به نقل از «شبستان»

یادگاری از کلانتر رشت/ عمارت ابریشمی موزه اسناد علوم و فنون گیلان می شود

تاریخ انتشار: ۲۵ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۰۱۳۰۷

عمارت ابریشمی با داشتن «تالار آئینه» و «چینی خانه»، یکی از عمارت های بی‌نظیر به‌جامانده از دوره «ناصرالدین شاه قاجار» در شهر رشت است که قرار است به عنوان «موزه اسناد علوم و فنون دانشگاه گیلان» تغییر کاربری یابد.

خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ هفتم دی ماه ۱۳۹۵ گزارشی منتشر شد که نشان می داد بخشی از سقف تالار آیینه عمارت ابریشمی رشت که در فهرست بناهای میراثی ثبت شده است، فروریخته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خوشبختانه این گزارش منجر به تلاش بیشتر دانشگاه گیلان به عنوان مالک بنا برای تخصیص اعتبار جهت مرمت عمارتی شد که توسط کلانتر رشت در دوره «ناصرالدین شاه قاجار» در رشت ساخته شده بود.

 

اکنون با خبر شدیم عمارتی که سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ثبت شده، قرار است به عنوان «موزه اسناد دانشگاه گیلان» تغییر کاربری یابد.

بنای ابریشمی در ۲ طبقه با یک گربه روی بلند ساخته شده است. این بنا، تنها عمارتی است که «تالار آیینه» و «چینی خانه» دارد. اگرچه چینی خانه آن به عظمت مجموعه میراثی «شیخ صفی الدین اردبیلی» نیست، ولی دیدن بشقاب‌های چینی با نقوش منحصربه‌فرد که در بخش‌های مختلف دیوار جانمایی شده، تحسین برانگیز است. بشقاب‌های چینی در دیوار، بدنه شومینه و طاقچه‌ها و از آن زیباتر، کاسه‌های چینی با نقش گل مرغی در رف‌های نزدیک به سقف، هر بیننده‌ای را مجذوب می‌کند. در بدنه دیواها و طاقچه‌ها، مجموعا ۷۹ کاسه و بشقاب تعبیه شده است. ۵۲ کاسه گل مرغی هم در رف‌های نزدیک به سقف جاسازی شده است.

 

از دیگر زیبایی های عمارت، وجود تالار آیینه است. تالاری که اگر مقابل یکی از آئینه های تخت دیوار بایستید، تصویر خود را در آئینه های تو در تو خواهید دید. «تالار آیینه» به شکل T به‌طول ۹۰/۱۱ و عرض نهایی ۲۰/۷ متر طراحی شده است، بخشی از این تالار مزین به گچبری است و قطعات آیینه در اشکال مختلف در بدنه و سقف جاسازی شده است. این تالار به‌وسیله دو ستون گچی با شیرسرهای تزئینی از قسمت جلو جدا شده است.

 

در تالار آیینه، ۱۲ تاقچه با قوس نیم‌دایره هست که داخل آن‌ها با آیینه یک‌دست پوشانده شده است. ازاره بخشی از تالار، از قطعات سنگ مرمر به ارتفاع ۱۰.۱ متر تا زیرتاقچه است. دیگر اتاق‌های طبقه فوقانی مزین به گچ‌بری است ولی اتاق‌های طبقه نخست که به عنوان بخش اداری بنیاد نخبگان استفاده می‌شود، فاقد تزئینات است.

بنابر گزارش پرونده ثبتی، این عمارت بنایی است که از خانواده «حاج میرزا اسماعیل حاکمی» از متنفذین پیربازار رشت به‌جا مانده است. وی، در زمان «ناصرالدین شاه» به عنوان کلانتر رشت منصوب شد و به همین دلیل وی را «حاج حاکم» می‌خواندند. این بنا توسط پسر کوچکتر حاج حاکم یعنی «حاج قاسم» معروف به «عالیجناب» احداث شده است.

 

در سال ۱۳۱۸ خورشیدی، «میرزا احمد ابریشمی» این خانه را از «عباسعلی حاکمی»، ورثه حاج قاسم خریداری کرد و از آن پس به نام «عمارت ابریشمی» معروف شد.

 

در سال ۱۳۷۷، دانشگاه گیلان بنا را از مالک وقت خریداری کرد و مدتی آن را به عنوان دانشکده معماری تغییر کاربری داد. پس از تغییر مکان دانشکده معماری، دانشگاه گیلان عمارت را در اختیار «بنیاد نخبگان» گیلان قرار داد.

 

مساحت کلی محوطه و بنا تقریبا ۲هزار مترمربع و مساحت زیربنا ۶۵۰ متر مربع است. حیاط عمارت از چهار طرف با دیوارهای آجری قرمز رنگ به ارتفاع پنج متر که با آهک بندکشی شده است، محصور شده و دیوارهای ضلع جنوبی و شمالی در بالا دارای یک ردیف رف است. این دیوارها با طاق‌نما تزیین شده و محوطه باغچه‌بندی شده و مشجر است و در وسط آن حوضی به طول ۶ متر و عرض چهار متر قرار دارد.

 

سطح محوطه قبلا با قلوه سنگ‌های صیقلی سنگفرش شده بود ولی متاسفانه در سال‌های گذشته به صورت ساده با موزاییک فرش شده است.

حالا با خبر شدیم این عمارت فاخر قرار است به عنوان «موزه اسناد علوم و فنون گیلان» تغییر کاربری یابد. اگرچه روابط عمومی دانشگاه گیلان اعلام کرده این طرح هنوز به مرحله اجرایی وارد نشده است، ولی معاون میراث فرهنگی و گردشگری گیلان از جمع‌آوری ۱۶۰ قلم شی و صدور مجوز از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور خبر می‌دهد.

 

«ولی جهانی» با اشاره به نظارت بر مرمت عمارت ابریشمی از سوی میراث فرهنگی گیلان، اظهار کرد: اداره کل میراث فرهنگی گیلان، برای مرمت بنای ابریشمی، ۲۰۰ میلیون تومان از محل اعتبارات سازمان میراث فرهنگی هزینه کرده است.

 

وی اعلام کرد: پیش‌نویس تفاهم‌نامه تغییر کاربری عمارت ابریشمی به موزه علوم و فنون آماده شده است و به همین منظور تاکنون ۱۶۰قلم شی موزه‌ای صورت‌برداری شده و برای این تغییر کاربری مجوزهای لازم نیز از سوی میراث فرهنگی کشور صادر شده است.

پایان پیام/595

منبع: شبستان

کلیدواژه: مرمت و احیا دانشگاه گیلان میراث فرهنگی تغییر کاربری تالار آیینه علوم و فنون موزه اسناد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۰۱۳۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هویت ملی در هر حوزه‌ای ثبت جهانی شود

صمد ابراهیمی نژاد، امروز در نخستین کنفرانس بین المللی موزه‌ها در دانشگاه محقق اردبیلی گفت: سه وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت کشور در برگزاری این کنفرانس ایفای نقش می‌کنند و این، اهمیت موضوع را نشان می‌دهد و دانشگاه محقق اردبیلی همواره در برگزاری این قبیل رویدادها پیشرو بوده است.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: ما در وزارت علوم، وظیفه داریم در کنار وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای حفظ و انتقال میراث فرهنگی به آیندگان تلاش کنیم و موزه‌ها فقط محل بازدید اشیاء تاریخی نیستند بلکه مکانی برای تحقیق، ترویج و آموزش هویت پیشینیان ما به شمار می‌روند.

او ادامه داد: در دانشگاه‌ها نیز گنجینه‌هایی به شکل موزه داریم که باید حفظ و معرفی شوند و اگر به دنبال اشاعه تمدن ایرانی اسلامی هستیم باید ابتدا آگاهی کاملی نسبت به هویت و پیشینه خودمان داشته باشیم و آنها را به نسل‌های جدید منتقل کنیم.

مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: با عنایت به انقلاب تکنولوژی باید نگران ناآگاهی فرزندان از گذشته خود باشیم و لازم است برای حفظ و اشاعه موزه‌ها از هیچ کوششی دریغ نکنیم.

چینی خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیل قدیمی‌ترین موزه ایران است

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل هم در این کنفرانس گفت: قدمت موزه به تاریخ تمدن بشر بر می‌گردد و موزه‌ها در واقع موسسه ای غیرانتفاعی برای نشان دادن سیر توسعه یافتگی هستند و ریشه بسیاری از علوم، صنایع و هنرها همچون ابداع چرخ ارابه، تیر و کمان و کشف آتش که منشاء توسعه بوده، از تمدن‌های شرقی نشات گرفته و سپس به غرب راه یافته است.

حسن محمدی ادیب افزود: نخستین شکل از موزه در هزاره اول قبل از میلاد در بین النهرین متجلی شده در دو سده آخر قرن بیستم مکان‌هایی متاثر از اسطوره‌های رومی و یونانی و به عنوان موزه وجود داشته است و همزمان با قرن ۱۶ و بروز عصر صفویه در ایران، موزه تجلی بیشتری یافته است و احداث مکان‌هایی برای نشان دادن اشیاء تاریخی و نفیس در فرانسه رایج بوده است.

او با بیان اینکه از دوره قاجاریه و پهلوی واژه موزه در ایران رواج یافته است، گفت: بررسی سابقه موزه در ایران، ما را به عصر صفوی بر می‌گرداند و در دوره شاه عباس، نسخ خطی و تاریخی در موزه ای در اصفهان به نمایش گذاشته شده و شاه عباس با علاقه به اردبیل به عنوان پایتخت فکری و عقیدتی صفویان و زادگاه اجدادش، تصمیم گرفت عمارتی بی نظیر در جوار مرقد نیاکانش به دست مهندسی سرشناس بسازد که همان چینی خانه امروز بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی است.

 مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل تصریح کرد: صحبت از موزه در ایران، بدون اشاره به اردبیل حق مطلب را ادا نمی‌کند و موزه چینی خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از قدیم محل نمایش هدایای امپراطوران چین بوده است و آن را به عنوان موزه فرهنگی هنری و قدیمی ترین موزه ایران معرفی می‌کنیم و امیدواریم امانتداری امین برای هویت و میراث فرهنگی کشور باشیم.

اردبیل جزو ۱۰ استان برتر گردشگری است

معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی استاندار اردبیل نیز در این کنفرانس اظهار کرد: موزه‌ها برای جمع آوری و نشان دادن هویت فرهنگی جوامع مهم هستند و حماسه‌ها و کارکردهای حماسی و باورها و سنت‌های اجداد ما را نشان می‌دهند و در حوزه‌های سیاسی و امنیتی نیز کارکرد دارند.

کاظم دبیر افزود: موزه‌ها در انسان‌ها احساس خوش دقت در گذشته‌ها، خودباوری و تقویت اراده قومی و میهنی را خلق می‌کنند و این کنفرانس نیز در حقیقت، باز تولید همین ارزشهاست و استان اردبیل با تاریخ فاخر و قابل تامل، جزو ۱۰ استان برتر از حیث مقاصد اصلی گردشگران است.

ورود ۱۲۰ مقاله به دبیرخانه کنفرانس

رئیس کنفرانس بین المللی موزه‌ها نیز در این رخداد علمی و فرهنگی با اشاره به لغو پرواز برخی مهمانان خارجی و داخلی این کنفرانس گفت: به دبیرخانه این کنفرانس حدود ۱۲۰ مقاله ارسال شده که در بخش‌های مختلف به آن پرداخته می‌شود و جایگاه موزه‌ها در توسعه کشورها منحصر به فرد است و ما انسان‌ها گذشته ای داریم و امروز که زمان حال زندگی می‌کنیم، فرزندان ما و حتی خودمان از سیر تحول گذشته خود آگاهی کاملی نداریم.

جبرائیل رزمجو افزود: یکی از وظایف ما شناساندن آن سیر تحول است و این از کارکردهای موزه‌هاست و از همین رو در کشورهای توسعه یافته و مدرن، بیش از سایر ممالک به موزه‌ها ارزش و بها می‌دهند و از اینرو موزه‌ها در آن کشورها به عنوان یکی از مقاصد اصلی بازدید گردشگران داخلی و خارجی به شمار می‌آیند.

 

باشگاه خبرنگاران جوان اردبیل اردبیل