ماجرای اولین موشکی که ایران به سمت عراق شلیک کرد / چگونه این موشک به دست ایرانیها اداره شد؟
تاریخ انتشار: ۲ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۹۸۲۹۸
به گزارش جام جم آنلاین از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ ۸ ساله دفاع مقدس مسائل بسیاری را برای ما مشخص میکند.
شاید این نکته بارها گفته شده، اما بد نیست یک بار دیگر به آن اشاره شود که ایران بعد از انقلاب در شرایط به شدت ناپایداری بود.
در حالیکه سران ارتش یا اعدام شده و یا از کشور فرار کرده بودند، سپاه پاسداران نیز هنوز سازمان دهی دقیق خود را پیدا نکرده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
از طرف دیگر، ارتش عراق تا دندان مسلح شده و ایران نیز به علت تحریمهای مختلف در شرایط سختی قرارد داشت. در همین زمان، عراق دائما با موشکهای میان برد و جنگندههای میگ روسی خود مناطق مختلف ایران از جمله محلات مسکونی دزفول را بمباران میکرد. در همین زمان بسیاری از مردم خواستار پاسخ رزمندگان ایران شده و در نمازهای جمعه این شعار را سر میدادند:«موشک جواب موشک».
سرانجام فرماندهان جنگ تصمیم گرفتند اولین موشک خود را به داخل خاک عراق شلیک کنند. این موشک در تاریخ ۲۱ اسفندماه سال ۶۳ بهسوی مواضع حزب بعث عراق شلیک شد و این ضربات ۸۸ بار دیگر و تا ۳۱ فروردین سال ۶۷ ادامه داشت. اولین موشک ایران در ساعت ۳:۲۰ روز ۲۱ اسفندماه سال ۶۳ به کارخانه سیمان در یک کیلومتری پالایشگاه کرکوک اصابت کرد. این موشک «اسکاد بی» با برد ۳۰۰ کیلومتر بود.
محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران در این باره میگوید: اولین موشک ما کرکوک را زد. کرکوک منطقه نفت خیز بود و بعد از بصره بزرگترین چاههای نفت عراق را داشت. ۳ ــ ۲ روز بعد ما خود بغداد را با موشکهای اسکاد زدیم که خوشبختانه خورد به بانک رافدین که یکی از بانکهای اصلی عراق در شهر بغداد بود. این پدیده برای عراق خیلی عجیب بود، چون ۴ سال و نیم از جنگ میگذشت و اصلاً اینها فکرش را هم نمیکردند که ایران این موشکها را از کجا آورده است.
ابتدا گفتند این عملیات خرابکاری بوده، اما بعد از ۵ ــ ۴ روز مجبور به اعتراف شدند. ما هم با این قدرتنمایی موشکی که از خودمان نشان دادیم ثابت کردیم توان رزمی و دفاعی ایران افزایش پیدا کرده است. صدام هم به نتیجه رسید که اگر بخواهد جنگ موشکی و جنگ شهرها را ادامه دهد، ایران چیزهایی دارد که ممکن است رو کند. این مسئله در توقف جنگ شهرها و کوتاه آمدن عراق خیلی نقش داشت. بدون شک اگر قدرتنمایی موشکی ما نبود شاید دهها هزار نفر دیگر از مردم ما شهید و زخمی میشدند.
اما این موشک های اسکاد چه موشکهایی هستند؟ اسکاد نامگذاریِ ناتو برای خانوادهای از موشکهای بالستیک کوتاهبرد ساخت اتحاد جماهیر شوروی است که در دوران جنگ سرد تولید شد و به صورت گسترده به دیگر کشورهای همپیمان با کشور شوروی صادر شد. مدلهای مختلف موشک اسکاد بین ۱۸۰ کیلومتر تا هزار کیلومتر برد دارند و وزن آنها بین ۴۴۰۰ تا ۶۵۰۰ کیلوگرم است.
اولین مدل این موشک که «اسکاد-آ» نامیده میشود در سال ۱۹۵۷ وارد ارتش شوروی شد. این موشک ۱۸۰ کیلومتر برد و خطای زیادی در حدود ۳ کیلومتر داشت. اسکاد-بی که رایجترین مدل این موشک است از سال ۱۹۶۵ تولید شده و برد آن به ۳۰۰ کیلومتر افزایش و خطای آن به ۴۵ متر کاهش یافته بود. وزن اسکاد-بی به ۵۹۰۰ کیلوگرم، طول آن به ۱۱.۲۵ متر میرسد و کلاهک جنگی آن ۹۸۵ کیلوگرم است.
موشک اسکاد چگونه وارد ایران شد؟موشک اسکاد پس از رایزنیهای مقامهای ایرانی از کشور لیبی دریافت شد. گرچه جمعی از اعضای توپخانه سپاه به فرماندهی حسن طهرانیمقدم، دوره آموزشی کار با موشک «اسکاد بی» را گذرانده بودند و میتوانستند خود موشک شلیک کنند، اما قذافی دستور داده بود که تیم لیبیایی به فرماندهی ژنرال سلیمان به ایران بیایند و کار شلیک موشکها را انجام بدهند.
سری اول این موشکها در تاریخ زمستان سال ۶۳ به ایران رسیدند. پالایشگاه کرکوک در ۲۵۰ کیلومتری بغداد بهعنوان اولین هدف شلیک موشک انتخاب شد و عصر روز ۱۹ اسفند دستور شلیک موشک به یگان موشکی حدید ابلاغ شد.
ساعت ۸ شب ۱۹ اسفند کاروان موشکی از پادگان شهید منتظری بهسمت موضع حضرت زینب (س) حرکت کرد. لیبیاییها مشغول آمادهسازی مقدمات پرتاب موشک شدند، اما بخار آب در لولهای که باید گاز هیدروژن را به بالن هواسنجی میرساند، یخ زده بود و هر کاری کردند که گرم شود، فایدهای نداشت. روغن هیدرولیک گهواره سکوی پرتاب موشک هم یخ زده بود و هر کاری کردند، نتوانستند موشک را عمود کنند، در نتیجه عملیات انجام نشد و نیروها به پادگان منتظری برگشتند. مقرر شد فرداشب دوباره عملیات را انجام بدهند و پیش از انجام عملیات، بهطور طبیعی لولهها را گرم نگه دارند و مانع از یخزدگی شوند. ساعت ۹ و نیم شب برای دومین بار کاروان موشکی از پادگان منتظری به راه افتاد. لیبیاییها دور موشک را گرفته بودند و به هیچ کس اجازه نزدیک شدن به آن را نمیدادند. حدود ساعت دو و نیم شب (۲۱ اسفند) کار گُردان پرتاب تمام شد. دکمه فایر بین ژنرال سلیمان، حسن طهرانیمقدم و سیدعلی حسینیتاش دست به دست شد که در نهایت حسینیتاش دکمه فایر را فشار داد و اولین موشک بالستیک از ایران پرتاب شد و موشک به پالایشگاه کرکوک اصابت کرد، اما عراقیها آن را خرابکاری اعلام کردند.
پس از شلیک به کرکوک، چند شلیک دیگر نیز توسط لیبیاییها انجام شد تا اینکه ژنرال سلیمان از فرماندهان ایران خواست تا یک موشک به عربستان بزند؛ اما محسن رفیقدوست مخالفت کرد و گفت: «فرمانده ما امام خمینی (ره) است و ما با عربستان نمیجنگیم.» این بهانهای شد تا لیبیاییها که از سوی عراق تحت فشار بودند، برخی قطعات موشکها را جدا سازند و به لیبی برگردند؛ حالا ایران مانده بود و چند موشک که برخی از قطعات آن را نداشت و بهسختی میشد شلیک کرد. از آن پس هم لیبی به ایران موشک نداد.
پس از قطع همکاری لیبیاییها، در روزهای نخست بهمن سال ۶۵ برای نخستین بار تیم ایرانی موفق به پرتاب موشک شد.
محسن رضایی فرمانده کل سپاه در این باره در نامهای به امام نوشت: «.. الف. افراد لیبیایی که امکانات و سیستم موشکی در اختیارشان بود بدون اطلاع برادران ما دفعتاً ۲۵ قطعه از دستگاههای موشک و سکوی پرتاب را برداشته و به سفارت لیبی منتقل کردند و پس از آن از هرگونه پرتاب، خودداری نمودند.
ب. فرزندان پاسدار حضرتعالی ظرف مدت ۱۷ (هفده) روز هم سایت پرتاب موشک و هم موشکها را آماده و عملیاتی نمودند که این خود شبیه به یک معجزه است چرا که الطاف الهی در زمینههای فنی و تکنولوژی پیچیده نیز بهیاری برادران شتافت.
ج: اکثر عناصر لیبیایی که در ایران هستند و در این زمینه مسئولیت دارند، پس از شلیک موشک به برادران سپاه گفتند: حتماً یک هیئت از شوروی به اینجا آمده و این تجهیزات را راهاندازی کرده و امکان ندارد که خود شما توانسته باشید این کار را انجام دهید چرا که این کار به سالها آموزش و تجربه عملی نیازمند است.»
به این صورت بود که موشک اسکاد کاملا به دست ایران افتاد و از آن به بعد، صنایع موشکی ایران آرام آرام توسعه یافت تا علاوه بر قدرت نمایی در ۸ سال جنگ تحمیلی، هم اکنون به عنوان یکی از قدرتمندترین صاحبان صنعت موشکی بالستیک شناخته شود.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: دفاع مقدس سپاه موشک عراق کرکوک اسکاد ناتو پرتاب موشک اولین موشک لیبیایی ها موشک اسکاد موشک ها شلیک موشک یک موشک
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۹۸۲۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«رضوان»؛ ناشناختهترین موشک بالستیک ایرانی که روانه پایگاههای اسرائیل شد/ نسلهای ارتقاء یافته خانواده شهاب همچنان میدرخشند +عکس
موشک رضوان، نسل دوربردتر از خانواده «قیام» محسوب می شود. موشک قیام نیز، اولین بالستیک بدون بالک ایرانی است که از ابداعات و طرح های مهم پدر موشکی ایران شهید حسن طهرانی مقدم به شمار می رود.
سرویس دفاع و امنیت مشرق- در پاسخ به جنایتهای متعدد رژیم صهیونیستی از جمله حمله به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق و شهادت جمعی از فرماندهان و مستشاران نظامی کشورمان در سوریه، نیروی هوافضای سپاه شنبه شب اهداف مهمی را در داخل سرزمینهای اشغالی با شلیک دهها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار داد که با شگفتی و تحسین کارشناسان بین المللی و ملتهای مسلمان منطقه همراه بود.
شلیک ده ها فروند موشک و پهپاد به سمت دو پایگاه هوایی استراتژیک رژیم صهیونیستی که مبدا اصلی عملیات های جنایتکارانه آنها در سالهای اخیر علیه خاک غزه، لبنان و سوریه بوده، نشان داد ایران در تنبیه اساسی متجاوز و اتمام حجت با حامیان بین المللی آنها برای پایان دادن به تجاوزات غیرقانونی رژیم صهیونیستی کاملا مصمم است و در عین حال، از جهات فنی و نظامی نیز عملیات "وعده صادق" بدون تردید گسترده ترین و درخشان ترین عملیات نظامی نیروهای مسلح در تاریخ کشورمان و حتی منطقه خاورمیانه بوده و چندین رکورد و نقطه عطف ویژه ثبت کرده است.
بیشتر بخوانید: پیام قاطع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به آمریکاییها/ بایدن: به ایران پاسخ ندهید+ فیلم، عکس و نقشه میدانی نگاهی به تاریخچه و اهمیت پایگاه هوایی نواتیم/ حمله مشترک عماد و خیبرشکن به خانه اف۳۵ های اسرائیلی +نقشه و فیلم بعد از دیمونا نوبت انهدام «پالماخیم» شد +عکسکدام موشکهای مشهور روانه سرزمین های اشغالی شدند؟
اگرچه اطلاعات دقیقی از تعداد پرتابههای شلیک شده به سوی خاک سرزمینهای اشغالی به جز ادعاهای امریکا و اسرائیل وجود ندارد اما بدون شک این عملیات از حیث تعداد پهپاد و موشک بالستیک شلیک شده در یک روز در تاریخ نبردهای مدرن بی سابقه بوده است؛ حتی در روز نخست حمله روسیه به اوکراین یا حملات گسترده به تاسیسات انرژی اوکراین در زمستان، شلیک این نرخ از موشکهای بالستیک و پهپادهای انتحاری در یک روز ثبت نشده بود.
همچنین تمرکز اهداف موشک های سپاه بر دو پایگاه هوایی استراتژیک صهیونیست ها یعنی نواتیم در صحرای نقب و رامون در بندر ایلات موجب شد در همان موج نخست حمله سامانههای پدافندی مستقر در پایگاه نظر پاتریوت و پیکان۲/۳ اوت نامبر شده و در موج دوم، تعاد قابل توجهی موشک به تاسیسات این دو پایگاه اصابت کند.
نقشه ادعایی منابع امریکایی از اهداف حملات ایران به اسرائیلبه نوعی، این عملیات نخستین استفاده رزمی از برخی موشکهای بالستیک میانبرد ایرانی نیز محسوب میشود؛ در عملیات های موشکی گذشته عمدتا از موشکهای بالستیک کوتاه برد خانواده فاتح نظیر فاتح۱۱۰، فاتح ۳۱۳، ذوالفقار و خیبرشکن یا موشک قیام استفاده شده بود اما نخستین بار موشکهای میانبرد قدر و عماد نیز بر اساس آنچه در تصاویر منتشر شده دیده میشود از مناطقی نظیر شیراز و حومه تهران به سمت عمق سرزمینهای اشغالی شلیک شدند.
نمونه ای از حجم موشکهای ایرانی که از سد پدافند چند لایه اسرائیل گذشتند
بر همین اساس، حتی کارشناسان مخالف جمهوری اسلامی نیز اذعان کردند که موشک خیبرشکن با توانایی گلاید و مانور فرار از سامانه های پدافندی در شیرجه نهایی و همچنین موشک های میانبرد قدر و عماد با کلاهک هدایت شونده و سرعتی بسیار بیشتر از موشکهای خانواده فاتح (چیزی نزدیک به ۱۰ ماخ) مدرنترین سامانه های پدافندی صهیونیست ها را ناکام گذاشتند.
حیرت اکانت مشهور نظامی از کنترل آیرودینامیکی پیشرفته و فناوری هدایت موشکهای ایرانی
موشک ناشناخته ای که در عملیات وعده صادق درخشید
دی ماه سال گذشته و در حوالی سالگرد حمله سپاه پاسداران به پایگاه ارتش آمریکا در عین الاسد عراق، خبر مهمی در خصوص یک ارتقاء قابل توجه روی موشک بالستیک سری قیام (به عنوان یکی از سامانه های حاضر در این حمله) منتشر شد که برای علاقمندان به این حوزه، نکته مهمی به حساب می آمد. موشک قیام که در مرداد ماه سال ۱۳۸۹ رونمایی شد، در حقیقت پاسخ به یک نیاز مهم و ارتقایی قابل توجه روی موشک های شهاب ۲ به حساب می آمد. اولین موشک بالستیک بدون بالک ایرانی که جزو ابداعات و طرح های مهم پدر موشکی ایران شهید حسن طهرانی مقدم بود. این موشک با برد 800 کیلومتر در نسل اول، به نسبت مدل قبلی از سطح مقطع راداری کمتر بر خوردار بود و توان پرتاب از لانچرهای مختلف را نیز داشت.
نمونه اولیه موشک قیام
موشک قیام اما در حوزه رزم واقعی نیز دارای سابقه بوده و در جریان حملات موشک سپاه به مقر گروه داعش در سوریه و عملیات انتقام ترور سردار شهید سلیمانی مورد استفاده قرار گرفت. بحث قابلیت جدا شدن کلاهک و افزایش دقت باعث شد که این موشک در این عملیات ها به عنوان یکی از سلاح های منتخب مورد استفاده قرار بگیرد.
موشک قیام در جریان عملیات ضربت محرم در سال ۱۳۹۷
حدود 5 سال قبل در بامداد ۱۸ دی ماه سال ۱۳۹۸ و در پاسخ به جنایت بزرگ دولت و ارتش آمریکا در به شهادت رساندن فرمانده بزرگ ایران و جهان سردار قاسم سلیمانی، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با شلیک چند موشک نقطه زن از غرب کشور، پایگاه مهم نیروهای اشغالگر آمریکایی یعنی عین الاسد را مورد هدف قرار داد. همچون دیگر عملیات های تنبیهی سپاه پاسداران، یگان های موشکی زمین به زمین در نوک پیکان تهاجم بودند و بر اساس تصاویر، مشخص شد دو نوع موشک قیام و محصولی از خانواده فاتح به نام فاتح ۳۱۳ در این حمله استفاده شده بود.
موشک قیام با سر جنگی جدید در جریان حمله به داعش
در نهایت به یکی دیگر از ارتقاء های رسمی روی موشک های سری قیام در دی ماه 1400 می رسیم. بر اساس اطلاعات مذکور، برد این موشک به ۱۰۰۰ کیلومتر و خطای اصابت آن نیز به زیر ۵۰ متر رسیده است. این موشک از یک سر جنگی بهوزن حدودا ۶۰۰کیلوگرمی بهره میبرد و سرعت این موشک به ۲۹۳۵ متر بر ثانیه میرسد. قطر موشک قیام ۸۸۰ میلیمتر و طول این موشک ۱۱ متر و ۸۴۶ سانتیمتر است، علاوه بر این، مدت زمان آمادهسازی موشک قیام ۲۰ دقیقه و وزن نهایی این موشک نیز ۷۰۲۹ کیلوگرم است.
موشک قیام با برد هزار کیلومتر از نقطه نزدیک به مرز غربی، توان انهدام بخش هایی از سرزمین های اشغالی فلسطین را دارد
با رسیدن به برد هزار کیلومتر، مشخص بخش هایی از سرزمین های اشغالی - همان طور که در نقشه بالا مشاهده می شود- به صورت مستقیم از خاک ایران و توسط این موشک در دسترس قرار گرفته که این مسئله باعث می شود که قیام نیز به لیست "اسراییل زن" های ایران اضافه شود. مسئله بعدی سرعت بالای این موشک ها به حساب می آید. پیش از این رقمی با این دقت در خصوص سرعت موشک قیام منتشر نشده بود و البته لازم به ذکر است که به احتمال فراوان سرعت مورد نظر مربوط به این موشک در مرحله نهایی و برای سر جنگی جدا شده باید باشد. سرعت ۲۹۳۵ متر بر ثانیه چیزی در حدود ۸.۵ ماخ بوده و سر جنگی موشک مورد نظر را در زمان شیرجه نهایی در وضعیت پرواز با سرعت هایپرسونیک قرار می دهد که دفاع در برابر آن را اگر نگوییم غیر ممکن ولی برای هر مدافعی بسیار سخت و تقریبا محال است.
آخرین نسل از قیام با برد 1350 کیلومتر
شهریورماه سال 1401 بود که یک دستاورد جدید موشکی متعلق به نیروی هوافضای سپاه، در رژه بزرگ نیروهای مسلح رونمایی و موشک بالستیک زمین به زمین "رضوان" در جوار مرقد مطهر امام خمینی (ره) به نمایش درآمد. در آن زمان، فرمانده کل سپاه پاسداران اعلام کرد که این موشک، بالستیک و نقطهزن است که با سرعت هشت برابر سرعت صوت وارد جو زمین میشود. به گفته سرلشکر سلامی، محصول جدید متخصصان دفاعی کشورمان، تک مرحلهای، دارای حدود هزار و ۴۰۰ کیلومتر برد با سوخت مایع و سرجنگی جداشونده شدیدالانفجار بوده که ضمن قابلیت پرتاب از سکوهای ثابت و متحرک، از توانایی هدایتپذیری و اصابت با دقت بالا به هدف برخوردار است.
یک سال بعد، نکات دیگری از این موشک بالستیک منتشر شده که بخش مهمی از اطلاعات مربوط به این محصول را در معرض دید عموم قرار داد. طبق این اطلاعات، موشک مذکور دارای سرجنگی جداشونده بوده و برای انهدام اهداف حیاتی دشمن تا فاصله 1350 کیلومتری استفاده می شود. نکته قابل توجه دیگر، طول حدودا 12 متری و قطری معادل 0.88 متری این محصول جدید است که ابعادی مشابه با موشک قیام را نشان می دهد اما در همین وضعیت یکسان، برد این موشک جدید حدود 500 کیلومتر افزایش یافته که نشان از بهبود چشمگیر کیفیت و ارتقاء سامانه های مختلف همچون سوخت و موتور "رضوان" دارد به گونه ای که با همان ابعاد طول و قطر مشابه موشک "قیام 2" با برد هزار کیلومتر، شاهد برد 1350 کیلومتری هستیم.
بخشی از اطلاعات موشک جدید سپاه با نام رضوان
اولین رونمایی از موشک رضوان در سال 1401
البته در نوع کلاهک ها، تفاوت هایی در مدل نصب شده روی "رضوان" و قیام 1 و 2 دیده می شود اما بهره گیری موشک جدید از سامانه TVC (تراست ویکتورینگ /تغییر بردار رانش) برای هدایت و مانور بهتر نشان می دهد متخصصان صنعت دفاعی کشورمان در حال تعمیم این ویژگی مهم روی محصولات مختلف موشکی بومی هستند؛ ضمن آنکه در انتهای بدنه نیز از بالک های پایدارساز استفاده می شود تا هدایت و کنترل آن، با دقت بسیار بالایی همراه باشد. آخرین ویژگی مهم این موشک جدید نیز شعاع مرگبار صدمتری آن است که نشان می دهد در عین افزایش برد، قدرت سرجنگی نیز کاهش نیافته و بنا به گفته سرلشکر سلامی، از نوع جداشونده شدیدالانفجار است.
نتایج عملیات اخیر نشان داد فقط در اولین موج حملات موشکی سپاه پاسداران و در ایامی که پدافند رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای غربی حاضر در منطقه مانند آمریکا و انگلیس در آماده ترین حالت و سامانه های رهگیر در بهترین شرایط بودند، پدافند موشکی رژیم صهیونیستی که متراکم ترین رینگ پدافندی در کل دنیا است، موفق به مهار موشک هایی که عمدتا مدلهای بهینه شده خانواده شهاب هستند، نمی شوند و با این اوصاف، نتیجه هرگونه درگیری فرسایشی و یا امواج مهیب تر قدرت موشکی جمهوری اسلامی کاملا مشخص است. هرچه بود، اکنون و با شلیک موشکهایی با تکنولوژی و سامانه های قدیمی تر، نسل های جدیدی همچون خرمشهر و فتاح به لانچرهای موشکی منتقل و آماده تنبیه سنگین تر رژیم صهیونیستی در اسرع وقت هستند.