر به گونه‌ای طراحی شود که در سالهای دیگر نقایص کمتر شود و ارزیابی جدی تری صورت بگیرد تا انشاالله در سالهای آتی بتوانیم این جشنواره را به جایگاه بایسته آن برسانیم.
بنابر اعلام این خبر، جایزه جهانی شهید صدر با هدف تقدیر از نظریات و اندیشه‌های علوم انسانی اسلامی شایسته ارائه جهانی به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در بهار سال ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.
کد خبر 6085161
منظور از «خانم بازیگر» در اعترافات تتلو که بود؟