به نقل از «فارس»

صمیمیت و خلوص راز ماندگاری اشعار شهریار/علت نامگذاری 27 شهریور به نام روز ملی شعر و ادب فارسی

تاریخ انتشار: ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۲۷۱۵۲۲

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، 27 شهریور به نام روز ملی شعر و ادب فارسی نامگذاری شده است. روزی که به مناسبت درگذشت استاد شهریار شاعر نام آور معاصر ایرانی نامگذاری شده و یادآور این شاعر بزرگ خطه ایران زمین است. به مناسبت در پیش بودن این روز، مصاحبه ای با ابوالفضل علی محمدی، یکی از شاگردان نزدیک استاد داشته ایم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علی محمدی هم اکنون استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز بوده و در فعالیت های علمی و پژوهشی بنیاد فرهنگ، هنر و ادب آذربایجان نیز مشارکت دارد.

از وی در خصوص نحوه آشنایی با استاد شهریار در زمان حیات ایشان می پرسم که می گوید: آشنایی من با استاد شهریار به دو  دوره تقسیم می شود. در دوره اول و تا سال ٦٤ به طور مقطعی  با جمعی از طرفداران استاد شهریار به دیدارش می رفتم و ساعتی کسب فیض کرده و بر می گشتم.

علی محمدی ادامه می دهد: اما در دوره دوم که از اواخر سال ٦٤ شروع شد و تا پایان عمرشان ادامه یافت، بنا به لطف و شاگرد نوازی و درخواست خودشان، مدتی روزهای یکشنبه از ساعت 9 تا ١٢ تفسیر اشعار حافظ و بعد از مدتی تقریبا هفته ای چند روز اشعار ترکی و فارسی آثار خودشان را در محضر ایشان می خواندم و استاد شهریار نیز در ادامه توضیحات لازم را در خصوص اشعار می دادند.

 

کتاب های شاگرد در خصوص استاد

به گفته علی محمدی، صحبت های استاد شهریار در این جلسات خصوصی توسط وی ضبط شده و برخی از این مطالب در کتاب هایی همچون «حافظ به روایت شهریار»، « گامی در تصحیح آثار ترکی شهریار» و غیره به چاپ رسیده است.

هر چند کتاب های نوشته شده توسط علی محمدی به این موارد ختم نشده و کتاب هایی چون « در مکتب استاد شهریار»، « فرهنگ اعلام دیوان فارسی و ترکی استاد محمد حسین شهریار»، « کتاب شناسی شهریار»، « گامی در تصحیح نسخه های چاپ شده آثار ترکی سید محمد حسین شهریار»، « حافظ به روایت شهریار»، « شیدایی ها» و « فرهنگ اصطلاحات فارسی در شهر شهریار» را می توان از آثار وی در خصوص استاد شهریار دانست.

صمیمیت و خلوص شاعر راز ماندگاری استاد شهریار

از او در خصوص راز ماندگاری، تازگی و جذابیت اشعار استاد شهریار بعد از سال ها و در میان مردمی با زبان های مختلف می پرسم که می گوید: راز این ماندگاری در درجه اول، در صمیمیت و خلوص شاعر در برخورد با حوادث زندگی فردی و فرهنگ اجتماعی شامل باورها و اعتقادات مردمی است.

علی محمدی می افزاید:  در درجه دوم، این راز را می توان در زبان ساده و کاربرد اصطلاحات مردم کوچه و بازار در اشعار فارسی و ترکی خود دانست. البته سبک یا مکتب ویژه شهریار درشعر فارسی وترکی که بحث مفصلی می طلبد، جایگاه منحصر به فردی به شهریار بخشیده و او را  در تاریخ ادبیات ایران ماندگارکرده است.

 

همزادپنداری خواننده با اشعار استاد

او می گوید: علت استقبال مردم از غزلیات و مناجاتی مثل «همای رحمت» و «ای وای مادرم» و «حیدر بابایه سلام» و غیره در این نکته نهفته است که مردم آن  سروده ها را به مانند سروده خود و حرف های دل خود می دانند و فاصله ای بین خود و شاعر نمی بینند.

علی محمدی با بیان اینکه شعر شهریار فقط فنون و صنایع ادبی نیست، می گوید:این فنون در سطح بالایی درشعر شهریار وجود دارد به علاوه شعریت، حس انگیزی و تاثیر گذاری در مخاطب عام و خاص نیز در اشعار او وجود دارد که شما نظیرش را در اشعار شاعر دیگری نمی بینید.

او ادامه می دهد: خلاصه شهریار تنها شاعری است که  پس از مشروطیت، جامعه را آیینه داری می کند و شعرش در دانشگاه، مسجد، شهر و روستا خوانده می شود.

علت نامگذاری 27 شهریور به مناسبت سالروز درگذشت استاد

علی محمدی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص دلیل نامگذاری روز ملی شعر و ادب به مناسبت 27 شهریور، سالروز درگذشت استاد شهریار می گوید: توجه داشته باشید که شهریار در زبان فارسی، شاعر صاحب سبک و صاحب مکتب درجه یکی است و علت انتخاب رسمی این روز به عنوان روز ملی شعر وادب که از بانیان آن باید قدردانی کرد، درحقیقت صحه گذاشتن بر انتخاب مردم جامعه بود.

او ادامه می دهد: شهریار بدون این نامگذاری رسمی هم  شاعر انتخابی مردم و صاحب نظران در حوزه شعر وادب بود. در این زمینه می توان به تیراژ و فروش آثار فارسی استاد شهریار پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن نظری افکنده و با تیراژ و فروش کتاب های شعر دیگر بزرگان مقایسه کرد.

شاهکار آفرینی استاد در دو زبان ترکی و فارسی

این استاد دانشگاه با بیان اینکه دو زبانه بودن ایشان و شاهکار آفرینی در دو زبان ترکی  و فارسی بحث دیگری است که امتیاز دیگر این شاعر محسوب می شود، ادامه می دهد: اما مساله این است که روز ٢٧ شهریور تنها روز شهریار نیست بلکه روز پاسداشت شعر و ادب در مفهوم عام کلمه است. از رودکی گرفته تا فردوسی، حافظ، سعدی، بهار، پروین، نیما، سایه و غیره. هرچند که اغلب این بزرگان روز مخصوص خود را هم در تقویم رسمی کشورمان دارند.

بعد مذهبی شعرهای استاد شهریار

علی محمدی در پاسخ به سوال دیگری در خصوص بعد مذهبی اشعار استاد شهریار می گوید: اعتقادات و اندیشه های دینی شهریار حتی در اغلب غزلیاتش هم مشهود است تا چه رسد به تحمیدیه هایی نظیر: « دلم جواب بلی می دهد صلای تورا   صلا بزن که به جان می خرم بلای تورا...» و نعت ها یی  نظیر « ستون عرش خدا قائم از قیام محمد(ص)   ببین که سر به کجا می کشد مقام محمد...» و همچنین اشعار آیینی وی.

او می افزاید: همچنین اشعاری همچون «همای رحمت» که در سال 1316 سروده شده در تحلیل زندگی و آثار شهریار لحاظ شده و نکته ای نیست که بر کسی پوشیده باشد.

انتهای پیام/60001

منبع: فارس

کلیدواژه: شهریار دانشگاه صمیمیت شاعر استاد شهریار تبریز مقبره الشعرا قیام محمد ص آذربایجان ترک فارسی شعر اشعار فردوسی حافظ سعدی بهار پروین اعتصامی کتاب خبرگزاری فارس فارس تبریز شعر و ادب ادبیات نیما همای رحمت علی محمدی ابوالفضل علی محمدی دانشگاه هنر اسلامی تبریز ابوالفضل علی محمدی استاد شهریار روز ملی شعر ادامه می دهد علی محمدی شعر و ادب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۲۷۱۵۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (31 فروردین)

گر من از سرزنش مدعیان اندیشم
شیوه مستی و رندی نرود از پیشم

زهد رندان نوآموخته راهی بدهیست
من که بدنام جهانم چه صلاح اندیشم

شاه شوریده سران خوان من بی‌سامان را
زان که در کم خردی از همه عالم بیشم

بر جبین نقش کن از خون دل من خالی
تا بدانند که قربان تو کافرکیشم

اعتقادی بنما و بگذر بهر خدا
تا در این خرقه ندانی که چه نادرویشم

شعر خونبار من ای باد بدان یار رسان
که ز مژگان سیه بر رگ جان زد نیشم

من اگر باده خورم ور نه چه کارم با کس
حافظ راز خود و عارف وقت خویشم

تفسیر :

برخی حسودان و رقیبان می خواهند شما را از راه رسیدن به هدف خارج کرده و به بیراهه بکشانند. به حرف های نیش و کنایه دار و شماتت های آن ها توجهی نکنید که تنها قصد ناامید کردن شما را دارند.

تردید و دودلی باعث آزار شما شده و بسیار سرگردان هستید. در این شرایط بهتر است به خالق یکتا پناه برده و همه چیز را به او بسپرید تا به آرامش رسیده و کارهای تان سر و سامان بگیرد.

زندگی نامه حافظ

حافظ، شاعر فارسی زبان قرن هشتم هجری بوده که در سال ۷۲۷ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. پدر او بهاءالدین محمد نام داشت که در دوران کودکی حافظ، از دنیا رفت. حافظ در دوران نوجوانی شاگرد نانوا بود و به‌همراه مادرش زندگی سختی را سپری می‌کرد. گفته می‌شود او در اوقات فراغت خود به مکتب‌خانه‌ای که نزدیک نانوایی بود می‌رفت و خواندن و نوشتن را از همان جا فراگرفته است. او در مجالس درس علما و بزرگان زمان خود شرکت می‌کرد و نیز‌زمان برای کسب درآمد به کارهای سخت و طاقت فرسا می‌پرداخت. خانه حافظ در محله شیادان شیراز بود.

این شاعر بزرگ در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی مسلط شد و در دهه بیست زندگی خود به یکی از مشاهیر علم و ادب سرزمین خود تبدیل شد. جالب است بدانید که او قرآن را به‌طور کامل حفظ بود و به همین خاطر تخلص حافظ را برای او انتخاب کردند. شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی حدود چهل سال در حوزه درس استادان آن زمان از قبیل قوام الدين عبدالله، مولانا بهاء الدين عبدالصمد بحرآبادی، مير سيد شريف علامه گرگانی، مولانا شمس الدين عبدالله و قاضی عضدالدين عيجی  شرکت می‌کرد و به همین خاطر به اکثر دانش‌های زمان خود مسلط بود.

حافظ در دوران شاه شیخ ابواسحاق به دربار راه پیدا کرد و شغل دیوانی را برای خود انتخاب کرد. او علاوه بر شاه ابواسحاق، در دربار شاهان دیگری همانند شاه شیخ مبارزالدین، شاه شجاع، شاه منصور و شاه یحیی نیز حضور پیدا کرده بود. حافظ از طریق دیوانی امرار معاش می‌کرد و شاعری شغل اصلی او نبود. جالب است بدانید که بزرگ‌ترین گناه از نظر حافظ، ریاکاری و مردم‌فریبی بود. حافظ در دوران زندگی خود اشعار به‌ویژه غزلیات بسیار زیبا و معنی‌داری سروده است که نیز‌اکنون پس از گذشت قرن‌ها از آن، بوی تازگی داده و خواندنش آرامش‌بخش است. دیوان اشعار حافظ شامل غزلیات، قصیده، مثنوی، قطعات و رباعیات می‌شود.

حافظ در دوران جوانی عاشق دختری به نام شاخه نبات شد؛ البته برخی بر این عقیده‌اند که نام همسر حافظ نسرین بود و او این نام را به‌دلیل شیرین زبانی معشوقه‌اش به او اختصاص داده است. او برای رسیدن به معشوقه‌اش، ۴۰ شبانه روز را به‌طور مستمر در آرامگاه باباکوی شب زنده‌داری کرده و به دعا پرداخت. سپس، با شاخه نبات ازدواج کرد و حاصل این ازدواج یک فرزند پسر بود. حافظ تنها یک بار ازدواج کرد و پس از مرگ همسرش مجرد ماند. به همین خاطر بسیاری از عارفان و عاشقان، عشق مقدس و واقعی را در حافظ جستجو می‌کنند. پسر این شاعر بزرگ نیز در دوران جوانی در راه سفر نیمه‌کاره به هند همراه پدرش از دنیا رفت.

در تقویم رسمی ایران، ۲۰ مهر روز بزرگداشت حافظ است و هر ساله در این روز مراسم بزرگداشت حافظ با حضور پژوهشگرانی در سراسر دنیا روی آرامگاهش در شهر شیراز برگزار می‌شود.

 

آثار حافظ

دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هر سال تنها ۱۰ غزل سروده است؛ زیرا او در لحظاتی خاص به سرودن اشعار خود می‌پرداخت و تمرکز خود را روی خلق آثاری ناب گذاشته بود که شایسته مقام معشوق باشد. این نکته بسیار قابل‌توجه و تامل‌برانگیز بوده و به همین خاطر دیوان او را به یک کتاب خاص و خواندنی تبدیل کرده است. دیوان حافظ بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و زبان‌های دیگر دنیا به چاپ رسیده است. حافظ لقب ماهرترین غزل‌سرای زبان فارسی را نیز با اقتدار از آن خود کرده و تک بیت‌های او بسیار درخشان و تماشایی است.

شاید تعبیر کردن یا قدرت تاویل پذیری را بتوان از مهم‌ترین خصوصیات اشعار حافظ به حساب آورد؛ زیرا هر کس که دیوان حافظ را باز کرده و غزلی از آن می‌خواند، با توجه به شرایط روحی خود برداشت متفاوتی از آن می‌کند؛ به‌گونه‌ای که حافظ آن شعر را فقط برای حال آن لحظه او سروده است. در اشعار حافظ، تناسبات هنری به شکلی ظریف و دقیق رعایت شده‌اند و ایهام و ابهام را به جا و درست به کار برده است. در برخی از اشعار حافظ، زبان طنز نیز به کار گرفته شده تا ناگفته‌ها به کمک زبان طنز بیان شود.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: فال حافظ امروز : یک غزل ناب و یک تفسیر گویا (30 فروردین)