Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «ساعت24»
2024-03-29@13:56:13 GMT

خدمت اسمیت به اقتصاد: نفع شخصی موتور خیرعمومی است

تاریخ انتشار: ۲۹ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۳۹۸۸۹

خدمت اسمیت به اقتصاد: نفع شخصی موتور خیرعمومی است

ساعت 24 - آدام اسمیت را پایه گذار علم اقتصاد به حساب می آورند، و کتاب او یعنی ‘ پژوهشی در ذات و دلائل ثروت ملل( ۱۷۷۶)’ را نقطه آغاز علم اقتصاد می دانند. دلیل این امر چیست؟ دیدیم با این که می دانیم قبل از او هم اندیشه ها و پارادایم های اقتصادی وجود داشت و اندیشمندان بارزی هم. افرادی مانند ریچارد کانتیلون ، مولف کتاب ‘ رساله عام پیرامون طبیعت تجارت’ و یا برنارد مندویل مولف کتاب ‘ افسانه زنبوران عسل و بسیاری دیگر در تاریخ ذکر شده اند، پس چگونه است که آدام اسمیت را پایه گذار علم اقتصاد می دانند؟ در پاسخ چند نکته را یاد آوری می کنم:

 یکم – آدام اسمیت  تکلیف یک بحث طولانی از زمان اسکولاستیک ها به بعد را معلوم کرد، به نحوی که توضیح داده خواهد شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اسکولاستیک ها یا مدرسه ای یون- مکتب فکری  فلسفی رایج در اروپا بین قرن ۱۲ تا قرن ۱۷ بود که روش نقادی، بحث، چالش فکری و استدلال را رایج کرد که برای مباحث دینی کاتولیک  به کار می رفت و به تدریج مقدمات علوم طبیعی و ایجاد دانشگاه ها  را فراهم ساخت.  این اندیشه ها از قرون وسطی  تا قرن هجدهم توسط طرفداران قانون طبیعی  تداوم یافت .

یکی از مدرس  های یون مشهور به نام توماس اکیناس قدیس در واقع پایه گذار یا احیا کننده این فلسفه قانون طبیعی بود، دال بر این که مبنای حقوق انسانی قوانین تعیین شده توسط دیگر انسان ها نیست، حقوق انسانی واگذار شدنی نیستند بلکه بر مبنای خلقت الهی، طبیعت و عقل، هر انسان از حقوقی بر خوردار است که زائل شدنی نیست و این مجموعه را حقوق طبیعی خواندند. طبیعتا یکی از اولین نتایج این اعتقاد، ایده آزادی انسان در امر حکومت بود.

در این مکاتب فلسفی و فکری تا قرن هجدهم مطالب بسیار دامنه داری در مورد جایگاه خود خواهی انسان و دیگر خواهی، پیگیری منافع شخصی یا پیگیری خیر عمومی، در مورد تقوا یا بزهکاری و این که آیا اخلاق وجه هنجاری و ارزشی دارد و یا اینکه وجه علمی و عقلی و اصولاً چگونگی ارتباط اخلاق با ذات و طبیعت انسان، اینگونه گفتمان در جریان بود. دیگر تا اواخر قرون وسطی بحث سنتی اخلاق، مطلب نخ نما و بی اعتباری بود. این که افرادی در زمان نداری به یک جُبه پاره و تکه ای نان اکتفا کرده و این را نشان از خوار شمردن دنیا و نمایش پرهیز کاری می دانستند و در هنگام فرصت چنان رفتار طمع کارانه و آزمندانه نشان می دادند که شیطان شرمش می شد در جوامع و فرهنگ های مختلف به کرّات مستند شده بود، همچنین سایر حیطه های ریاکاری. نمونه آن راهبان اولیه مسیحی با لباس مندرس و سرپایی به پا و مسافرت با پای پیاده از این روستا به آن روستا و شهر به شهر برای موعظه و ترویج و مدتی بعد برخی از آنان در کسوت پاپ و اسقف کاخ نشین و میراث خوار امپراتوران رم بودند. این تعارض وعظ و عمل طبعا باید به نوعی مورد کنکاش قرار می گرفت و بازشکافی می شد. آدام اسمیت که خود فیلسوف اخلاق و با این سنت های فکری چند قرن اندیشه آشنا بود نقطه پایانی بر این مباحث گذاشت. او استدلال کرد که پیگیری منافع شخصی نه تنها نکوهیده نیست بلکه اگر در چارچوب مبانی اخلاقی خاصی انجام شود موجب تامین خیر عمومی هم هست و این دو می تواند همزیستس داشته باشند وبلکه لازم برای یکدیگر باشند. او به این نحو بحث اقتصاد را بر اساس ذات و فطرت انسان پایه گذاری کرد و بر مبنای رفتار انسانی قرار داد. سابقه تحصیلی و حرفه ای آدام اسمیت فلسفه بود و قبل از کتاب ثروت ملل کتابی تحت عنوان نظریه احساسات اخلاقی نوشته بود. در واقع یک فیلسوف در خط فلاسفه اخلاق طبیعی به شمار می آید.

دوم- اسمیت ، متوجه شد بحث نظریه اقتصاد را باید پیرامون یک نظریه ارزش سامان دهی کند. ارزش هر کالا نیز باید قابل سنجش باشد تا امکان ارزیابی و تحلیل فراهم شود. او مبنای ارزش را نیروی کار صرف شده در تولید هر کالا یا خدمت برشمرد. به این نحو که ارزش هر کالا متناسب است با میزان کاری که صرف تولید آن شده. باید توجه داشت که این به معنی برابری ارزش با نیروی کار نبوده بلکه، طبق این نظر، ارزش متناسب است با نیروی کار صرف شده. یعنی اگر در یک جامعه بدوی فرضی برای شکار یک سمور دوبرابر نیروی کار لازم برای شکار یک آهو نیروی کار صرف می شده پس ارزش یک سمور دوبرابر ارزش یک آهو است.

این بر داشت در همان بدو امر تعارض هایی را ظاهر می کرد. یکی این که در بسیاری موارد  قیمت کالا ها با ارزش تعریف شده بر مبنای نیروی کار هما هنگ نبود. برای این هم چاره رفع تعارض، جدا کردن مفهوم ارزش طبیعی از ارزش بازاری کالا ها دانسته شد. دیگر تشخیص این که برخی کالاهای بسیار با ارزش برای زندگی مانند غذا از ارزش جواهرات که فایده ای هم نداشت بسیار پایین تر بود. این هم سبب تفکیک ارزش و استفاده از ارزش طبیعی و ارش مبادله ای شد. خلاصه تعارض های این مطلب برای صد سال و تا زمان کارل ماکس ادامه داشت و بعداً در نظریه کلاسیک های نو این تعارض ها پاسخ داده شد که در بحث های بعدی خواهیم دید.

سوم – آدام اسمیت نوشت این که ارزش شامل تمام کالاهای مفید به حال عامه می شود و ارزش تولید یک کشور است که ثروت واقعی یک کشور به حساب می آیدکه  بر خلاف نظریه مرکانتالیست ها بود.این سه وجه سبب ایجاد مبانی نظری شد که علم اقتصاد خوانده شده. به قول ژوزف شومپیتر، اولین کشفیات  یک علم، کشف خویش است. آدام اسمیت این قدم اول را بر داشت.

رجحان طبیعی غارتگری

به عنوان یک برداشت پایانی باید تاکید شود آدام اسمیت به هیج وجه در مورد ذات انسان دچار خوشبینی غیر واقعگرایانه نبود و انسان ها را در چارچوب رفتار اقتصادی دارای قابلیت انجام رفتار های تخریبی نیز می دانست. برای مثال این نقل قول از کتاب ثروت ملل ذکر می شود” اعضای یک حرفه یا صنف به ندرت ممکن است دور هم جمع شوند، حتی برای تفریح، و صحبت آنان به یک نوع توطئه بر علیه عموم ختم نشود و یا منجر به یک نقشه برای افزایش قیمت ها نگردد... در حالی که قانون نمی تواند مانع گرد هم آیی اعضا یک صنف یا حرفه شود اما نباید کاری کند که چنین تدارکاتی تسهیل شده و یا از آن بد تر الزامی شود.”

او به این نکته نیز واقف بود که اولین تحرک انسان ها برای ثروتمند شدن، در صورتی که بتوانند، غارت دیگران است. می گوید اسپانیایی ها در زمان کشف قاره آمریکا در هر ساحلی که لنگر می انداختند ابتدا به دنبال این بودند که آیا شهر و روستایی در آن حوالی هست که در آن طلا و نقره وجود داشته باشد و سپس تصمیم می گرفتند که در آن محل مقری ایجاد کنند که بعداً آن مناطق را غارت کنند.

این ویژگی هم فقط مختص اروپاییان دریانورد نبوده است. شاه فرانسه یک راهب به نام پلِینو کارپینو را به عنوان سفیر به در بار یکی از نواده های چنگیز خان می فرستد، کارپینو گفته است که پرسش مکرر تاتار ها از او این بود که آیا کشوری که از آن می آید، یعنی فرانسه، رمه های فراوان گاو و گوسفند دارد، این کنجکاوی هم برای این بود که بفهمند آیا فرانسه ارزش تصرف و غارت را دارد یا نه. چنانکه اسپانیایی ها طلا و نقره را غایت ثروت و در خور غارت می دانستند بیابانگرد های تاتار رمه های گاو و گوسفند را هدف غایی ثروت و غارت تلقی می کردند .(کتاب چهارم فصل اول)..

 طی بیش از دو قرن اخیر، این که جوامع راه تولید و تجارت منصفانه را برای ثروتمند شدن شهر وندان باز کنند و لا اقل راه غارت عده ای توسط دیگران را چه از طریق تمهیدات انحصاری، سرقت ثروت ها و بودجه عمومی، یا غیر آن ببندند از مهمترین موضوعات پژوهش و سیاست های سازماندهی  اقتصاد بوده است.

منبع: ساعت24

کلیدواژه: علم اقتصاد آدام اسمیت نیروی کار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۳۹۸۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین صحبت‌های آزاده نامداری قبل از فوت چه بود؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، سه سال پیش در چنین روزهایی پیکر بی‌جان آزاده نامداری، مجری سابق تلویزیون، در خانه‌اش پیدا شد، که هنوز اطلاعات دقیقی از نحوه درگذشت او، توسط پلیس یا پزشک قانونی ارائه نشده است.

آزاده نامداری، در فروردین ۱۳۹۸ (پنج سال پیش)، در حالی که فضای مجازی، او را برای مدتی، درگیر خبرهای حاشیه‌ساز بسیاری کرده بود، مهمان کافه‌خبر شد درباره موضوعات متفاوتی گفت‌وگو کرد که در ادامه بازخوانی کوچکی روی بخشی از گفت‌وگو انجام می‌دهیم که در ادامه می‌خوانید. این گفت‌وگو به عبارتی آخرین مصاحبه او به شمار می‌آید.

این مجری سابق تلویزیون که تمایلی به صحبت درباره حواشی پیش‌آمده نداشت، در پایان گفت‌وگو، در قالب دغدغه‌ها و حرف‌های ناگفته‌اش، از مردم یک درخواست را مطرح کرد و گفت: «واقعا دلم می‌خواهد به طور جدی این خواسته را از همه داشته باشم، چه جامعه و البته مدیران؛ این‌که بیاییم به مانند بسیاری از دغدغه‌ها و مسائل فرهنگی که توانسته‌ایم به تغییر رو به‌رشد برسیم، هر فردی را در جایگاه حرفه‌ای او نقد کنیم و حتی در موردش قضاوت کنیم. اگر می‌خواهیم به طور مثال ورزشکاری را نقد کنیم، توانمندی‌ها، مهارت‌ها و قابلیت‌ها و تمامی دوران حرفه‌ای او را ببینیم و نظر دهیم، همین‌طور یک هنرمند و یک مجری را.»

نامداری همچنین درباره ارتباط زندگی شخصی افراد به زندگی کاری آن‌ها گفت: «ارتباط دادن زندگی شخصی افراد و حتی دیدگاه‌های آن‌ها در زمینه‌های غیر مرتبط با حرفه‌شان، رویکرد مناسبی برای رشد فرهنگی نیست. به نظرم، این نگاه واقعا می‌تواند در عرصه فرهنگی تحول‌آفرین باشد. بی‌شک، نظرات ولو سخت‌گیرانه اما حرفه‌ای، بسیار به بهتر شدن افراد در حرفه خود کمک کند. به طور کلی آرزویم نقد افراد در قالب حرفه آنان است ولاغیر.»

در این باره بیشتر بخوانید: ◾️ آزاده نامداری: افراد را در قالب حرفه آنان نقد کنیم، نه زندگی شخصی‌شان ◾️ آزاده نامداری، مجری سابق تلویزیون، درگذشت

۲۴۵۲۴۵

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1888697

دیگر خبرها

  • این جنگنده روس قربانی حمله روسیه به اوکراین است
  • ارزش و جایگاه عظیم روزه‌داری از زبان ماموستا محمدپور مدرس مدارس علوم دینی اهل‌سنت ارومیه
  • سکوت وزارت بهداشت درباره فوت دکتر پرستو بخشی شکست!
  • رکورد زنی تعداد مجروح حادثه تصادف موتور سیکلت شکسته شد!
  • برخورد تیبا با موتورسیکلت در آرادان با ۷ مصدوم؛ موتور شش نفر مسافر داشت!
  • مالیات ارزش افزوده ۱۰ درصدی رسمی شد
  • توصیه امام جمعه کرمان به رانندگان و مسافران نوروزی + فیلم
  • حکم نماز و روزه در سفر شخصی با ماشین دولتی
  • آخرین صحبت‌های آزاده نامداری قبل از فوت چه بود؟
  • باارزش‌ترین برند‌های جهان در سال ۲۰۲۴