زلزله خاموش
تاریخ انتشار: ۳۰ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۵۳۱۲۳
به گزارش همشهری آنلاین، فرونشست دشت‌های ورامین، شهریار و مناطق جنوبی تهران پدیده تازه‌ای نیست؛ اما برداشت‌های بی‌حساب و کتاب از سفره‌های زیر زمینی که در سال۹۲ با ثبت رکورد بی‌سابقه ۳۶سانتی متر همراه شد، خطر را به بیخ گوش شهر رسانده؛ خطری که از آن به‌عنوان زلزله خاموش یاد می‌شود، ایجادحفره‌های عمیقی است که هر آن ممکن است زیر پای شهروندان را خالی کند و فاجعه‌ای دیگر را به‌دنبال داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بحث فرونشست و فروچاله هنگامی جدی‌تر می‌شود که این پدیده درصورت همزمانی با دیگر حوادث طبیعی، فاجعه را دوچندان می‌کند. به هرحال باید چاره‌ای برای این خطر اندیشیده شود.
کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند که پایش لحظه به لحظه خاک و تونل‌های زیر زمینی یکی از راهکارهای جلوگیری از بروز بحرانی تازه در تهران است.
روزنامه همشهری برای بررسی فرونشست زمین و فروچاله‌ها، از کارشناسان و استادان دانشگاه دعوت کرد و نظراتشان را جویا شد. در این نشست تخصصی که در روزنامه همشهری برگزار شد، کارشناسان این حوزه ضمن بررسی این پدیده، راهکارهایی را برای جلوگیری از آن ارائه کردند که در زیر می‌خوانید:
سعید حجازی‌راد- استاد دانشگاه و مشاور کمیسیون عمران مجلس
فرونشست پدیده‌ای است که خیلی از نواحی شهر تهران به‌صورت گسترده درگیر آن هستند و دلیل بخشی از آن به برداشت‌های بی‌رویه در چاه‌ها مربوط می‌شود و بخش دیگری از آن بحث مترو و تونل‌هایی است که در محیط‌های شهری احداث می‌شود. بخشی از تونل‌هایی که در محیط‌های شهری داریم به‌صورت مکانیزه است؛ یعنی با TBM و دستگاه‌هایی که از شرکت‌های آلمانی و چینی تامین نیاز شده این حفاری‌ها انجام شده است.
اما نکته‌ای که اهمیت دارد این است که کنترل چندانی روی نشست‌های بعد از احداث این تونل‌ها صورت نگرفته است؛ مثلا در بخشی مثل ایستگاه زیرزمینی مترو، ما سازه‌های صلیبی را با حجم بالایی از آرماتوربندی و بتن‌ریزی زیرزمین احداث می‌کنیم که با توجه به سیستم‌های نوین‌تری که در کشورهای دیگر وجود دارد، سیستم منسوخی است. بر این اساس، حجم عظیمی از ستون و طاق را زیرزمین و زیر فضای شهری داریم که از دیدگاه پدافند غیرعامل هم بتوانیم از آن استفاده کنیم، اما باز هم فرونشست‌هایی اتفاق می‌افتد که کنترل شده نیست. در بررسی دلایل آن عدم‌مطالعه ژئوفیزیکی و ژئوتکنیکی را می‌توان عنوان کرد.
ضمن اینکه باید در این زمینه جنس خاک و تحکیم آن رصد شود و پدیده‌هایی از این دست نیازمند مطالعه دقیق است. در بحث مترو یکی از نیازهایی که داریم ابزارگذاری است؛ یعنی مانیتورینگ دیتاها به‌صورت ثانیه به ثانیه باید صورت بگیرد؛ درست مثل دوربین‌های حمل‌ونقل که ترافیک را رصد می‌کند. ما همین دیدگاه را باید درباره مانیتورینگ تونل‌ها داشته باشیم که اگر اتفاقی در تونل‌ها افتاد، بتوانیم زودتر واکنش نشان دهیم. هم‌اکنون مدل‌سازی عددی نیاز داریم که نیازمند صحت‌سنجی است. سال۹۴ در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی جلسه‌ای با آقای چیت‌چیان، وزیر وقت نیرو داشتیم که درباره کمبود منابع آب بود.
هر یک از نمایندگان مناطق مختلف کشور بحث‌ها و دیدگاه‌های مختلفی را مطرح کردند. از آن زمان ۵سال می‌گذرد و شاید خیلی از آن دیدگاه‌های مبتدی هم که مطرح شد، عملیاتی نشد. بر این اساس، شاید طرح دیدگاه صرفا خوب باشد، اما باید کمیته‌هایی متشکل از وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی، شهرداری تهران، سازمان محیط زیست و اداره‌کل منابع طبیعی و آبیخیزداری در این راستا تشکیل شود که بتواند به شکل مستمر موضوع را پیگیری کند و به سرانجام برساند.
از سوی دیگر، به‌دلیل اینکه فرونشست‌ها خیلی متغیر بوده باید برای اختلاف طراز راهکارهایی ارائه شود. این فرونشست در دشت شهریار به شکلی است که به فروچاله تبدیل شده و در حال بلعیدن شهریار است. راهکار این است که اولا چاه نباید حفر شود و درصورتی‌که حفر شد، باید ابزارهای کنترلی روی آن باشد و با نصب کنتورهایی این برداشت‌ها را کنترل کنیم.
شناسایی مناطق پرخطر شهر با شیوه‌های نوینامین نعیم‌آبادی- دکتری تخصصی خاک و پی
صرف‌نظر از توضیحاتی که در فضای تئوری وجود دارد، یکی از دلایل عمده فرونشست، آبی است که به سرعت و بعضا به‌صورت غیرمجاز از سفره‌های آب زیرزمینی خارج می‌شود. برای اینکه موضوع ملموس‌تر شود، ساختمانی را درنظر بگیرید که ستون‌های آن به‌مرور زمان کوتاه‌تر می‌شود؛ یعنی آبی که در بستر قرار گرفته به تعدادی ستون می‌ماند که بستر سطح را نگه داشته است. وقتی به مرور زمان آب از بستر خارج می‌شود، خروج آب اثراتش را در سطح نمایان می‌کند.
حال در برخی جاها این اثرات خودش را نشان می‌دهد و در برخی جاها اثرات آن نمایان نیست؛ برهمین اساس خطر در جاهایی که اثرات خروج آب از سفره‌های زیرزمینی پیدا نیست، به‌مراتب بیشتر است و به همین‌خاطر به‌درستی به آن زلزله خاموش گفته می‌شود. به‌صورت طبیعی در فضای آبی زیرزمین هر جا که فشار بالاتر باشد، آب به سمت جایی که فشار پایین‌تر است، حرکت می‌کند تا به تعادل برسد.
با این حال، اما حرکت آب اثرش را روی سطح می‌گذارد. این اثرگذاری‌ها روی سطح، در بعضی مناطق مثل دشت ورامین خودش را نشان داده و در برخی جاها هم خودش را نشان نداده و در بعضی مناطق یکباره به شکل حفره‌ای در زمین ایجاد می‌شود که این حفره‌ها فروچاله هستند و دلیلش هم همان است که عنوان شد. دلیل اینکه به فرونشست، زلزله خاموش گفته می‌شود، این است که اثرات جابه‌جایی آب و تعادل‌بخشی در سفره‌های زیرزمینی که به‌خوبی دیده نمی‌شود، اگر با بلای طبیعی دیگری همراه شود، موجب تشدید اثرات می‌شود و حتی این موضوع در فضاهای زیربنایی تاسیسات شهری هم اثرات مستقیم دارد.
سال۸۷ در تهران میزان نشست ۱۷سانتی‌متر بود که این رقم تا سال۹۲ به ۳۶سانتی‌متر رسیده است. همچنین براساس داده‌هایی که گزارش پایش‌ها نشان می‌دهد، از ۶۰۹ محدوده مطالعاتی که تا سال۱۳۹۲ روی آن کنترل صورت گرفته، ۳۰۷ محدوده یعنی حدود نیمی از آنها، محدوده ممنوعه اعلام شده و اجازه بهره‌برداری به آن داده نشده است. متأسفانه در زمینه بررسی داده‌ها، بین متولیان هماهنگی وجود ندارد؛ حتی مشخص نیست که چه سازمان‌هایی باید متولی باشند. به باور من، یکی از راهکارهای تعادل‌بخشی آبخوان‌ها نخست غنی‌سازی مجدد آبخوان‌هاست.
به این معنا که در فضاهای شهری چقدر به جایگزینی آب در آبخوان‌ها اهمیت داده‌ایم. آبی که روی بستر جاری می‌شود، باید طوری مدیریت شود که بار دیگر به آبخوان‌ها برگردد. به‌روز نبودن داده‌ها هم موضوع دیگری است که در این زمینه مشکلاتی را ایجاد کرده است. تحلیل و رصد مستمر داده‌ها، شناسایی نقاط پرخطر و ارائه ایده برای این نقاط ضرورت دارد. در زمینه روش‌های مطالعه و پایش چندین شیوه وجود دارد. بحث ترازیابی که جزو کارهای پایه‌ای و سیستم‌های مکان‌یابی جغرافیایی است و سازمان نقشه‌برداری عملا متولی رصد مستمر آن است. مدل تداخل‌سنجی راداری که درنهایت می‌توان داده‌ها را برداشت کرد.
به‌عنوان مثال برای سطح شهر تهران می‌توان دقیقا کنترل کنیم که کدام منطقه‌ها، کدام محله‌ها و کدام حوزه‌ها وضعیت بحرانی دارند و به‌دنبال شناسایی این مناطق، می‌توان راهکار ارائه کرد که براساس راهکارها اقدامات بعدی صورت بگیرد.
نادیده گرفتن قوانین حاکم بر طبیعتعلیرضا توانا- کارشناس عمران
فرونشست پدیده‌ای است که نشان می‌دهد قوانین حاکم بر طبیعت و اکوسیستم را نادیده گرفته‌ایم؛ ضمن اینکه با تمرکز بر رفع نیازهای کوتاه‌مدت خودمان در طولانی‌مدت به طبیعت لطمه وارد کرده‌ایم. توسعه بی‌رویه شبکه‌های صنعتی، افزایش جمعیت، مهاجرت از روستاها به شهرها و افزایش حاشیه‌نشینی باعث افزایش برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی شده است. از سوی دیگر، برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها، سطح ایستایی آب را پایین می‌آورد و همین امر باعث می‌شود آب و خاک تراکم اولیه را از دست بدهد و به شکل فرونشست و فروچاله در طولانی‌مدت خودش را نشان می‌دهد.
با توجه به گفته‌های رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور، منطقه جنوب‌غربی تهران، بیشترین مقدار فرونشست را در چند سال اخیر داشته که در طولانی‌مدت و در ۱۰سال آینده اگر راهکارهایی برای آن ارائه نشود، فاجعه خواهد شد. برای جلوگیری از این فاجعه پیش از انجام هر کاری، نیاز است راهکارهایی ارائه شود؛ راهکارهایی همچون آگاه‌سازی و فرهنگسازی در راستای استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و خطرات و عواقب آن. برخورد با حفر چاه‌های غیرمجاز، راهکار دیگری برای جلوگیری از این فاجعه است.
چاه‌هایی که به‌ویژه در خانه‌های ویلایی شمال‌غرب تهران برای تامین آب استخرها حفر شده، آنقدر زیاد و در فاصله کمتر از ۱۰۰متر نسبت به یکدیگر واقع شده‌اند که همین موضوع یکی از مصادیق برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی است.
استفاده از کنتورهای حجمی هوشمند و بازدیدهای سرزده از چاه‌ها برای جلوگیری از تخلف و تلاش برای تاسیس تصفیه‌خانه‌های مجزا در هر یک از مناطق تهران هم راهکار مؤثری است که به‌رغم هزینه‌بر بودن، کمک بزرگی به این چالش می‌کند؛ ضمن اینکه هماهنگی دستگاه‌های ذی‌صلاح ازجمله وزارت نیرو، شهرداری، قوه قضاییه و... برای جلوگیری از تخلفات و درنهایت حرکت به سمت توسعه پایدار از راهکارهایی است که به باور من باید در دستور کار قرار بگیرد.
کد خبر 550626 برچسب‌ها فرونشست زمین تهرانمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: فرونشست زمین تهران برای جلوگیری خودش را نشان سفره های زیر زلزله خاموش نشان می دهد بی رویه آبخوان ها داده ها تونل ها چاه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۵۳۱۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ورود سگ‌ها به بوستان‌ها ممنوع است
به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حسین نظری امروز در حاشیه برگزاری دویست و بیست و هشتمین جلسه شورای شهر تهران در جمع خبرنگاران اظهار کرد: اولویت شهر، نظافت و آراستگی است و به همین جهت امروز گزارشی از اقدامات انجام شده در معاون خدمات شهری شهرداری تهران و زیرمجموعه این معاونت در قالب استقبال از بهار، ماه مبارک رمضان، عید سعید فطر و ... به اعضای شورا ارائه شد.
وی با اشاره به موضوع آراستگی و نظافت شهر تاکید کرد: در این بخش تلاش‌های بسیاری توسط نیروهای خدمات شهری شده است و شاید نتایج صورت گرفته برابر با تلاش‌های انجام شده نباشد و به همین جهت آسیب‌شناسی برای شناسایی اشکالات انجام شده و اقداماتی صورت گرفته است.
نظری با اشاره به طرح جامع پسماند گفت: این طرح ابلاغ شده است همچنین فهرست بهای قراردادهای پیمانکاران و نرخ آن تعیین و به تصویب رسیده و ابلاغ شده است.
وی با اشاره به تجمیع قراردادهای پیمانکاران رفت و روب در پایتخت گفت: تا پیش از این 150 قرارداد رفت و روب در پایتخت وجود داشت که با تجمیع این قراردادها به 14 عدد رسیده است و این مسئله می‌تواند ما را در بحث نظافت، همراهی کند.
معاون خدمات شهری شهرداری تهران با اشاره به کاهش تماس شهروندان در بحث نظافت شهر تصریح کرد: تا قبل از این دوره از مدیریت شهری، تماس‌های زیادی از سوی شهروندان با سامانه 137 در ارتباط با عدم نظافت معابر وجود داشت که خوشبختانه با تلاش‌هایی که تاکنون صورت گرفته این تماس‌ها کاهش یافته و انشاءالله این رویه ادامه‌دار خواهد بود.
نظری به بحث نظافت و رفت و روب و همچنین بازسازی المان‌های شهری اشاره کرد و افزود: متاسفانه در این بخش شاهد یک عقب‌ماندگی 4 الی 5 ساله بودیم که هیچ توجهی به این موضوع صورت نگرفته بود و ما توانستیم در یک بازه زمانی مناسب، اقدامات مناسبی در بحث نظافت و رفت و روب و بازسازی المان‌های شهری داشته باشیم. همچنین معاونت فنی عمرانی شهرداری تهران نیز اقدامات موثری در قالب آسفالت‌ریزی معابر انجام داده است.
وی با اشاره به نظافت حوزه فضای سبز نیز گفت: بر اساس اعلام شهروندان، این مجموعه نمره قابل قبولی را کسب کرده و انشاءالله در بحث نگهداشت شهر نیز نیاز به همراهی و همکاری سایر دستگاه‌ها و مجموعه‌ها هستیم.
معاون خدمات شهری شهرداری تهران با تاکید بر اینکه تردد حیوانات خانگی از جمله سگ‌ها در بوستان‌ها ممنوع است تاکید کرد: این موضوع به جهت حضور خانواده‌ها در پارک‌ها است و به همین جهت در ورودی پارک‌های سطح شهر تهران، تابلوهایی مبنی بر عدم ورود سگ‌ها و حیوانات خانگی به پارک‌ها نصب شده است.
نظری ادامه داد: موضوع سگ‌های بلاصاحب تکلیف آنها مشخص است و در بخش سگ‌های ولگرد هم ابلاغیه‌ای توسط وزارت کشور ابلاغ شده است. همچنین در موضوع موش‌ها نیز طبق دستورالعمل‌ها و بر اساس قراردادهایی که با پیمانکاران بسته شده، عمل می‌شود.
انتهای پیام/
اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور پس از نوبت اول کنکور سراسری ابلاغ می‌شود