به نقل از «فارس»

سنت فکری و اخلاقی طالقانی نیاز امروز جامعه است / روشنفکری دینی خودزنی می‌کند

تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۲۶۸۹۳۲

به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، خبرگزاری ایکنا گفت‌وگویی با احسان شریعتی، پژوهشگر دین و فلسفه انجام داده است که بخش‌های مهم آن را در ادامه می‌خوانید.

- روشنفکر، مانند پیامبران باید با ذهنیت مردم و سپهر عمومی ارتباط برقرار کند و با جامعه گفت‌وگو داشته باشد تا بتواند تغییر و تحول ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

منظور نقل قولی که از شریعتی علیه برخی فیلسوفان در قیاس با کار پیامبران نقل شده است، همین بوده که پیامبران و مصلحان اجتماعی، متعهد بوده‌اند که با مردم ارتباط برقرار کنند و تلاش کرده‌اند در وضع موجود تغییر و تحول ایجاد کنند. متفکر هم البته غیرمستقیم این کار را انجام می‌دهد، چون تفکر او در تاریخ تاثیر دارد، ولی به شکل مستقیم مسئولیت مفاهمه و ارتباط با افکار عمومی را ندارد.

اشکالات روشنفکری دینی

- به نظر من روشنفکری موسوم به دینی پس از انقلاب چند مشکل دارد و بر بیلان او نقد وارد است. اینکه در نقد میراث گذشته گاه انقطاعی برخورد می‌کند، یعنی اساس پروژه را نفی می‌کند و یا اینطور از موضع او استنباط می‌شود. در حالیکه ضرورت نقد میراث پدران فکری به این معناست که ببینیم چه چیزهایی از آن بی‌مورد شده و چه بخش‌هایی از آن به‌روز و یا هنوز مورد استفاده است.

حرف مهندس بازرگان بد فهمیده شد

- بحث قرآن نوعی بحث کلامی - فلسفی، هستی‌شناختی و تاریخی و نگاه به زمان و انسان است؛ و انسان موحد کسی است که به یک اصل جهان‌شمول و استعلایی یعنی جهت‌مندی و معنادار بودن هستی باور دارد.

- مهندس بازرگان در آخرین بحث خود ذیل عنوان «خدا و آخرت؛ هدف بعثت انبیا» می‌خواست همین را بگوید که البته بد فهمیده شد. یعنی برخی فکر کردند ایشان می‌خواهد کار پیشین خود که نقد ایدئولوژیک دین یعنی «مکتب مبارز» بودن آن و «بعثت و ایدئولوژی» را که از پیشگامان آن بود، نفی کند. این تلقی به نظر من نادرست بود.

- درست است که نباید بحث طهارت را به بحث سلامت و بهداشت تقلیل داد، ولی عکس آن نیز نباید باشد که فکر کنیم طهارت امری بی‌ربط با بهداشت است. جامعه‌ای که بهداشت ندارد، طهارت هم نمی‌تواند داشته باشد. جامعه‌ای که عدالت ندارد، نمی‌تواند از «قسط و عدل» اسلامی سخن بگوید؛ جامعه‌ای که آزادی ندارد، نمی‌تواند انتخاب و مسئولیت در آن وجود داشته باشد. «مسئولیت» انسان به این است که آزاد باشد تا بتواند انتخاب کند.

روشنفکری دینی خودزنی می‌کند

- اگر نفی و انقطاع با گذشته صورت گیرد، نمی‌توانیم میراث گذشته را در خدمت آینده قرار دهیم؛ در چنین شرایطی یا دچار گذشته‌گرایی می‌شویم، حال چه به‌شکل سنتی و چه به شیوه بنیادگرا و یا در پویش نواندیشی بی‌ریشه و تبار می‌شویم. فکر می‌کنیم باید با گذشته گسست و قطع ارتباط کنیم و دستاوردها و میراث پدران فکری‌مان را زیر سوال ببریم و این خودزنی به‌گونه‌ای اتفاق می‌افتد که بحران هویت به‌وجود می‌آید، حافظه تاریخی از میان می‌رود و می‌بینیم که عده‌ای از روشنفکران موسوم به دینی همه پدران فکری خود را بی‌اعتبار می‌سازند. در حالی که کار امروز ما ریشه در آن پروژه دارد.

- تفکر دینی و اسلامی باید بتواند پاسخگوی مسائل مبتلابه نه به‌معنای فنی و اجرایی - در مدیریت حقوقی و اقتصادی نظر کارشناسانه بدهد - بلکه به این معنا که پشتوانه اخلاقی - معنوی یا کلامی - عقیدتی برای درک درست و عقلانی، انسانی، علمی و عملی امور باشد.

بحث‌هایی که دردی از دردهای ما را دوا نمی‌کند

- اگر برداشت‌ها این‌طور باشد که وحی به‌معنای کلام مستقیم خدا نیست، بلکه کلام پیامبر و یا رؤیای پیامبر با الهام از سوی خدا است و...، این سنخ از طرح مسئله می‌تواند مورد سوءتفاهم واقع شود و اصلا بحث‌های مفیدی به این لحاظ که چه دردی از دردهای ما را دوا می‌کند، نیست.

- به نظر من بسیاری از بحث‌های روشنفکری که اخیرا مطرح می‌شود، به لحاظ روشی متفاوت با روش طرح بحث گذشتگان است و وارد عرصه‌ها و فازهایی می‌شوند که اولا عوام متوجه ابعاد آن نمی‌شوند و دوما طرح چنین بحث‌هایی بهانه‌ای نیز به دست محافظه‌کاران می‌دهد تا روشنفکران را منزوی سازند.

- میراث طالقانی باید برای جریان نواندیشی دینی به‌مثابه یک آغاز تلقی شود و مورد بازبینی قرار گیرد و ادامه یابد. مثلا تفسیر پرتوی از قرآن ایشان از نظر علمی باید مورد بررسی قرار گیرد که از چه روشی تبعیت می‌کرده و چه نقاط قوت و ضعفی داشته و سپس مسیر اصلاح و تداوم آن براساس صورت‌بندی‌های معرفتی دورانی و گفتمانی دنبال شود.

سنت فکری و اخلاقی طالقانی نیاز امروز جامعه است

- در واقع نیاز است که سنت فکری طالقانی که گفت‌وگوی روادارانه، نقادانه و سالم با همه افق‌های فکری بود، ادامه یابد. در واقع ما امروز به سنت طالقانی نیاز داریم، چنین دیالوگ و سنتی ریشه قرآنی دارد و آن استماع قول، تبعیت از احسن و اصل «عقلانیت شورایی»(deliberative rationality) است. شورا یعنی شور - و - غور، رایزنی و همفکری گفت‌وگویی در سطوح مختلف مدیریت سیاسی و حقوقی برای حل بحران‌های پیچیده‌ای که با آن مواجه هستیم.

- اگر بخواهیم اندیشه طالقانی به‌لحاظ محتوایی تداوم یابد، طبعا باید اندیشه او بازبینی و نقادی شود و در افق‌های مختلف فکری مورد گفت‌وگو قرار گیرد و این سنت ادامه پیدا کند؛ چرا که چنین سنتی میراث طالقانی بود. اما اکنون به‌دلایلی که می‌دانیم، سنت دیالوژیک در جامعه ما ضعیف شده است.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: سنت دین جامعه روشنفکری دینی طالقانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۲۶۸۹۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

برخورد با کشف حجاب درجامعه یک مطالبه مردمی است

به‌گزارش خبرگزاری صدا وسیما خراسان شمالی؛ رئیس کل دادگستری استان در اولین نشست شورای استانی نظارت، پیگیری و مدیریت موضوعات و وقایع مهم استان در سال جاری با اشاره به اینکه ارتقاء امنیت اجتماعی و اخلاقی در راستای اجرای موازین قانونی و نیز منطبق با خواست و اراده عمومی جامعه می‌باشد از عوامل و دست اندرکاران اجرای طرح نور قدردانی کرد.
حجت الإسلام براتی زاده، ضمن اشاره به مهمترین بایسته‌های مربوط به اجرای قانون عفاف و حجاب گفت: قاطبه مردم اعتقاد دارند که موازین اخلاقی و اجتماعی باید در جامعه رعایت شود و این مسأله یک مطالبه بسیار جدی و در عین حال از جمله مقررات قانونی است که ضامن صیانت از ارزش‌های دینی و اسلامی خواهد بود.
وی با بیان اینکه برخی گزارش‌های میدانی و بررسی‌های دقیق از طرق مقتضی ابزار‌های نشان می‌دهد که برای بهبود وضعیت عفاف و حجاب در سطوح ملی و استانی باید اقدامات مهم و اساسی صورت پذیرد افزود: بنابراین اجرای طرح نور بر مبنای این رویکرد و کارکردی پیش بینی شده است.
براتی زاده به فضا سازی رسانه‌ای غرب و معاندین در اجرای برخی سازوکار‌های نمایشی و ساختگی برای انحراف افکار عمومی جامعه اشاره کرد و از مجریان طرح نور خواست با عزم و اراده جدی و براساس مقررات موضوعه نسبت به ایفای تکالیف قانونی خود اقدام کنند و همچنین مراقب حاشیه سازی‌های دشمنان باشند.
دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان نیز در این نشست ضمن تقدیر و تشکر از وظیفه شناسی ضابطان در حوزه اجرای این طرح گفت: خوشبختانه این عزیزان با وجود اینکه در اجرای مأموریت‌های قانونی خود بطور مضاعف تلاش می‌کنند در عین حال سعه صدر و خویشتنداری توأم با اقتدار را در دستور کار و اولویت اقدام و عمل خود قرار داده اند و این رویکرد و راهبرد درخور تحسین است.
سیدجواد ایلالی از مردم فهیم و شهیدپرور استان خواست ضابطان انتظامی را در مسیر بهبود شاخص‌های امنیت روانی، اخلاقی و اجتماعی بیش از پیش همراهی کنند.